Դայանա Ամիրխանյանի բոլոր հրապարակումները

dayana amirkhanyan

Ձեռք մեկնիր

Ասում են, եթե կյանքում գոնե մեկ անգամ բարեգործություն անես, երբեք անօգնական չես մնա:

Վանաձորը՝ արվեստասերների ու արվեստագետների քաղաքը, իր բարեսիրտ ու պատրաստակամ երիտասարդներով ու գթասիրտ հասարակությամբ միշտ էլ զարմացրել է բոլորին:

Ձեռք մեկնիր…. Ահա և մի ծրագիր, որը կրկին համախմբում է մի շարք երիտասարդների ու տանում դեպի բարեգործության ճանապարհը:

Շնորհիվ Գուգարաց թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Սեպուհ Արքեպիսկոպոս Չուլջյանի, Վանաձորի երիտասարդաց միության կամավորների և մի շարք այլ երիտասարդների, Ամանորի շեմին մեկնարկեց «Ձեռք մեկնիր» բարեգործական ծրագիրը: Ծրագրի նպատակն է՝ Ամանորյա հրաշքներով լի տոնին ժպիտներ պարգևել այն մարդկանց, ովքեր ունեն դրա կարիքը: Չնայած այն բանին, որ ժպիտի կարիք ունի ցանկացած ոք, սակայն դա ձեռք բերելը դժվար չէ, ընդամենը օգնել մերձավորին և ժպտալ միմյանց:
2011 թվականից մինչ այսօր ծրագիրը շարունակում է օգնել մի շարք ընտանիքների, որոնք ունեն դրա կարիքը: Այն իրականանում է նաև Գիտելիքի օրվա առիթով: Շնորհիվ կամավորների, հասարակության ցանկացած անդամ կարող է իր ուրույն տեղն ունենալ և ներգրավված լինել ծրագրի մեջ: Ցանկացած անձ կարող է որոշակի չափով օգնել և ինչ-որ բան հատկացնել կամ գումար հատկացնել, որը հետագայում հավասարաչափ կբաժանվի ընտանիքներին:

Այնքան հաճելի է տեսնել մարդկանց, ովքեր մեծ ոգևորությամբ օգնում են հանուն մեկ ուրիշի երջանիկ օրվա:

Ահա սա էլ մի փոքր օժանդակություն է, որը կրկին նպաստում է բարության տարածմանը և ևս մեկ անգամ ապացուցում, որ երբեք ոչ ոք անտեսված չէ:

-Հանուն բարեգործության, հանուն մեկի ժպիտի պետք է դիմակայել ցրտին ու դժվարություններին,- ասում է «Ձեռք մեկնիր» ծրագրի կամավորներից, ավելի ճիշտ՝ «դրականներից» մեկը:

«Գեղեցիկ ապրեցեք»

Սեպտեմբերի 15-ին Ստեփան Զորյանի տուն-թանգարանի հարկի տակ էր հավաքվել մի զորյանասեր ու արվեստասեր հասարակություն. չէ՞ որ այդ օրը նրա ծննդյան օրն էր, չէ՞ որ 128 տարի առաջ կանաչազարդ Լոռվա գրկում ապագայի մի մեծանուն երեխա էր լույս աշխարհ եկել:

Գրական, դասական, բարի, ջերմ մթնոլորտ էր տիրում: Թանգարանի տնօրեն, բանաստեղծուհի Լենա Անթառանյանը մեծ ոգևորությամբ է նշում այն փաստը, որ Զորյանը բոլոր ժամանակների լավագույններից այն մեկն է, ում գրչով արարված ցանկացած գործ հետաքրքրություն է առաջացնում ընթերցողի մոտ: Իր օրհնությամբ ու լավատեսական խոսքով հանդես եկավ Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Վահան քահանա Ազարյանը:

Մեծ սիրով էին խոսում Զորյանի մասին ու նույնքան մեծ սիրով լսում նրա մասին, սակայն նաև ցավով նշում, որ դպրոցական դասագրքերում շատ հազվադեպ ու քիչ է շեշտված գրող, արձակագիր Ստեփան Զորյանի անունը։ Հայաստանի Գրողների միության Լոռու բաժանմունքի նախագահ Մանվել Միկոյանը և թարգմանիչ, բանաստեղծ Խորեն Գասպարյանը հպարտությամբ էին խոսում նրա մասին՝ հավելելով, որ Զորյանը երբեք չի դավաճանել իր գրչակից ընկերներին, սիրել է իր աշխատանքը, ապրել որպես մեծ հայ ու առաքինի անձնավորություն:

Հյուրերի շարքում էր նաև ՀԳՄ Կոտայքի բաժանմունքի նախագահ Հակոբ Հարությունը, որն իր երախտիքի խոսքը հղեց տուն-թանգարանի տնօրինությանն ու աշխատակազմին:

Արմավիրի մարզի Ծիլքար գյուղի միջնակարգ դպրոցի տասնամյա մի աշակերտուհի էլ կարդաց «Ջրհորի մոտ» իմաստախրատական արձակը: Նույն մարզի Լուկաշին գյուղի Հունան Ավետիսյանի անվան միջնակարգ դպրոցի սաներն էլ իրենց մասնակցությամբ ուրույն տեղ էին զբաղեցնում միջոցառման մեջ:

Ստեփանավանի մշակույթի ու ժամանցի կենտրոնի գուսանական համույթը, իր երաժշտական նուրբ ու ժողովրդական կատարումներով ողջունեց ամենքին: Այնքան հաճելի համադրություն էր՝ քանոնի ելևէջներն ու զորյանական մթնոլորտը:

Հայ ազգային տարազի ժողովրդական վարպետ Մարտուհի Սարգսյանը, ժողովրդական արտիստ, «Մովսես Խորենացի» մեդալակիր Ռոզա Մխիթարյանը, Հովհաննես Աբելյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի դերասան Գագիկ Դուրմիշյանը, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, երգիծաբան Սամվել Խալաթյանը, արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ և դերասան Էլֆիք Զոհրաբյանը, Լոռու մարզային գրադարանի աշխատակից, գրականագետ Կարեն Մանուչարյանը, Վանաձորի քաղաքապետարանի մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության հարցերով մասի ավագ մասնագետ Վալյա Լոռյանը, Վանաձորի ակտիվ հասարակության ասմունքողներն ու արվեստասեր երիտասարդությունն իրենց միանգամայն գեղեցիկ կատարումներով ու ջերմագին խոսքերով արթնացրին զորյանական ոգին ու շունչը:

Իսկ մի փոքրիկ անկյունում էլ ներկայացված էին գեղանկարիչ Սենիկ Մանուկյանի ձեռքի աշխատանքները, որոնք ավելի ու ավելի էին գեղեցկացնում միջավայրը:

Հետաքրքիր ու գեղեցիկ էր միջոցառումը, որը ևս մեկ անգամ մեզ պատմեց մեծ գրող, արձակագիր Ստեփան Զորյանի մասին: Իսկ մենք ապրենք նրա խրատներով, քանի որ գրողն իր կյանքի վերջին պահին ասել է՝ գեղեցիկ ապրեցեք:

dayana amirkhanyan

Ճանապարհին

Վանաձոր-Երևան երթուղի: Նորից հարազատ դարձած ճանապարհը, նորից նույն երգը, որը սիրում եմ լսել երկար ճանապարհին: Անձրևը վազում էր մեզ հետ, ես էլ ընկերացա մի կաթիլի հետ, բայց հանկարծ նա անհետացավ, չքացավ՝ մեքենայի պատուհանից սահելով ցած: «Լավ, ինչ արած, անհետաքրքիր կերպով երկու ժամ ճանապարհ կանցնեմ»,- մտածեցի ես: Վա՜յ, ինչի՞ է ձայնը գլուխը գցել.

-Մա, այ մա… Մամ ջան, լսե՞ս գը, կըսեմ, օր ընգերս էլ է փրգվել ու սաղ է մնացել, հիմի կերթամ մայրաքաղաք. լսել եմ, օր ոտքը վնասել է: Մամ ջան, քանիմ օր հեդո գուկամ, չանհանգստանաս:

Լավ, հասկացա՝ ոգևորված է, դրա համար էլ ճչալով է խոսում: Անցավ փոքր-ինչ ժամանակ, արևը գնալով մայր էր մտնում, իսկ այդ բարձր ձայնով խոսացող տղան սկսեց ինչ-որ անուններ թվարկել.

-Ռոբերտ, Հարութ, կատակասեր Գևս, ոնց եմ կարոտել քեզ, Տիկո…

Այս անունների շարքը դեռ շարունակվում էր. նա կամ չէր նկատում, կամ էլ չէր հասկանում, որ բոլորն իրեն են նայում: Նրա թվարկած անուններն այնքան հարազատ էին, կարծես երկար ժամանակ է, ինչ ծանոթ էին բոլորիս: Հետո նա սկսեց երգել «Արի իմ սոխակ»-ը, կարծես ոչ թե նրա շուրթերից, այլ հոգուց էին նոտաներ լսվում: Ի՞նչ էր կատարվում նրա հետ՝ անբացատրելի էր: Հետո նորից զանգեցին, ոչ ոք չգիտեր, թե ում հետ է խոսում կամ ինչ հարցեր են նրան տալիս:

-Ասա, ապ ջան, ինչխ չգիտե՞ս, օր ես Թալիշ կծառայեի, ո՞նց ըսեմ, ես էլ չհասկցա՝ մեր բուժքույրը գուլար, խաբար ըրին տղերքը, օր… օր…

Այս անգամ ես այնքան էի ուզում, որ նա ավելի բարձր խոսեր, ես հասկանում էի, որ իմ կողքին մերօրյա հերոս է նստած:

-Խաբար ըրին, օր…

Նրա արցունքները չէին թողնում, որ նա խոսեր:

-Սկսվե՜ց. պատերազմը սկսվեց…

Նա անջատեց բջջայինը, հետո անընդհատ ուզում էր մի բան ասել, բայց արցունքները չէին թողնում: Իր մեջ ուժ գտավ, ատամները սեղմեց ու շշնջաց.

-Ա… Ախպեր… Ախպերներս:

Ուղևորները քարացել էին, քարացել էին նրանց աչքերը: Ես չեմ հիշում նրա անունը, միայն գիտեմ, նա գյումրեցի է ու ծառայել է Թալիշում:

-Ապրիլն էր արդեն. երկրորդ օրը: Ընգերս ու ես խորաթա կենեինք, Բագրատս, ինչխ եմ կարոտել քեզ, ախպերս, նա կսեր, օր ամիսըմ մնաց, օր տուն երթա: Բագրատը կսեր, օր շատ կուզի Լեննագանը տեսնի: Մեր հրամանատարը ներս մտավ, հոնգուր-հոնգուր գուլար: Քա, խոսե՝ կկրգնեինք մենք՝ մոռացած, որ հրամանատարի հետ ենք խոսում: Ասաց. «Հինչ գիդամ (չգիտեմ) ինչ կլի, տղեք ջան, բայց պտի պաշտպանենք Արցախը: Կզնվիլ եմ (ջղայնացել եմ), շըրըշուղ արեք (փնտրեք) տղերքին, ասեք՝ պատերազմ ա, ես դրանց թուրք, ու…»: Կներեք, չեմ կռնա խոսամ, ախպերներիս կարոտել եմ, հրամանատարիս ու էն համով-հոտով ղարաբաղցու, չէ՝ կուզեմ ըսեմ՝ արցախցու բարբառը:

Նա այլևս չխոսեց, հանդարտվեց մի պահ: Ժամանակ անցավ ու նորից բղավեց.

-Ծո, լսե՛, իմ ախպերները իմ հոգում են, կմեռնիք դուք էլ, ձեր երկիրն էլ, ըբը քյալա տվինք, մեկ ա՝ չեք հասկնա՝ հայը ապրել գիտի, կռվել ու զոհվել գիտի հերոսի մահով, ոչ թե ձեզ նման մեռնի՝ վախկոտի մահով…

Աշնանային

Լուսանկարը՝ Ժորա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Ժորա Պետրոսյանի

Հա, հա. դու այստեղ ես, տերևների մեջ խառնվել ու դարձել ես մի ամբողջություն…

Բայց ուշադիր նայելով անգամ չեմ գտնում քո ստվերը:

Սակայն գտա քեզ, իմ նուրբ երազ, չիրականացված անուրջ: Դու արդեն տերև՜ ես, ծառի այն չորացած տերևը, որը ի վերջո ընկնելու էր ցած, տրորվեր անցորդների կողմից ու այդպես էլ հուշ մնար անկատար:

Բայց ես խնդրեցի ծառին, ու քամուց առաջ ընկա: Պոկեցի քեզ, ու դու դարձար իմ աչքերի առաջ մեռնող, բնության ու ԱՇՆԱՆ մի մասը… Դու արդեն աշուն ես, մեղմ ու բարի աշուն… Քամի ես, որ շոյում է իմ վարսերը, ու արև ես, որ ծակծկում է աչքերս, սակայն ժպտում երկնքից, բայց… Բայց մի րոպե, ախր, ախր ինչո՞ւ չեմ տեսնում քո այդ ժպիտը, եթե արև ես ու ինձ ժպտում ես երկնքից… Միգուցե արժանի չեմ այդ ժպիտին, որ տեսնեմ, միգուցե ես նույնպես պիտի տերև լինեմ, կամ էլ երկնքի լազուրին արժանի մեկը, ով թևերը դեպի վեր պարզած կսլանա ու… Միգուցե այնտեղից տեսնեմ բոլորին ու ավելի լավ գրեմ, վերջապես ճանաչեմ ավելի լավ ամենը, ինչը այստեղ այդքան էլ պարզ չէ:

Բայցևայնպես, մտածում եմ, որ ավելի լավ է լինել այն մեկը, ով դեռևս լավ չբացահայտված այս մարդկության ու աշխարհի մեջ առաջին հերթին կարողանա բացահայտի ինքն իրեն. Թեպետ դա աշխարհի ամենադաժվար բանն է` բացահայտել ինքդ քեզ:

Ամեն պահ դժվարանում եմ ասել, թե ինչ եմ զգում աշնանը: Ամեն աշնան տերև տարբեր է, սակայն կարծես թե, նույնն է, ու նույնն է ամենը:

Լուսանկարը՝ Ժորա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Ժորա Պետրոսյանի

Դու իմ տերևն ես արդեն, աշնան պարզ ու մաքուր այն տերևը, որը կարծես իմ թալիսմանը լինի: Իսկ հետո… Հետո էլ ե՞րբ կարող եմ ասել, որ աշունը գույն է, սեր ու իրական կյանքի գույնը:

Դու իմ տերևն ես: Լսո՞ւմ ես` ունկնդիր եղիր մանկական սրտիս ուժեղ բաբախյուններին: Այնքան նուրբ են ու այնքա՜ն աշնանային… Այնքան բարի, ու միևնույն ժամանակ, տարօրինակ: Կարծես թե ինքս եմ տարօրինակը, միգուցե այս աշխարհից չեմ, կամ աշխարհն է իմ մեջ փոխված: Ուզում եմ տերևին համոզել, որ լսի ինձ, ավելի ճիշտ, լսի հոգուս ձայնը, ու ես վստահ եմ, նա լսում է ինձ:

Իմ, արդեն մարած տերև, ժպտում ես էլի, ու հիմա է, ու հիմա է, որ ես արդեն տեսնում եմ քո հանդարտ ու բարի ժպիտը, քանզի էլ արև չկա, նա մայր է մտել: Արևը երկնային մարմին չի պարզապես, նա աշխարհ է, իմ ուրիշ աշխարհը: