Մայիսի 2-ին Ապարան քաղաքում մեկնարկեց քանդակագործության առաջին միջազգային սիմպոզիումը՝ «Մեր պապերի սխրանքը» խորագրով, որը համընկավ հայ ժողովրդի համար շատ կարևոր իրադարձության՝ «Թավշյա հեղափոխության» հետ: Սիմպոզիումի հրապարակը, որ գտնվում է Վերածնունդ հուշահամալիրի տարածքում, կարծես ազդարարեց հայ ժողովրդի վերածնունդը:

Լուսնկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

13 քանդակագործներ Հայաստանից, Արցախից, Իտալիայից, Ճապոնիայից, Բելգիայից, Բելառուսից և Հնդկաստանից քսան օր շարունակ, չնայած եղանակային դժվար պայմաններին, աշխատեցին և մայիսի 20-ին քանդակները ներկայացրին արվեստասեր հասարակությանը: Սիմպոզիումը գլխավորեց և անձնիվիրաբար իր ամբողջ ժամանակն ու ջանքերը ներդրեց ճանաչված հայազգի քանդակագործ Վիգեն Ավետիսը։

Լուսնկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Երբ քարերը արդեն պատրաստ էին «մարտի», Հնդկաստանը ներկայացնող քանդակագործ Կանտա Կիշորեն, ոգեշնչված Թավշյա հեղափոխության հաղթանակից, առաջինը գործի անցավ և պատկերեց հեղափոխությունից ստացած իր տպավորությունները: Ուժը և էներգիան մեկ կետից սկզբնավորվելով, բարձրանում է վերև և վերջանում ևս մեկ կետով: Վերևում գտնվում են հնդկական ուժի և էներգիայի սիմվոլները:

Իտալացի քանդակագործ, Կարրարայի գեղարվեստի ակադեմիայի պրոֆեսոր Մասսիմո Լիպպին կյանքում առաջին անգամ մեծ սիրտ է քանդակել:

-Դուք չեք պատկերացնում՝ ինչքան երջանիկ է իմ սիրտը: Փորձեցի քանդակել մի մեծ սիրտ քարից, որ օրհնված է երկնքից և պաշտպանված Արարատով:

Լուսնկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Կենտրոնում կա մի հրեշտակ, որի վզից խաչ է կախված: Հրեշտակները խաչեր չեն կրում, բայց Մասսիմոյի հրեշտակը հայկական խաչ է կրում: Այստեղից այս սիրտը ամբողջ աշխարհով մեկ կտարածի մեր ուղերձը՝ որ ժողովուրդները հավատարիմ մնան իրենց մշակույթին:

Վիգեն Ավետիսը քանդակել է Արև, Սուրբ Հոգի: Նա նշում է, որ պատահական չէ, որ սիմպոզիումը համընկավ Հայաստանի համար պատմական այս օրերին:

-Այս հաղթանակը Աստծո կամքն էր, մենք երկնքից, Աստծուց ստացանք ուղերձ և հիմա պիտի տեր կանգնենք մեր հաղթանակին:

Զարզանդ Շահինյանը ներկայացնում է Ապարանը: Նրա քանդակը պատկերում է աղոթող կնոջ: Մինչ տղամարդիկ կենաց ու մահու պայքար են մղել թշնամու դեմ, կանայք աղոթել են գիշերուզօր, քաջալերել իրենց եղբայրներին, ամուսիններին ու հայրերին:

Ճապոնացի քանդակագործ Կումիկո Սուզուկին քանդակել է Արա Գեղեցիկին: Քանդակելիս ոգեշնչվել է Ապարանից երևացող Արա լեռան տեսարանից:

Սպարտակ Հարությունյանի քանդակը կոչվում է «Հաղթանակած զինվորի ծնունդը»:

Մասսիմո Լիպպիի որդին՝ Քրիստոֆորո Լիպպին, պայքարող, չհանձնվող զինվորի է պատկերել: Նա ասաց, որ շատ ուրախ է պատմական այս օրերին Հայաստանում գտնվելու և հեղափոխությանը ականատես լինելու համար:

Լուսնկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Դիզայներ, քանդակագործ Արման Նուռը ևս սիպոզիումի մասնակիցներից է:

-Մենք բոլորս շատ ոգեշնչված ենք, որ դարձանք մի փոքրիկ, շատ չնչին մասը այս ճակատամարտի, քանի որ քսան օր շարունակ քարի հետ ճակատամարդ տվեցինք: Մենք լինելով տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ, տարբեր միջավայրի մարդիկ, կարողացանք միավորվել մեկ գաղափարի շուրջ, ունենալով մեկ նպատակ և իրար ուժ տալով աշխատեցինք:

Այս բոլոր օրերի ընթացքում սիմպոզիումի հրապարակը վերածվել էր ամենատարբեր մշակույթների, ամենատարբեր քաղաքակրթությունների հանդիպման վայրի, որտեղ բոլորին միավորել է մեկ նպատակ՝ Բաշ-Ապարանի հաղթական հերոսամարտի 100-ամյակը:

Ապարանով անցնելիս կարող եք կանգ առնել քանդակների պուրակի մոտ և վայելել նրանցից եկող դրական լիցքերը և էներգետիկան ու շարունակել ճանապարհը:

Արարչագործության հրաշքը Աստծո մենաշնորհն է: Բայց Աստված այնքան սիրեց մարդուն, որ նրան ևս տվեց ստեղծելու, արարելու շնորհը։

Հովհաննես Շարամբեյանի անվան  Ժողովրդական արվեստի կենտրոնում գարնանամուտի մեկնարկը տրվեց մարտի 3-ին «Կին, արվեստ, տոն» խորագրով ժողովրդական վարպետների ցուցահանդեսով:

Լուսանկարը՝ Նարինե Գեւորգյանի

Արվեստի գործեր ստեղծում են բոլորը, սակայն կնոջ ստեղծածը աչքի է ընկնում իր նրբագեղությամբ, կնոջը հատուկ բծախնդրությամբ և խորաթափանցությամբ։

Ներկայացված ցուցահանդեսը իր մեջ ներառում է դեկորատիվ-կիրառական արվեստի, խեցեգործության, կարպետագործության, ասեղնագործության, արծաթագործության նմուշներ, հուշանվերներ` նախատեսված կանանց համար։

Լուսանկարը՝ Նարինե Գեւորգյանի

Ցուցահանդեսի մասնակիցներից Նարինե Գևորգյանը մեկ տարի է, ինչ ժողովրդական վարպետի կոչում է ստացել և արդեն ունեցել է վեց ցուցահանդես։ «Ես անում եմ այն, ինչ-որ չկա, գոյություն չունի։ Եթե գոյություն ունի, դա ինձ արդեն չի հետաքրքրում»։

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Գաղտնիք չէ, որ երաժշտությունը կարող է ոգեշնչել մարդուն, արարելու ոգի տալ։ Եվ  ես տեսա կակաչներով կոլաժ, որը ստեղծելիս հեղինակը ոգեշնչվել է «Կարմիր ծաղիկ մը գարունի» երգից:

Նարինեն առաջիկայում ծրագրում է ևս մեկ անհատական ցուցահանդես, որտեղ ընդգրկված կլինեն բոլորովին նոր աշխատանքներ։

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Ցուցահանդեսը գործելու է մինչև մարտի 11-ը: Ի դեպ, կարող եք նաև ձեռք բերել ձեզ դուր եկած աշխատանքները, քանի որ սա ցուցահանդես-վաճառք է:

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Ցուցադրված էին նաև նկարչուհիներ Սիրանուշ  Բաղրամյանի, Ալվինա Աբելյանի, խեցեգործ Ժասմենա Տեր-Մանուկյանի, կարպետագործ Սոնա Մակարյանի, Լալա Մնեյանի և Մարալ Շիօղմելյան- Բերբերյանի ձեռագործ աշխատանքները, ինչպես նաև Անահիտ Գրիգորյանի կաշվե զարդերի հավաքածուն:

Մարտի 1-ին կկայանա պոետ, երգահան Վախթանգ Հարությունյանի մենահամերգը և թվով յոթերորդ, «Հարազատ ստվերներ» ձայնասկավառակի շնորհանդեսը: 

Ամեն ուրբաթ երեկոյան Թումանյան փողոցի գողտրիկ անկյուններից մեկում մեկ տանիքի տակ հավաքվում են տարբեր տարիքի, մասնագիտության և մտածողության տեր մարդիկ՝ ունկնդրելու բարդերին՝ երգող պոետներին: Այն ինձ համար էլ է դարձել հարազատ մի վայր: Ես արդեն հինգ տարի է, ինչ այդ ունկնդիրների շարքերում եմ: Բարդ երաժշտության հետ իմ ծանոթությունը կայացավ  Բարդերի ակումբի հիմնադիր Վախթանգ Հարությունյանի շնորհիվ, ում հետ հարցազրույցը սկսվեց հետաքրքիր հարց ու պատասխանով:

-Ո՞վ է Վախթանգ Հարությունյանը:

-Անցորդ:

-Ի՞նչն է մղում ձեզ ստեղծագործելու, կամ ի՞նչը կարող է ներշնչանքի աղբյուր դառնալ:

-Առաջինը զարմանալու հնարավորություն ունենալը, երկրորդը՝ ինձանից դուրս մղելու զգացողությունը:

-Ի՞նչ է նշանակում բարդ:

-Դա անգլիական բառ է: Բարդեր, մենեստրելներ, երգող պոետներ, աշուղներ, գուսաններ, բոլորը նույն երգող պոետի տարբեր տեսակի դրսևորումներ են: Ծագումնաբանության մեջ եկել է Անգլիայից, հետո ամրապնվել է ռուսական իրականության մեջ, հետո նոր կիրառական է դարձել մեզ մոտ: Շատ հաճախ ասում են հեղինակ-կատարղներ, երգող պոետներ:

-Նպատակ ունե՞ք արդյոք Ձեր արվեստով ինչ-որ բան փոխելու:

-Եթե արվեստը, առհասարակ, չունենա այդ առաքելությունը, արդեն իմաստ չունի: Հետևաբար, եթե այդպիսի անուն կարելի է տալ ինչ-որ մի բանի` արվեստ, ապա ինքը պիտի փոփոխություն մտցնի, իսկ իմ պարագայում, եթե ես ինչ-որ բան փորձում եմ, առաջին հերթին ինձ համար:

-Որքանո՞վ է Ձեզ համար կարևոր, թե ով է Ձեր ունկնդիրը:

-Շատ կարևոր է: Ես հայացքներ եմ որսում, տեսնում, թե ինչքանով է հասկացված այն ամենը, ինչը որ ասում եմ: Կարող եմ գտնել ամբողջ դահլիճում մեկ հոգու, որի հայացքը խաչեմ և ամբողջ համերգը նվիրեմ նրան:

-Դուք նաև հանդիսանում եք «Հուսո առագաստ» հեղինակային երգի միջազգային փառատոնի հիմնադիրը: Ի՞նչ պայմանով եք առաջնորդվում փառատոնի նախնական փուլի մասնակիցներին ընտրելիս:

-Ամեն ինչ սկսվում է նրանից, որ բանաստեղծությունը գոնե պիտի ունենա բանաստեղծական հիմք: Երիտասարդի պարագայում միգուցե այդ նիշը մի քիչ ցածր է դրվում, բայց սերմի մակարդակը այնուամենայնիվ պահպանվում է: Բանաստեղծական կալորիայի քանակը չպիտի լինի զրո և մինուս, գոնե զրոյից մի քիչ բարձր: Իսկ ինչքան ավելի բարձր, այնքան լավ: Ոչ մեկը չի ակնկալում, որ 18-ից 25 տարեկան երիտասարդը պիտի գրի խորը փիլիսոփայություն, բայց գոնե պիտի գիտակցական չափաբաժինը և բանաստեղծական ձիրքը առկա լինեն, որը խոսում է տաղանդի սերմնային վիճակի մասին:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք արվեստի այս ուղին ընտրած երիտասարդներին:

-Ես առհասարակ կարծում եմ, որ 20-25 տարեկան երիտասարդներին որպես հեղինակ-կատարող կարող ենք կոչել, բայց բարդ դեռևս ոչ: Ինքը կարող է սկսել է ստեղծագործել, բայց բարդ կոչելու համար պիտի անցնի որոշակի ապրումների միջով, պիտի առաջին հերթին ծառայելու գաղափարին հանգի, իսկ երիտասարդը հիմնականում փորձում է ծառայեցնել: Այդ աստիճանը անցնելուց հետո նա պիտի կարողանա իր ներսում հաղթահարել իր հպարտության շատ կարևոր տարրեր, հետո նոր միգուցե ինչ-որ բան սկսվի ստացվել: