Էլեն Գյուլնազարյանի բոլոր հրապարակումները

arxiv

Մռայլ մարդիկ

Մեր փողոցը փոքր է, երևի, ոչ թե փողոց է, այլ՝ թաղամաս, որտեղ իրար դեմ դիմաց շարք են կանգնել միանման ու մռայլ շենքերը, որտեղ ապրում են ոչ պակաս մռայլ մարդիկ: Առավոտյան շենքերի բակերը դատարկ են, միայն հատուկենտ մարդիկ են անցնում՝ հորանջելով ու երթուղային տաքսի կանգնեցնելով: Հետո բացվում են կրպակները, որոնք իրար հետևից շարվել են փողոցի երկարությամբ: Լսվում են նաև հաց գնող երեխաների ձայները.

-Սուրիկ պապի, հաց ունե՞ք:

-Ունեմ, քեզ համար ինչպե՞ս չունենամ,- ջերմորեն պատասխանում է Սուրիկ պապին ու մեկնում հացը:

Մի ակնթարթում փողոցը լցվում է աշակերտական պայուսակներ կրող երեխաներով: Շտապող ամբոխի վերջում ճեմում են բարձր դասարանցիները՝ առանց աշակերտական պայուսակների, միայն մի տետրով ու լաքապատ կոշիկներով: Որոշ բարձր դասարանցիներ դպրոց են գնում սեփական մեքենաներով՝ երաժշտությունը բարձր միացրած: Առանց կանոնները պահպանելու՝ նրանք սլանում են ու փողոցն անցնող աղջիկներին ազդանշան տալիս: Փողոցը դատարկվեց, դասերն սկսվեցին:

Միշտ գոգնոցով կոշկակար Արսենը բացում է իր նարնջագույն կրպակը, որն ավելի շատ նարդի խաղալու վայրի է նմանվում:

Կեսօրին դուրս է գալիս գեր Արև տատիկը և մրգեր է վաճառում հենց մայթի վրա: Ժպիտը նրա դեմքից երբեք չի հեռանում, և ամեն անգամ, երբ ինձ տեսնում է, ասում է.

-Բալես, Աստված քեզ պահապան:
Մոռացա նշել, որ մեր թաղում է գտնվում հրշեջ ծառայությունը՝ բարձր շենքերով, հատուկ հրապարակներով և այլն: Նրանց բակը բավականին մեծ է, այդ պատճառով էլ տղաներն այնտեղ են հաճախ ֆուտբոլ խաղում, բայց խաղն ընդհատվում է, երբ լսվում է հրշեջ մեքենայի սուր ազդանշանը: Այդ մեծ կարմիր մեքենաները տագնապահարույց ձայն ունեն: Երբ անցնում են մեր փողոցով, թվում է, թե երկրաշարժ է:

Կեսօրից հետո բակը լցվում է երեխաներով: Ամեն հինգ րոպեն մեկ լսվում է մեր բակի Մանանի ձայնը. «Դաղալ եք, հա՜»: Մեր պատուհանի տակ մի երեխա է կանգնում և անվերջ գոռում՝ մա-մա՜: Ճիշտն ասած, ես այդ երեխայի անունն էլ չգիտեմ:

Ես բակ եմ գնում շանս հետ: Ասեմ նաև, որ շունս շատ բարի է, բայց փոքր-ինչ սարսափելի տեսք ունի: Մենք քայլում ենք փողոցով: Երիտասարդ կինն իր փոքր երեխայի հետ կանգնած է ինձնից հեռու, բայց, միևնույն է, գոռում է.

-Շանդ այն կողմ տար:

Նստարանի վրա նստած տատիկները բամբասում են: Երբ նրանց կողքով անցա, լսեցի. «Մի դու սրա շանը նայիր» բառերը, բայց ուշադրություն չդարձրեցի. վարժվել եմ արդեն: Ի՞նչ կարող եմ անել, եթե մեր հարևանները կենդանիներ չեն սիրում, երևի դա է պատճառը, որ նրանցից շատերն այդպիսի չար դեմք ունեն:

Էլեն Գյուլնազարյան, 13տ., 2003թ.

arxiv

Հին «կռուգը»

-Պա՛պ, բա էս մարդն ո՞վ է,- հարցրի ես պապիս ու մատով ցույց տվեցի մի ծերուկի:

-Հա, էդ մեր տղեքից է…

Զարմացա «տղեք» բառի վրա, բայց ձայն չհանեցի, որովհետև մտածեցի, որ պապիկիս ընկերներից կլինի:

Այդ օրն առաջին անգամ եկել էի պապիկիս մանկության բակը: Այնքան էլ չհավանեցի. սիրուն շենքեր չկային: Տները հիմնականում «մեկուկես» հարկանի էին, քանդված ու բորբոսնած տանիքներով: Չնայած ինձ բակը դուր չեկավ, բայց տեսնում էի, թե պապս ինչպես է ժպտացող աչքերով նայում քանդված տներին: Բակը երկար էր, տներն էլ` իրար դիմաց: Մարդ չկար, միայն վարագույրներն էին բացվում` անծանոթներին զննելու համար:

Եկանք կանգնեցինք քանդված մի տան դիմաց, ու պապս, հիացմունքը չթաքցնելով, ասաց.

-Էս քեռուս տունն էր, հենց մեռավ, թալանեցին: Հիմա էլ ընկերս է էստեղ ապրում: Կիտա՜յ,- գոռաց պապիկս:

Դուրս եկավ նիհար-նիհար մի մարդ` նեղլիկ աչքերով, սպիտակ մազերով, ձեռնափայտն էլ ձեռքին.

-Պա՜հ, էս ում եմ տեսնո՜ւմ… Վա՜յ, Աբո՛ ջան, էս ո՞ւր ես, չկաս:

«Կիտայը» մոտեցավ պապիկիս ու չպպացնելով համբուրեց: Հետո էլ տխուր ասաց.

-Լավ ժամանակներ չի, է՜… Աբո՛ ջան… Գյամշոն մեռել ա, Սֆաթն էլ գնաց… Հիմա էլ, ասում են, տներ են քանդում:

-Հա՜… Լավ չի… Լավ տղերք էին: Բա Գյամշոն ինչո՞ւ մեռավ, է՞…

Ոնց հասկացա, «Գյամշոն» ու «Սֆաթը» «Կիտայի» նման պապիս ընկերներից էին: «Կիտայի» հայտնած լուրը տխրեցրեց պապիս: Երևանի հին թաղամասերից մեկն էլ` Հին կռուգը, պիտի քանդեին: Բակի տներն էլ էին կիսում պապիս տխրությունը, նրանք արդեն «կեսհարկանի» էին դարձել:

…Նստած նայում էի կոտրված նարդուն, իսկ շուրջս երկու տասնյակ պապիկներ էին հավաքվել, որ իրար երևի քսան տարուց ավել չէին տեսել:

…Ուժեղ քամի բարձրացավ, ու հին լուսամուտների ճռճռոցը երգչախմբի պես երգեց…

 Էլեն Գյուլնազարյան 13տ., 2003թ.