Էլզա Զոհրաբյանի բոլոր հրապարակումները

Խայտաբղետ Երևան

Տնակների թաղամաս

Exploring the world through the lens of camera ծրագրի շրջանակներում

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

-Նկարեք, նկարեք,- կանչեց երեխան՝ կտուրից մեզ տեսնելով։
Մենք մեր խմբով Գյումրիում ուզում էինք գրել և լուսանկարներ անել այն մարդկանց մասին, որոնք երկրաշարժից հետո, կոցնելով իրենց տները, ստիպված տեղափոխվել են և մինչ օրս էլ ապրում են տնակներում։
Հենց սկզբում, երբ մտանք այդ թաղամաս, հանդիպեցինք մի պապիկի։ Հարցրինք երկրաշարժի մասին և խնդրեցինք պատմել իր ընտանիքի մասին։ Նա ցանկանում էր պատմել, բայց չէր կարողանում, քանի որ չէր ցանկանում կրկին հիշել այդ ամենը։

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

- Ինչի՞ եք եկել, ինչ-որ վատ բա՞ն եք ուզում անել,- դողացող և վախեցած ձայնով հարցնում էր պապիկը։

Անընդհատ կանչում էր թոռանը, քանի որ ինքը չէր ուզում շարունակել։ Հասկանալով, որ չարժե պնդել, որ նա խոսի այդ ցավալի թեմայով, դուրս եկանք և շարունակեցինք քայլել ու փնտրել նոր մարդկանց։ Հանդիպեցինք դրսում խաղացող երեխաների և գնացինք իրենց տատիկի մոտ, որը ուներ խնդիրներ լսողության հետ, ինչի պատճառով էլ կրճազրկվել էր աշխատանքից և հիմա ստիպված ապրում է թոշակի և նպաստի հաշվին։

-Ես էլ, աղջիկս էլ թոշակառու ենք։ Տղես Ռուսաստանում ա, բայց նոյեմբերի կողմերը արդեն կգա, որ էստեղ աշխատի ու մեզ մի ձև պահի։ Քուրս էլ ա ստեղ, դոմիկում ա ապրում։

Մյուս հետաքրքրված հարևանուհիներն էլ չկարողացան ոչինչ պատմել, քանի որ բոլորը փոքր են եղել երկրաշարժի ժամանակ և ոչինչ հիշել չէին կարող։

-Ես ամեն ինչ էլ հիշում եմ,- լսեցի մեծահասակ տղամարդու ձայնը։

Մենք խնդրեցինք մեզ պատմել իր պատմությունը։

-Հա, կարամ պատմեմ, ամեն ինչ էլ կարամ, բայց չեմ ուզում, երեխեք ջան, չեմ ուզում հիշել։

Արդեն պատրաստվում էինք գնալ, երբ հանդիպեցինք ամրակազմ, աշխույժ մի կնոջ։ Ուժեղ բնավորության շնորհիվ նա պատրաստ էր ամեն ինչ պատմել։

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

-Ես տասնվեց տարեկան էի, դպրոցում էի։ Քույրս աշխատանքի էր կարի գործարանում։ Հայրս Ռուսաստանից նոր էր եկել։ Մեծ ախպերս բանակում էր, իսկ փոքրը երկրաշարժից հետո անհայտ կորել էր, մի քանի օր անց գտնվեց։ Երկրաշարժից հետո եկանք դոմիկ։ Ինքս եմ ամեն ինչ արել, տունը սարքել ու չեմ դժգոհում, ոչ էլ հաշվառված եմ տուն ստանալու համար։ Ինձ պետք էլ չի։ Հիմիկվա շենքերը նենց են կառուցում, որ քո տանը փռշտաս, հարևանը կասի՝ առողջություն։ Ուզենաս «ռազեդկա» դնես, պիտի գնաս հարևանի տնից անե

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Գյումրիում հիմա կան մոտ երկու հարյուր տնակներում ապրող մարդիկ, ովքեր պետք է ստանան տներ «Գյումրին առանց տնակների» ծրագրի կողմից։ Չնայած դրան՝ կան շատ տներ, որոնք քարաշեն են և հաշվառված չեն։ Շատ մարդիկ չեն դժգոհում և փորձում են իրենց հնարավորությունների չափով բարելավել իրենց տները և կյանքը։

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Էլզա Զոհրաբյան, Զառա Թորոսյան

Վազելով Ֆրանսիայից Հայաստան

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

“Exploring the world through the lens of camera” ծրագրի շրջանակներում

Արզականում հանդիպեցինք ֆրանսահայ  Արա Խաչադուրյանի հետ, որի մասին այս օրերին մամուլը շատ է գրել: Իսկ թե ով է նա, կիմանաք հարցազրույցից:

-Պատմեք Ձեր, Ձեր քայլարշավների մասին։

-Ծնվել եմ Լիբանանում 1964թ.-ին: Հիմա 54 տարեկան եմ: Մինչև տասնվեց տարեկանը հաճախել եմ Դեմիրճյան դպրոցը: Հետո սովորել եմ ոսկերչություն։ Դժբախտաբար, երբ ինը տարեկան էի, պատերազմ սկսվեց, և ստիպված տեղափոխվեցինք հորեղբորս մոտ` Ֆրանսիա, որ այնտեղ շարունակեմ կրթությունս: Այնտեղ բնակություն հաստատեցի և սկսեցի աշխատել: Քսանչորս տարեկանում առաջին խանութս բացեցի: Դրանից հետո շատ էի աշխատում` շաբաթը յոթ օր, օրեկան գրեթե տասնվեց ժամ: Մինչև քառասուն տարեկանս աշխատեցի: Հետո ամուսնացա և ունեցա մեկ որդի: Ընկերս ինձ հրավիրեց Լիբանան և ասաց, որ առաջին մարաթոնին կարող եմ մասնակցել: Գնացի Լիբանան, մարզվեցի և առաջին մարաթոնս վազեցի: Երբ վերադարձա Ֆրանսիա, բարեկամներիս հետ մասնակցեցի վազքի մրցույթի: Հետո սկսեցինք շրջագայել աշխարհի չորս կողմը և մասնակցել մարաթոնների:

Մեծ մրցույթ պետք է լիներ, որին պատրաստվելու համար գնացի Ֆրանսիայում մի գյուղ, որտեղ որոշեցի բարձրանալ Եվրոպայի ամենաբարձր գագաթը` Մոնբլանը, որը 4810 մետր է։ Շատ դժվարությամբ բարձրացա։ Երբ հասա գագաթին, տեսա արևածագը։ Շատ գեղեցիկ էր, և որոշեցի, որ ամեն տարի պետք է նոր գագաթ բարձրանամ։

Երկրորդ լեռը, որ մագլցեցի, Մասիսն էր, որը շատ հուզիչ էր ինձ համար։ Հետո բարձրացա Աֆրիկայի ամենաբարձր լեռը՝ Կիլիմանջարոն։ Ֆրանսիայի հայ բարեգործական միությունը ինձ հրավիրեց պատմել, թե ինչպես ես մագլցեցի Արարատ լեռը։ Երբ պատմեցի, առաջարկեցի, որ եթե նյութական օժանդակություն ցույց տան, ապա Ցեղասպանության հարյուրամյակի կապակցությամբ կբարձրանամ աշխարհի ամենաբարձր գագաթը՝ Էվերեստը։ Սկսեցի մարզվել։ Մագլցեցի Անդերի ամենաբարձր լեռը։ Հետո Ղրղզստանի Լենինի պիկ անունով գագաթը։ 2015-ին պատրաստվեցի, որ մագլցեմ Էվերեստը։ Գտնվում էի 5200 մետր բարձրության վրա, երբ ապրիլի 25-ին երկրաշարժ եղավ։ Ընդհատեցինք:  Վերադարձա Ֆրանսիա և որոշեցի, որ 2016 թվականին պետք է վերադառնամ և նորից փորձեմ։ Բարձրանալը տևեց 46 օր։ Հասա մայիսի 22-ին և հայկական դրոշը դրեցի Էվերեստի գագաթին։

-Ինչպե՞ս որոշեցիք, որ պետք է Ֆրանսիայից քայլելով գաք Հայաստան։

-Երբ Էվերեստի գագաթին էի, նամակ գրեցի Թուրքիայի նախագահին՝ Էրդողանին՝ ասելով, որ պետք է ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը։ Մտածեցի՝ ինչպես անեմ, որ այդ նամակը տամ, որ ընդունի ինձ։ Որոշեցի վազելով գալ Ֆրանսիայից մինչև Երևան։

-Ինչքա՞ն ժամանակ տևեց Ֆրանսիայից մինչև Հայաստան հասնելը։

-107օր։ 4550 կիլոմետր վազեցի։ Ամեն օր վազում էի մոտավորապես 40-45կմ։

-Ինչպե՞ս եք որոշում՝ որ քաղաքներով անցնել։

-Գուգլով գրեցի, որ ինձ ցույց տա Մարսելից Երևան ճանապարհը, և այդ ճանապարհը բաժանեցի ամեն օր 42 կիլոմետրի, որը հավասար է մեկ մարաթոնյան վազքի։ Հետո սկսեցի՝ անցա Իտալիա, Սլովենիա, Սերբիա, Բուլղարիա, Հունաստան, Թուրքիա, Վրաստան և Հայաստան։

-Ի՞նչ արտասովոր դեպք է տեղի ունեցել քայլարշավի ընթացքում։

-Հետաքրքիր էր այն, որ երբ հասա Բուլղարիա, ինձ ընդունեցին այնտեղի հայերը։ Ընդունեցին նաև Վրաստանում։ Նաև շատ լավ ընդունեցին Թուրքիայում։

-Սահմանը հատելիս խնդիրներ չե՞ն առաջացել։

-Ոչ։ Ուղղակի երբ ես անցնում էի սահմանները, բոլորը զարմանում էին, թե ինչպես եմ կարողացել այդքան տարածությունն անցնել։ Հարցնում էին, թե որտեղ է ավտոմեքենան կամ հեծանիվը։ Ասում էի՝ ես վազելով եմ անցնում։

-Իսկ ուրիշ խնդիրներ չե՞ն առաջացել։

-Անշուշտ, ցավեր ունեի ծնկներիս հատվածում։ Բայց, չնայած դրան, կարողացա շարունակել։

-Իսկ ապագայում ի՞նչ նոր պլաններ ունեք։ Ի՞նչ նոր հեռավորություններ եք ուզում հաղթահարել։ 

-Ուզում եմ հեծանիվով անցնել ամբողջ աշխարհը և վերջում հասնել Երևան։

-Հայաստանից ի՞նչ տպավորություններ եք Ձեզ հետ տանում։

-Հիմա նաև նպատակ ունեմ ոգևորել Հայաստանի երիտասարդությանը, որ չծխեն, չխմեն և զբաղվեն սպորտով։ Եթե ունեք երազանք կամ նպատակ, դրան հասնելու համար պետք է աշխատեք։ Առանց աշխատանքի ոչնչի չես հասնի։ Կուզեք երաժիշտ դառնալ՝ պետք է օրեկան վեց ժամ աշխատեք։ Դուք բոլորդ խելացի եք և աշխատասեր եք։

-Ճանապարհորդելու ընթացքում որտե՞ղ էիք ապրում։

-Իմ հետևից գալիս էր մի մեծ քարավան, որի հետ ես օրվա ընթացքում ուտում էի, հանգստանում էի, քնում էի և պատրաստվում հաջորդ օրվան։ Մարդիկ կային, որոնք ցանկություն են հայտնել ինձ հետ թեկուզ մի քանի կիլոմետր վազելու, ամեն քաղաք անցնելով՝ ինձ մի խումբ միանում էր։ Երեք կիլոմետր ինձ հետ վազել է նաև Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանը։

Հարցազրույցը վարեցին Լիլիթ Վարդանյանը, Էլադա Պետրոսյանը, Էլզա Զոհրաբյանը

Գրի առավ Լիլիթ Վարդանյանը

Հայ բելգիական “Exploring the world through the lens of camera” ծրագիր. օր յոթերորդ

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Արդեն երկու օր է, ինչ հայ-բելգիական ծրագրի մասնակիցները հյուրընկալվել են Կոտայքի մարզի գյուղ Արզականում: Առաջին օրը, երբ ավտոբուսը կանգնեց մեր դարպասի դիմաց, կարծես, հենց այդ նույն պահին ժամանակը սկսեց էլ ավելի արագ աշխատել, և մենք չէինք հասցնում ըստ օրակարգի շարժվել … Բնականաբար, առաջին օրը շատ կարճ թվաց ինձ համար, քանի որ շատ քիչ բառեր հասցրեցի սովորեցնել մեր բելգիացի հյուրին, որոնք չորս մասնակցով հյուրընկալվել էին մեր տանը:

Օրիենն արդեն հասցրել է սովորել հայերեն մի քանի դժվար բառեր, ինչպիսին օրինակ՝ դուխով…

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Երկրորդ օրն արդեն մեր հյուրերը գյուղի երիտասարդների հետ բարձրացան Աստվածածին եկեղեցու փլատակներ, որի շրջակայքը որոշել էին մաքրել: Ամեն տարի Աստվածածնի Վերափոխման տոնից առաջ գյուղացիները նախաձեռնում են շաբաթօրյակ, և ուրախ ենք, որ այս անգամ մեզ միացան նաև օտարերկրացիներ ու հյուրեր:

Երբ բարձրացանք եկեղեցի, մեզ այնտեղ դիմավորեց Արզական վարչական համայնքի ղեկավար՝ պարոն Մարգարյանը: Նա զրուցեց ծրագրի մասնակիցների հետ, ներկայացրեց մեր գյուղը, նաև եկեղեցու մասին պատմեց հյուրերին: Քիչ հետո անցանք գործի: Հայերը, կարծես, օրինակ ծառայելով օտարերկրացիներին, սկսեցին մաքրել եկեղեցին: Բելգիացիները ոգևորված շտապում էին այս ու այն կողմ, չէին ցանկանում աղտոտված տարածք տեսնել, մաքրում էին ամեն բան: Մի կողմից ուրախ էի, որ պատմամշակութային կոթողը այդքան զարմացրել ու ոգևորել է իմ նոր ընկերներին, սակայն մյուս կողմից էլ վատ էի զգում, որ փլատակված եկեղեցին, որ սրբությամբ, խնամքով և հավատով պահպանում են արզականցիները, դեռ վերանորոգված չի, ու ամեն տարի նոր քարեր են պոկվում:

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Մեկ ժամ հետո, երբ աշխատանքը վերջացրեցինք, հասկացանք, որ բավականին հոգնել ենք ու շտապեցինք տուն:

Մի փոքր հանգստանալուց հետո բոլորը հավաքվեցին մեր տանը, և որոշում էինք մեր վաղվա անելիքները …

-Էրեխեք պա՛րզ ա, վաղը ով ի՞նչ ա անելու…

Ուշ գիշերին բոլորը ցրվեցին հյուրընկալող տներով:

Էլադա Պետրոսյան

***

Վերժինե քույրիկ

Արզական գուղում հետաքրքիր ավանդույթ կա խաղողօրհնեքի տոնի հետ կապված։ Այդ մասին զրուցեցինք Արզական գյուղի բնակիչ Վերժինե Պետրոսյանի հետ։

-Մենք նկատեցինք, որ Աստվածածնի տոնը արզականցիները մեծ ոգևորությամբ են նշում: Այսօր որ տան մոտով անցանք, նախապատրաստվում էին:

-Դե նախ, Մարիամ Աստվածածնի տոնն է, Խաղողօրհնեքը։ Ոնց դիմավորես տոնը, այդպես էլ կանցնի։ Ուրախ ենք դիմավորում, մատաղ ենք անում, խորոված ենք անում, խմորեղեն ենք անում, հետո՝ խաղող, դեղձ, տարբեր մրգեր:

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

Լուսանկարը` Զառա Թորոսյանի

-Կարծես Նոր տարի լինի գյուղում:

-Նոր տարվա ու Խաղողօրհնեքի տարբերությունն այն է, որ Նոր տարուն մարդիկ գնում են միմյանց տուն, իսկ այս տոնին դրսից հյուրեր ենք ունենում։ Գիտեք ի՞նչ խոսք կա. «Մարիամ Աստվածածինն էկավ՝ բակը մտի, Սրբխեչն էկավ՝ ծակը մտի», բայց դա ասում են եղանակի մասին։ Մինչև Սրբխեչը չէր ցրտում, բայց այս տարի ցրտել է։ Հիմա մենք էլ բակում հաց չենք դնում, որովհետև արդեն եղանակը ցրտել է։ Մեր գյուղում այս օրը իսկապես մեծ շուքով են նշում:

Հնուց ի վեր եկեղեցին ունեցել է Մարիամ Աստվածածնի տոնը, որը միշտ նշվում է երկրորդ լիարժեք կիրակի օրը։

- Իսկ լինո՞ւմ է, որ ձեզ հրավիրեն այդ օրը:

- Բոլորի տանը դրսից հյուրեր են լինում, ու համարյա ոչ ոք չի կարողանում այդ օրը տնից դուրս գալ։

- Իսկ դուք միշտ այս ուխտին գնացե՞լ եք։

-Ես նախքան այս գյուղ հարս գալը, ապրել եմ Չարենցավանում ու ամեն տարի եկել եմ մոմ վառելու ընկերներիս, ընտանիքիս կամ կուրսեցիներիս հետ։

- Չարենցավանից էլի՞ մարդիկ կան, որ գալիս են՝ բարձրանալու եկեղեցի։

-Իհարկե, շատ կան։ Մենք նաև Երևանից ենք շատ հյուրեր ունենալու վաղը ու ամեն տարի ունենալու ենք այդպիսի հյուրեր։

- Այդ փոքր եկեղեցում այդքան շատ մարդ է գալի՞ս։

-Շատ-շատ։ Վաղը, երբ բարձրանաք, այդքան ազատ չեք կարող գնալ։ Մեքենաները շատ են, և մարդիկ դժվարությամբ են գնում։

-Ասացիք, որ այդ օրը բոլորը մատաղ են անում, ինչո՞ւ:

- Աղը տանում են եկեղեցի, օրհնում են, բերում են լցնում գառան բերանը և մորթում։ Աղավնի և աքլոր են տանում։ Մորթելուց հետո բաժանում են յոթ տների մեջ։ Բոլոր նրանք, ովքեր տարվա ընթացքում նպատակ են պահել ու խոստացել, այդ օրը մատաղ են անում:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

- Իսկ ուտեստներից միայն մատա՞ղն է, որ խորհուրդ ունի։

-Միայն մատաղը, խաղողը պարտադիր է, որովհետև խաղողօրհնեքի տոնն է։

Նախ բարձրանում են եկեղեցի, մոմ եմ վառում, հետո նոր իջնում են ու հավաքվում սեղանի շուրջ։ Կան հյուրեր, որոնց կարելի է տեսնել տարվա մեջ միայն այդ օրը։ Եվ ավելիշատ թեմաներ են լինում իրենց հետ խոսելու մինչև ուշ ժամ։

Հարցազրույցը վարեցին՝ 

Վալենտինա Չիլինգարյանը, Աննա Անդրեասյանը, Ռեդուան Լաչկարը, Մարիամ Նալբանդյանը, Լիլիթ Վարդանյանը

 ***

Ներկայացնում ենք մեր մասնակիցներին

Հարցազրույց Ինեսա Զոհրաբյանի հետ:Inesa Zohrabyan aragacotn

-Ինչո՞ւ որոշեցիր մասնակցել այս ծրագրին:

-Մասնագիտական առումով չեմ կողմնորոշվել և երբ իմացա, որ այս ծրագիրը կապ ունի լրագրության հետ ու նաև կօգներ ինձ անգլերենի զարգացման հարցում, դե, ինչքան էլ ունենաս գիտելիքներ, երբ չես խոսում, մոռանում ես, որոշեցի դիմել: Տեսա հայտը ու որոշեցի ուղարկել իմ մոտիվացիոն նամակը, ունեցա հարցազրույց Մանանա թիմի հետ, անցա: Մի խոսքով` նպատակս և բելգիացիների հետ շփումն էր, և անգերենիս իմացությունը խորացնելը, և մասնագիտական առումով մի քիչ կողմնորոշվելը:

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր ծրագրից:

-Առաջին հերթին մտածեցի բելգիական մշակույթին ծանոթանալու մասին, նաև հետաքրքիր կլինի ներկայացնել իրենց մեր մշակույթի առանձնահատկությունները: Հույս ունեմ, որ ձեռք կբերեմ լավ ընկերներ, որոնք կապրեն Բելգիայում և ինձ կօգնեն մասնագիտական առումով: Թեկուզ` կօգնեն ինձ աշխատել ֆոտոապարատի հետ:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Արդյո՞ք ակնկալիքներդ արդարացան: 

-Սա յոթերորդ օրն է, ու ինձ թվում է` այո: Միայն սպասում եմ մեր խմբային աշխատանքները իրականացնելուն: Կունենանք լավ ֆոտոշարք, հարցազրույցներ, և այդ դեպքում ես լիարժեք կարող եմ ասել, որ այս ծրագիրը հաջողվել է:

-Հասցրե՞լ ես արդեն շփվել բոլոր բելգիացի մասնակիցների հետ:

-Բոլորի հետ շփվել եմ, որովհետև միասին ենք ապրում, և բացի դրանից` թիմ առաջնորդների հետ շատ լավ հարաբերությունների մեջ ենք: Նրանք ոչ մեկի չեն թերագնահատում, նաև եթե անգլերեն խոսքի մեջ սխալներ ենք թույլ տալիս, նրանք չեն ուղղում, փորձում են հասկանալ: Երբ նրանց հետ շփվում ես, յուրաքանչյուրը առանձին տեսակ է:

-Ի՞նչ տպավորություններ ունես այս օրերից:

-Տպավորություններս շատ լավն էին: Մի քանի բառեր եմ սովորել բելգիացիներից: Օրինակ` ֆրանսերեն comment ça va, որը թարգմանաբար նշանակում է ինչպե՞ս ես:

-Արդյոք արդեն մասնակցե՞լ ես նմանատիպ ծրագրի, թե՞ սա առաջինն էր:

-Նմանատիպ ծրագրի չեմ մասնակցել: Փորձել եմ, բայց երրորդ փուլից դուրս եմ մնացել:

***

Հարցազրույց Լենկա Բրոսենսի հետ:

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը` Էլզա Զոհրաբյանի

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր մինչև Հայաստան գալը:

-Այստեղ առաջին անգամ չեմ և գիտեի` ինչ է ինձ սպասվում: Այստեղ ամեն ինչ շատ գեղեցիկ է:

-Ի՞նչ տպավորություններ ունես:

-Կարծում եմ` տպավորություններս շատ տարբեր են: Այս տեսարանները շատ գեղեցիկ են: Անցած անգամ, երբ ես Հայաստանում էի, այդքան շատ չէի շփվել մարդկանց հետ և չգիտեի` ինչ ակնկալել նրանցից, բայց հիմա ես նրանց հետ շփվեցի և ես սիրում եմ նրանց:

-Ի՞նչն է քեզ դուր գալիս այս ծրագրի մեջ:

-Ուզում եմ ասել այն, ինչ ինձ դուր չի գալիս ծրագրի մեջ: Իհարկե, բոլոր գաղափարները, մեր տունը, մարդիկ շատ լավն են, բայց այս ութ օրվա ընթացքում մենք չենք արել մեր խմբային աշխատանքը. մենք ոչինչ չունենք արած: Իմ ակնկալիքն էր ունենալ խմբային աշխատանք և վերջում ունենալ ֆիլմ: Մենք ունենք գրեթե մեկ շաբաթ և կարող ենք ուղղել այս իրավիճակը:

-Նոր բան սովորեցի՞ր:

-Այո, սովորեցի հայկական մշակույթի մասին: Ես տեսա Հայաստանում մարդկանց միջև փոխհարաբերությունները, օրենքները, բանակի, կանանց և տղամարդկանց մասին:

-Ի՞նչ ես կարծում` ինչ ազդեցություն կթողնի այս ծրագիրը քո վրա:

-Ես ստացա շատ նոր տեղեկություններ լուսանկարչության մասին: Օրինակ` սովորեցի ինչպես օգտագործել ֆոտոապարատը ավելի ճիշտ:

***

Հարցազրույց Լիլիթ Վարդանյանի հետ:lilit vardanyan

-Ինչո՞ւ որոշեցիր մասնակցել այս ծրագրին:

-Մասնակցեցի, որպեսզի ունենամ հնարավորություն ծանոթանալու այլ երկրի մշակույթին, շփվել նրանց հետ, զարգացնել անգլերենիս իմացությունը և պատմել հայկական մշակույթի մասին:

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր ծրագրից:

-Ակնկալում էի ձեռք բերել նոր ընկերներ, շփվել նոր մարդկանց հետ, ծանոթանալ բելգիական մշակույթին, կիսվել իմ իմացություններով և նոր բան սովորել նրանցից:

-Արդյո՞ք դրանք արդարացան: 

-Հասցրել եմ ծանոթանալ նոր մարդկանց հետ: Որոշ չափով ծանոթացել եմ բելգիական մշակույթին: Նրանց հետ միասին կատարել եմ Երևանի և Հայաստանի այլ քաղաքների բացահայտումը: Ես դեռ ունեմ ակնկալիքներ, որ բելգիացիների հետ շփումը կշարունակվի:

-Հասցրե՞լ ես արդեն շփվել բոլոր բելգիացի մասնակիցների հետ:

-Արդեն հասցրել եմ բոլորի հետ շփվել, սովորեցնել հայերեն բառեր: Իսկ նրանք ինձ շոկոլադ են հյուրասիրել և պատմել իրենց կրթական համակարգի, պատմության և տպավորությունների մասին:

 -Ինչպիսի՞ տպավորություններ ունես այս օրերից:

-Ունեմ շատ լավ տպավորություններ: Իսկ վերջնական տպավորությունների մասին կպատմեմ ծրագրի վերջում:

-Արդյոք արդեն մասնակցե՞լ ես նմանատիպ ծրագրի, թե՞ սա առաջինն էր:

-Սա իմ առաջին փորձն է: Ուրախ եմ, որ կարող եմ պատմել մեր մշակույթի մասին և ծանոթանալ բելգիական մշակույթին:

-Նոր բան սովորեցի՞ր: 

-Սովորեցի, որ տարբեր մշակույթներ և մտածելակերպ ունեցող մարդկանց միջև ընկերությունը հնարավոր է:

Էլզա Զոհրաբյան

elza zohrabyan

Լավ ամառ

Ինչպես միշտ, իմ ամառն սկսվել էր այն որոշումով, որ այս տարի այն պետք է տարբերվի և լինի ուղղակի անկրկնելի: Բայց քանի որ իմ ամառը քննությունների պատճառով սկսվեց մեկ ամիս ուշ, այն յուրահատուկ դարձնելը ավելի դժվար էր։

Ամեն օրս պլանավորած էր. առավոտյան արթնանալով ժամը 7-ին՝ անպայման պետք է մարզանք անեի, բայց, իհարկե, ես արթնանում էի ժամը 11-ին, և արդեն մարզանք անելու ցանկությունը փոխարինվում էր ժամերով հեռախոսով սոցկայքերում ուրիշների կյանքին հետևելու ցանկությամբ։

Ի վերջո իմացա, որ այս տարի հանգստանալու ենք Բարսելոնայում, և այդ ժամանակ ամեն ինչ փոխվեց: Նկատի ունեմ, դա իմանալուց հետո պարապությունս արդարացնում էի Բարսելոնայով՝ ասելով, որ ուղղակի շատ եմ սպասում, և որ վերադառնամ, ամեն ինչ լավ կլինի։ Օրերն էի հաշվում, թե երբ ենք գնալու, և ահա եկավ այդ օրը (հանգստի արկածային դեպքերի մասին նյութը արդեն գրում եմ)։ Իհարկե, այնտեղ ամեն ինչ լավ էր, և վերադառնալու ցանկություն չկար, բայց ստիպված էի։ Ինձ անընդատ կրկնում էի, որ Երևանում էլ կարող եմ լավ ամառ անցկացնել։

Ինձ թվում է, որ իրոք լավ ամառ կարող եմ այստեղ անցկացնել և այս մեկ ամսում կփորձեմ հասկանալ, թե ինչպես։

elza zohrabyan

Մի սպանեք անտուններին

Բարև ձեզ, հարգելի պարոն Վարչապետ:

Գիտեմ, որ շատ զբաղված եք և ամեն օր ստանում եք նամակներ, բայց հույս ունեմ, որ կկարդաք: Ուզում եմ ձեզ պատմել այն խնդրի մասին, որը ինձ է անհանգստացնում, և որի հետ գրեթե բոլորս առնչվում ենք: Խոսքը գնում է թափառական շների մասին: «Յունիգրաֆ» ընկերությունը ոչնչացնում է նրանց:

Մեր բակում կար մի շուն: Առաջին  անգամ, երբ եկել էր մեր բակ, շատ սոված էր և փորձում էր  կեր հայթայթել: Նա շատ ակտիվ էր, մարդամոտ, և բոլորին խնդրում էր, որ իրեն սիրեն և իր հետ խաղան: Երեխաներից մեկը առաջարեց անունը դնենք Գռաֆ, բոլորը համաձայնվեցին:
Որոշեցինք, որ շան համար փոքրիկ տնակ է հարկավոր, և երեխաներից մեկի հայրը առաջարկեց ավտոտնակից վերցնել իրենց շան հին տնակը, որը արդեն երկար ժամանակ է՝ չէին օգտագործում: Այդ տնակը վերցնելուց հետո, այնտեղ կեր և ջուր դրեցինք, նույնիսկ գրաֆիկ կազմեցինք, թե ով որ օրն է իրեն կեր բերելու:

Մի օր տանից դուրս  եկանք և նկատեցինք, որ Գռաֆը չկա: Կարծեցինք, որ բակով է շրջում և շուտով կվերադառնա: Արդեն երեկո էր, իսկ նա չկար: Բոլորս սկսեցինք փնտրել: Շուրջ մեկ ժամ փնտրեցինք, իսկ հետո դուրս եկավ մեր հարևանը և ասաց, որ տեսել է, թե ինչպես են շանը տարել, և այդ օրվանից ոչ ոք Գռաֆին չի տեսել: Մեզ համար դա շատ մեծ հարված էր, որովհետև «Յունիգրաֆը», որ տանում է, անպայման ոչնչացնում է շներին: Ուրեմն մեր սիրելի շունն այլևս չկա…

Կարելի է ավելի խելամիտ գտնվել, քանի որ ուղղակի ոչնչացնելով ոչ մի հարց չես լուծի: Ես առաջարկում եմ  նրանց համար բացել կացարաններ,և բոլորը, ովքեր ցանկանում են շուն պահել, հենց այդ կացարաններից որդեգրեն: Շները կունենան սիրող ընտանիք և հավատացեք, շատ երախտապարտ կլինեն:

elza zohrabyan

Տատիկս և յոգան

Հարցազրույց տատիկիս՝ Օլգա Դաբաղյանի հետ։

-Ի՞նչ կրթություն եք ստացել:

-Ավարտել եմ ԵՊՀ-ի մաթեմատիկայի ֆակուլտետը:

-Համալսարանը ավարտելուց հետո որտե՞ղ եք աշխատել:

-Ավարտելուց հետո աշխատել եմ Առողջապահության նախարարության հաշվողական կենտրոնում, իսկ 1995 թ.-ին, երբ հաշվողական կենտրոնը փակվեց, որոշ պատճառներով անցա աշխատանքի արտադրությունում՝ որպես գլխավոր հաշվապահ:

-Ե՞րբ և ինչպե՞ս որոշեցիք զբաղվել յոգայով:

-Յոգայով սկսել եմ զբաղվել 2002 թ.-ից։ Երկար ժամանակ աշխատում էի Երևանից շատ հեռու և ստիպված էի վարել ավտոմեքենա, ինչն այդքան էլ ընդունված չէր կանանց մոտ։ Ավտոմեքենա վարելու պատճառով մեջքի հետ կապված խնդիրներ ունեցա, և շատերի խորհրդով սկսեցի զբաղվել յոգայով։ Հետագայում սիրեցի յոգան, այն դարձավ իմ ապրելակերպը։

-Ի՞նչը ձեզ դրդեց բացել ձեր սեփական յոգայի խմբակը:

-Սկսվեց նրանից, որ մի օր ես գնացի այգի․ որոշել էի այդ օրը այնտեղ պարապել։ Ինձ մոտեցան չորս կին և խնդրեցին, որ իրենց էլ սովորեցնեմ: Մենք սկսեցինք ամեն օր առավոտյան 7-ին պարապել, հետո կանանցից մեկն ասաց, որ ծանոթներ ունի Ավանի մշակույթի տանը, և մենք մեր պարապմունքները կարող ենք այնտեղ անցկացնել։ Մեր պարապմունքը տեսնելով՝ մշակույթի տան տնօրենը առաջարկեց ինձ բացել յոգայի խմբակ, և ասաց, որ ինքն էլ կհաճախի:

Բացի դրանից, յոգայի խմբակը բացեցի մի քանի պատճառով. ընդգրկեցի այն մարդկանց, ովքեր ֆինանսական վիճակից ելնելով՝ հնարավորություն չունեին յոգայի խմբակ հաճախելու, բայց ունեին ցանկություն: Այն տարիքային խումբը, որի հետ ես աշխատում եմ, չի կարող հաճախել ուրիշ յոգայի պարապմունքների, որովհետև ունակ չէ անելու այն, ինչ անում են ուրիշ տեղերում: Շատերը նաև առողջական խնդիրների պատճառով չէին համարձակվի գնալ ուրիշ խմբակների, որտեղ հիմնականում ավելի խորացված են մարզվում:

Մի խոսքով՝ որոշեցի բացել մատչելի խմբակ բոլորի համար: Թոշակառուների համար անվճար է:

-Քանի՞ հոգի է հիմա հաճախում Ձեր խմբակ, և կա՞ արդյոք տարիքային սահմանափակում:

-Հիմա յոգայի խմբակ հաճախում է 20 հոգի, բայց ցանկացողները շատ են։ Շատերը աշխատանքի պատճառով չեն կարողանում հաճախել, այդ պատճառով սեպտեմբերից արդեն կլինեն գրաֆիկի մեջ փոփոխություններ: Տարիքային սահմանափակում չկա: Կան որոշակի սահմանափակումներ՝ կապված առողջության հետ:

-Արդյոք յոգան հե՞շտ մարզաձև է:

-Ոչ, յոգան հեշտ չէ, քանի որ յոգան պահանջում է շատ մեծ կենտրոնացում:

Բոլոր վարժությունները, բոլոր դիրքերը, այն ամենը, ինչ կապ ունի յոգայի հետ, կատարվում է մտքով։ Սա ֆիթնես չէ, որ ձեռքդ առաջ, հետ տանես և վերջ: Այստեղ ամեն ինչը կատարվում է գլխով, մտածված:

-Ի՞նչ ազդեցություն է թողնում յոգան մարդու վրա:

-Շատ հայտնի յոգայի մարզիչներ կան, և հետաքրքիր է այն, որ ամեն մեկը յոգան ընկալում է մի կերպ: Յոգայի մեջ ինձ համար ամենակարևորն այն է, որ այն տալիս է հոգեկան հավասարակշռություն: Դու խաղաղություն ես գտնում քո մեջ:

-Արդյոք կարոտո՞ւմ եք հաշվապահությունը:

-Ոչ: Դա իմը չէր, ես հաշվապահությամբ զբաղվել եմ այն տարներին, երբ այլ աշխատանք չկար: Ես մաթեմատիկոս էի, և ինձ համար ամենահեշտն էր զբաղվել հենց հաշվապահությամբ:

elza zohrabyan

Մայրիկի արձակուրդը

Դասերը վերջացան։ Եկա տուն։

-Էլզա, շուտ փոխիր շորերդ ու արի սկսենք։

-Լավ, մամ, 5 րոպե սպասի՝ հանգստանամ, գամ։

Անցավ կես ժամ։

-Լավ, վերջ, արի։

-Գալիս եմ։

-Մամ, չես պատկերացնի՝ ինչ ա եղել: Հերիք չի՝ այսօր դասին ինչպես միշտ սկսեց մեր վրա բղավել, մենք էլ ուղղակի պետք է լսեինք այդ անիմաստ մեղադրանքները։

-Լավ էլի, չեմ կարծում, որ այդքան անիմաստ էին, հաստատ մի բան արել եք, բայց լավ, էդ հեչ։ Մենակ իմանաս՝ ինձ հետ ինչ ա եղել։ Այսօր ստիպված արթնացել եմ ժամը 8-ին, չնայած՝ աշխատանքի չեմ, քանի որ աշխատանքից բոլորը զանգում էին, ամեն մեկը մի բան հարցնում էր։ Չեմ կարող չպատասխանել, իսկ հետո արձակուրդները կվերջանան, և ես էլի չեմ հասցնի հանգստանալ։

-Լավ, մամ, արի տխուր բաներից չխոսենք, ավելի լավ է՝ ասա ի՞նչ գույնով ներկեմ այս մասը։

-Որ գույնով ուզում ես, միևնույն է, լավ է ստացվելու։

-Հա, դե մամ, եթե ես ու դու ենք անում, պարզ է, որ լավ է լինելու,- կատակեցի ես։

-Ճիշտ ես։

-Մամ, իսկ այս պատն է՞լ ենք ներկելու։

-Չէ, կարծում եմ՝ հերիք է, թե չէ հարևաններն էլի կսկսեն ասել, որ ուզում ենք տարբերվել։

-Վայ դե, ամեն անգա՞մ։

-Լավ, կարծես թե վերջ։

-Մամ, բա հիմա ի՞նչ ենք անելու։

-Ի՞նչ պետք է անենք, դու, ինչպես միշտ, հեռախոսիդ մեջ, իսկ ես կփորձեմ պատրաստել այնպիսի ընթրիք, որ խոհարար պապադ էլի անուն չդնի։

-Մա՞մ, արդեն համակերպվե՞լ ես այն մտքի հետ, որ ես առանց հեռախոսի կյանք չունեմ։

-Դե, ստիպված էի։

elza zohrabyan

Ծանր օրերն սկսեցին

Ամենասովորական հինգշաբթի էր։ Մտա դասարան, ինչպես միշտ հիասթափված դեմքով էի, բայց փորձում էի ժպտալ, որ ինքս ինձ ներշնչեմ, որ ոչ ուզում եմ քնել, ոչ էլ ուզում եմ վերադառնալ տուն ու ոչ մեկին դպրոցում չտեսնել։ Էլի գարուն է, ու բոլորն ուրախանում են դրանից, բայց ինչի՞ վրա են ուրախանում՝ չեմ հասկանում։ Չնայած՝ բոլորի մոտ չէ, որ գարնան հետ գալիս են նաև ալերգիան, քննությունները և մրցումները թենիսից։

«Լավ, ինչևէ, Էլզա ջան, կյանքը շարունակվում է, եթե այսօր ծաղիկներ չնվիրեն, և այդ ծաղիկների պատճառով ալերգիադ չսկսվի, համարիր՝ օրդ ստացված է»,- հենց այսպես էի մտածում, երբ լաբորատորիայից գնացինք դասարան և տեսանք, որ բոլոր աղջիկների սեղաններին ծաղիկներ են դրված։ Տղաները որոշել էին մեզ անակնկալ անել։ Մի կերպ համոզեցի ինձ, որ շնորհակալություն հայտնեմ ու ժպտամ, իսկ մտքումս ասում էի․ «Հերիք չի օրս վատ է սկսել, մի հատ էլ այդ ծաղիկների պատճառով կսկսեմ փռշտալ դասի ժամանակ, իսկ մյուսները կսկսեն հաշվել փռշտոցներիս քանակը»։

Դասերից հետո մի կերպ խմեցի ալերգիայիս դեղը և գնացի հաց ուտելու։ Պապիկս, տեսնելով կարմրած աչքերս, փորձում էր ինձ համոզել, որ ալերգիան կապ չունի․ աչքերիս կարմրությունը նրանից է, որ շատ եմ հեռախոսով զբաղվել, իսկ փռշտում եմ, որովհետև մրսել եմ։ Եվ ես ստիպված էի խմել 3 բաժակ թեյ։

Իսկ ամենացավալին այն է, որ պետք է դեռ ամբողջ գարունն այսպես ապրեմ։