How to Read Media in the Post-Truth Era, Բեռլին. Օր 5

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Ախթունգ, ախթունգ… Նորից գրում եմ Բեռլինից, բայց այս անգամ որոշել եմ չբողոքել, թե որքան ենք քայլում, որքան են ոտքերս ցավում, որ դրսում «վայ-ֆայ» գտնել չենք կարողանում. հաստատ չեմ գրելու դրանց մասին։

Չեմ գրելու, որովհետև չգիտեմ՝ հաջորդ անգամ երբ կտեսնեմ Բեռլինը, երբ նորից կքայլեմ խառը փողոցներով, որովհետև, ի վերջո, ամեն օր չէ, որ ճանապարհորդելու հնարավորություն ունեմ։

Ուրեմն, սկսվեց մեր կյանքի տարբերվող ուրբաթներից մեկը։ Ինչպես միշտ նախորդ օրվա հոգնածությունը Մարտինը իր ժպիտով ու դրական տրամադրությամբ վերածում է մոտիվացիայի:

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Մարտինի հետ խոսում էինք հանրային ու մասնավոր ԶԼՄ-ների մասին։ Բոլոր մասնակիցները ներկայացնում էին իրենց երկրների օրինակները, ու պարզվեց, որ միայն Հայաստանում չէ, որ անգամ Հանրային հեռուստաընկերությունը որոշակի իշխանամետ դիրքորոշում է արտահայտում. գրեթե բոլոր երկրներում կա նույն խնդիրը։ Բայց, օրինակ, Չեխիայում հանրային հեռուստաընկերությունն իրոք ազատ է ու կախված չէ ոչ մի քաղաքական կամ ոչ քաղաքական ուժից։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Բոլոր երկրներում մարդիկ առանձին հարկ են վճարում հանրային հեռուստաընկերությանը, իսկ Հայաստանում և Մոնտենեգրոյում հանրային հեռուստաընկերությունները ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից։

Մարտինի փոխանցած ուրախ տրամադրությանը գումարվեց ճաշը, ու վերադարձանք Վայսի դասընթացին՝ տվյալների վրա հիմնված լրագրություն։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Ասել է, թե որոշ կայքերի միջոցով կարող ենք շատ տվյալներ ու տեղեկություններ ստանալ ինչ-որ մարդկանց մասին, ու այդ ամենը օրենքի սահմաններում։ Օրինակ, կան նաև կայքեր, որտեղ կարող ենք նշել, ասենք, ինչ-որ ռեստորանի անուն ու տեսնել, թե վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ինչ դեպքեր են եղել տվյալ վայրում։

Օրինականը` օրինական, բայց որոշ դեպքերում մեր անձնական նամակները կարող են չմնալ միայն մեր ու մեր զրուցակցի միջև. մասնակիցներից մեկը պատմեց, որ ընկերուհու հետ ֆեյսբուքում մի համալսարան է քննարկել ու միանգամից ինստագրամում տվյալ համալսարանի գովազդն է ներկայացվել։ Հաջորդ անգամ, երբ կորոշեք բողոքել ձեր դասախոսներից, ուղղակի ընկերուհիներով գնացեք մի որևէ հանգիստ ու ոչ մարդաշատ այգի։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Դուք որոշում եք՝ ո՞ր այգին գնալ, իսկ մենք սկսում ենք հանգիստ տեղ փնտրել մեր աշխատանքային խմբերով քննարկումներ անելու համար։ Մեր խմբի թեման մեդիայի լեզուն է. որոշել ենք ներկայացնել, թե նույն իրադարձությունը տարբեր լրատվամիջոցներ ինչպես կարող են ներկայացնել՝ ավելացնելով դրական կամ բացասական երանգներ։ Քննարկումից հետո, ինչպես միշտ, որոշում ենք դուրս գալ քայլելու, բայց օրը մոլորվելու օր է ստացվում. նախ՝ Մարիամը, Անին ու ես դուրս ենք գալիս հյուրանոցին մոտ խանութը գտնելու. միայն մոտ մեկ ժամ քայլելուց ու փնտրելուց հետո ենք հասկանում, որ ընդամենը 10 րոպե էր ճանապարհը։ Ես հետ եմ վերադառնում, Մարիամն ու Անին շարունակում են ճանապարհը, որ էլի մոլորեցնելու էր նրանց։

Ինչևէ, ուրախ եմ, որ նախաճաշին բոլորս տեղում էինք՝ Անիները, Հոնը, Սիրանը, Մարիամն ու Մարտինի ժպիտը։

marine soloyan

Նոյեմբեր

Երեկո էր:
Անձրև էր մաղում:
Անձրևը երևում էր լապտերի լույսի տակ: Փողոցի միանման լապտերները իրար հետևից շարված վառվում էին իրենց սովորական  լույսով, որովհետև իրենք միշտ նույնն են, իրենք մարդիկ չեն, որ ամեն օր ուրիշ տրամադրություն ունենան: Նրանց վրա էլ էր մելանխոլիա իջել, իջել էր աշնան թեթև, անձրևոտ, թաց երեկոն:
Թաց էին մայթերը, աստիճանները, ցուցափեղկերը, շենքերը, կտուրները, մարդկանց վերարկուները, ավտոմեքենաները, փողոցի մութ անկյունում անձրևից պատսպարված կատուն… Գորշագույն տերևների փշուրները լողում էին փոքրիկ ջրափոսերի մեջ:

Ես էլ բոլորի նման վազում եմ տուն, դե որովհետև արդեն երեկո է ու անձրև է, բայց տարբերությունը այն է, որ նրանք աշխատանքից են տուն վազում, ես էլ իմ պարապմունքից ու չեմ շտապում, որովհետև անձրևը դուրս գալիս է, աշունը առանց անձրևի չի լինում, դա աշնան սիմվոլն է: Տերյանական շունչն էլ ես զգում աշնան խոնավ օդի մեջ, զգում ես, որ արևն էլ է հիվանդանում: Թաց մայթերով վերև եմ բարձրանում թափանցիկ հովանոցիս տակ կծկված, ասես Ենգիբարյանի հովանոցը լինի՝ մի աղջիկ, որը ունի հովանոց ու թռչում է դրանով: Կաթիլները սահում են հովանոցի մակերևույթով, քսվում են նրան, կախվում դրա ծայրից ու ընկնելով մայթին` միախառնվում ջրափոսի ջրերին:

Հարևան փողոցում շրխկաց քաղցրավենիք վաճառողի խանութի դուռը, փեղկը շուռ եկավ, բանալին պտտվեց փականում ու կամաց-կամաց ջրերի մեջ չփչփացող ոտնաձայները մարեցին՝ ընկղմվելով գիշերվա հեռացող ձայների մեջ, ու խանութը մնաց մենակ իր լուսավորվող սրահով, թափանցիկ ապակիներով, որի վրա կար ցուցանակ՝ «Փակ է», մյուս կողմում՝ «Միայն լավ քաղցրավենիք մեզ մոտ», մյուսում՝ «Երեխաները սիրում են շաքարաքլորներ, ուրեմն՝ շաքարաքլորներ միայն երեխաների համար»…

Հովանոցը գլխավերևումս պտտելով ապակուց ներս էի նայում ու աջ գրպանումս պտտեցնում երկու հարյուր դրամանոցը: «Ափսոս փակ է, դեհ ինչ, պարոն, գուդ նայթ»: Դե նոյեմբեր ամսին ի՞նչ երեկո ու գիշեր, իրարից չեն էլ տարբերվում: Շարունակեցի բարձրանալ վերև, բայց … «Շաքարաքլորներ միայն երեխաների  համար», ը~մ, ուզում եմ հասկանալ, դա դեռ ինձ կարելի° է գնել, թե° այդ տարիքից դուրս եմ եկել:

Հիմա զգում եմ քեզ շորերիս մակերևույթով սահելիս, հովանոցն էլ չի օգնում, դու կաթիլների ամբողջությունն ես, որ քայլում ես հետս, դա քո ստվերն է, որը էսքան թաց է… Քայլում ես ինձ հետ, հետևում թողնելով լայն ու նեղլիկ թաց փողոցները, թափանցիկ ապակիները, որոնց վրա լավ գովազդներ կան, որոնց վրա գրված չի եղել ու չի լինի՝  «Քայլիր թաց ու առողջ անձրևի ստվերով ինձ հետ, դա հաջորդ գարնան համար շատ կարևոր է, սիրելիս»:

How to Read Media in the Post-Truth Era, Բեռլին. Օր 4

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Այստեղ` Բրանդենբուրգյան դարպասների մոտ, արդեն զգում եմ ինձ ինչպես Օպերայի բակում, կամ ասենք, Երիտասարդական մետրոյի մոտ (դե, որ կողմ էլ շարժվենք քաղաքում, վերջիվերջո  հայտնվում ենք նույն տեղում): Ես, ընդհանուր առմամբ, դեմ չեմ. օրվա տարբեր ժամերին նույն կառույցը լրիվ տարբեր տեսք է ունենում լուսանկարներում։ Ինչևէ։

Բեռլինյան օրերից չորրորդը պաշտոնապես բացվեց հենց այս դարպասների մոտ, ուղղությունը` գերմանական ZDF հանրային հեռարձակում իրականացնող հեռուստաընկերություն։ Սակայն մինչ այդ մասնակիցները հնարավորություն ունեին շրջել Բեռլինի կենտրոնական փողոցներում, ծանոթանալ մի քանի տեսարժան վայրերի, մինչդեռ մենք հասցրել էինք լինել այդ վայրերում արդեն և’ երեկոյան, և կեսօրին, ուստի մեզ համար ընտրեցինք ոչ այնքան կենտրոնական թաղամաս, մտքով, որ Երևան էլ Երևան չէր լինի առանց  Մասիվի։ Իսկ իրականում այդպես է որ կա։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Եղանք նաև Բեռլինյան պատի մոտ։ Էստեղ էլ տպավորությունները մի քիչ հակասական էին։ Սիրանն ասում էր` ահավոր է պատկերացնել, որ ընդամենը մի պատ կարող է քեզ արգելել տեսնել հարազատներիդ, ովքեր մնացել են հակառակ կողմում։  Իսկ այսօր պատից մնացած հատվածների վրա հնարավոր բոլոր ու ամենավառ գույներով գրաֆիտիներ են, գրառումներ ու էլի ինչ կանցնի մտքովդ։
Գնանք հեռուստաընկերություն։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Առաջին պահին մտածում էի` ամեն ինչ սովորական է, այնպիսի մի հեռուստաընկերություն է, ինչպիսին ես պատկերացնում եմ, ինչպիսին պետք է լինի եվրոպական զարգացած երկրի հեռուստաընկերությունը։
ZDF հեռուստաընկերությունը հիմնադրվել է 1961 թվականին, 1967-ից իրականացնում է գունավոր հեռարձակումներ (հենց այդ թվականին է Գերմանիայում տարածվել գունավոր հեռուստատեսությունը)։ Շրջայցը հեռուստատեսություն մասնակիցներիս հնարավորություն տվեց մեկ հեռուստաընկերության օրինակով պատկերացնել գերմանական հեռուստատեսությունների աշխատանքը։ Ի դեպ, եվրոպական շատ երկրներում հանրային հեռուստա և ռադիոընկերությունների հեռարձակումները դիտելու համար բնակիչները պարտավոր են վճարել, քաղաքական ու տնտեսական կախվածությունից խուսափելու համար ZDF-ը  բաժանորդների վճարներին գումարում է նաև գովազդներից ստացած հասույթը։ Սակայն գովազդային հոլովակների հեռարձակումը  ևս ունի  որոշակի սահմաններ։ Օրեկան առավելագույնը 12  րոպե գովազդ, շաբաթվա մեջ հատուկ օրեր, երբ գովազդներ չեն հեռարձակվում  ընդհանրապես։ Իդեալական է։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Այցից հետո ողջ խումբը կրկին  ազատ էր  շրջելու քաղաքում։
Իսկ մենք վերև-ներքև էինք անում առևտրի կենտրոններից մեկի շարժասանդուղքներով, բնակիչների համար տարօրինակ աշխուժությամբ ծիծաղում փողոցում ու ապրում երեկոն։ Հետո էլի ու էլի։

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Իսկ երեկոներն էստեղ գոնե ինձ համար յուրահատուկ են, ուղղակի մի քիչ ցուրտ։

Կեսգիշերին արդեն հոսթելում էինք։ Հա, մի բան էլ. բարձրահարկ, լուսավոր ու սիրուն շենքերով քաղաքում  հիմա` նոյեմբեր ամսին, մութն ընկնում է մինչև երեկոյան հինգը։

mariam yavrumyan

Կանգառում կկանգնեք

-Մա՛մ, ա՛յ մամ, ախր ասում էի, չէ՞, էս վարորդի դեմքը շատ ծանոթ է, հաստատ մեր շենքի բակում եմ տեսել,- հերթական անգամ մամայի նյարդային համակարգի վրա ազդելով բացականչեցի ես:

-Դե չգիտեմ, իսկ ընդհանրապես ինձ չի հետաքրքրում, թե նա ով է, միայն գիտեմ, որ շատ դանդաղ է վարում մեքենան:

Երևի հասկացաք, որ մաման կողմ է միայն գրական հայերենին ու դա է օգտագործում:

Ուֆ, էս մեծերին էլ ոչ մի բան չի հետաքրքրում: Հիմա, որ պարզվի` իրոք մեր շենքից ա, մամայի դուրը տեսնես կգա՞… Դեհ, չգիտեմ, էլ բարձր չեմ խոսի, մեկ է, ոչ ոք «բանի տեղ» չի դնում: Ավելի լավ կլինի, որ հարմար տեղավորվեմ նստարանիս ու «պատուհանից դուրս գամ` երևակայեմ»:

Սկզբում մտքերս սովորական էին, ասենք, գուցե էս մարդը երկու կերպարանք ունի (դա դեռ սովորական էր): Ըըը, իսկ ի՞նչ, եթե բանդիտ… Չէ, ուֆ…

Երևի Գոգոլի «Մեռած հոգիներից է»: Ա~, լավ հասկացա, հա, հաստատ Չիչիկովն է:

Հըմ, բայց էդ դեպքում ովքե՞ր են մեռած հոգիները, մե՞նք: Սկսեցի անհանգստանալ: Չեղավ, չեղավ, դիմեմ էս անզգույշ քայլին.

-Մամ, կարո՞ղ է մենք մեռած ենք, էդ էլ քիչ է` հոգի…

-Անիմաստ խոսելու համար մի հատ ես, գիտե՞ս:

Դե իրականում գիտեի, բայց հո չէի՞ խոստովանելու, գաղտնիք է… Լավ, «մեգաբայթեր» ունեմ հեռախոսիս մեջ, սպասեք` գուգլեմ: Մի րոպե, բայց ի՞նչը գուգլեմ, գրեմ. «Արդյո՞ք մենք մեռած հոգինե՞ր ենք», հա՞ որ:

Ընդհանրապես, էդ դասը վատ էր ազդել վրաս, անընդհատ անկապ խոսում էի, չնայած մաման ասում էր, որ մինչև կարդալն էլ էի էդպես: Ես չեմ հավատում նրան:

Մի վարկած էլ կա, հենց նոր եմ, է, վերջացրել «Ծաղիկներ Էլջերնոնի համար» գիրքը, դեռ գրքի ազդեցության տակ եմ, ասում եմ` գուցե գրքի հերոս Չարլին է… Քանի դեռ չգիտեք, պատմեմ:

Ուրեմն Չարլին մտավոր հետամնաց տղա էր, սակայն բժիշկները որոշում են նրա IQ-ն եռապատկել: Ասեմ՝ ստացվում է, տղան դառնում է հանճար: Բայց միայն մի քանի օր: Հետո նրա IQ-ն վերադառնում է նախկինին: Նա հուսահատ ու ամոթով գնում է մի քաղաք, որտեղ իրեն չեն ճանաչում… Հիմա հասկացաք, չէ՞, ասում եմ` գուցե հենց այդ տղան է, եկել էստեղ վարորդ է դարձել…

Մեկ էլ հա, կանգառում կկանգնեք, Չիչիկով, Չարլի, մեր շենքի բնակիչ, ուղղակի վարորդ կամ իմ երևակայության զոհ…

«Որտեղ մտնում է գումարը, այնտեղ պակասում է հոգին»

Արմանը ԵՊՀ-ի արևելագիտության ֆակուլտետի 2-րդ կուրսի ուսանող է, բռնցքամարտի Եվրոպայի արծաթե և բրոնզե մեդալակիր։ 18-ամյա Արմանը 8 տարեկանից սկսել է զբաղվել բռնցքամարտով. «Հայրս բռնցքամարտիկ է եղել, մանկուց սիրել եմ բռնցքամարտը և միշտ իմացել եմ, որ հենց այս մարզաձևով եմ զբաղվելու»։

Սակայն նրա առաջին սպորտաձևը եղել է լողը։ 2 տարի զբաղվել է լողով. «Լողով կամ ֆուտբոլով զբաղվելը, իմ կարծիքով, անհրաժեշտ պայման է բոլոր բռնցքամարտիկների համար»։

Առաջին անգամ Արմանը հանդես է եկել Հայաստանի առաջնությունում, սակայն մինչ այդ նրան ոչ ոք այդ ասպարեզում չի տեսել. «Ես կարելի է ասել նորություն էի բոլորի համար, որովհետև կողմնակի մրցումներ չեմ ունեցել. առաջինը հանդես եմ եկել Հայաստանի առաջնությունում, իսկ երկրորդը՝ Եվրոպայի»։

Հիշում է՝ 12 տարեկան էր, Եվրոպայի առաջնության կիսաեզրափակիչն էր, պետք է մենամարտեր թուրք մարզիկի հետ. «Այդ առաջնությունում մեր մարզիկներից 3-ը թուրքի հետ էին մրցում. «Ընկերս պարտվեց՝ զոհ գնալով անարդարությանը, տեսնելով դա և զսպելով հուզմունքս կարողացա սթափվել և մտնել ռինգ։ Շատ մեծ դժվարությամբ և վնասվածքներով հաղթեցի մրցակցիս։ Դա մեծ ուրախություն էր թե՛ իմ, թե՛ ամբողջ թիմի համար»։

Արմանի կարծիքով բռնցքամարտում ամենաբարդը հոգեբանորեն տրամադրվելն է, բայց ոչ թե ամեն մենամարտից առաջ, այլ ընդհանրապես. «Ոչ մի սպորտսմեն չի մտնում կռվելու և մտածում, որ հիմա քիթս կջարդեն կամ ուղեղի ցնցում կստանամ. ոչ ոք բռնցքամարտիկի չափ մարտից առաջ անհանգստանալու պատճառ չունի։ Պետք է կարողանաս կտրվել աշխարհից և քեզ համար ստեղծես բռնցքամարտիկի հոգեբանություն. դու բռնցքամարտիկ ես ու վերջ»։

Ինչպես գրեթե բոլորի, այնպես էլ մեր հերոսի մոտ առավոտյան, երեկոյան, մարզումներից առաջ և հետո լինում է ցանկություն՝ ավարտելու սպորտում սկսածը. «Հիասթափություն բոլորի մոտ է լինում՝ հատկապես հայ բռնցքամարտիկների, որովհետև դրսում խտրականությունը շատ մեծ է հայերի նկատմամբ. մենք կամ պետք է առավելագույն միավորներով հաղթենք, կամ մեր ձեռքը ռինգում չեն բարձրացնի. այլ տարբերակ լինել չի կարող՝ համենայնդեպս, բռնցքամարտում։ Դրա համար մենք հույսներս դնում ենք միայն ու միայն մեր ուժերի վրա»։

Իսկ թե ո՞րն է ամենաարժեքավորը ինչ տվել է իրեն բռնցքամարտը՝ դժվարանում է ասել, որովհետև և՛ տվել է, և՛ վերցրել. «Կարծում եմ ավելի շատ տվել է։ Եթե չզբաղվեի սպորտով, պետք է անիմաստ ժամանակ վատնեի, ծխեի, խմեի (ինչպես երիտասարդության մեծամասնությունը), դրա փոխարեն բոլոր ասպարեզներում ձեռք բերեցի պայքարելու ունակություն»։

Արմանն այլ նախասիրություններ էլ ունի. սիրում է ընթերցել, երաժշտություն, արվեստ՝ ամեն ինչից էլ գաղափար ունի։ Ապագայի վերաբերյալ աշխատում է պլաններ չկազմել, որովհետև հանգամանքները միշտ խանգարում են, սակայն ունի մեկ նպատակ. մի քանի ամիս է, ինչ չի մարզվում ձեռքի կոտրվածքի պատճառով. «Պետք է գնայինք Թուրքիա՝ Եվրոպայի առաջնությանը մասնակցելու, բայց վնասվածք ստացա։ Վիրահատությունից հետո պետք է վերսկսեմ մարզումներս»։

Բռնցքամարտը Արմանի համար չի կարող ապրուստի միջոց լինել, որովհետև միայն գումարի համար կռվելը իր համար չէ, միշտ չի ընդունել դա. «Եթե գա մի օր, երբ ես զգամ, որ այլևս չեմ սիրում իմ աշխատանքը և սպորտով զբաղվում եմ միայն գումար վաստակելու համար՝ առանց վարանելու կթողնեմ այն»։

Իսկ նրանց, ովքեր նոր են սկսում զբաղվել բռնցքամարտով, Արմանը խորհուրդ է տալիս ուսումնասիրել և օրինակ վերցնել նախկին բռնցքամարտիկներից, քանի որ մերօրյա բռնցքամարտը ավելի շատ դարձել է գումար աշխատելու միջոց, քան սպորտաձև։ Ներկայիս բռնցքամարտիկներից առանձնացնում է Վասիլի Լոմաչենկոյին. «Նա, իմ կարծիքով, կատարյալ բռնցքամարտիկ է թե՛ մարտաոճի, թե՛ հոգեբանության առումով։ Հիմա նույնիսկ վատաբանում են իրար շոու անելու և գումար վաստակելու համար։ Մուհամեդ Ալին էլ էր այդպես վարվում, բայց նա դա անում էր իր հակառակորդներին հոգեբանորեն ճնշելու համար։ Նախկինում բռնցքամարտի մեջ հոգի կար, իսկ որտեղ գերակշռում է գումարը, այնտեղ ստեղծվում է շոու, իսկ շոուն արհեստական երևույթ է, որտեղ բացակայում է հոգին»։

Վերջում Արմանը հավելեց, որ միշտ էլ կլինեն մարզիկներ, ովքեր անվերապահորեն կնվիրվեն այս լեգենդար մարզաձևին, որն, իր կարծիքով, ավելի շատ գիտություն է։

How to Read Media in the Post-Truth Era, Բեռլին. Օր 3

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Երբ նոր բացված արևի ճառագայթների տակ քայլում ես լճի ափին՝ վայելելով շողերի տաքությունը, լճի կապույտն ու սառը օդը, հասկանում ես, որ օրն ավելի լավ չէր կարող սկսվել։

Հոսթելը, որտեղ մնում ենք, գտնվում է լճի ափին ու մինչ նախաճաշը ժամանակ ունեցանք մի քիչ զբոսնելու՝ վայելելով մեզ շրջապատող բնությունը։ Թարմ ու սառը օդից հետո լավ ուտելուց լավ բան չկա։ Նոր օրն իրականում ավելի ակտիվ ու հետաքրքիր էր, քան անցած երկու օրերը։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Դասախոսություններ լսեցինք մի քանի  թեմաների շուրջ ու սովորածը ամրապնդելու համար տարբեր ազգերից կազմված խմբերով հետաքրքիր աշխատանք արեցինք: Դասախոսության թեման մեդիայի ոլորտում ինֆորմացիայի ճիշտ ընկալմանն ու հետազոտմանն էր վերաբերվում։ Այս դասախոսությունը ավելի շատ ոչ թե տեսություն էր, այլ հիմնված էր գործնական օրինակների վրա։ Ամեն օրինակից հետո բուռն քննարկում էր սկսվում, ու յուրաքանչյուրը ցանկանում էր ներկայացնել իր տեսանկյունը, հիշում նման օրրնակներ իր կարդացած նյութերից ու գրքերից։ Այս ամենը նախ հնարավորություն տվեց մեկս մյուսին ավելի լավ ճանաչելու, փորձի փոխանակում անելու և ներկայացնելու մեր համատեղ աշխատանքը։ Մարտինը, ով վարում էր դասախոսությունը, պատմում ու ցույց էր տալիս քաղաքական թեմաներով կատարված մի քանի մեդիա արշավներ, որոնք իրականում իրենց մեջ թաքնված ուղերձներ էին պարունակում։ Հենց այդ օրինակների վրա էլ բացատրում էր, թե ինչպես են ենթագիտակցորեն  դրանք հասնում մեզ։ Աշխատանքը, որը պետք է կատարեինք նախապես բաժանված խմբերով, հենց այս թեմային էր վերաբերվում, և իմաստը կայանում էր հետևյալում՝ գտնել և ներկայացնել մեդիայի և գովազդի ոլորտում արդեն կատարված տարբեր արշավներից մեկը, որի գաղափարը միայն վիզուալ տեսնելով հասկանալի լինել չի կարող, քանի որ այն իր մեջ թաքնված ուղերձ էր պարունակում։  Քանի որ աշխատանքը կատարելու համար շատ ժամանակ չունեինք, սկսեցինք ինտերնետում հետաքրքիր նյութեր որոնել ու հիշել այն ամենը, ինչ սովորել էինք։ Ճիշտ է, կարճ ժամանակում, բայց համատեղ աշխատանքի արդյունքում հասցրեցինք ունենալ հետաքրքիր աշխատանքներ։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Կարևորն այն է, որ ցանկացած պահի նոր բան ես սովորում յուրաքանչյուրից, ուղղակի լսելով, զրուցելով ու քննարկելով տարբեր հարցեր, քանի որ ամեն մեկը ներկայացնում է իր երկրի մշակույթը ու ձեռք բերած փորձը։

Օրն ավարտեցինք արդեն կազմված խմբերով համատեղ աշխատանքի արդյունքներն ամփոփելով, խորհուրդներ ստանալով ու նոր գաղափարների զարգացմամբ։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Չնայած օրվա վերջում զգում էի, որ հոգնել եմ, բայց երեկոն Գերմանիայի հին քաղաքներից մեկում` Պոտսդամում անցկացնելու հնարավորությունը բաց չէի թողնի։

Շատ քայլեցինք։

Հին շինությունները, քաղաքի լույսերը, դատարկ, լուռ փողոցները, անվերջ զրույցներ ու մի բաժակ գերմանական գարեջուրը մոռացնել տվեցին բուռն, ակտիվ օրը, և ուղղակի թուլացանք ու վայելեցինք երեկոն։

shushan stepanyan portret

Մի քիչ փոխվել է ամեն ինչ, համամիտ չե՞ք

Վերջերս ավելի հաճախ եմ սրտնեղում ու շուրջս կատարվող ամեն բան ավելի խորը վերլուծում: Մեկ մտածում եմ. պե՞տք էր արդյոք այդքան մտքերի մեջ ընկնել ուրիշների արած-չարածների համար. վերջիվերջո ամեն մարդ ինքն է իր արարքների համար պատասխանատու, ինձ ինչ: Մեկ-մեկ էլ, ախր, ուղղակի չեմ կարողանում շրջանցել ինչ-որ նկատելի մի բան, ու աընդհատ մտքումս վերլուծում եմ: Մի քանի բան կա, որ իրոք, տանել չեմ կարողանում, ու չեմ էլ կարողանում ըմբռնել:

Զգացել եմ, թե ինչքան են մարդիկ դարձել պիտակամոլ, բրենդի հետևից վազող: Ամեն ինչ անում են, մենակ թե իրենց հագածի պիտակն երևա, գինը իմացվի: Նման մարդկանց հետ որ մի քիչ երկար ես շփվում, հասկանում ես, որ իրենք ավելի էժան են, քան այն շորերը, որ կրում են:

Տխրում եմ, գիտե՞ք:  Ու, իմիջիայլոց, ասեմ՝ շատ պարտադիր է, որ ինչ-որ առնում են, լավ տոպրակով տան, որ հետո տոպրակը ձեռքներից ցած չդնեն: Կարևորը ոչ այդքան հագուստն է, գնված իրը, քան անունն ու տոպրակը: Մի տետր, մի անկապ բան դնեն մեջն, ու բոլորը տեսնեն, որ այդ խանութից օգտվել են: Ամբողջ մի ամիս կտանջվեն-կաշխատեն, մի հարյուր հազար աշխատավարձ կստանան, կգնան մեկ էլ մի հիսուն հազարանոց ժամացույց կառնեն (դե քանի որ հիմա շատ ակտուլ է դա), կհագնեն արդեն մաշված մի տաբատ, կոշկակարի կարիք ունեցող մի  կոշիկ, բայց կարևորը, հիսուն հազարանոց ժամացույց կկրեն: Դե,  համ էլ անցած տարվանից օգտագործված տոպրակն արդեն մաշվել է, փոխել էր պետք: Ու կարևոր էլ չէ, որ տանը ավելի կարևոր ու անհրաժեշտ ծախսեր կային, քան ժամացույց առնելը: Խնդիրը մոդային համահունչ լինելն է, թեկուզ կյանքի գնով:

Մի ժամացույց ունեմ, որ ծննդյանս օրն եմ նվեր ստացել, ու պատկերացրեք, որ ոչ սիրուն տոպրակով էր, ոչ էլ սիրուն տուփով, բայց ես հենց առաջին պահից շատ հավանել եմ ու միշտ ձեռքիս է: Ամեն անգամ կրելիս ինձ հարցնում են՝ ի՞նչ բրենդ է: Ես պատասխանում եմ, որ շատ թանկ մարդուց ծննդյանս նվեր է, որովհետև, իսկապես, անունն անգամ չեմ նայել: Հետո, իհարկե, իմացա ժամացույցիս ինքնությունը զուտ նրա համար, որ պատասխան ունենամ: Բայց տխուր է, չէ՞. ես ոչ բրենդի անունը գիտեմ, ոչ էլ գոնե տոպրակն ունեմ որպես ապացույց: Վիճակս ծանր է:  Մի քիչ կոպիտ համեմատություն անեմ. սիրել ու հագնել հագուստ նրա համար մենակ, որ ինչ-որ հայտնի բրենդից է, նույնն է, որ մարդուն սիրեք իր անվան կամ իր սիրուն հեռախոսի համար:

Մեկ էլ մտածում եմ, որ եթե սրճարաններն ու ժամանցի վայրերը սկսեն արգելել check in անելը, հաստատ հաճախորդների զգալի տոկոս կկորցնեն: Էլ ո՞ւմ է պետք գնալ մի տեղ, որ ոչ մեկը չի իմանալու, որ նկարի մեջ չեն կարողանալու նշել: Էլ չեն կարողանալու իդեալական ու գերբարեկեցիկ կյանքի պատկեր ստեղծել սոցիալական ցանցերում:

Մի տեսակ, շատ ջղայնացած նյութ ստացվեց, ու գիտեմ՝ հեչ, իմ գործը չէ, թե ով ինչ կանի: Բայց կարևորը, սրտինս ասացի. եթե չգրեի, էլի պիտի օրերով տանջվեի:

Որպես վերջաբան այս կարճ նյութիս՝ մի պարզ ու հասարակ բան  կասեմ. ամենաարժեքավոր ու երբեք մոդայից դուրս չեկող պիտակը  ձեր ներսում պիտի փակցված լինի՝ մարդ: Ու հավատացեք, ինքը միշտ մոդայիկ է, ակտուալ:

lilit hovsepyan

Չստացված հարցազրույց

Կիրակի էր, և ըստ մեր սովորության, ես ու մայրս որոշեցինք գնալ  պապիկիս տուն։ Այս անգամ ես նաև նպատակ ունեի նրանից հարցազրույց վերցնելու, այդ պատճառով շտապում էի նրա մոտ։ Պապիկս մենակ է ապրում, հայրենասիրության պատճառով թե ճակատագրի՝ դա ոչ ոք չգիտե, բայց նա չի էլ բողոքում, ոչինչ չի ասում: Նրա ընտանիքը գտնվում է արտերկրում, և չնայած նրանց հորդորներին, որ ինքն էլ գնա իրենց մոտ, գերադասում է մնալ մենակ և սպասել նրանց վերադարձին։ Պապիկիս կարգախոսն է` «Մի կտոր հաց իմ հողի վրա», ու որ տունը չի կարելի դատարկ թողնել։ Եվ չնայած, որ 60-ն անց է, կարողանում է համեղ պատրաստել, նույնիսկ ստեղծել իր իսկ բաղադրատոմսերը, ինչպես նաև հմուտ է իր արհեստում։ Բայց իմ պապիկի ամենագնահատված ու բոլորի կողմից սիրված տաղանդն է հումորի և տակտի զգացումը։ Պապիկս ասում է. «Պետք չէ կոպիտ խոսել որևէ մեկի հետ, երբեմն կարող ես հումորով մարդուն մտցնել ցեխը ու հանել»։

Վերջապես հասանք, նա շենքի դիմաց մեզ դիմավորեց իր բարի ժպիտով։

Ամեն անգամ իմ` «Կարոտել էի, պապ» խոսքերից հետո ոչինչ չէր ասում ու թողնում էր գործը իր թախծոտ, կարոտած աչքերին, որոնք ամեն անգամ մի պատմություն էին պատմում։ Միասին բարձրացանք տուն, ընթացքում խոսելով կենցաղային թեմաներից։ Հասնելուն պես ես չդիմացա ու միանգամից հայտնեցի ցանկությունս նրանից հարցազրույց վերցնելու: Պապս ոչինչ չասաց, դուրս եկավ սենյակից և գնաց մայրիկիս մոտ։ Ես մտածեցի, թե ոչինչ, մի անգամ էլ կասեմ, հաստատ կհամաձայնվի։

Անցավ մեկ ժամ, հետո երկու, ընթացքում ես նույնիսկ հասցրեցի դասերս անել, բայց այդ թեման այդպես էլ չշոշափվեց։

Արդեն ժամը վեցն էր, պատրաստվում էինք գնալ տուն։ Վերելակով իջնում էինք այդ 13 հարկը, ու ես մի քիչ հիասթափված ու տխուր դեմքով նայում էի այս ու այն կողմ։ Երբ արդեն իջել էինք, ու պապիկը իր սովորության համաձայն, փնտրում էր իր տաքսիստ ընկերներից մեկի ավտոմեքենան, որպեսզի մեզ ճանապարհի տուն, մի պահ աչքերս լցվեցին։ Ես հասկացա, որ պապիկս ինչ֊ որ հարկավոր էր ինձ, տվել էր՝ իր սերն ու ջերմությունը։ Իսկ գնալուց ասաց, որ հարցազրույց չի ուզում տալ, քանի որ նկարահանումներ չի սիրում ու եթե սիրեր, հիմա շուտվանից էր դերասան դարձել ու համբուրելով ճակատս ավելացրեց.

֊Մի նեղացիր, միգուցե իննսուն տարի հետո փոխեմ կարծիքս։

Եվ իր տաքսիստ ընկեր Սերոժ պապիկը ժպտալով ասաց.

֊Վա՜յ Հրաչ, Հրաչ,ամեն մի բառդ իմաստ ունի։

Ես  հարցազրույց չարեցի։ Դրա տեղը գրեցի պատմություն, որի համար նկարահանումներ պետք չեկան։

Լուսանկարը` Հայկ Սարգսյանի

Աշունը Արարատում

milena ghazaryan

IGen-ի մեկ օրը

Երեկոյան խանութներում երկար թափառելուց հետո վերջապես 8-ին տուն  հասա: Տոպրակները հենեցի միջանցքի պահարանին, ոտքերս իրար սեղմելով մի կերպ հանեցի բոթասներս, հանեցի նաև վերարկուս ու տոպրակները քարշ տվեցի դեպի սենյակս: Դատարկեցի, որ վերջնական նայեմ գնածս ապրանքները: Մի քանի անկապ իրեր,  «Աստղալից գիշեր»-ով  արտ-բուք, գունավոր մատիտներ,  գունավոր երկար գուլպաներ, սև շալվար, ու որ ամենահավանածս էր` տաք սվիտեր: Մանուշակագույն, հաստ գործվածքով, ձմեռային ու շատ տաքուկ սվիտեր: Երկու ամիս փնտրտուքներից հետո ես վերջապես գտել էի այն, ու ես ես չէի լինի, եթե  առաջինը հենց դա չփորձեի: Արագ-արագ, մեծ ոգևորությամբ հագա, աաա~խ, ինչ փափուկ է…

«Ես սիրում եմ քեզ»,- մտովի շատ բարձր ձայնով գոռացի ես:

Հանեցի հեռախոսս, որ արագ նկարվեմ ու ուղարկեմ ընկերուհուս, նրա կարծիքը ամենակարևորն է հագուստիս հարցում: Ուղարկեցի..

«Հըն, ո՞նցն ա»:

«Աաաա… Դու ուզում ես` ես քեզ սպանեմ»:

«Մերսի»,- հասկացա, որ շատ է հավանել:

Մի կողմ նետեցի հեռախոսս, գնացի հայելու մոտ, երկար նայում էի ինձ ու չէի կարողանում կտրվել նման աչք ծակող տեսարանից:

Հը՞, թեյ խմե՞մ: Ըհը, արժի, տաք սվիտերով թեյ խմելուց էլ հրաշք պա՞հ:

Գնացի խոհանոց, ջուրը լցրեցի թեյնիկի մեջ ու միացրեցի:

-Մամ, հենց եռա, կասես, հա՞:

-Էդ տաք սվիտերը հագել ես` հերիք չի, մի հատ էլ տաք թեյ ես խմու՞մ: Հեսա` ջերմությունդ կբարձրանա, ու ես քեզ խնամողը չեմ:

-Ինձ հենց էդ ջերմությունն էլ պետք ա էս պահին:

10 րոպե հետո մայրս  կանչեց, որովհետև ջուրը եռում էր: Գնացի խոհանոց, վերցրի իմ ամենասիրած բաժակը, որի վրա իդեպ ինքս ֆլոմաստերով խզմզել էի: Ինչպիսի արվեստի գլուխգործոց… Հա, ինչ էի ասո՞ւմ, ըհը, լցրեցի ջուրը, չորս գդալ շաքարավազ,  Ժասմինի համով կանաչ թեյի գույնը… Հրաշալի է բուրում: Վերցրի տաք բաժակս ու գնացի սենյակ:

-Ահա, սվիտերը կա, թեյը կա, մնաց մի բան նայեմ, որ  ջերմության կոլորիտը ամբողջանա: Միացրեցի նոթբուքը, իմ ամենա-ամենա մուլտիկը` Gravity Falls դրեցի, ու հարմար տեղավորվեցի, սկսեցի «ըմբոշխնել» երեկոս: Մենակ մեկը չկար ինձ «անմահացներ», ոչ մեկը մեր տանը նորմալ ֆոտո անել չի կարողանում: Հա, իդեպ մուլտիկիս գլխավոր հերոսուհին ինձ ստիպեց սվիտեր հագնել, ինքն ամեն օր տարբեր գունավոր սվիտերներ էր հագնում, ես էլ ուզեցի: Ճիշտ է, ամեն օրվա համար մեկը  դժվար կարողանամ գնել, բայց սա էլ ինձ հերիք է:

Խորասուզվել էի մուլտիկիս մեջ, չէի էլ զգացել, թե ոնց եմ քնել: Մենակ առավոտյան արթնացա, տեսա, որ սվիտերս դարակին է դրած, նոթբուքը նույնպես, թեյի բաժակը ընդանրապես չերևաց աչքիս:

-Մամ, դո՞ւ էս արել էս ամենը:

-Չէ, երևի գիշերը այլմոլորակայինները հատուկ իջել են, որ քեզ քնեցնեն:

Դե հա, մաման «շատ հումորովա»:

Ուֆֆ, էլի մուլտիկը մինչև վերջ չնայեցի, արդեն չորրորդ անգամն է, ինչ կեսից քնում եմ ու չեմ նայում մինչև վերջ:  Մոտավորապես հենց այսպես են անցնում իմ երեկոները, որոշ մարդկանց համար, օրինակ տանեցիների, դրանք շատ անհետաքրքիր ու անիմաստ են անցնում, բայց ինձ համար դրանք կյանքի հաճույքը զգալու իրական  միջոց են: