Զարա Ղազարեանի բոլոր հրապարակումները

9 - Copy

Մեր պապերուն՝ որ հողէն զայն քար առ ար հանեցինք

…Եկեղեցին Հայկական բարձըր բե՛րդն է հաւատքին
Իմ պապերուս՝ որ հողէն զայն քար առ ար հանեցին
Եւ երկինքէն իջուցին զայն ցօղ առ ցօղ , ամպ առ ամպ
Ու թաղուեցան անոր մէջ հանդարտութեամբ, հեզութեամբ

Հիշում եմ, թե դպրոցական տարիքում արևմտահայերեն տեքստերից որքան էի բողոքում, Վ. Թեքեյանի այս բանաստեղծությունն էլ դրանց շարքում էր: Տարիներ առաջ այս տողերը տառ առ տառ կպցնելով, լացելով ու դժգոհելով անգիր էինք ասում կամ երգում: Դժվարությամբ սովորած ամեն բան նույնքան դժվարութամբ էլ մոռացվում է, կամ չի մոռացվում: Եվ ահա տարիներ շարունակ այդպես էլ չմոռացվող այս բառերը մրմնջալով հասնում ես մի օրվա, որտեղ ինքդ ես դառնում բառերի իմաստակիրը կամ իրագործողը:

Ամեն անգամ, որևէ խոնարհված կամ աշխարհից կտրված եկեղեցում հայտնվելիս, համոզված եմ՝ քո բերանում էլ երգվում են այս տողերը, այդպես երգելով էլ ես և ավագ քույրս՝ Մարիամը, հերթական եկեղեցի այցի ժամանակ առաջին պատահած երկաթի կտորով սկսեցինq քաղել Եղիպատորուշի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու գավթի եղինջները:

Մեկ-երկու՝ «ախ ծակեց», «ույ, մամա ջան, ինչ շատ են»-ից հետո վարժվեցինք ու ուխտեցինք մաքրել՝ ինչ գնով էլ լինի: Դե արդեն պարզ է, որ մենք եկեղեցու բակում մենակ չենք:

-Դուք էնա մեր մարդ մրողները (լրագրողները) չե՞ք:

-Ենք, բայց չենք:

-Համալսարան ավարտ եկե խոտա կփիտեք: Ես անեի մի բան էր:

-Աստծո առաջ, տատի, համալսարան բան չկա, բոլորս ենք հավասար:

Դե հա, տատիկին համոզել չեղավ, որ վարձու բանվորներ չենք, մինչև որ իրենց հարևանի թոռնիկները անվարձ միացան մեզ:

Երեք ժամում մենք ազատել էինք 7 գերեզման մոլախոտերից, հողից ու մամուռից: Գուցե չհավատաք, բայց այսպիսի պահերին մարդ մի տեսակ Տորք Անգեղ է դառնում ու, երբ միայնակ քո քաշից երկու անգամ ավելի քար ես շարժում, մի տեսակ սկսում ես ոչ միայն հավատալ ավանդազրույցներին, այլ կարծել, որ Տորք Անգեղի փոխարեն գուցե դու էլ լինեիր…

Հավատը, սիրելի՛ս, լեռ է շարժում:

Տորք Անգեղը՝ Տորք Անգեղ, բայց մարդը ամեն դեպքում միշտ էլ կարիք ունի մարդու… Հաջորդ օրը առավոտյան, ֆեյսբուքյան իմ էջի օգնության կանչին արձագանքել էին ոչ միայն գուղի տղաները, այլև Երևանի տարբեր վարչական շրջանի բնակիչներ:

Այ երկրոդ օրը մեր մշտական այցելու տատիկը հավատաց, որ վարձք համենայնդեպս երկրի վրա չունենք:

-Աստված օրհնա՜ ձեզի, ճժեր ջան, էտա Հերվնցիքին էլ օրհնա, չըհիմնաք հա մենակ ձեզ:

Օրհնեց, մատնանշեց, որ մաքուր չենք ավլել, դե ավանդական օրհնությունը աղջիկներից անպակաս:

-Տանողներիդ տունը մնաք հա…

Տատիկի ասած Հերվնցիքին ճանապարհելուց հետո, հաջորդ օրը մեզ միացան Ապարանի Սուրբ Խաչ եկեղեցու երիտասարդաց միության անդամները:

«Գեղ կանգնի գերան կկոտրի» իսկը մեզ համար էր ասված: Իսկ ես արդեն Մուրադի դեմքով («Հարսնացուն հյուսիսից» ֆիլմի) նայում եմ բոլոր նվիրյալներին ու արդեն անցյալում մնացած (երկու օր առաջ) ծանր ու դժվար աշխատանքին: Մարդու համար այս անբնական պայմաններում, սոցիալական հեռավորությանը զուգահեռ, քեզ էլ, սիրելի՜ ընթերցող, ցանականում եմ այսպիսի աջակից սրտեր, որոնց միայն բաբախյունը ապագայի ուժն է արդեն:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Սիրուն Վենետիկ

Այս օրերին մենք ապրում ենք համաշխարհային ճգնաժամ՝ պայմանավորված նոր կորոնավիրուսի բռնկմամբ: Ինչպես արդեն հայտնի է, վիրուսի տարածվածությամբ Իտալիան երկրորդ երկիրն է: Վիճակը առավել լարված է Իտալիայի կղզի քաղաքներում՝ պայմանավորված տեղաշարժի սահմանափակումներով: Նախքան վիրուսի տարածումը Իտալիայի նավ քաղաքի՝ Վենետիկի, երկնքում յուրաքանչյուր 3 րոպեն մեկ կարելի էր տեսնել վայրէջք կատարող ինքնաթիռ:

Ամենահամեստ հաշվարկներով Միայն Ռիալտոյի կամուրջ օրեկան այցելում էր 7000 զբոսաշրջիկ:

Այս օրերին  Իտալիայում արված բազմաթիվ նկարներ են տեղադրվում  տխուր սմայլիկներով և ցավակցական ուղերձներով: Ճնշելու համար  բացասականը, այս

ֆոտոշարքով ներկայացնում եմ Իտալիայի լողացող հրաշալիքի  չխամրող  ու իտալացիների պես տաք գույները, որոնք արել եմ համաճարակից վայրկյան պակաս:

Չնայած փողոցներում մարդկանց մեծ զանգվածներ չկան, ամեն դեպքում այս քաղաքի մի ոտնաչափ փողոցները երբեք չեն դատարկվում, չէ որ այն «հոգիների քաղաք» է: Որոշ ժամանակ անց  քաղաքի խելահեղ գույները անկասկած կստիպեն հոգիներին վերադառնալ իրենց գերեզմաններ, և կգա այն օրը, երբ ինձ նման մոլորվածները ուշանալով ջրային տրանսպորտից, կվազեն Սուրբ Մարկոսի հրապարակ՝ էլի ու էլի՜ նկարելու ու նկարվելու:

Հ.Գ. Վենետիկում նկարելը և նկարվելը երբեք շատ չի լինում:

Ապաքինվիր, Իտալիա:

Հայաստանում առաջին ձնեմարտի առաջնությունն ու «Սուրբ Սարգսի բքերը»

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Ըստ  ժողովրդական ավանդության ՝ Սուրբ Սարգիս զորավարի տոնի նախօրեին ջերմաստիճանը  կտրուկ  նվազում է: Ժողովրդական ասքը՝ «Սուրբ Սարգսի բուքը», Ապարանում ամենօրյա երևույթ է:

Փետրվարի 16-ին՝ Սուրբ Սարգսի տոնին ընդառաջ,  Ապարանում անցկացվեց  «Ապարանյան ձմեռ» մարզամշակութային փառատոնը:

Միջոցառումը կազմակերպվել է Ապարանի համայնքապետարանի նախաձեռնությամբ: Փառատոնին աջակցել են Եվրասիա բարեգործական հասարակական կազմակերպությունը, Հայաստանի Ձնեմարտի  ֆեդերացիան, Վորլդ Վիժն կազմակերպության ապարանյան գրասենյակը և Շրջակա միջավայրի կայունության աջակցման կենտրոն ՀԿ-ն:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Փառատոնի կարևոր մասն էր  Հայաստանում առաջին անգամ անցկացվող ձնեմարտի առաջնությունը, որը կազմակերպվել էր Հայաստանի Ձնագնդի ֆեդերացիայի կողմից: Ֆեդերացիան ձևավորվել է այս տարի՝ միջազգային փորձի հիման վրա:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Ֆեդերացիայի համահիմնադիր Տիգրան Պետրոսյանը  նշեց, որ ապագայում պլանավորում են ստեղծել  Հայաստանի ձնամարտի հավաքական:

-Հայաստանի կլիմայական պայմանները նպաստավոր են սպորտաձևի զարգացման ու տարածման համար: Ապարան քաղաքը ֆեդերացիայի գործունեության  զարգացման համար ունի մեծ տեսլական: Մենք համագործակցություն ենք սկսել համայնքապետարանի հետ, քանի որ սպորտաձևի տարածումը զարկ կտա Ապարանում ձմեռային զբոսաշրջության զարգացմանը: Իսկ «Ապարանյան ձմեռ» փառատոնը մեզ հնարավորություն է տալիս ևս մեկ անգամ ներկայացնելու սպորտաձևը: Խաղերի ընթացքում աչքի ընկնող մասնակիցները հետագայում  պոտենցիալ թիմակիցներ կարող են դառնալ:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Առաջնության առաջին պայքարը (սիրողական) ընթացավ  Ապարանի Եղիպատրուշ գյուղի թիմի և Երևանի Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի  սաների միջև: Հաղթանակ տարան եղիպատրուշեցիները:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Խաղի մասնակից Սևակ Մաթևոսյանը նշեց, որ մարզերում ապրող  երիտասարդների համար  այս սպորտաձևով զբաղվելը վատ չէր լինի:

-Շատերի համար, կարծում եմ, սպորտաձևը նորություն էր: Սպորտաձևը ոչ միայն մարզական վիճակ է ապահովում, այլև ձևավորում է թիմի հետ աշխատելու և պայքարի բնավորություն:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Փառատոնը և ձնեմարտի առաջնությունը  կունենան  շարունակական բնույթ:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Խաղի կանոները
- Ամեն թիմ պետք է ունենա 7 խաղացող, 1 մարզիչ և 2 պահեստային խաղացող։
Խաղացողների դասավորությունը՝ 4 հարձակվող և 3 պաշտպան։
Խաղացողները ձնագնդի հարված ստանալու դեպքում դուրս են գալիս այդ խաղակեսից:
Այլ առարկայից, ռեկաշետով ստացած հարվածները չեն հաշվվում, և խաղացողը մնում է դաշտում։
Խաղացողը դուրս է գալիս անգամ, երբ իր թիմակիցների ձնագունդն է կպնում իրեն, ներառյալ այն դեպքը, երբ մյուս խաղացողը ցանկանում է ձնագունդ փոխանցել խաղընկերոջը։
Ձնագնդերը խաղընկերներին փոխանցվում են ձեռքից ձեռք, կամ գլորելու միջոցով։

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

-Ամեն խաղակեսը տևում է 3 րոպե։
Հաղթում է նա, ով երկու խաղակեսում հաղթող է դուրս գալիս, կամ այն թիմը, որը գրավում է հակառակորդի դրոշը, կամ ձնագնդի հարվածներով խաղից հանում է հակառակորդի բոլոր խաղացողներին, ինչպես նաև այն թիմը, որը ավելի շատ խաղացող կունենա դաշտում խաղակեսի ավարտին։
-Ամեն խաղակեսում յուրաքանչյուր թիմ կարող է օգտագործել մինչև 90 ձնագունդ:

Գաղտնի Ձմեռ պապ. Եղիպատրուշ

49523739_325747911360137_7587736898697691136_nWorld Vision Armenia տարածքային զարգացման ծրագրի շրջանակներում դեռևս  օգոստոսից  Ապարանի Եղիպատրուշ համայնքում գործում է  IMPACT երիտասարդական  զարգացման ծրագիրը:  Ըստ IMPACT կանոնադրության, յուրաքանչյուր 8-րդ դաս-հանդիպումների ավարտին 9-րդ դաս-հանդիպումը    պետք է լինի  համայնքին օգուտ բերող ծրագրի իրականացում, որը կծառայի թե ՛ համայնքի խոցելի խմբերին և  թե  համայնքի մյուս անդամների  շահերին:

Ծրագրի մասնակիցները դեկտեմբերի 30-ին հնգամսյա աշխատանքներից հետո իրականացրին  իրենց համայնքային զարգացման  առաջին ծրագիրը:49393484_2234306603502433_7629034027155980288_nԾրագիրը  IMPACT-ցիները անվանել էին  «Գաղտնի Ձմեռ պապ»:

«Գաղտնի Ձմեռ պապ»  ծրագրի նպատակն էր` կարողանալ ժպիտ և ուրախություն պարգևել գյուղի խոցելի  ընտանիքներին: Ծրագրի իրականացման համար նախատեսված 300 դոլարը IMPACT-ցիները բաշխել էին այնպես, որ շուրջ 23 անապահով ընտանիքների երեխաներ ստացան գրենական պիտույքներ, հիգիենայի պարագաներ, տաք հագուստ և այլ իրեր: Ողջ աշխատանքները՝  սկսած նվերները դասավորելուց, մինչև հասցեատերերին հասցնելը IMPACT-ի սաները վերցրել էին իրենց վրա: Երեխաներին ուրախացնելու համար նրանք հագել էին մուլտհերոսների զգեստներ՝ փորձելով սովորական օրը դարձնել տոն:49079291_402149580521717_7826563623253180416_n

IMPACT ակումբի  առաջնորդ Սևակ Մաթևոսյանը նշում է, որ ակումբի նպատակը միայն համայնքային զարգացման ծրագրերը չեն:

-Երեխաների մոտ կամավորական աշխատանքը բնավորություն է ձևավորում ՝ միայն սպառողի դերում չմեծանալ, այլ լինել նաև օգնող, սովորել հավասարություն և ի վերջո, մեր կարգախոսի կրողը լինել. «Սեր հանուն սիրո»:

Ապրենք միասին

Ֆրանսերենի և համընդհանուր արժեքների ամրագրման ու տարածման հաստատություն-միջազգային կազմակերպությունը ՝ Ֆրանկոֆոնիան, վեց օր շարունակ հյուրընկալվել է Հայաստանում:

Մարդու իրավունքների պաշտպանության, կրթության խթանման, մշակութային երկխոսությունների ակտիվացման համար Ֆրանկոֆոնիայի 17-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում մայրաքաղաքում և դրանից դուրս կազմակերպվել են մի շարք միջոցառումներ:
Ազատության հրապարակում Ֆրանկոֆոնիայի տաղավարների բացմամբ տրվեց մշակութային միջոցառումների մեկնարկը:
Տաղավարները ստեղծում են փոքրիկ ավանի տպավորություն, որտեղ մասնակից երկրներից շատերը ներկայացնում են իրենց սոցիալ-մշակութային կյանքը:
Տաղավարներում բացի եվրոպական երկրներից, ներկայացված են նաև աֆրիկյան մի շարք երկրների՝ մասնավորապես՝ Կոնգոյի, Ռուանդայի, Սենեգալի մշակույթները:
Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության նախագահի աշխատակազմի անդամ Կաբայե Մուպիլա Սիմոն Պիերը, ով գլխավորում է Կոնգոյի պատվիրակությունը, նշում է.
-Ֆրանկոֆոնիայի միջոցով է,որ մեր պատվիրակությունը այժմ բացահայտում է գողտրիկ մի երկիր: Կոնգոյում ֆրանսերենը պետական լեզու է, բայց հավատացեք՝ այստեղ ես միայն սկսեցի ճանաչել ֆրանսիական մշակույթը, թե այդ ի՞նչ կախարդանք է, կիմանաք միայն դուք` հայերդ:
Աֆրիկայից ժամանած Անժելիկ Կիժոն Երևանը սիրել է դեռ օդնավակայանից:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

-Ես ինձ այստեղ զգում եմ ինչպես իմ տանը: Երևանը շատ հյուրասեր է, երևանցիները՝ խենթ:
Ռուանդայի տաղավարը ներկայացնող կանայք միաբերան ասում են, որ մեր ժողովուրդները նման են իրենց պայքարող տեսակով:

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

-Հայերը 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունը ապրեցին, ռուանդացիները՝ դարի վերջին: Մենք այսօր լինելով Հայաստանում, ցույց ենք տալիս ոչ միայն մեր մշակույթը և սոցիալական կյանքը, այլ նաև՝ մեր ոգու ուժը…

Իսկ ահա սենեգալցի մեր հյուրերը համոզված են, որ ֆրանկոֆոնիան Հայաստանին մեծ հնարավորություններ է ընձեռնում սոցիալ-մշակութային կապեր հաստատելու աֆրիկյան երկրների հետ:

«Քայլ դեպի տուն»-ը Եղիպատրուշում

ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը օգոստոսի 10-24-ը իրականացնում է «Քայլ դեպի տուն» ուսումնաճանաչողական ծրագիրը, որը նախատեսված է 13-21 տարեկան սփյուռքահայ պատանիների և երիտասարդների համար: Ծրագիրն ունի երկու բաղադրիչ` կրթական և ճանաչողական: Կրթական բաղադրիչը ներառում է հայոց լեզվի արագացված ուսուցման դասընթացներ (արևելահայերեն և արևմտահայերեն):

Ծրագրի ճանաչողական մասը նախատեսում է մասնակիցների այցելություններ Հայաստանի պատմամշակութային վայրեր, ինչպես նաև մի շարք առաջատար ուսումնական, ստեղծարար և տեխնոլոգիական կենտրոններ: Ճանաչողական մասի շրջանակներում «Քայլ դեպի տուն» ծրագրի մասնակիցները օգոստոսի 11-ին և 17-ին եղան նաև Ապարանի Եղիպատրուշ գյուղում, որտեղ Ապարանի «ՍՔԱՅ» ակումբի և մի խումբ եղիպատրուշեցի կամավորների ջանքերի շնորհիվ նախապես ծրագիր էր կազմվել պատանիներին գյուղական կյանքի հետ ծանոթացնելու և դրա մասնակիցը դարձնելու։

Մասնակիցները նախ ծանոթացան գյուղի պատմամշակութային վայրերին, ապա բաժանվելով խմբերի՝ անցան խաղ-մրցույթին:

Նախապես մշակվել էր 5 առաջադրանք.

1. Թոնրի լավաշի պատրաստում և մեղվի փեթակների բացում, մեղրաքամ:

2. Բուրդ չփխել, մանել:

3. Ցորենից ձավարի ստացում և կովերի կթման գործընթաց:

4. Գյուղի մասին տեղեկության հավաքում:

5. Խոտի տուկերի հավաքում մեքենայի մեջ:

Յուրաքանչյուր վարժության կատարման համար տրվում էր 20 րոպե, վարժությունները գնահատվում էին, և արդյունքում թիմերից մեկը ճանաչվում էր հաղթող՝ նվեր ստանալով ազգային հագուստով ֆոտոսեսիա:

Հետգրություն. Լուսանկարներում են՝ «Կիլիկիա» և «Լայմն-լիմոն» խմբերի մասնակիցները:

Մեղրաքամ

Լուսանկարը` Զարա Ղազարյանի

Վերափոխման տոնին վերափոխումներ

Օգոստոսի 12-ին Հայ Առաքելական եկեղեցին նշեց Աստվածածնի Վերափոխման տոնը կամ խաղողօրհնեքը: Տոնին ընդառաջ, Արագածոտնի թեմի Եղիպատրուշ գյուղի Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին էլ վերափոխվել էր: Տոնը կրկնակի էր եղիպատրուշեցիների համար՝ շնորհիվ մի խումբ անհատ բարերարների: Բարերարները սեփական նախաձեռնությամբ հոգացել էին եկեղեցին ապահովել պատուհաններով, մոմամաններով, գրակալներով, գորգերով, Սուրբ Սեղանով և ամենից կարևորը, տեղադրվել էր դուռ: Բարերաները, որոնք այդպես էլ չցանկացան անվանական խոսել, նշեցին, որ այս եկեղեցին մի անգամ տեսնողը չի կարող անտարբեր մնալ, չի կարող չդառնալ նրա մի մասը: Դռան ծախսերը հոգացած բարերարը նշեց նաև, որ եկեղեցուն պետք է վերաբերվել ինչպես սեփական տանը:

-Եթե տունդ մաքրում, պահպանում ես քամուց, կենդանիներից, ուրեմն, հոգևոր տունը առավել ևս արժանի է ուշադրության:

Եղիպատրուշեցիների համար Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին և Աստվածամայրը գյուղի հովանավոր Սրբություններն են, ուստի այսօրվանից էլ ավելի պարտավորված են պահպանել իրենց սրբությունը: Տեր Մուշե քահանա Վահանյանը, ում մեծ ջանքերի շնորհիվ եկեղեցում ի վերջո բարեկարգումներ եղան, Սուրբ Պատարագի քարոզի ժամանակ նշեց, որ եկեղեցին այլևս միայն աղոթքի տուն է, որտեղ էլ չպիտի կենդանիներ լցվեն, որի պատերը էլ չեն ողողվելու ոչ առաքելական սրբատկերներով:

Եկեղեցու բարեկարգումը շատ կարևոր է հոգևոր կյանքը ակտիվացնելու համար: Դա ևս մեկ անգամ ապացուցեց բարեկարգություններից հետո տոնին մատուցված Սուրբ Պատարագի մարդաշատությունը: