Սոնա Զաքարյանի բոլոր հրապարակումները

sona zaqaryan

Օտարություն

Ձմեռ է… Ցուրտն ու բուքը վրա են հասել: Փողոցներում մարդկային ոչ մի հետք չես գտնի: Կարծես գյուղը պատված լինի հավերժական սառույցով, իսկ այդ սառույցը «հալեցնողներ» են պետք: Չկան այդ  «հալեցնողները»: Կարծում եմ, նրանք հիմա դեգերում են օտար ափերում: Ախր, այնտեղի սառույցները արդեն հալեցնողներ կան…

Կրկին քայլում եմ փողոցով: Մարդկային ոչ մի հետք: Գուցե այդ հետքերը ձյան տակ փնտրեմ: Ես հետքեր գտա, բայց դրանք նման չեն մարդկային հետքերի: Դրանք կենդանու հետքեր են: Ահա մի փոքրիկ փիսիկ կծկվել է մեր դարպասի մոտ: Դողում է: Գուցե քաղցած է: Լավ: «Փիսո, փիսո»: Ես կերակրում եմ նրան, նա արդեն չի դողում: Իր համար տաքուկ տեղ է գտել ու ննջում է: Իմ գլխում անընդհատ նույն միտքն է պտտվում. «Ո՞ւր են մարդիկ»: «Դա ամենևին քո գործը չէ »,-ասում է ուղեղս: «Ոչ, քո գործն է»,- ասում է սիրտս: Ասում են` միշտ պետք է սրտին լսել…

Ներս եմ մտնում տուն: Տատիկս նստել է բազմոցին և հայացքը հառել մի կետի: Աչքերը լցված են, շուրջը լռություն է տիրում: Միայն վառարանի կրակի ճարճատյունն է խախտում այդ հանդիսավոր լռությունը: Մի ավելի հզոր ձայն խախտեց այդ լռությունը:

-Տատ, ի՞նչա եղել:

-Է, բալա ջան, խոխորցս մհար եմ մտածըմ: Տեսնես` շտե՞ղ են, հի՞նչ են անըմ, լա՞վ են, թե՞ չէ: Օտարության մեջ ապրիլը փիս պանա, բալաս:

Ահա ինձ այդքան հուզող հարցի պատասխանը: Փաստորեն մարդիկ օտարության մեջ են: Մի պահ հիշեցի փիսիկին: Իմ մտածմունքը խախտեց տատիկիս ձայնը:

-Հեսա տու էլ կմեծանաս, օտարության մեջ կիլես, կգիդաս, էտ հինչ պանա:

Երկուսս էլ լռեցինք:Նորից լսվում էր կրակի ճարճատյունը:Եվ միայն դա էր խախտում մեր հանդիսավոր լռությունը:

sona zaqaryan

Ժամանակ

Ժամանակ… Շատերի համար մի հասարակ գոյական, շատերի համար սովորական մի բառ:  Շատերը հասկանում են դրա իմաստը, շատերը`ոչ: Միշտ էլ լսել եմ այսպիսի արտահայտություն իմ հասակակիցներից. «Ե՞րբ եմ մեծանալու»: Միշտ մտքում վեր եմ լուծել այս արտահայտությունը և ինքս ինձ հարց տվել. «Ինչո՞ւ են ուզում մեծանալ, չէ որ կյանքի ամենաուրախ և հաճելի ժամանակը մանկությունն է»: Դե լավ, եթե այդպես եք ուզում, ուրեմն վերցրեք ժամը և առաջ տվեք ժամանակը: Կարծում եք իմաստ ունի՞: Վաղ թե ուշ գալու է այդ ժամանակը: Գալու է, որ հետո անցնի ու գնա, պարգևելով ձեզ շատ հիշողություններ անցյալի մասին:

Երբեք չեմ ցանկացել մեծանալ, ինչո՞ւ: Ի՞նչ իմաստ ունի մեծանալը, եթե վաղ թե ուշ ուզելու եք հետ տալ ժամանակը և նորից մանկանալ: Հիմա երևի մտածում եք. «Ի՞նչ է, այս աղջիկը պատրաստվում է չմեծանա՞լ»: Ես գիտեմ, գիտեմ, որ ինչ էլ անեմ, անզոր եմ և մի օր ես էլ եմ մեծանալու: Ժամանակի դեմ ոչինչ չենք կարող անել, այն միշտ առաջ է շարժվում, բայց երբեք հետ չի վերադառնում, երբեք: Եվ ցավալին էլ հենց դա է:

Երեկ ես տասը տարեկան էի, այսօր`տասնհինգ, վաղը կլինեմ քսան: Մի՞թե սա հասարակ գոյական թվացող ժամանակը չի անում… Ժամանակը առաջ է շարժվում, մենք էլ`նրա հետ: Ժամանակի առաջ գնալու հետ փոխվում են նաև մեր մտածողությունն ու աշխարհայացքը: Ժամանակը թելադրում է մեզ շարժվել իր կանոններով: Այնքան պահեր են լինում, երբ ուզում ես ուղղակի կանգնեցնել ժամանակը, որ գոնե մի պահ ընկղմվես այն գեղեցիկ աշխարհում, որը հենց դու ես ստեղծել, մոռանաս այն բոլոր խնդիրներն ու դժվարությունները, որոնք շրջապատում են քեզ: Բայց ցավոք, մենք անզոր ենք: Ժամանակն անմահ է և այն միշտ առաջ կշարժվի,իսկ երբ հասնի նշանակված ժամը, չի լինի այն մարդը, ով ուզում էր հաղթել ժամանակին: Փոխարենը կլսվի մի փոքրիկ երեխայի ճիչ, ով լույս աշխարհ կգա ներշնչված ապագայի վառ հույսերով, կատարելու այս աշխարհում իր առաքելությունը:  Լսո՞ւմ եք սլաքների ձայնը` թիկ-թակ, թիկ-թակ: Աշխատեք մի լավ բան անել այս թիկ-թակի ընթացքում: Աշխատեք վայելել կյանքի ամեն մի վայրկյանը: Միևնույն է, գալու է մի պահ, որ ասելու եք. «Ի՞նչ շուտ անցավ ժամանակը, ոնց որ երեկ լիներ»: 

Կիրակի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Ամեն անգամ, երբ տնից դուրս եմ գալիս, լսում եմ այս խոսքերը.

-Սոնա, ո՞ւր ես գնում:
-Մամ, գնում եմ երգի ու պարի պարապմունքի:
-Մի գնա, մնա տանը` դասերդ սովորի:
-Մի օր քեզ տանը չտեսանք,- ասում է հայրիկս:

Երկար համոզելուց հետո հասնում եմ իմ ուզածին, և ինձ թողնում են, որ գնամ: Մայրիկս, ինչպես միշտ, ասում է այս խոսքերը.

-Շուտ կգաս:
-Լավ, մամ:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

…Արդեն հինգ տարի է, ինչ հաճախում եմ երգի և պարի խմբակներ: Սովորում ենք եկեղեցական երգեր (շարականներ) և ժողովրդական պարեր: Մեծ հաճույքով եմ գնում պարապմունքների: Եկեղեցական երգեր երգելը ինձ համար հոգևոր սնունդ է: Ամեն կիրակի գնալով պատարագի, աղոթելով և երգելով, մի տեսակ հանգստանում եմ, և ինձ ավելի լավ եմ զգում:
Պատարագի խորհուրդներից մեկը  ապաշխարելն է: Մենք լսում ենք քահանայի հետևյալ խոսքերը և աղոթում ենք, զղջալով մեր գործած մեղքերի համար.

-Մեղա ամենասուրբ Երրորդություն, Հայր, Որդի և Սուրբ Հոգի… Մեղա Աստծո…
-Մեղա Աստծո:
-Աստված թողություն շնորհեց ձեզ:

Այս ընթացքում բոլորը մտաբերում են իրենց կատարած սխալները, զղջում դրանց համար` փորձելով այլևս չկրկնել դրանք:

Հիմա կասեք` ի՞նչ է, պարն է՞լ է հոգևոր սնունդ: Կասեմ, որ այո, համենայնդեպս ինձ համար: Երբ պարում եմ ժողովրդական պարեր, հասկանում եմ, որ մարդկանց փոխանցում եմ մի ողջ ազգի մշակույթ, որը եկել է դարերի խորքից: Երբ հագնում եմ հայկական տարազը, հասկանում եմ, թե ինչ հարուստ է մեր մշակույթը: Եվ վերջապես, պար ներկայացնելով ես իմ հերթին պահպանում և տարածում եմ մեր ազգային մշակույթը…

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Հավատացած եղեք,  որ հոգևոր արժեքները շատ ավելի մեծ և կարևոր նշանակություն ունեն, քան նյութական արժեքները: Նյութական արժեքները կարող են անհետանալ անգամ մեկ վայրկյանում, իսկ հոգևոր արժեքները մնայուն են: Դրանք իրենց մեջ արտացոլում են մեր ազգի պատմությունը, մշակույթը և բնութագիրը:

Այսօր կիրակի է: Վաղ առավոտյան ես դարձյալ գնալու եմ Սուրբ Պատարագի, երգելու եմ, խորհելու և հաղորդվելու մեր պապերի ժառանգությանը:

sona zaqaryan

Հավատացեք Ամանորյա հրաշքներին

«Մի քանի օր մնաց Ամանորին, բայց դեռ ոչ մի բան չենք հասցրել: Աղցանի համար «մատերիալ» չենք գնել, տավարի միսը չենք աղացել դոլմայի ու բլինչիկի համար, խմիչքների մասին էլ չենք խոսում, վա~յ, բա խոզի բուդը…»:
Նախատոնական օրերին այսպիսի իրավիճակ էր տիրում հայ ընտանիքներում: Կարծես մրցակցություն լինի, թե ում սեղանին ավելի շատ ուտելիք կլինի, կամ ով ավելի ճոխ կնշի Ամանորը: Մտածում եմ, որ մեր հայերը ուզում են հայտնվել Գինեսի ռեկորդների գրքում, որպես Ամանորը ամենաճոխ նշող ազգ: Ստացվում է, որ այս գեղեցիկ տոնը վերածվում է խնջույքի: Կարծես ամեն ինչ պետք է ուտելիքով և խմիչքով որոշվի: Իսկ երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչ գեղեցիկ ու հրաշքներով լի տոն է Ամանորը: Գուցե ձեզնից շատերը մտածել են: Դե, երեխաները հաստատ այդպես են մտածում: Արդյոք չի՞ կարելի Ամանորը անցկացնել ուրախ և հաճելի միջավայրում: Օրինակ, ես հավատում եմ Ամանորյա հրաշքներին, Ձմեռ պապիկին: Շատերը երևի կասեն. «Ի՞նչ է, դու երեխա՞ ես»: Իմ պատասխանը կլինի. «Այո, իմ մեջ միշտ էլ կապրի հեքիաթներ կարդացող, դրանց հավատացող և հրաշքների սպասող փոքրիկ աղջնակը»:
Հրաշքների աշխարհը շատ ավելի գեղեցիկ է և լուսավոր, քան հոգսերի աշխարհը: Հոգսերի աշխարհում ապրում են մեծահասակները և, չգիտես ինչու, չեն ուզում մի քանի րոպեով հայտնվել փոքրերի աշխարհում:
Կտրվեք այդ հոգսերից, նայեք ձեր բալիկներին, նայեք ձեր շուրջը: Չե՞ք տեսնում` ամեն ինչ կախարդական է և հեքիաթային: Դուք էլ մի պահ մանկացեք և հավատացեք հրաշքներին: Հրաշքներ լինում են:

Հ. Գ. Ձմեռ Պապիկ, եթե հիմա կարդում ես, խնդրում եմ, որ բոլոր երեխաներին նվերներ տաս: Գիտեմ, շատ զբաղված ես, բայց ոչ ոքի հանկարծ չմոռանաս:

sona zaqaryan

Ես եմ խոհանոցի տերը

Չգիտեմ, սիրո՞ւմ եք արդյոք խոհանոցում համեղ ուտեստներ պատրաստել, թե ոչ, բայց կարծում եմ, որ ձեզնից շատերը չեն սիրում, ավելի շուտ հոգնում են խոհանոցը մաքրել և ափսեները լվանալուց: Ես մտնում եմ հենց այդ շատերի մեջ: Արդեն մեկ շաբաթից ավելի կլինի, ինչ մայրիկիս ձեռքը վնասվել է, և նա չի կարողանում տան գործերը անել,առավել ևս խոհանոցինը, այդ պատճառով ես եմ փոխարինում նրան: Մայրիկս շատ է անհանգստանում ինձ համար, անընդհատ գալիս է խոհանոց և ասում. –Սոնա, չտեսնեմ սառը ջրով լվանաս ամանները, տաք ջուր բեր, նոր լվա:
Մինչև հավաքում եմ սեղանը և գնում վառարանի վրայից տաք ջուր բերելու,կրկին լսում եմ մայրիկի ձայնը. –Զգույշ մնա, ջուրը եռման ա, չթափես վրադ: -Մամ, մի անհանգստացիր, հո առաջին անգամ չե՞մ աման լվանում: …Կիրակի է: Ես պետք է ոչ մի տեղ չգնամ և մնամ տանը: Մեր տուն հյուրեր են գալու, և ես պետք է անպայման օգնեմ մայրիկին, ախր, նրա ձեռքը վնասված է: 85-ամյա տատս իր վրա է վերցնում դոլմա պատրաստելու գործը: Ես էլ հպարտորեն ասում եմ, որ կպատրաստեմ ուզբեկական փլավը (ինձ արդեն խոհանոցի տեր եմ զգում): Սկսվում է պատրաստման գործընթացը: Դե ինչ, սկսում եմ սոխը կտրատելուց: Ամեն ինչ լավ էր ընթանում, բայց երբ հերթը հասավ գազարին, իմ և մայրիկի միջև ծագեց մի փոքրիկ վեճ: -Սոնա, գազարը ծուռ ես կտրել ու շատ հաստ, մի քիչ բարակ կտրիր: -Լավ էլի, մամ, ի՞նչ կապ ունի հաստն ու բարակը, կարևորը համով լինի: Եվ այստեղ մայրիկը փորձում է ինձ բացատրել, որ ուտեստի տեսքն էլ է շատ կարևոր, և անպայման պետք է դրան ուշադրություն դարձնել: Ես համաձայնվում եմ մայրիկի հետ… Երկար տանջանքներից հետո պատրաստ էր և դոլման, և ուզբեկական փլավը: Հյուրերն էլ արդեն եկել էին: Չգիտեմ նրանց դուր եկա՞ն ուտեստները, թե ոչ, բայց ինձ համար դրանք շատ համեղ էին, քանի որ պատրաստվել էին 15-ամյա մի աղջնակի և 85-ամյա ծեր կնոջ երկար, բայց արդյունավետ և տքնաջան աշխատանքի շնորհիվ:

sona zaqaryan

Պապս

Փոքր ժամանակից պապիկիս հետ շատ մտերիմ էի, նրա անունը Սուրեն էր: Հիշում եմ, միշտ կանչում էր ինձ, գումար էր տալիս և ասում.
-Քինա խանութ` պապիրոս առ, որ փող մնա, քեզ մհար կանֆետ կառնես:
Երբ մայրիկս իմ վրա բարկանում էր, նա ինձ միշտ պաշտպանում էր:
Պապիկս հիվանդ էր, դժվար էր քայլում, միշտ նստած էր բազմոցին: Մենք մի փոքրիկ կատու ունեինք: Կատուն միշտ գալիս էր ու նստում պապիկիս ծնկներին: Հարցնում էի.
-Պապիկ, կատուն խիա՞ միշտ նստում ծնկներիդ:
-Բալաս, կատուն հիվանդ մարդկանց մոտ ա քինում, ես ալ հիվանդ եմ,- պատասխանում էր պապս:
Հիշում եմ, երբ ամեն անգամ գնում էինք այգի աշխատելու, նա միշտ ուզում էր մեզ հետ գալ, չնայած չէր կարողանում աշխատել: Շատ աշխատասեր մարդ էր: Տատիկս պատմում է.
-Պապիկիդ նհետ երգան աշխատալ ենք, կոլխոզումն ենք աշխատալ, հող ենք մշակալ, արտ ենք ցանալ, արտ ենք վարալ: Շատ ա աշխատալ պապիդ, շատ դժվարություններ ա տեսալ: Պապիդ շոֆեր ա իլալ, համալ շատ բարի մարդ ա իլալ: Գեղըմը հով շենք ա շինալ, պապիդ օգնալա: Հյուրասեր ա իլալ, միշտ դրսից ղոնաղ ա պիրալ մեր տոն, ասալ ա միշտ ղոնաղին հաց կտան, տեղ կտան:
Տատիկս մի զվարճալի պատմություն պատմեց պապիկիս հետ կապված.
-Պապիդ թորք ծանոթներ ուներ, կալիս էին մեր կեղացի Սաքոյանց տոն: Մի անգամ վեր կալիս են կեղը, պապիիդ տեսնըմ են հարցնըմ են` «Սաքոն հունց ա՞», պապդ ասում ա` Սաքոն մահացալ ա: Էս թորքերը վեր են կենում, վեր քինան Սաքոյանց տոն, ճանապարհին տեսնըմ են Սաքոն հենա պահեստի մոտ կանգնած, սկսըմ են ծիծաղելը:
Ասըմ են. «Մենք գիտեինք, թե Սաքոն մեռալ ա»: Սաքոն էլ ասըմա. «Էտ հաստատ Սուրենի գործերը կիլի»:
Այսպիսին է եղել պապիկիս կյանքը և կատակներով, և հոգսերով լի…
Հինգ տարի է, ինչ պապիկս մահացել է: Շատ եմ կարոտում նրան, ինձ համար մի տեսակ անսովոր է գալ տուն և տեսնել, որ պապիկս տանը չէ, որ չեմ կարող վազել, գրկել նրան ու ասել. «Պապի 5 եմ ստացել»: Երբ սովորում էի 6-րդ դասարանում, անցնում էինք Ստեփան Զորյանի «Պապը» ստեղծագործությունը: Ուսուցչուհիս հանձնարարեց, որ կարդամ դասը, և ես ակամայից սկսեցի լաց լինել…
Մինչև հիմա էլ հիշում եմ պապիկիս, հիշում եմ նրա դողդոջուն ձեռքերը, թախծոտ աչքերը և բարի ժպիտը: Միևնույն է, նա չի մահացել, նա միշտ իմ սրտում կմնա որպես բարի, ազնիվ և հոգատար պապիկ:

Երբ կգա այդ օրը

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Իմ դպրոցը (Սյունիքի մարզի Սիսիանի շրջանի Դարբասի միջնակարգ դպրոց) կառուցվել է 1966 թ-ին և սկսել է գործել 1969 թ-ից: Այդ օրվանից մինչև հիմա այն հիմնովին չի վերանորոգվել: Վերանորոգվել են միայն երեք սենյակներ` ուսուցչանոցը, համակարգչային և անգլերենի դասասենյակները, որի համար շնորհակալ ենք մեր ամերիկացի բարեկամներից:
Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի


Դպրոցի շենքը վթարային և սեյսմիկ անկայուն վիճակում է: Հիշում եմ, երբ գյուղում երկրաշարժից ցնցումներ եղան, պատերի վրայի ճեղքերը ավելի լայնացան: Դա ընդամենը 3-4 բալի դեպքում: Ես անգամ չեմ ուզում պատկերացնել, թե ինչ կլիներ, եթե ավելի ուժեղ երկրաշարժ լիներ: Երբ ցնցումներ եղան, մենք բոլորս դուրս եկանք դպրոցից և գնացինք ֆուտբոլի դաշտ: Վախեցել էինք, որովհետև մտածում էինք, որ հետցնցումներն ավելի ուժգին կլինեն, բայց բարեբախտաբար ամեն ինչ լավ ավարտվեց:
Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի


Մենք երազում ենք վերանորոգված և մաքուր սպորտ դահլիճ ունենալու մասին: Սպորտ դահլիճի չվերանորոգված լինելու պատճառով մենք շատ ենք տուժում: Չենք կարողանում նորմալ դասեր անցկացնել այնտեղ: Հարմարություններ չկան հագուստ փոխելու համար: Հանդերձարանները անմխիթար վիճակում են: Մեր երեխաների սերը այնքան մեծ է սպորտի հանդեպ, որ չնայած վատ պայմաններին, սպորտ դահլիճում վոլեյբոլ են խաղում: Ամեն անգամ ընկերուհիներս ասում են.
–Սոն, արի իջնենք սպորտ դահլիճ, վոլեյբոլ խաղանք:
-Երեխեք, ախր, էնտեղ փոշի ա ու շատ ցուրտ ա:
-Ոչինչ, կխաղանք, կտաքանանք:
Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Բացի այս ամենից սպորտ դահլիճի պատուհանները կոտրված են: Այնտեղ խաղալով և առավել ևս դաս անելով մենք մեր առողջությունը կվնասենք: Միայն դպրոցի երեք սենյակները եվրոպատուհաններ ունեն, իսկ մնացած պատուհանները մի փոքրիկ քամուց կարող են ջարդվել: Մի քանի շաբաթ առաջ ուժգին քամի էր, և մեր դպրոցի մի քանի պատուհաններ ջարդվեցին: Անգամ դպրոցի արհեստանոցի տանիքն էր վնասվել: Չնայած այդ ամենին, մենք մեծ խանդավառությամբ ենք սովորում, որ խելացի և կրթված մարդիկ դառնանք: Գուցե հետագայում կարողանանք օգնել մեր դպրոցին:
Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Հումորը մեզնից անպակաս

Ողջույն բոլորին: Հուսով եմ, որ բոլորիդ տրամադրությունը լավ է: Իսկ եթե կան մարդիկ, ում տրամադրությունը այդքան էլ լավ չէ, ես ցանկանում եմ իմ փոքրիկ նյութով բարձրացնել այն: Ինչպես շատ տեղերում, այնպես էլ մեր գյուղում, եղել են շատ զվարճալի և հետաքրքիր պատմություններ, իհարկե, մեր տատիկների և պապիկների մասնակցությամբ: Թեև ծանր կյանքին և բազում դժվարություններին, հումորը նրանցից անպակաս է եղել:
Վերջերս մի գիրք գտա «Ծիծաղում է Դարբասը» վերնագրով (հեղինակ`Սմբատ Ղազարյան), որտեղ զետեղված են հումորային պատմություններ մեր գյուղի մեծերի մասին: Ուզում եմ ձեզ ներկայացնել մի քանի զվարճալի պատմություններ այդ գրքից և հուսով եմ, որ դրանք կարդալուց հետո ձեր դեմքին ժպիտ կհայտնվի:

***
Ավտովարորդ Սուրեն Զաքարյանին (պապիկիս) համագյուղացիներից մեկը հարցնում է. –Զաքարյան, մաշինավ շտե՞ղ ես քինում: -Ջիվիր Քար սարի կովաբուծական ֆերման: -Վեր մի պան խնդրեմ, կանե՞ս: -Հի՞նչ: -Կուլան տամ, Ակնաղբյուրից մի կուլա ջուր պիր ինձ մհար, սերտս ոզում ա: -Խնամի ջան, հինչ ասես կանեմ, բայց էտ մինը կարալ չեմ: -Խե՞: -Ակնաղբյուրի ջուրը նախագահի կարգադրությամբ խառնըմ են կոլխոզի կաթին, հանձնըմ պետությանը,- լրջորեն պատասխանում է Զաքարյանը:

***

Պապն իր երկու տարեկան թոռան հետ նույն ափսեից կեռաս էր ուտում, պապը`փունջ-փունջ, թոռը`հատ-հատ: Երբ ափսեն կիսով չափ պակասեց, թոռը լացակումած նայեց պապին ու ասաց. -Պապի~կ ջան, մեկ-մեկ կեր, կխեղդվես:

***
Վարսիկին ուղարկեցին քաղաք`բժշկական ուսումնարան ընդունվելու: Վարսիկը գնաց ու ետ եկավ: Չէր կարողացել ընդունվել: -Հի՞նչ իլավ, բալա,- հարցնում է հուզված հայրը: -Կտրեցին: -Հինչի՞ց: -Թթուներից: -Կարացի՞ր ոչ պատասխանես: -Պատասխանեցի: -Հի՞նչ ասիր: -Ասի` կաղամբի թթու, վարունգի թթու, տանձի թթու, սարի շուշանի թթու: -Ճըխթթոն (թթու դրած բազուկ) ասա՞լ չես: -Չէ: -Ասըմա` չէ… Լավ էլ ըրալ են, վեր կտրալ են:

***

Թագուհի մայրիկի դեղնակտուց աքլորը թառել էր դարպասի վրա, վզի երակները ձգել ու այնպես էր կանչում երկինքն ի վեր, ասես ուզում էր արար աշխարհքին տեղյակ պահել, որ ինքն էլ է աքլորավարի կանչել սովորել.
-Ծու~ղ-րու-ղու~…
-Սրան տեսեք, դիպլոմն ա պակաս, վեր դիպլոմ էլ ունենա, պառլամենտի անդամ կտառնա,- ասում է Թագուհի մայրիկը:

Հ. Գ. Հեղինակը գրել է գրական հայերենով, սակայն ես գրել եմ մեր բարբառով, քանի որ չեմ ուզում, որ մեր բարբառը վերանա: Թող այն փոխանցվի սերունդներին և դարերով պահպանվի:

Երաժշտությունը իմ կյանքն է

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Ինձ թվում է, չկա այնպիսի մարդ, որ երաժշտություն չսիրի: Ճիշտ է, բոլորիս ճաշակները երաժշտության հարցում տարբերվում են իրարից, սակայն ամեն մեկս էլ ունի իրեն հարազատ երաժշտությունը: Երաժշտությունն ինձ օգնում է մտքերս իմի բերել և ստեղծագործել: Իմ կարծիքով, այն շատ լավ միջոց է մարդու հոգեվիճակը նկարագրելու համար:
Երաժշտությունը մի ուրիշ աշխարհ է, աշխարհ, որտեղ գտնում ես ինքդ քեզ: Ես իմ կյանքը առանց երաժշտության պատկերացնել չեմ կարող…

Ահա թե ինչ է լինում, երբ տատիկս ինձ տեսնում է ականջակալներով.

-Էդ անգոջնիդ (ականջներիդ) հի՞նչ էս տիրալ:

-Տատի, ականջակալներ ա, երգ եմ լսում:

-Քինա տասերդ է սովորի:

-Տատ, սովորել եմ արդեն:

Ու տատիկս գլուխը շարժելով հեռանում է: Հետո գալիս է եղբայրս:

-Հեռախոսդ տուր մի քիչ խաղ խաղամ:

-Ամբողջ օրը կոմպի մոտ նստած ես, հիմա էլ ասում ես` տուր խաղամ: Երգ եմ լսում, չեմ կարա տամ:

Ու եղբայրս նեղացած գնում է: Հիմա էլ մայրիկը.

-Սոն~ա,Սոն~ա: Չե՞ս լսում:

-Հա, մամ, ի՞նչ ա եղել, երգ եմ լսում:

-Արի’, ինձ օգնելու բան կա:

-Մամ, կլինի՞ մի քիչ հետո, մի քիչ երգ լսեմ նոր:

-Դիր մի կողմ, արի, հետո կլսես:

Ու մայրիկը բարկանում է…

Ախր, ի՞նչ անեմ, որ առանց երաժշտության չեմ կարող: Չեմ հասկանում` ե՞ս եմ մեղավոր, թե՞ երաժշտությունը:

Միայնակ կատուն

-Մյաու, մյաու, մյաու:

-Վայ, Սոն, կատուն եկավ, գնամ մի քիչ հաց տամ, թող ուտի,- ասում է փոքր եղբայրս:

-Սպասիր, գամ` միասին գնանք:

Ես ու եղբայրս դուրս ենք գալիս, որ կատվին կերակրենք…

Մի քանի տարի է, ինչ այս կատուն գալիս է մեր բակ: Համարյա ամեն օր տեսնում ենք նրան: Ես ու եղբայրս նրա անունը Մուրզիկ ենք դրել: Երկար ժամանակ չէինք կողմնորոշվում, թե ինչ անուն տանք նրան: Մի օր մի հետաքրքիր պատմվածք կարդացինք, որի հերոսը կատու էր, իսկ կատվի անունը Մուրզիկ էր, և որոշեցինք նրան էլ Մուրզիկ անվանել: Մուրզիկը մի գեղեցիկ ընկերուհի ուներ և շատ էր սիրում նրան, լինում էր նաև այնպես, որ միասին էին գալիս մեր բակ, և մենք խաղում էինք նրանց հետ:
 Մի օր էլ Մուրզիկը կրկին եկավ մեր բակ: Երբ մենք տեսանք նրա դեմքը, շատ վախեցանք, այն ամբողջովին արյունլվա էր եղել և ծածկվել էր վերքերով: Տեսնես` ի՞նչ էր եղել: Մենք փորձեցինք հարևաններից հարցնել, գուցե նրանք իմանային:
Պարզվեց, որ Մուրզիկի ընկերուհին ընկել էր մեր հարևանի շների ձեռքը: Մուրզիկը փորձել էր պաշտպանել, բայց չէր կարողացել: Մենք շատ տխրեցինք: Նայում էինք Մուրզիկի աչքերին և տեսնում էինք նրա աչքերում թաքնված անսահման թախիծը…
 Այդ դեպքից հետո Մուրզիկը ուշ-ուշ էր գալիս մեր բակ: Միշտ տխուր էր լինում, մեզ հետ չէր խաղում: Մենք ամեն ինչ անում էինք, որ նա իրեն լավ զգա, չտխրի: Բայց միևնույն է, նա այլևս առաջվա Մուրզիկը չէր:

Այս ամենից հետո ես հասկացա, որ կենդանիները որոշ դեպքերում ավելի շատ բան են հասկանում, քան մենք կարող ենք պատկերացնել: Չէ՞ որ նրանք էլ զգացմունքներ ունեն: