Լիլիթ Սուքիասյանի բոլոր հրապարակումները

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ամենաթանկը

-Մամ, մամ, ո՞ւր ես դրել մեր անձնագրերը։
-Մեր ներքևի դարակում ա դրած։
Գնացի մայրիկենց ննջասենյակ ու բացեցի դարակը։ Դարակի մեջ լիքը թղթապանակ կար։ Մեկի մեջ նկարներ էին, մյուսի մեջ մեր փաստաթղթերը, մյուսի մեջ էլ… Սա ի՞նչ է։ Ես բացեցի թղթապանակը։ Թղթապանակի մեջ բացիկներ էին։ Կարդացի միայն երկուսը։
«Երբ նայում եմ քո աչքերին,
Ողջ աշխարհն է ինձ ժպտում,
Ցանկանում եմ անվերջ ժպտաս,
Մեր տան հրաշք, միշտ շողաս»։
«Իմ թանկագին մայրիկ, ես շնորհավորում եմ սրտանց քո տոնը։ Ցանկանում եմ ամենա-ամենալավ բաները, ամենակարևորը՝ առողջություն, երջանկություն, կանաչ ճանապարհ ու խոստանում եմ, որ երբեք քեզ չեմ բարկացնի»։
Դեմքս պայծառացավ ու սկսեցի ժպտալ։ Ակամայից հիշեցի, որ փոքր ժամանակ մարտի 8-ի կամ որևէ առիթի կապակցությամբ մայրիկների, տատիկների, քույրերի համար բացիկներ էինք պատրաստումմեր ձեռքով ու սրտի տրոփյունով դրանք հանձնում նրանց։ Ինչքան թանկ են իրականում այս բացիկներն ինձ համար։
Ես մոռացա անձնագրերի մասին, որոնք ինձ շտապ հարկավոր էին։ Ես վաղուց մոռացել էի, որ այսպիսի բացիկներ եմ պատրաստել, ինչ եմ գրել, ինչ զվարճալի ձեռագիր եմ ունեցել… Ես մոռացել էի, բայց մայրս իր համար ամենաթանկագին նվերները խնամքով պահպանել էր ամենակարևոր փաստաթղթերի հետ։

Ամառը Ստեփանավանում

Լուսանկարը՝ Կարապետ Ավետյանի

Լուսանկարը՝ Կարապետ Ավետյանի

Ամա՜ռ։ Որքան գույներ և որքան կյանք կա այս մի բառի մեջ։ Տարվա այս եղանակին Հայաստանի տարբեր վայրերում տարբեր ձև է լինում ամառը։ Օրինակ, ամռանը Երևանում շատ շոգ է լինում։ Ճիշտ է, Երևանը մեր մայրաքաղաքն է, այստեղ կան բազմաթիվ ժամանցային վայրեր և այստեղ է կենտրոնացած ՀՀ բնակչության մեծ մասը, բայց չէ որ հենց այդ  բնակչության մի մասն է, որ ամառը ցանկանում է անցկացնել գեղատեսիլ Ստեփանավանում։

Ինչպես հասկացաք, ամռանը Ստեփանավանում շատ են լինում հովեկները, ովքեր շոգից և տապից ուժասպառ ցանկանում են իրենց  հանգիստն անցկացնել Ստեփանավանի զով գրկում։ Ամառը իմ քաղաքում շատ զով է (համեմատած այլ տեղերի), օդը շատ մաքուր է, հանգիստ է. ահա այն բոլոր լավ կողմերը, որոնց ձգտում են մարդիկ Հայաստանի և, ինչու չէ, նաև արտասահմանի տարբեր մասերից։ Այս երևույթից զերծ չի մնում և մեր ընտանիքը։ Ամբողջ ամառ մեր տունը անպակաս է լինում հյուրերով, որոնց շնորհիվ շատ հետաքրքիր է անցնում ժամանակը։

Չափազանց մեծ է  մարդկանց հոսքը մայիս  ամսվա վերջին և հունիս ամսվա սկզբին, երբ սկսվում է եղևնիների փոշոտումը։ Փոշոտման ժամանակ եղևնիներից դեղնավուն ծաղկափոշի է թափվում, որը շատ օգտակար է մարդու առողջությանը։ Այս երևույթին մասնակցելու համար մարդիկ հարյուրավոր կիլոմետրեր են կտրում անցնում։ Այս հարցում մեր բախտը բերել է։ Մեր տունը շատ մոտ է գտնվում անտառին, իսկ փոշին տարածվում է 25կմ շառավղով, այնպես որ, կարիք չի զգացվում հասնել անտառ։ Մի բան պատմեմ սրա հետ  կապված։ Մի տարի փոշոտման ժամանակ մի այնպիսի քամի բարձրացավ, որ ողջ անտառը և հեռվում գտնվող սարերը ամբողջովին  փոշու մեջ էին, կարծես դեղին ամպեր լինեին իջած սարերի փեշերին։

Մինչդեռ  հուլիսի  տապից ազատվելու միակ միջոցը մարդիկ գտնում են Ձորագետում։ Հուլիսյան բարկ օրերին գետում կհանդիպես բազմաթիվ մարդկանց։ Ձորագետն էլ մեր քաղաքի գեղատեսիլ վայրերից մեկն է , որի պաղ ջրերում են իրենց փրկությունը գտնում հազարավոր մարդիկ շոգից ազատվելու համար։ Դե, իսկ արդեն օգոստոսին մարդիկ ցանկանում են իրենց հանգիստն անցկացնել ծովում կամ Սևանա լճում։

Մի խոսքով, շոգ եղանակից ազատվելու համար ձեր ամառային հանգստի մեջ ավելացրեք մի քիչ ցանկություն, մեկ հատ փոխադրամիջոց և ամենակարևորը, Ստեփանավանի զով եղանակից:

Ահա թե ով է իմ պապիկը

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Պապիկս` Վիգեն Սուքիասյանը,  ծնվել է 1950 թ․ դեկտեմբերի 10-ին Գյուլագարակ գյուղում։ Նրա արմատները Իջևանի Սևքար գյուղից են:

-Որտե՞ղ ես ստացել նախնական կրթությունը, պապիկ։

-Նախնական կրթությունը ստացել եմ Գյուլագարակի միջնակարգ դպրոցում:

-Եվ ավարտել ես մեդալով, այնպես չէ՞:

-Այո, մեդալով եմ ավարտել։

-Իսկ ո՞ր առարկաներն ես շատ սիրել։

-Սիրել եմ ֆիզիկա և կենսաբանություն առարկաները։

-Դպրոցն ավարտելուց հետո գիտեմ, որ սովորել ես Երևանում, որտե՞ղ ես ընդունվել։

-Ընդունվել եմ պոլիտեխնիկ ինստիտուտ, կիբեռնետիկայի ֆակուլտետի էլեկտրոնիկա բաժինը։

-Իսկ որտե՞ղ էիր մնում սովորելուդ տարիներին։

-Ինստիտուտի հանրակացարանում:

-Մենա՞կ էիր մնում, պապ։

-Ոչ, ընկերներիս հետ։

-Իսկ դժվա՞ր չէր, պապ, ընտանիքից հեռու ապրելը:

-Դժվար էր, բայց այն ժամանակ այսքան հեշտ չէր գնալ-գալը, 6-7 ժամ ճանապարհ էինք գնում-գալիս:

-Ինչո՞վ էիք գնում-գալիս։

-Գնացքով։

- Իսկ հաճա՞խ էիր գալիս տուն։

-Տարին երկու անգամ. մի անգամը Նոր տարուն, մի անգամն էլ արձակուրդներին։

-Ավարտելուց հետո ի՞նչ ես արել:

-Ավարտելուց հետո գործուղվել եմ Տաշիր։Այնտեղի միկրո-էլեկտրոնիկայի գործարանում եղել եմ ինժեներ, վարպետ, հետո տեղամասի պետ եմ եղել, այնուհետև արտադրամասի պետ:

-Իսկ ծառայե՞լ ես, պապ:

-Պոլիտեխնիկ ինստիտուտն ուներ ռազմական ամբիոն, սովորելուն զուգահեռ նաև զինվորական գործ էինք սովորում: Ստացել եմ  լեյտենանտի կոչում, այնուհետև ավագ լեյտենանտի կոչում, իսկ յոթանասունութ թվին զորակոչվել եմ սովետական բանակ, որը տեղակայված էր Ադրբեջանի Կուտկաշեն ավանում։

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

-Դժվար չէ՞ր միաժամանակ և՛ ինստիտուտում սովորել, և՛ ռազմական ամբիոնում։

-Մենք շաբաթվա մեջ մի օր էինք հատկացնում դրան, էլի էլեկտրականության հետ էր կապված, բանակին կապով ապահովելու համար։

-Ինչո՞ւ  այդքան ուշ  զորակոչվեցիր բանակ։

-Այդ ժամանակ որպես սպա էի ծառայում։ Այդ ժամանակ նույնիսկ հայրդ էր ծնված։

-Քանի՞ տարի ծառայեցիր։

-Երկու տարի։ Առաջարկություն եղավ մնալ և շարունակել ծառայել հրամանտարի տեղակալ քաղաքական գծով, բայց ես չհամաձայնվեցի, ու հետ եկանք Հայաստան:

-Բա ինչո՞ւ չհամաձայնվեցիր։

-Ասեմ, որովհետև աշխատանքը ծանր էր, և հետո էլ ուղղակի չէի ուզում մնալ այնտեղ։

-Հայաստան գալով ի՞նչ աշխատեցիր։

-Ստեփանավանում կապի հանգույցում (հեռախոսային կապ) ինժեներ աշխատեցի։ Հետո գլխավոր ինժեներ, վերջում էլ տնօրեն։

-Իսկ ո՞ր տարածաշրջաններն էր քո ղեկավարության տակ։

-Տաշիր և Ստեփանավան։

Իդեպ, պապիկիս գրասենյակում կային շատ-շատ ծաղիկներ, որոնք նա մշակում էր և հիմա էլ տանը մշակում է մեծ սիրով։ Մեկը մեկից գունեղ ու հետաքրքիր և մեկը մեկից գեղեցիկ։

-Երկրաշարժի ժամանակ այստեղ եք չէ՞ եղել։

-Այո։Երկրաշարժից հետո ամբողջ երկու տարի վերականգնողական աշխատանքներ եմ տարել։Բոլոր մալուխները տեղաշարժվել էին, ու կապի վիճակը վատացել էր: Սրան հաջորդեց մութ ու ցուրտ տարիները, որի ժամանակ շատ լուրջ էր հեռախոսային կապի հարցը, որովհետև հոսանքը անջատում էին, իսկ մեր մարտկոցները այդքան չէին կարողանում ապահովել։Այս վիճակից դուրս գալու համար մենք մեր կապի աշխատողներով, մեր սեփական ուժերով  նախաձեռնեցինք կառուցել բարձրավոլտ գիծ, գետնի տակի եղած գիծը վերականգնեցինք և միացրեցինք  մեր ուժերով կառուցած ենթակայանին, սա էլ միացնելով մեր հանգույցին, սկսեց կայուն աշխատել կապը։Փաստորեն մենք բարի գործ կատարեցինք մարդկանց համար։Հետո նախկին Ագրոբանկի շենքը մեզ տրամադրեցին: Մենք դա վերանորոգեցինք, թվային կայան տեղադրեցինք ու Ստեփանավանի ժողովրդին այդ ժամանակ կապով ապահովեցինք։

-Ինչքա՞ն ժամանակ տևեց դա։

-Ստեփանավանին կապով ապահովեցինք 1996 թվից մինչև 2005 թիվը։ Հետո ավելացրեցինք ևս 2000 համար, դարձավ 4000-ը, վատ վիճակում գտնվող հաղորդալարերը վերանորոգեցինք, լրիվ նոր ցանց կառուցեցինք: Մի խոսքով, բավականաչափ օգուտ տվեցինք և՛ քաղաքին, և՛ գյուղական բնակավայրերին:

-Իսկ այլ բնակավայրերում կապ չկա՞ր:

-Դե մյուս տեղերում էլ այլ ձևով էին ապահովում: Հայաստանում առաջին թվային կայանը տեղադրվել է Գյումրիում, երկրորդը` Ստեփանավանում։ Իսկ թվային կապը ամենաորակովն է։

-Այդքան տարի աշխատելով դժվար չէ՞ր թոշակի անցնել։

-Իհարկե դժվար էր, բայց հետո քիչ-քիչ հարմարվեցի, որովհետև տանն էլ շատ զբաղմունք ունեմ:

-Ապրես, պապ, հարցազրույցի համար։

-Դու էլ ապրես, Լիլիթ ջան։

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Սուքիասյանի

Պապիկս հիմա զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ: Մեր բակում ամեն տեսակ բանջարեղեն կա: Զբաղվում է նաև մեղվաբուծությամբ, ճագար ենք պահում, հավ ենք պահում, մի խոսքով, նա մեզ ապահովում է օգտակար, թարմ և բնական մթերքներով: Մենք էլ, ինչքանով կարողանում, օգնում ենք նրանց: