Հինգշաբթի օր էր: Հայոց լեզվի պարապմունքից վերադառնում էի տուն մշտական գլխացավով, հոգնած ու անտրամադիր: Մտածում էի, թե ինչ հանձնարարություններ ունեմ ուրբաթ օրվա համար և միաժամանակ ծրագրում էի հաջորդ շաբաթվա օրակարգս: Իսկ հաջորդ շաբաթ աշնանային արձակուրդ էր, որը ես պիտի անցկացնեի շտեմարան պարապելով, այսինքն՝ «շատ հետաքրքիր»:
Հանկարծ հեռախոսս զնգաց: «Մանանայից» էր: Իմ գլխում ամեն ինչ խառնվեց իրար: Մեկ շաբաթով բացակայել քաղաքից, նշանակում էր կորցնել լեզվի և գրականության երեք պարապմունք: Իսկ դա բավականին լուրջ խնդիր էր:
Բացի այդ երկուշաբթի օրը բոլոր 12-ները նկարվելու էին ավարտական խմբանկար, հետևաբար այդ օրը ես պիտի դպրոցում լինեի: Երբ հիշեցի այդ մասին, տխրեցի, որովհետև ճամբար գալու իմ շանսերը նվազեցին: Բայց… Հասնելով տուն՝ խոսեցի ծնողներիս հետ: Եվ քանի որ ես շատ էի ուզում գնալ, այդպես էլ արեցինք:
Արդեն երկու օր է, ինչ ճամբարում եմ: Աշունն այստեղ աննման է, օրերը՝ հետաքրքիր: Ծանոթացել եմ շատերի հետ, բայց ուրախ եմ հատկապես Աստղիկին հանդիպելու համար, քանի որ դեռ նախորդ տարվանից ցանկանում էի ընկերանալ նրա հետ: Շատ դրական աղջիկ է, իսկական ընկեր է: Բացի այդ նորից զբաղվում եմ իմ սիրելի ֆոտոյով, որը վերջին ժամանակներում դուրս էր մղվել առօրյայիցս: Մի խոսքով, ամեն ինչ շատ լավ է, և վստահ եմ, որ մինչև վերջ էլ ավելի լավ է լինելու:

Միլենա Խաչիկյան, ք.Երևան

***

Այս երկու օրվա ընթացքում իմ մեջ տպավորվել է լուսանկարչության դասընթացը: Երևի նրա համար, որ շատ եմ սիրում լուսանկարել: Սովորեցի, թե ինչպես պետք է պրոֆեսիոնալ և գեղեցիկ լուսանկար ստանալ: Օրվա մեծ մասն անցկացրեցինք Ծաղկաձորում լուսանկարներ անելով, իսկ երեկոյան մեր դասընթացավարները վերլուծում էին մեր արած լուսանկարները, բացատրում, թե ինչպես կարող էինք խուսափել սխալներից, ոգևորվում էին, երբ տեսնում են հաջողված կադր:

Լիա Ավագյան, գ.Ներքին Կարմիրաղբյուր

***

Երկրորդ օրը գնացինք լուսանկարելու: Ես շատ լուսանկարեցի, սակայն ինձ մի քանիսը դուր եկան: Շրջելով փողոցներով՝ իմ աչքից չվրիպեց մի լքված և ավերված տուն: Ինձ թվաց լքված, քանի որ այդ պահին այնտեղ ոչ ոք չէր բնակվում: Ես լուսանկարում էի և մտածում, թե ինչ պատմություն է թաքնված այս խարխուլ տան պատերի ներսում: Խարխուլ տունը կարծես միաձուլվել էր աշնան հետ: Տան մեջ կային աշխատանքային գործիքներ: Այնտեղ գուցե ապրել կամ ապրում են մարդիկ, բայց այն ինձ թախիծ պարգևեց: Հայացքս թեքելով մյուս կողմ՝ նկատեցի, որ ընկերներս հանդիպել են մի ընտանիքի, զրուցում են, լուսանկարում, մի խոսքով, կատարում են իրենց աշխատանքը: Ես էլ մոտեցա և սկսեցի աշխատել:
Այս տեսարանը շատ տարբեր էր մյուս տեսարանից: Այստեղ մթնոլորտը ավելի ուրախ էր: Նրանք մեզ հյուրասիրեցին: Ես խոսեցի մի տատիկի հետ, նրանից համաձայնություն ստանալուց հետո նկարեցի նրան աշխատելիս:

Մարիամ Հովհաննիսյան, ք.Արարատ

***

Ես արթնացա բարձր տրամադրությամբ: Հաստատ գիտեի, որ պարապ չենք մնալու: Նախաճաշից հետո քննարկեցինք ֆիլմերի գաղափարներ. որոշ գաղափարներ ընդունվեցին, որոշներն էլ պետք է մշակվեին, հղկվեին, որպեսզի դառնային հերթական հաջողված ֆիլմերից մեկը:
Ճաշից հետո մենք դուրս եկանք նկարահանումների: Սկզբում պատկերացում չունեի, թե ինչ պետք է նկարեի և ինչ ռակուրսից: Հետո, երբ տեսա, թե երեխաներն ինչպես են աշխատում, հասկացա գործի իմաստը: Նկարելու ընթացքում տեղաց հորդառատ անձրև, բոլորս աշխատում էինք ֆոտոապարատները պահել, որպեսզի չթրջվեն: Իրականում անձրևը մեզ մի փոքր խանգարեց, բայց դա էլ իր դերն ուներ: Ստացանք հիանալի աշնանային լուսանկարներ: Հյուրանոց վերադարձանք սառած և թրջված, բայց դա չփոխեց մեր տրամադրությունը: Մենք քննարկեցինք նախորդ օրվա լուսանկարները, և ես որոշ բաներ իմացա, որոնք կօգտագործեմ հետագայում լուսանկարելու ժամանակ:

Մերի Սարգսյան, ք. Ճամբարակ

***

Երկու օր է, ինչ Ծաղկաձորում եմ: Երկու օր է, բայց այնքան ջերմ է մթնոլորտը, որ կարծես բոլորին ճանաչել եմ մանկուց: Այնքան ջերմ, որ նույնիսկ աղջիկներին հարցնում եմ.
-Ինչխ ե՞ս, ախպերս:
Ամենալավ տպավորությունս յուրաքանչյուր րոպեում ապրած ընկերական պահերն են: Շատ եմ սիրում ընկերական միջավայրը, և շատ քիչ տեղերում եմ ինձ զգում այնպես, ինչպես հարազատ միջավայրում: Բոլորն էլ ընկերներս են, բայց նրանց միջից կառանձնացեմ Վահեին: Նրա մասին ինձ շատ էին պատմել, քանի որ երկուսս էլ ռեպ ենք կարդում ու նկարներով մեկս մյուսիս մոտավորապես ճանաչում էինք: Առաջին օրը տղաներով պետք է մնայինք մի տնակում: Իրերը դասավորելու ընթացքում Վահեի հետ խոսում էինք տարբեր թեմաներով: Ես ասացի, որ գրում եմ ու հասկացա, որ նա այն տղան է, որի մասին ինձ պատմում էին: Հասկանալուց հետո ավելի մտերմացանք, քանի որ ունեինք հարազատ թեմա: Շատ ուրախ եմ, որ ունեցա հնարավորություն շփվելու տարբեր մարզերի իմ հասակակիցների հետ, ճանաչելու նրանց: Վստահ եմ, որ այս օրերը շատ հետաքրքիր են անցնելու:

Դավիթ Այվազյան, ք. Գյումրի

***

Այստեղ ես ընկերացա շատ տղաների, հատկապես Սուրենի հետ: Երկուսս էլ զբաղվում ենք սպորտով, ունենք շատ նախասիրություններ և մնում ենք նույն սենյակում: Նրա բնավորությունը շատ լավն է, անկեղծ է, ընկերասեր:

Ալբերտ Մկրտչյան, գ. Վահրամաբերդ

***

Ես որոշել էի ինձ մասնագիտություն ընտրել բանասիրությունը, ամեն ինչ արդեն պլանավորել էի, թե դպրոցն ավարտելու հետո ուր եմ գնալու, ինչ եմ անելու, բայց ամեն ինչ խառնվեց՝ լավ առումով « Մանանա » կենտրոնը եկավ Գյումրի, չորս օր մնաց այնտեղ և մեզ այդ ընթացքում սովորեցրին լուսանկարել, կինո նկարել և զբաղվել ժուռնալիստիկայով: Ես ամբողջությամբ շփոթվեցի՝ ժուռնալիստիկա, թե՞ բանասիրություն: Արդեն ընտրել եմ ու հաստատ գիտեմ, որ դառնալու եմ ժուռնալիստ: Սկսեցի նյութեր, հարցազրույցներ ուղարկել « Մանանա » կենտրոնին և ինձ կանչեցին աշնանային ճամբարին, այստեղ ես ավելի կխորանամ մասնագիտության մեջ և շատ ծանոթացա շատերի հետ, սակայն ամենամտերիմը Մարիամի և Սաթենի հետ եմ: Ես շատ եմ սիրում «Մանանա» կենտրոնը, այն հնարավորություն է տալիս շատ նոր բաներ սովորելու և ընկերական շրջապատև լրացնելու:

Լիլիթ Խառատյան, ք. Գյումրի

***

Ես այս երկու օրվա ընթացքում անցկացրել եմ իմ կյանքի ամենաբովանդակալից ու հետաքրքիր աշնանային արձակուրդները:
Ամենատպավորիչ ձեռքբերումը լուսանկարչության վարպետության դասերին մի փոքր տիրապետելն է: Ես չէի պատկերացնում, որ կարող եմ ֆոտոժուռնալիստիկայից գլուխ հանել, սակայն այսօր մասնագետների օգնությամբ ես ինձ փորձեցի նաև այդ ոլորտում:
Ձեռք բերեցի մի շարք ընկերներ, ովքեր տարբեր մարզերից են: Տպավորիչ էին նաև մեր ծանոթության խաղերը, որոնք մեզ ավելի մտերմացրին: Ես հասկացա, թե որքան հարազատ դարձանք մեկս մյուսիս համար, և իմ կարծիքով, հենց այդ է կարևոր ձեռքբերումը:
Այս ամենը տեսնելով, ես հասկացա, թե որքան հարազատ դարձանք մեկս մյուսի հանդեպ, և իմ կարծիքով, հենց այդ է կարևոր ձեռքբերումը: Ես չէի պատկերացնում, որ կարող եմ լուսանկարել ֆոտոլրագրողի նման, իսկ այսօր մասնագետների օգնությամբ ես ինձ փորձեցի նաև այդ ոլորտում:

Լիլիթ Կիրակոսյան, ք. Հրազդան

***

Ես ու Էրիկը Վայոց ձորից ենք, ու իրար հետ ենք Ծաղկաձոր եկել: Ես մտածում էի, որ բացի իրենից չեմ շփվի ոչ ոքի հետ: Բայց երբ հասավ այն պահը, երբ պետք է Երևանից գայինք Ծաղկաձոր, նստեցի Մարիամ անունով մի անծանոթ աղջկա կողքին: Նստելն ու զրույցի բռնվելը մեկ եղավ: Մարիամը Վանաձորից է: Նա դրական մարդու տպավորություն թողեց: Հասանք հյուրանոց, ավելի մոտիկից շփումը մեզ դարձրեց ավելի հարազատ: Կարծես նրան ճանաչել եմ ողջ կյանքս: Իմ և նրա բնավորությունը կարծես լինի ջրի երկու կաթիլ: Երկուսս էլ մարդամոտ, շփվող մարդիկ ենք: Նա եղավ իմ առաջին «անծանոթ » ընկերը: Առաջին նկարներ, առաջին հուշեր և այդ ամենի առաջին հորիզոնականում Մարիամն է: Իհարկե, Մարիամը միակը չէ, որի հետ ծանոթացա: Շատերի հետ ծանոթացա, շատերին բացահայտեցի, այնքանով, ինչքանով նրանք թույլ տվեցին: Շատերը մնացին չբացահայտված, բայց դեռ երկրորդ օրն է, կհասցնեմ բացահայտել և կլինեմ բացահայտ:

Մուշեղ Վարդանյան, ք. Վայք

***

Երեկ մենք գնացել էինք լուսանկարելու: Շատ եմ նկարել տարբեր հետաքրքիր պատկերներ, բայց երբեք չէի նկատել կատուներին: Իմ այդքան ատելի կատուները ընդամենը մի կադրից կդառնան սիրելի: Իմ առաջարկած ժամանակի ճիշտ օգտագործման թեման երեխաներին դուր եկավ: Առաջին անգամ ես հնարավորություն ունեցա իմ կարծիքը արտահայտելու: Ինձ հնարավորություն տրվեց ավելի մեծ բաների մասին մտածել: Անհամբեր սպասում եմ, թե երբ ենք նկարելու բարբառների մասին ֆիլմ:
Առաջին անգամ եմ մասնակցում այսպիսի ճամբարի, որտեղ երեխաները չեն հոգնում տարբեր դասընթացներից, այլ ինչ- որ անում են, հաճույքով են անում:

Սոսե Զաքարյան, գ. Դարպաս

***

Ծաղկաձորում կազմակերպված ճամբարի ընթացքում տեղի ունեցած դսաընթացների ժամանակ, ես անընդհատ ուզում էի դուրս պրծնել և վայելել ծաղկաձորյան աշունը, որը միաձուլվել էր մարդկանց, շինությունների հետ: Ամեն ինչ ինձ այնքան ներդաշնակ էր թվում և այնքան հեքիաթային, որ ես կարծես հայտվել եմ մանկությանս երազած պարտեզի մեջ: Ծաղկաձորին ավելի մոտիկից ծանոթացնելու համար, շրջեցինք քաղաքով ու լուսանկարներ արեցինք: Այս ընթացքում մենք հանդիպեցինք մի բարետես երիտասարդի, բանվորական արտահագուստով: Նա շատ սիրալիր էր մեր հանդեպ: Ես շատ հավանեցի նրա պարզությունը: Ես շատ զարմացա, երբ պարզվեց, որ նա դահուկասահքի չեմպիոն էր: Նրա փոխարեն մեկը ուրիշը կարող էր գոռոզանալ, իսկ նա շատ անմիջական էր:
Հետո մեզ մոտեցավ մեկ այլ տղա, ով նույնպես շատ սիրալիր ու բարի անձնավորություն էր: Նա մեզ նույնիսկ առաջարկեց ցույց տալ Ծաղկաձորի տեսարժան վայրերը: Նրա հետ կար մի հսկայական շուն: Մենք սկզբից իհարկե վախեցանք, բայց տղան ասաց, որ կարող ենք չվախենալ, դեռ ավելին, մոտենալ ու շոյել, բայց ամենահետաքրքիրն այն էր, որ շունն ընդամենը երկու տարեկան էր:
Ես այս ամենից կսովորեմ ոչ միայն ճիշտ անել լուսանկար, կինո կամ գրել մի հոդված, այլև այս մարդկանցից քաղել խորհուրդներ, որոնք կարող են ինձ ուղղություն տալ հետագա կյանքիս ընթացքում: Երբ սկսեցի գրել այս մասին, հասկացա, որ կարելի էր հարցնել չեմպիոնին իր անցած ուղու մասին, թե ինչպես է այդքան հաջողությունների հասնելով մնացել այդքան պարզ ու հասարակ: Երբ քննարկում էինք մեր օրվա կատարած աշխատանքը, մեր մասնագետները նշեցին նաև այս բացթողումների մասին: Կարծում եմ մինչև ճամբարի ավարտը դեռ շատ բան կսովորենք:
Դեռ երկու օր է, ինչ Ծաղկաձորում ենք, բայց ես հասցրել եմ ձեռք բերել մի շարք ընկերներ: Տարբեր անհատակնություններ, որոնք յուրաքանչյուրն օժտված են տարբեր շնորհներով: Ասեմ, որ մենք շատ տաղանդաշատ ենք: Ունենք և դաշնակահարներ, և պարուհիներ, և ռեպերներ, և երգողներ ու պարզապես շատ լավ ու ակտիվ երեխաներ:
Ես ու Մարիամը, ով Վանաձորից է, մնում ենք նույն սենյակում: Ի դեպ, մենք երկուսս էլ մենակ էինք մեր բնակավայրերից, բայց ի վերջո լոռեցիներով գտանք միմյանց: Ես ձեռք բերեցի հմտություն, թե ինչպես պետք է իրեն պահի լրագրողը, վավերագրողը և ֆոտոլրագրողը հարցազրույց վարելիս, մարդկանց լուսանկարելիս և նկարահանելիս: Սա պակաս կարևոր չէ, քան տեխնիկային տիրապետելը, հաճախ շատ ավելի կարևոր:

Լիլիթ Սուքիասյան, ք. Ստեփանավան

***

Արդեն հասցրել եմ ընկերանալ բոլորի հետ: Հիշարժան են լինելու բոլոր օրերը, հատկապես գիշերները: Կարող եմ ասել, առաջին գիշերը բավականին ծիծաղաշարժ էր, անքուն և նման սարսափ ֆիլմի: Ես ու Լիլիթը տեղավորվել էինք մեկ սենյակում: Ամբողջ գիշեր ինձ հետապնդում էր այն միտքը, թե ուրվականները պատրաստ սպասում են՝ երբ եմ ես ձեռքս կամ ոտքս հանելու վերմակի տակից, որպեսզի ինձ առևանգեն: Չնայած, որ սենյակում չափազանց շոգ էր, ես ծածկվել էի հաստ վերմակով և չէի էլ պատրաստվում դուրս գալ: Այսպես մտորելով և մտաբերելով բոլոր սարսափ ֆիլմերը, հանկարծ լսեցինք դանդաղ մոտեցող քայլերի ձայն, և դուռը ճռռալով բացվեց: Ես և Լիլիթը, շունչներս պահած, սպասում էինք, թե երբ է ուրվականը մտնելու ներս: Սովորականի պես սկսեցինք ճչալ: Պարզվեց՝ ներս մտնողը վերնահարկում գտնվող Լիլիթն էր, բայց դա չխանգարեց, որ մենք ամբողջ գիշերն անքուն անցկացնենք: Առջևում երկրորդ գիշերն է, հուսով եմ՝ այսօր ոչ մի ուրվական չի այցելի մեզ:

Արուսյակ Սահակյան, ք. Հրազդան