Առաջին անգամ լավ գիրք կարդալիս մենք նույն զգացումն ենք ունենում, ինչ նոր ընկեր ձեռք բերելիս: Կրկին կարդալ
կարդացած գիրքը ` նշանակում է նորից տեսնել հին ընկերոջը…
Սրանք նշանավոր փիլիսոփա, արձակագիր, բանաստեղծ Վոլտերի մտքերն են, և ես նրա հետ լիովին համակարծիք եմ:
Յուրաքանչյուրիս կյանքում էլ լինում են պահեր, երբ մենք մեզ միայնակ ենք զգում, տխուր ենք, ձանձրանում ենք: Եվ հենց այդ ժամանակ էլ ակամայից հայացքներս հառում ենք արդեն մեզ հարազատ դարձած գրապահարանին և որոնում որևէ գիրք, որը կընկերակցի մեզ և կցրի մեր միայնությունը: Գիրքը մեր լուռ ու անխոս բարեկամն է, որն ի զորու է փոխարինել թե´ հարազատի, թե´ ընկերոջ, թե´ խորհրդատուի: Շատ հաճախ մենք մեր կարդացած գրքերում հանդիպում ենք այնպիսի հերոսների, որոնց մեջ ինքներս մեզ ենք տեսնում, փորձում ենք նմանություններ գտնել նրանց և մեր բնավորության գծերի, արտաքին տեսքի և կատարած գործողությունների միջև: Հենց այդպիսի մի գրական հերոսի մասին էլ կուզեի խոսել:
Վերջերս` հերթական փնտրտուքի ժամանակ, ընտրությունս կանգ առավ Րաֆֆու «Սամվել» վեպի վրա: Իմիջիայլոց այդ նույն գիրքը արդեն երկրորդ անգամ պետք է կարդայի:
Ու կարդացի: Կարդացի նույնքան հետաքրքրությամբ ու անհագ, ինչպես առաջին անգամ: Չնայած, որ անգիր գիտեի վեպի յուրաքանչյուր հատված, գիտեի իրար հաջորդող գործողությունների ընթացքը, գիտեի անգամ վերջաբանը: Եվ ինչպես յուրաքանչյուր գրքում, այստեղ էլ ունեի սիրելի հերոս` իդեալ, ում կցանկանայի նմանվել, կցանկանայի թեկուզ մտովի հանդիպել նրան և որոշ խորհուրդներ ստանալ նրանից: Եվ այդ հերոսը, որքան էլ տարօրինակ թվա, ոչ թե Սամվելն էր ` վեպի գլխավոր հերոսը, այլ Վասակ Մամիկոնյանի որդին` Մուշեղը: Նա իսկական հայրենասեր էր, խիզախ առաքինի, բայց այս ամենի հետ մեկտեղ` հարկ եղած դեպքում կարող էր դառնալ շատ դաժան և վրիժառու:
Այդ գիրքը կարդալուց ի վեր վստահաբար կարող եմ ասել, որ մեջս շատ բան փոխվեց: Փոխվեցին իմ պատկերացումները մարդկության և ինձ շրջապատող աշխարհի մասին: Ես դարձա ավելի համարձակ, ինքնավստահ, մեծահոգի ու վրեժխնդրության պատրաստ անձնավորություն:
Մուշեղն իր բարոյականության բարձր սկզբունքներն ի ցույց էր դնում անգամ պատերազմի դաշտում: Վեպում առանձնակի ուշադրության է արժանի հատկապես Մուշեղի` կանանց հանդեպ վերաբերմունքի հատվածը, այն էլ` պարսիկ կանանց: Եվ երբ նա գերված կանանց անարատ և առանց անարգելու վերադարձնում է Շապուհին, վերջինս շատ է զարմանում: Զարմանում է նրա քաջության, մեծահոգության և ազնվության վրա: Եվ Մուշեղի պատկերը` սպիտակ ձիու վրա նստած, քանդակել է տալիս իր գինու գավաթի վրա: Իսկ Մուշեղի վերոնշյալ արարքը հետագայում ստիպում է Պապին և նրա զորապետերից ոմանց կասկածի տակ դնել նրա հավատարմությունը:
Ինչևէ, ես այս հերոսի մասին կարող եմ անվերջ խոսել , սակայն նախընտրելի է, որ յուրաքանչյուր հայ տաղտկալի և էժանագին սերիալներ դիտելու փոխարեն, գոնե մեկ անգամ կարդա «Սամվել» վեպը, փորձի բացահայտել վեպի հերոսներին և կատարել եզրահանգումներ: