Լիլյա Գևորգյանի բոլոր հրապարակումները

Սպահանը Համահայկական խաղերում

Համահայկական ամառային 8-րդ խաղեր: Պինդ ձեռքսեղմումներ, լիքը հայկականություն, չորս տարվա հնության տաք գրկախառնություններ:

Չգիտեմ ինչ որոշմամբ, գուցե ուղղակի պահի թելադրանքով, գուցե կյանքի հստակ գծված պատկերով, պիտի ես այս անգամ լինեի ինձ համար գերկարևոր այս իրադարձությանը: Բացի նրանից, որ ուղղակիորեն հիանում եմ հայության խորը, բայց ցավոք սրտի, ցրված ու լայնացած արմատներով, հիանում եմ նաև կյանքի անկամք ընտրության վրա: Հենց այդ նույն չթրծված ընտրության բաժանման արդյունքում, միացա մի թիմի, որը ամենասիրուն նոտայականությամբ ներկայացնում է Իրանի Սպահան քաղաքի հայ մարզիկներին: Նրանք իրենց խառնվածքով, իրենց անկանխատեսելի ու հետաքրքրական խաղով, իրար թև տալու ու հաջողությունը ընդգծելու մեծ շնորհքով են առանձնանում:

Խաղերի ընթացքում ստեղծված ապրումների, ամենաքաղված զգացողությունների արդյունքում տպավորություններ են, որ իրենք միշտ իմ ճանաչման օղակում են եղել: Ամենից շատ մի պահ եմ սիրում, երբ գնդակի միավոր տվող շարժման մեջ իրար շնորհակալություն են ասում: Զգացել եմ, որ տարածված բան է: Խաղի ժամանակ, երբ ուղղակի բարձր ձայնով, երբեմն անկառավարելի ճչոցներով, ոտքերի հարվածներով ու ամենից հաճախ հանդիպող` նստարանից հանկարծակի մարմինը պոկող, երբեմն անգամ չարդարացված ապրումներով հանդերձ իրենք իրենց շնորհակալ են լինում: Կապ չունի, թե գնդակը ինչ ճանապարհով կանցնի, ցանցը կհատի, թե չէ, կամ վազքի ժամանակ, ինչ արագություն կգրանցվի, կարևորը, որ էմոցիաների մեջ իրենք իրենց շնորհակալ են լինում:

Խաղերի ընթացքում ընկերներ ես ընդունում քո կյանք, կապ չունի կրտսեր, թե ավագ ու ուղղակի չես ուզում բաց թողնել և այն ավարտել մի պահի, երբ կգա ժամանակը, ու մեքենան իրենց նորից Իրան կտանի: Նման ծանոթությունները միշտ պետք է պինդ պահել, որ գրկիցդ երեք քայլի չափով հեռու չգնան`հաշվի չառնելով երկրային հեռավորությունները:

Մեր թիմը տարբեր պարագաներում սիրուն հաջողություններ է գրանցել` իրար թև ու թիկունք լինելուց սկսած, մինչև պատվով գրաված առաջին տեղ: Այս թիմը իսկապես ասելիք ունեցող թիմերից է:

ՀգԱփսոս, որ նկարում բոլորով չենք:

Lilia Gevorgyan

ՃԱՆԱՊԱՐՀՆԵՐԸ ՔՇՈՒՄ, ՏԱՆՈՒՄ ԵՆ

Բոլոր ժամանակներում ճանապարհները մեզ քշում, տանում են։ Կամ քշում են ու սիրուն տեղավորում մի քարի տակ, կամ էլ էնպես են շպրտում, որ կորացած մեջքով թույլ փռվելու տեղ էլ չենք գտնում։ Ես սիրում եմ այդ քշել, տանելու ընթացքը։ Մի տեսակ ապրածովդ թոթափվելու շանս են տալիս, որ քերծվես, բայց քամին արյունդ չմաքրի, որ մաքրվես, բայց առանց ջրոտ իրականությունների, որ ապրես ու շա՜տ ուղղակի։

Ճանապարհները մեզ թալանում են ամենամեծ անխղճությամբ ու մեկուսի թողնում։ Մի լավ թափ են տալիս, կրծում են, հետո իբրև կշտանում։ Կշտանալուց հետո նախկին ախորժանքդ չեն նշանավորում կարմիր գրիչով։ Առաջինը լեզուդ են կտրում, հետո եսդ, որ չգա մի պահ, ու մտածես, թե դու ինչ-որ պահի երկրավոր ես եղել։ Միայն կրծելու ժամանակ մենք անլեզու ենք լինում ու նման դեպքերում ներսային ամենատաք ուժերով օժտված չենք լինում, որ ասենք, իրենց կրծած հատվածը դառնահամ է ու անկորիզ։ Ճանապարհները մեզ չեն տեսնում այնպիսին, ինչպիսին մենք ենք սրտի ու հոգու խառնության մեջ, ու դա երևի նրանց ամենավատ սովորույթն է։

Բոլոր տարիներին ու բոլոր քաղաքների կապման հարսանիքներում, ճանապարհները հիշելու նուրբ հակում ունեն։ Իրենք գիտեն առանձնացնել ըստ արժեքների ու աղյուսակ կազմել՝ առաջնայինից մինչև ծպտյալ անկարևորներ։ Իրենք չեն հիշում մեքենաների համարները, կամ թե ինչ մակնիշով են ծնվել ժամանակին։ Իրենք հիշում են գույնը՝ մարդկանց, աչքերի, պահերի։ Իրենք լռում ու սիրահարվում են, ու իրենց մեջ ազգային հավելումներ չկան։ Իրենք սիրահարվում են րոպեում տասն անգամ ու չեն թքում իրենց երեսին։ Բոլոր դեպքերում ատում եմ դրանց ազդեցությունն ու խղճում դրանց կրողներին։ Իրենք հիշում են և ուզում են, որ մի պտղունցի չափով իրենք էլ հիշվող լինեն։

Մեկ է, եթե սուտ չլինեմ ու սուտ չհամարեմ աշխարհին, ուրեմն ամենից շատ իսկապես սիրում եմ այն քշել, տանելու ընթացքը։ Տանում են ու առանց հարցերի, առանց կամքիդ մակերեսը հասկանալու։ Տանում են, ու կարևորը, սրտով։ Ոչ հարցնում են` ոտքերդ ցավում են ու ոչ էլ հարցնում, թե սովդ ինչքան կպահես։ Շաղ են տալիս իրենց շալակներին ու փողոցի փոշին որպես ընթրիք հրամցնում շրթաճաքիդ։

Օրեր առաջ ճանապարհները քշել ու ջրախում ալիքների մեջ էին տաքացրել մարմինս։ Ես գոհ էի, սիրտս էլ էր գոհ, ներսս էլ։ Հովացա ու պինդ արյունով կրծվեցի։ Փոշին կերել էի, ջուրն էլ խմեցի։ Կարևորը, որ դառնահամ ես չզգացի։

Մեկ-մեկ անլեզու լինելդ պիտի մոռանաս ու շարժումներով հասկացնես, որ ծարավ ես, ու մի բռաչափ փոշին էլ քեզ բավարար է։

Ամեն դեպքում, ճանապարհները քշում, տանում են, ու միայն բախտդ գիտի, թե ուր։

lilia Gevorgyan

Ծաղկելդ իմ առավոտներին

Լուսաբացին մատներս ձգեցի դեպի արևը, աչքերս փակեցի ու արևն առա  որպես համբույր: Բացեցի պատուհանս ու առաջին բարևն ասացի Տիրոջս, ինչպես մայրս է անում ամեն առավոտ: Որպես կանոն, տրորեցի աչքերս ու ինքս ինձ ասացի, որ աշխարհում ամենից թանկ պահը ևս մեկ օր լույս տեսնելն է…

Ժամանակն է նայել հայելուն ու խոստովանել, որ ամենից տաք համբույրը ճակատիս ստացածն է` ի նշան հպարտության, ու ամենից ջերմ ապրվածը… Պետք է խոստովանեմ, թե այս իրականությունում իմ բաժին հեքիաթ ստեղծելն է կարևորը, որ չունի ավարտ. ես ունեմ երեք խնձոր ընդամենը, բայց չգիտեմ ումն են դրանք…

-Ինչպես սկսում ես օրդ, այնպես էլ պետք է շարունակես,- ասաց մի աղջիկ` նայելով ծաղկած հայելուն:

Ու երբ երկինքը կգրկի իր բաժին լուսինը, ես կնստեմ աթոռին ու աշխարհին կմատուցեմ օրվա բերքը, ասելով, թե այսօրվա բերքն առողջ է եղել…

Վերջում մոռացա… Այնժամ, երբ ծաղիկները վարսեր էին թվում, ու աստղերն էլ ծածկում էին ուսերս, քամին օրորում էր վարագույրս. երազն ավարտվել է, լուսաբաց է հիմա…

***

Եթե ինձ մեկ ժամով համարեմ հեքիաթասաց, ապա ամենափոքր մարդուկի ականջին կշշնջամ, որ այս կյանք հայտնված ցանկացած արև դառնում է երկրինը, բայց օրերից մի օր ծնունդը հաստատում է երկնքի այն միակի մեջ:

Երբ օրը նոր է բացվում, մենք արագ-արագ սկսում ենք վազել այս սենյակից այն սենյակը: Մեկը նախաճաշն է պատրաստում, մյուսը սանրում է երազներից խառնված գանգուրները, իսկ երրորդը…

Մենք ամբողջ օրվա ընթացքում վազում ենք, երբեմն հանգստանալով մեզ խրախուսում: Իսկ ո՞վ պետք է մեր փոխարեն հասկանա այն, թե ինչու ենք հայտնվել աշխարհում, չէ՞ որ յուրաքանչյուրս առաքելություն ունենք, պտուղ ունենք քաղելու: Հաճախ եմ լսել, որ կյանքդ ավարտին հասնելու ժամանակ ինքդ քեզ պիտի հարցնես, թե ինչ տվեցիր աշխարհին: Ասեմ, որ շատ սխալ ժամանակ են գտել մարդիկ դա իրենց հարցնելու համար, չէ՞ որ շատերը հասկանում են, որ պարզապես ոչինչ ո‘չ թողնում են, ո‘չ էլ տանում: Կուզեի մարդկանց սովորեցնեին այդ հարցն իրենց տալ ամեն օր, որ պակասությունը լցնել ցանկանային:

Օրվա վերջում պիտի հավաքես այդ օրվա քո ապրածը, ծանր ու թեթև անես, գուցե հաճախ բարկանաս քեզ վրա: Շատ սիրում եմ այն մարդկանց տեսակը, որ կարողանում են իրենց թերի արված գործերի կամ կիսատ ասված խոսքերի համար քննադատ դառնալ:

Ամեն գիշեր, երբ պատրաստվում ես ամուր փակել աչքերդ, պիտի հիշես մի բան, որ դու շնորհակալ ես աշխարհին ու պատրաստ ես դառնալ այն մեկը, որն արժանի է օգտվել դրախտի բարիքից…

Ես այս քաղաքինը չեմ

Մի օր կարթնանաս ու կզգաս, որ այս քաղաքում դու անկյուն չունես: Մի օր կարթնանաս իրականության ապտակից` մի կերպ բացելով կարմրած կոպերդ, խառնված շուրջդ կնայես, որովհետև դու սովոր էիր այտիդ միայն համբույրներ ստանալ, որ հազար ու մի «բարի լույս»-ից թանկ արժեն: Ու մի օր կարթնանաս սովորականի պես, ասես այդ ապտակը պիտի լիներ զարթուցիչդ: Դու կհարմարվես քաղաքի լույսերին, բարձր երաժշտությանն ու ոչինչ չասող ծիծաղներին, բայց մի բան կմնա անփոփոխ` դու այս քաղաքինը չես…

Ես այս քաղաքինը չեմ, որովհետև այստեղ ամեն «բարի լույս» սկսվում է մեկ բաժակ սուրճով, իսկ ամեն երեկոն ավարտվում թեյի սեղանի շուրջ: Ես ագահաբար  խմում եմ սուրճս ու երազում, որ գուցե այսօր նստվածքի մեջ ձեռքերս տեսնեմ, որոնք առ երկինք էի պարզում, ասես ափերիս մեջ կարող էի պահել անսահմանությունը: Ես ամեն երեկո զգում եմ, թե ինչպես են ոտքերս քարշ տալիս մարմինս. ժամն է թեյելու… Լցնում եմ շաքարավազը բաժակիս մեջ ու մտածում, որ մեր կյանքում էլ կլինի մեկը, ով պատրաստ կլինի ցանկացած պահի շաքարով քաղցրացնել դառնացած օրերը…

Ես իմ քաղաքինն եմ, ուր արցունքներդ կարող ես թաքցնել Որոտանի խորքում ու չմտածես, թե քեզնից պոկված կաթիլները, որ լռության մեջ են իրենց հանգիստը գտնում, ու չմտածես, որ գուցե վերջին հուշերդ ես նվիրում գետին…

Ես այս քաղաքինը չեմ ու երևի երբեք էլ չլինեմ, որովհետև լուսաբացների ու մայրամուտների գերին սուրճի բույրից ճաքած բաժակներին չի կարող սիրել…

Ես այս քաղաքում այլ անուն ունեմ: