Քաղաքում, որտեղ
Մենք սիրում էինք ամեն ինչ հարգել
Սիրելու փոխարեն,
Ծաղիկներ չծաղկեցին,
Արևը մեզ սարքեց խանձահոտ,
Բայց չջերմացրեց,
Ու չջերմացան ոչ էլ էս քաղաքի պատերը մեր երգերից
Ու բեմից, որտեղ մենք բանաստեղծում ու փառաբանության տողեր էինք կարդում՝
Ամենքս մեր կուլ տված պաթոսը հետ տալով:

Էս քաղաքում, որտեղ մենք սիրում էինք հարգելը,
Հարգանքից շատ բան չծնվեց,
Մանավանդ՝ երեխաներ,
Ու ոչ էլ կարեկցանք ու հոգածություն,
Սիրահարվել էր պետք էս քաղաքին,
Քայլերի հետևից գնալ ու ճանաչել,
Արևի՝ մի կտուրից մյուսի վրա սահելը
Ու բակի երեխաների գլխին վայր ընկնելը նկատել,
Սիրահարվել էր պետք էս քաղաքին մի կարգին,
Որ ուզեիր՝ քոնը դառնա:

Էս քաղաքում մենք «հարգեցինք» սիրելու փոխարեն,
Ու գինին մեր ձեռքը կրակն ընկավ,
Ու կենացները սկսեցին կրկնվել ամենուր՝
Ամեն անգամ ավելի էժան ու հոգնած զգալով:
Մայրերի, կանանց, հողի ու նույնիսկ պահի կենացը մի բաժակով հարգեցինք
Ու դրեցինք ապակու տակ, պատից կախված, պատկերասրահում
Թանկ նմուշի պես
Տակն էլ գրեցինք. «Ձեռք չտալ»
Մինչև հաջորդ խմելը:

Էս քաղաքը, որին մենք նախընտրեցինք «հարգել»
Բեմերում, կենացներում ու թանգարանում,
Սերը մնաց նկուղներում՝
Ճամպրուկների մեջ,
Ու աղբը մնաց մայթեզրին թափված,
Գետնանցումները չդադարեցին միզահոտ լինել
Ու ընկած քարերը հին տեղը չվերադարձան
Պատկերասրահի կենացները սկսեցին ընկնել ու փշուր-փշուր լինել,
Քանի սեղանի շուրջ մենք կարծում էինք
Թե «հարգել» հենց միայն բառ էր:

Քաղաքում, որտեղ մենք հարգում էին սիրելու փոխարեն,
Գոնե մի թափառական կատվի չափ չզգացինք քաղաքի՝ մերը լինելը,
Եվ ահա, հարգանքից ջերմություն չծնվեց։

Դեկտեմբերի 31
Էս տարի  սարի դոշին քիչ մեքենա ու մարդիկ կան, թվում է,  լռությունը չի կոտրվելու, բայց  մեկումեջ ընդհատվում է ձյան ճռճռոցով.
-Պապ, ժողովուրդը էլ էս օրով գերեզման չի գնում, մարդիկ սկսել են Սուրբ Ծննդից հետո գնալ:
-Տատն ու պապը չգիտեն, որ ադաթները փոխվել են, իրանք էսօր են սպասելու,-կատակի տվեց  երևի, կամ էլ` չէ:
Հետո էլի քար լռություն էր: Կես ժամից արդեն կեսօրի կողմերը ձյան ճռճռոցն ու խնկի հոտը աջ ու ձախ ուղեկցում էին, հին մեռելներին հյուր եկածները գերեզմանների արանքներով հմտացած, բարձրանում էին` հասցնելով շաղակրատել կենցաղային հարցերով, նոր շիրիմների մոտ բոլորը լուռ էին, լացին մեկ պակաս լուռ:

Հունվարի 1

-Մոսոն դի կյա, էտ սեղանը տեսեք ինչ եք անում:
Մոսո` ամեն հունվարի մեկ սկսվում է իր` մեր տուն գալով:
-Հըն, կամանդիր, ի°նչ կա սահմաններին, էս օրերին հո շատ չե՞ն  կրակում:
-Մի օր` լավ, մի օր` կեշ, Վարդան ջան:
-Մամիկո°ն,- Մամիկոն` 14  տարեկան եղբայրս,- լսել եմ` Գերմանիա ես քյացել, վե՞նց զատերին էտ  նեմեցնին:
-Լավն էին, հոպար:
-Հա, ասում են` լավ երկիր ա: Քյացեք, քյացեք, մենք էլ տենանք` ինչ ենք անում: Քյանք (գնանք), երկու ժամից պիտի պոստ դյերեմ (բարձրանամ), ռավետը սմենափոխ ա:
Զանգ.
- Հա, հա, իմ  հընգեր Մամիկոնին հիշում իր, չէ՞: Չէ, էն, վեր Հորադիզ 94-ին զոհվեց, իրանց տուն եմ եկել: Հա իրա ախպոր` Վարդանի: Բա վե°նց դենք դյերի պոստ, վեր ճամփեքը փակ ա:
Հեռուստացույց.
-Սիմբա, խնդրում եմ կրկնիր, «Ակունա մատատա»:
-Բայց դա ի՞նչ է նշանակում, Տիմոն:
-Անհոգ եղիր:

Հունվարի 2

-Մամ, էս տարի ինչի՞ տարի էր, անընդհատ մոռանում եմ:
-Խոզի, բալես:
-Մամ, բայց Խոզի տարին եղել ա: Հիշում եմ մեր օրացույցը, վրեն հիմար շորերով ծիծաղելի խոզ էր նկարած:
-Ճիշտ ես հիշում, բայց էդ 12 տարի առաջ էր,  2006-ին:
- 2006-ին,12 տարի առաջ:

12տարի առաջ…

Հունվարի 3

-Ժիրո ջան, բարև, լավ տարի ըլի, տա՞նն եք:
-Հա, Վարդան ջան, բայց տավարից եդը:
Տավարից եդը – տավար` նույն ինքը, անասուն, եդը` հետո, տավարից եդը` վերջին անգամ  անասուններին կեր տալուց հետո, ձմեռվա ժամանակով երեկոյան ժամը 18:00-ին:
-Լավ, ժիրո ջան, դե կրեվանք:
Օրվա լուսանալը ամեն տեղ չի, որ արևի հորիզոնից բարձրանալն ա,  օրվա լուսանալը էդ մեկ-մեկ առավոտ գոմի դուռ բացելն ա, կարաս արևից էլ շուտ բացես… Օրն էլ մթնում ա էդ նույն դուռը վերջին անգամ փակելուց հետո: Թող թանձր մութ լինի, թե  հլը գործ կա անելու` առավոտն ու իրիկունը դու պիտի որոշես:
Հետաքրքիր բան ա:

Ու հնարավոր է, որ կողքի մի անհայտ կամ հայտնի մոլորակի վրա երկու տեղաբնիկ նստել, գլուխը դրել են ծնկներին (եթե նրանք էլ մեզ նման ծնկներ ունեն), ծիծաղելով նայել են մեզ, որտեղ մենք իրար կոչել ենք ռուս, թուրք, չինացի, փարիզեցի, լոռեցի ու սարիթաղցի, իսկ իրենք ուղղակի՝ երկրացիներ:

Իրենք նայել ու չեն հասկացել, թե որն էր Մակեդոնացու, Նապոլեոնի, Տիգրան Մեծի ու Չինգիզխանի արշավանքների իմաստը, եթե դրանից մեր մոլորակի չափերն իրենց աչքին չէին մեծանում:
Իրենք նայել ու չեն հասկացել, թե ինչու այդ գնդի վրա ապրող մարդիկ չհավատացին Գալիլեյին, երբ ասաց՝ երկիրը կլոր է, բայց հավատացին, որ մեծ կրիաների վրա են ապրում, իրենք նայել ու ամեն նոր ու կարևոր քայլ անողի մեջ բարեկամի են տեսել: Չեն հասկացել, թե ինչի համար են մարդիկ սահմաններ ստեղծել ու ինչի համար են այդ գծերի երկու կողմերում մարդիկ մահանում՝ զենքերը ձեռքներին, գծերը հետ ու առաջ տալով, իրենք տեսել են Մեքսիկայից Ամերիկա անցնող բոլոր միգրանտներին, հետո անհասկանալի հայացքով նայել են մեզ, հետո՝ իրար, ու ուսերը թափ տվել։

Իրենք քմծիծաղ են տվել, երբ Արքիմեդը ասել է «էվրիկա», հուզվել են առաջին շոգեքարշի ծխից ու հնարավոր է՝ այդ ընթացքում երաժշտություն են լսել, ծիծաղել են հավերժական շարժիչ ստեղծող գիտնականների վրա ու հայտնվել են Ժյուլ Վեռնի ու Լեոնարդոյի երազներում, պատմել լուսնի շուրջ պտտվելու հնարավորության ու ինքնաթիռի մասին, ու փոշմանել մի ինչ-որ երկուհազարմեկյան սեպտեմբերի 11-ի: Իրենք գիտեն, թե որտեղ է Չարենցի անհայտ գերեզմանը, տեսել են կրակի համար քարերն իրար շփող մեր նախնիներին ու Արտեմիսի տաճարը վառող Հերոստատին, իսկ հետո նայել են թաշկինակի համար մեռած Դեզդեմոնային նույն անհասկանալի հայացքով ու էլի ուսերը թոթվել:

Իրենք լսել ու չեն հասկացել մեզ, չեն հասկացել մի գնդի վրա 5000 լեզուներով խոսելու իմաստը, չեն հասկացել սևամորթների ստրկությունը, իսկ հետո ցանկացել են երկնքից մի աստղ վերցնել ու դնել Լինկոլնի ճակատին ու կատաղած երկնքից մի քար էլ Հիտլերի գլխին տալ:

Իրենք տեսել են Լենոնին ու ասել՝ վերջապես, հիպիներին տեսնելիս մտածել են, որ մի տեղ ուրիշ մոլորակի վրա հանդիպել են երևի, իրենց էլ է դուր եկել Էլվիսի «Բլու շուզը», ու Վան Գոգի «Աստղալից գիշերը»։ Նրանք նայել են այլմոլորակայինների մասին բոլոր ֆիլմերը ու չեն հասկացել՝ ինչու չենք հավատում իրենց գոյությանը, եթե հավատացինք ծառերի՝ հոգիներ ունենալուն։ Մեր ստեղծած այլմոլորակայինների կանաչ կերպարների վրա ծիծաղել են հայելու դիմաց, ու ասել “oh no!”: Եթե սատանան «պրադա» է կրում, միգուցե այլմոլորակայինները անգլերեն են խոսում, ինչ կա որ։

Իրենք չեն հասկացել «հայրենիք» բառը, չեն հասկացել կայսրերին, նախագահներին, արքաներին, ցարերին ու ավելի շատ՝ սուլթաններին: Հերոսներ չեն փնտրել մարտի դաշտերում, որտեղ մարդիկ իրար սպանում են: Չեն հասկացել Քրիստոսի, Բուդդայի, ու Մուհամեդի հետևորդներին, ատել են ինկվիզիցիան, չեն հասկացել Խաչակրաց արշավանքը, բայց սիրել են Սուրբ Ծնունդը, չգիտես՝ ինչու: Իրենց էլ է դուր եկել կաթոլիկ եկեղեցու Սուրբ Ծննդյան երգերը, ու հա, հնարավոր է մի պահ ցանկացել են երկրացի լինել, բայց Աֆղանստանում, Սիրիայում ու Մոսկվայի մետրոյում, Հերոսիմայում ու Բեռլինի պատի վրա իրենք սկսել են մեզ էլի չհասկանալ:

Մեզ հետ քանդել են Բեռլինի պատը, Լենոնի հետ գրել են “War is over if you want it” երգը:
Իրենք չեն հասկանա մեզ, իսկ մենք մեղավոր չենք, որ էս աշխարհին տիեզերքից չնայեցինք էդպես էլ, չտեսանք մեր փոքրությունը էդ հեռուներից, ու «ո՞վ ես դու» հարցին, անունից, ազգությունից ու կրոնից առաջ չպատասխանեցինք՝ մարդ:

Թե հնար լիներ, ասֆալտը կգոլորշիանար, Արշակունյացի ասֆալտը, որ ստվերի տակ փախչելու տեղ չուներ, ոչ մի կարգին ծառ կար, ոչ էլ մի անպետք բարձրահարկ նորակառույց, որ էս օրերին մի բանի կծառայեր։

Վամպիրների պես ամեն մեկս մի տեղ էինք քաշվել, որ արևին չհանդիպենք, էն արևին, որի մասին գարնանը երգեր էինք գրում։ Ժամը 12-ն էր, երբ ստվերդ հասակիցդ 20 անգամ կարճ է, եռահարկ շենքերի 70 սանտիմետրանոց ստվերներում նույն ուղղությամբ քայլելիս՝ հազիվ մի հոգի կտեղավորվեր, մյուսներս անիծում էինք արևը։ Պարբերական անիծողները, անեծքների դասական շարքի հերթականությամբ գալիս, հասնում էին «էս երկրին»։

Հոգնած ասֆալտի վրա բաց դռներով մի «օփել» էր կանգնած՝ ռադիոյի ձայնը էնքան բարձր, որ էդ պողոտայի աղմուկի ու ձայների արանքում չկորչի ձայնը, չհալվի, գա հասնի (երևի) Արշակ պապին, որ չգիտես՝ ինչի, ղեկի կողմից չէր նստել, մի ոտքը մեքենայի մեջ, մյուսը՝ մայթեզրին։

Ուշադիր լսում էր, թե ռադիոյով ոնց է երիտասարդ ու առույգ ձայնով մեկը հաղորդում քաղաքական լուրերը, կամազների, ֆուռերի ձայների արանքում մի կերպ որսում էր բառերը՝ ուշադիր ռադիոյին նայելով, իբրև թե որ ռադիոն աչքի առաջ էր, ավելի լավ էր լսելու։ Լսում էր, մինչև էս բառերը դուրս թռան, բայց էս անգամ մնացին օդում․

-Մշակվում է զարգացման 15-ամյա ծրագիր․․․

(Երևի) Արշակ պապը ժպտում էր, քմծիծաղ էր տալիս, 15 տարին իր համար էլ կատակ բան չէր, 15 տարին իր համար, թե բախտը բերեր, «մնացածն էր»։

Իջեցրեց ձայնը, շարունակությունն էլ չլսեց, երևի մտածեց՝ լուրերն իրեն չէին վերաբերում, կամ էլ չգիտեմ, ինչ իմանաս։

Իսկ ես կանգառում նստած գիտեի, որ իմ երթուղայինը 20 րոպեից շուտ չի գա, մի բան հորինել էր պետք, որ ժամանակին խաբեմ, հնարավոր ա, որ Արշակ պապի արտաքինով մարդու անունը Սամվել էր, ով ռադիոյի ձայնը չէր էլ լսում, մտքերով թոռանը՝ Արթուրիկին էր հիշել, որը նոր է սկսել քայլել, ու ժպտում էր։

Իմ մտքերից ես էլ ուրախացա, ուրախացա, որ ինքը չլսեց զարգացման 15-ամյա ծրագրի մասին (որ կարող է` չտեսներ), և որ թոռը սկսել է արդեն քայլել, քիչ մնաց շնորհավորեմ։
Արդեն երրորդ պատմությունն էի ուզում հորինել էս մարդու կյանքի մասին, երթուղայինս եկավ։

Շոգ էր, ինձ կտրեցի սցենարիստի նստարանից, ծառի տակից փախա դեպի ավտոբուս էնպես, ինչպես անձրևի ժամանակ ենք կանգառից վազում մեր երթուղայինը, որ մի կաթիլ անձրև չկպչի մեզ, իսկ հիմա մի բուռ արևից խոսափելով՝ նստեցի ու հիշեցի, որ 40 րոպեից միայն կարող եմ իջնել։ Իսկ դիմացս նստած էր մի զույգ՝ իրարից նեղացած կամ հոգնած կամ չգիտեմ, ճանապարհին կորոշեմ։

Ամառ էր, Արշակունյացի վրա ու մի քիչ շատ հեռուներում էլ ամառ էր, ու արևը գլխներիս հետ մի բան արել էր։

Ամեն օր սիրուն, ընտրված բառերով պատմվածքներ կարելի է կարդալ՝ էդպես էլ չիմանալով էդ պատմվածքների սևագրերը, ու թե ինչ կա պատմվածքների ետնաբեմում, ընթերցողից ու մաքրագրից էլ էն կողմ։ Արի իրար հետ սևագիր անենք էս պատմվածքը, սխալ տողերը չջնջենք, ու գրենք նույնիսկ էն, ինչ մենակ մտածելու համար է, արի ծանոթանանք պատմվածքների ետնաբեմերին։

Ամեն ինչ էսօր էսպես սկսվեց։
Իբր ուզում եմ մի բան գրել, բայց էս անտեր մտքիս երեք ժամ կլինի՝ մի կարգին բան չի գալիս: Աշխարհի երեսին ամեն ուշադրության արժանի ու չարժանի բան մտքովս անցած կլինի: Սկզբում մտածեցի, որ եթե մանկությունիցս մի դեպք գրեմ, մի բան դուրս կգա, հետո հիշեցի, որ մի կարգին չեմ էլ հիշում արդեն, նույնիսկ էդքան սիրելի պապիս ու տատիս դեմքերն եմ սկսել խառնել իրար։ Մոտավորապես հիշում եմ, որ մեծանում էի, տնեցիք մեկ-մեկ երես էին տալիս, պապս էլ շուտ-շուտ «Անահիտ»-ն էր պատմում, բայց դե ի՞նչ կա էդտեղ գրելու, է: Հա, բոլորն էլ մեծանում են։
Հետո հիշեցի, որ հաստատ պիտի պատմեմ իմ երթուղայինի արկածներից: Դե, իմ ուղեղում դրանք կարգին արկածներ էին, բայց թղթի վրա պարզվեց՝ ոչ մի բանի էլ պետք չեն, ոչ ծիծաղելի են, ու որ ամենավատն է, ոչ էլ հետաքրքիր։
Է, ի՞նչ կա որ, պատահում է, հետո ասացի՝ սրամտեմ, մի նոր բան մոգոնեմ, թե ասենք` պետությունը նոր հարկ պիտի ստեղծի, եթե դու «վերևի հարևան» ես կամ շենքում ապրող թմբկահար։ Դե, հա, միտքը էդքան էլ վատը չէր, մի խեղկատակություն գրել կլիներ, բայց հետո վախեցա՝ մի օր էս գրածս մի անհումոր պաշտոնավորի աչքի տակով անցնի ու սկսի լուրջ մտածել էս ուղղությամբ։
Էս էլ թողեցի։
Չէ, բայց մի բան գրել պետք ա, էսքան չեմ քնել։ Թե բացեմ կապոցով կիսատ թողած պատմություններս, ու շարունակենք իրար հետ, հնարավոր ա՝ մի պիտանի բան գտնվի։ Էս մեկի սկիզբը ոնց որ մի բանի նման է.

1. «Տեսնես` պատահականությամբ քանի՞ Հիտլեր են ժամանակից շուտ մեռել (չնայած՝ ժամանակից շուտը ո՞րն է, ճիշտ ժամանակին), կամ քանի ապագա Մոցարտ է մահացել տիֆից։
Օրինակ՝ հնարավոր է, որ Ստալինը 1,5 կգ է ծնվել ու մի կերպ է փրկվել: Դե, ի՞նչ կա որ, հնարավոր է, իսկ այ եթե… Այդ դեպքում չէին լինի Գրանդ Քենդիի cccr պաղպաղակները 21-րդ դարում, իսկ այ, 20-րդ դարում էլ ինչ ասես, որ չէր լինի»։

Չէ, է, չարժի, ի՞նչ օգուտ, թե ինչ կլիներ Ստալինի չլինելուց, Ստալինը ծնվել, ապրել ու կարգին մեռել է արդեն, cccr պաղպաղակներն էլ վատը չեն: Հետո Ստալինի մասին կատակելը կատակ բան չի, գլխիս մի բան չբերեմ: Էն Գորբաչովը դեռ ողջ է, (թե՞ ողջ չի), բայց հետաքրքիր է՝ տիֆից մեռած պոտենցիալ մոցարտներին որտեղից եմ մոգոնել, մեկ-մեկ գրածներս կարդում ու կարգին ծիծաղում եմ, հա՜։ Էս մեկը անցանք հաստատ, իսկ սա՞:

2․ «Այն օրերին, երբ դեռ խնձորը չէր հասնում ծառերին (խակ ուտում էինք), իսկ հայրս չգիտեր Մոսկվայի ասֆալտի գույնը, պապիկը հավաքում էր մեզ ու պատմում Անահիտի ու Վաչագանի պատմությունը։ Մենք, որ այդքան էլ քիչ չէինք, պապին հարցեր էինք տալիս այս ու այն կողմից Վաչագանի աչքերի գույնի ու կոշիկի ձևի մասին: Պատասխանները փոխվում էին ամեն պատմելու հետ, թե մի անգամ Վաչագանը սևահեր տղա էր, մի ուրիշ անգամ կարմրահեր էր ու կապուտաչյա, մի ուրիշ անգամ էլ պապս նույնիսկ ասաց, թե չի հիշում։
Իսկ մի ոչ այդքան գեղեցիկ օր դպրոցում տխրեցի, երբ իմացա, որ Անահիտի ու Վաչագանի պատմությունը ամենևին էլ պապս չէր գրել»։

Դե, սա շարունակել կարելի է, բայց ի՞նչ գրես: Էս պատմությունը էսպես էլ ավարտվեց, ու հետո բաներ կա՝ տրամադրություն է պետք գրելու համար: Էս գրելու համար պիտի մի կես ժամ նայեմ պապիս մեքենային, որ տարիներով բակում կանգնած՝ անձրևի հետ կյանքի ու մահվան կռիվ է տալիս, բայց էդպես էլ ոչ մեկը չի քշում, թե չէ` էսպես գյուղիցս 120 կմ հեռու՝ մահճակալիս պառկած՝ դժվար ստացվի։ Բայց եթե մտածում ես՝ արժի շարունակել, անպայման ասա, ինձ թվում է, մի օր (հաստատ ոչ էսօր) կարելի է գրել։

Օ՜, աչքովս մի հին բան ընկավ, մոռացա ասեմ, որ մեկ-մեկ էլ ինձ պոետի տեղ եմ դնում, ու փորձում եմ տողերը հանգավորել, թե չի ստացվում, էդպես էլ թողնում եմ, անունն էլ դնում արձակ բանաստեղծություն: Դե, հիմա էդպես կարելի է, եթե Դյուշանի պիսուարը («Շատրվան» աշխարհահռչակ գործն է) արվեստ է, իմ տողերին ի՞նչ է եղել, որ։
Լավ է՜, շատ եմ շեղվում: Դե, գիտեք, գիշերը ամեն տեսակ հիմարության մասին մտածելը հեշտ է: Ամեն դեպքում ուզում էի ասել, որ ես մեկ-մեկ էլ չափածո եմ գրում, ու էս մեկի սկիզբը մի քիչ հարազատ է նույնիսկ էս պահին՝ գիշերով, ու թե ուզում ես հետս գրել, արի հենց էս մեկն էլ շարունակենք։

Ու հնձած խոտի հոտն արևատապ
Նորից հանդերից իջել է տներ,
Գերանդիները ուսերին առած՝
Պապն ու տղերքը գնում են հանդեր։

-Սուրի՛կ պապ, ծանր ա ոնց որ գերանդիդ,
Գնում եմ սարը, նստի մեքենան։
-Վայ, ախպե՛ր Սերոբ, մեռնիմ արևիդ,
Մենք շատ ենք, ոչինչ, դու հանգիստ գնա։

-Սուրի՛կ պապ նստի, քո տեղը միշտ կա
Թե մեքենայում, թե գլխիս վրա,
Դու նստի ավտոն, ջահելնին կգան,
Կնեղանամ, հա՜, տղերքը վկա։

Բայց ես սա երեք տարի առաջ եմ գրել, նույն ոճով շարունակելու համար ժամանակի մեքենա պետք կգա: Արի` դու ինձ սպասիր կես ժամ, ես տեսնեմ՝ ինչ եմ անում էս տողերիս հետ: Տեսնեմ՝ Սուրիկ պապը նստում է, թե չէ։

04։05։ Ես եկա, հո շատ չսպասեցի՞ք, քնել է պետք: Էս ավարտն էլ դնեմ ու գնամ։

Մինչը օրը ճաշ էր դառնում հանդերում,
Գյուղում հարսները բամբասում էին,
Թե կաղ Ռաֆիկի տղա Բաբկենը
Սիրում է բոյով, գոռոզ Ասյային։

Թե Արան երկար նայեց Մանուշին,
Լուսիկը թարս էր լվացքը փռել,
Ու էն Լենայի փախցրած աղջիկը
Էդքանից հետո տուն է հետ դարձել։

Գյուղը ապրում է միշտ դժվար այսքան,
Բայց պարզ մտքերով էս կյանքի մասին,
Որ «հաց» ունենա սոված երեխան,
Ինքն էլ ունենա հարգանք ու պատիվ։

Չոբանը նոր էր տանում կովերին,
Արևն էլ դեռ նոր ուզում էր ելնել,
Բայց արթնացել էր վաղուց գյուղացին,
Ու հասցրել էր նա նույնիսկ հոգնել։

Ինձ միշտ հուզել է էն հարցը, թե էս քաղաքի անձրևից հետո մարդիկ ո՞նց են շնչում էդ ասֆալտի հոտով նամ օդը, մեկ էլ թե ինչու են բոլորը Թումանյանի ու Սպենդիարյանի մեջ տենց մեծ տարբերություն դնում ու Թումանյանի արձանի մոտ ժամադրվում, կամ էլ թե ինչու Ամերիկայում ապրած մեր Սարոյանի արձանը Քոչարի թանգարանին կարող է նայել, իսկ ինքը` Թումանյանը, որ էդքան բան է տեսել, հիմա էլ պիտի անընդհատ Հյուսիսային պողոտան տեսնի:

Չէ, է՜, չգիտեմ, էս հակասություններով քաղաքը մտածելու տեղ շատ է տալիս, մեկ ուզում ես` թողնես ու բարձրանաս քո պարզ սարերը, մեկ էլ նորից սիրահարվում ես էս քաղաքի տրամադրությանը:

Բայց էս քաղաքով չհուզվելը դժվար է, դժվար է չսիրել էս քաղաքը ժամը 7-ին Սարյանի սրճարաններում, Պուշկինի վրա ու Ազնավուրի հրապարակում:
Ինձ հուզում է էս քաղաքի օրինաչափությունները, գույները, ռիթմերը, էդ ռիթմերից դուրս մարդիկ, ինձ հուզում է էն հարցը, թե ոնց է էս քաղաքը զգում բոլորիս տրամադրությունները, թե ոնց է ճանաչում բոլորիս ոտնահետքերը ու ոնց է տխուր ժամանակ ինձ կանչում Կասկադ` հետը խոսելու, քեզ հնարավոր է` ուրիշ տեղ է կանչում, չգիտեմ:
Մեկ-մեկ շատ միստիկ ու մեկ-մեկ մեր գյուղից էլ պարզ էս քաղաքում դժվար է քեզ գտնել, բայց եթե էս քաղաքի մասին երգերում քեզ գտնում ես, ուրեմն կաս, կաս Մալխասի «Երևան ջանի» մեջ, Հախվերդյանի «Երևանի գիշերներում» ու հնարավոր է, հենց «Երևանի սիրուն աղջիկն» ես, որ կաս:
Բայց Երևանին սիրահարված էս աղջկան Երևանից էլ շատ հուզում են իր սարերը, որ մեկ-մեկ երկնքից էլ կապույտ են ու անրջային, մեկ-մեկ էլ էնքան նյութական են, որ թվում է` կարող ես շրջվել ու գրկել:
Ինձ տխրեցնում է էդ գյուղում ամեն պակասող կարմիր կտուրը, ու ամեն լսվող. «Ստեղ ի՞նչ կա, որ մնամ»-ը:
Ինձ հուզում է նույնիսկ, թե կովերը ոնց են ճանաչում իրենց դարպասները, թե ոնց է օգոստոսը գալիս ու ստիպում, որ բոլոր բամբասանքների փոխարեն քննարկեն իր բերած խոտը հանդերից տուն տանելու սեզոնը, էս գյուղը Սահյանի պարզությունն ունի, Սարյանի գույները, Մոնեի արևածագը, Վան Գոգի խոտի դեզերը: Ու Երևանի պես էս գյուղն էլ իր թերապիան ունի` հետդ խոսելու, քամուց դես ու դեն գնացող խոտերի ձայնով կտանի սարեր ու կստիպի մտածես, որ կյանքը էստեղից է սկսվում ու տարածվում աշխարհի վրա:
Չէ, չհուզվել դժվար է, մանավանդ, երբ արդեն հուզված ես, ու կողքիդ բացվող կոնֆետի թղթի ճռճռոցն էլ երաժշտություն է թվում:

Ավարտեմ, քանի դեռ չեմ պատմել, թե ինչ հուզիչ է ձմերուկի կարմիր լինելն ու թափվող սուրճը վերջին վայրկյանին փրկելը: