Սարգիս Մելքոնյանի բոլոր հրապարակումները

sargismelknyan12

Իմ 17.am-ը 5 տարեկան է. Սարգիս Մելքոնյան

Չգիտեմ, թե քանի-քանիսին եմ պատմել Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցի, «Մանանա» կենտրոնի ու 17.am-ի մասին, ու թե քանի մարդ է կարդացել մեր նյութերը ու միացել մեզ, բայց մի բան հաստատ է. այս ամենը անչափ հաճելի մի զգացողություն է։

Այս ապրիլին լրանում է իմ թղթակից դառնալու երեք տարին։ Անընդմեջ սովորելու երեք տարի, հարյուրավոր ընկերներ ամբողջ Հայաստանից (մեր մեջ ասած, ամենաթույն դեմքերը), ինքնահաղթահարման և քաղաքացիական գիտակցության սկիզբ։ 17-ով սկսվեց նաև իմ հասարակական գործունեությունը, գիտակցեցի իմ դերն ու կարևորությունը համայնքումս։

Ինձ նման հազարավոր պատանիներ կան Հայաստանի բոլոր մարզերում և Երևանում։ Մեզ բոլորիս միավորում է մեդիան` 17.am-ը, որը մեզ հնարավորություն տվեց հասկանալ ուրիշներին և ինքներս մեզ։ Պատմել այդ մասին աշխարհին, պատմել ու ներկայացնել, թե ինչքան գեղեցիկ է իմ գյուղը` Ագարակը գարնանը, թե ինչքա՜ն ջրափոսեր կան Գավառի ճանապարհներին, թե ինչքան ենք կարոտում Վանաձորը հեռանալիս, թե որտեղից է սկսում Հրազդանը, թե ինչքան հին են Գյումրու փողոցները, թե ինչքան գործ կա գյուղերում գարնանն անելու…

17-ը մի հարթակ է, որտեղ մենք թողել ենք մեր մի մասնիկը, ու որի շնորհիվ մենք կերտել ենք մեզ։ Շնորհավորում եմ մեզ` բոլորիս, 17.am կայքի ծննդյան 5-ամյակի կապակցությամբ։

Շնորհավորում եմ բոլորիս` ինքներս մեզ գտնելու կապակցությամբ։

Ծիսական Զատիկն Օշականում

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Այս տարի ապրիլի 21-ին Հայ առաքելական եկեղեցին նշում էր հինգ տաղավար տոներից Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ հարության օրը։ Շատերն այդ օրը գնում են եկեղեցի, զատկական կերակրատեսակներ են պատրաստում, երեխաները ձու են խաղում, այցելում իրար տներ։ Սակայն հնում մեր նախնիները մի փոքր այլ կերպ են նշել Զատիկը։ Երեխաները երգել են զատկական երգեր ու պարել պարեր, զվարճալի սովորույթներ են եղել, որոնք մեզանում գրեթե չեն պահպանվել։

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

-Մենք շատ ենք սիրում ասել, որ հայերը հին ժողովուրդ են և ունեն հարուստ մշակույթ, սակայն առօրյայում մենք գրեթե «տեր չենք կանգնում» մեր մշակույթին, -ասում է «Միավորող կամուրջ» սոցիալական հասարակական կազմակերպության գործադիր մարմնի ղեկավար Ռազմիկ Մնացականյանը։

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

-Մենք որոշեցինք, որ անհրաժեշտ ու կարևոր է վեր հանել ազգայինն ու ժողովրդականը, և այն դարձնել երիտասարդության մի մասնիկը։ Դրա համար էլ արդեն երկրորդ տարին է մեր հարազատ Օշականում նշում ենք «Ծիսական Զատիկ» փառատոնը։

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Փառատոնի ընթացքում մասնակիցները նախ արշավի միջոցով բացահայտում են Օշականի գեղեցկությունն ու պատմությունը, ապա մասնակցում են զատկական ծեսին, որի ընթացքում դրա մի մասնիկն են դառնում։

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

-Արդեն երկրորդ տարին է, որ Օշականում գտնվող «Հացեկաց» հյուրատունը հյուրընկալում է փառատոնը, իսկ Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրն օգնում է ներկայացնել փառատոնի ծիսական մասը։ Փառատոնի մասնակիցները միանում են մեր երիտասարդներին ու սովորում ծիսական զատկական երգեր ու պարեր, զատկական ճաշատեսակներ են պատրաստում ու համտեսում, խաղեր են խաղում։ Ու այս ամենը մի ուրիշ ոգևորություն է առաջացնում բոլորիս մոտ, -ասում է Ռազմիկը։

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը` Վաչե Վարդանյանի

-Այս ամենից զատ մասնակիցները նաև հուշանվերներ են պատրաստում, և տանում իրենց հետ որպես հուշ` խաղալիքներ, որոնք հնում մեր նախնիներն են պատրաստել Զատկին։ Այսինքն մենք փորձում ենք առավելագույնն անել, որպեսզի մասնակիցները լավ ժամանցը համատեղեն օգտակար տեղեկություններ ստանալու և ժողովրդական ու ծիսական գանձերը բացահայտելու հետ։ Ոգևորողն այն է, որ մասնակից երիտասարդները հաճույքով են սովորում ծիսական երգերն ու պարերը, հաճույքով են խաղում ծիսական խաղեր։ Այս ամենը ստիպում է հաշվի չառնել մեր չարչարանքն ու երկարատև աշխատանքը։

Հույս ունենք, որ փառատոնն ավելի կընդլայնվի և մասնակիցների թիվը կմեծանա, ինչն էլ թույլ կտա ավելի մեծ շուքով նշել ոչ միայն ծիսական Զատիկը, այլև մյուս ազգային տոները, -ասում է «Միավորող կամուրջ» ՍՀԿ հիմնադիր և գործադիր մարմնի ղեկավար, «Արի Օշական» երիտասարդական նախաձեռնության համահիմնադիր, «Ծիսական Զատիկ» փառատոնի կազմակերպչական թիմի ղեկավար Ռազմիկ Մնացականյանը։

sargismelknyan12

Հեղափոխությանը հետահայաց

16-ն էր։ 8։41 արդեն պիտի տանից դուրս գայի դպրոց գնալու համար։ Մեսրոպը գրեց․ «Հավաքվում ենք՝ գնանք ցույցի»։ Չէի սպասում․ գրեցի՝ վստա՞հ ես։ Հա՝ պատասխանեց։ Լավ։

Ու ես վերցրի դրամատուփիս միջի 2100 դրամը, պայուսակս բեռնաթափեցի՝ թողնելով 2 գիրք, մի տետր ու մի գրիչ, դրեցի 17-ի թղթակցի վկայականը (որովհետև գիտեի, որ թղթակիցները հավաքի մասնակիցներ չեն հանդիսանում, ու որ նրանց բերման չէին կարող ենթարկել), ջուր դրեցի, հետո հանեցի, հետո էլի դրեցի, վերցրի դրոշը (մեզ պահապան) ու սովորականի պես անսովոր զգացումներով դուրս եկա տանից։

Ճանապարհին հիշեցի ամսի 9-ը, երբ երեկոյան հեծանիվով իջնում էի գյուղամեջից ու հանդիպեցի տղերքին։ Ցույցերից էինք խոսում։ Հետո արդեն նկարներ հայտնվեցին համացանցում։ Շատ մարդիկ էին երևում Ազատության հրապարակում։ Տղերքն ասացին, որ Վասի պապին էլ է էնտեղ։ Ես էլ կուզեի՝ մտածեցի։ Հետո գնացի հեռախոսս լիցքավորելու։ Միացա «Ազատության» ուղիղ հեռարձակմանը։ Հետո ընկերներիս հրապարակումները եղան։ Հիշում եմ Սոսեի փոստը, թե ինչպես էր իր կողքին կանգնած տարեց մի կին ասում․ «Ամբողջ կյանքս հեռուստացույցի դիմաց սպասել եմ, որ երկնքից աստղեր բերեն, այսօր ես եմ եկել աստղեր իջեցնելու»։

Երեկոյան գրում եմ ընկերներիս։ Ասում են, որ ցույցերի են գնալու։ Չեն հարցնում՝ կգա՞ս, որովհետև աշխարհի չափ կուզեի էնտեղ լինել, բայց չէի կարող տանը դրա մասին ասել։

Դպրոց եմ հասնում։ Մեսը մուտքի մոտ կանգնած է։ Ասում եմ՝ ովքերո՞վ ենք գնում։ Ասում է՝ ես ու դու։

-Լավ,- ասում եմ,- արի գոնե առաջին ժամը նստենք, նոր կգնանք։

Դասարան ենք մտնում, խոսում ենք տղերքի հետ, ու բոլորը թերահավատությամբ են նայում էս ամենին։ Գնանք՝ մեզ բռնեն տանե՞ն․․․ Սաղ սարքած ա, մեկ ա բան չի փոխվի։ Հետո 11-երին ենք ասում, որ գան, միանան, գնանք ցույցի։ Միայն Արփին է միանում։

Ես, Մեսը, Վասը (որի պապին դեռ ամսի 9-ից էր Ազատության հրապարակում) ու 11-երի Արփին գնում ենք տուն։ Տաք իրեր ենք վերցնում։ Ու շուտ դուրս գալիս։ Աշտարակում լիքը մարդիկ են ավելանում գազելում։ Հետո ինչ-որ մեկն է նստում, ով ճանաչում էր մեր ծնողներին։ Հարցնում է՝ ո՞ւր եք գնում։

Ցույցերի՝ ասում ենք․․․ Հետո տնեցիք են զանգում, ուսուցիչները․․․ Հետո պապային մի կերպ համոզում եմ, որ ամեն ինչ կարգին է։ Հետո մաման է սկսում։

Հաղթանակի կամրջի մոտ հասնում ենք ցուցարարներին։ Դա մեզ քաղաքացի զգալու առաջին պահն էր։ Միանում ենք ամբոխին ու գոռում «քայլ արա», բայց չենք շարունակում, որովհետև գիտեինք, որ ամեն ինչ չէ, որ Սերժ Սարգսյանի պատճառով է։ Շարունակում ենք ճանապարհը, հետո զանգում ու այնպիսի բաներ են ասում, որ տուն չգնալը անհնար էր։ Քայլելով վերադառնում ենք, նստում ենք տաքսի։ Հետ ենք գնում։

Դպրոցում բոլորի հայացքները մեզ վրա են։ 3 տղա և 1 աղջիկ։ Ըմբոստնե՞ր։ Քաղաքացիներ։

Հետո զրկվում եմ հեռախոսից։ Երկու-երեք օր հետո ամբողջ դպրոցն է փախչում դասից։ Մաման, որ դպրոցում էր աշխատում, ասում էր՝ մի գնա։ Խնդրում եմ, մի գնա։ Ու ես ինչ-որ կերպ հանուն մամայի խեղդեցի իմ միջի քաղաքացուն։ Չգնացի։ Հետո տղերքը հետ եկան։ 23-ն էր։ Ասացին՝ գնում ենք Երևան։ Ասացի՝ մամ, պապ, կներեք, բայց գնում ենք ցույցի տղերքով։ Պապան, թե՝ ես էլ եմ գալիս։ Ճանապարհին ռադիոն ասաց, որ Սարգսյանը հրաժարական էր տվել։ Իրար էինք նայում չհավատալով։ Հետո քաղաքացու երգը հնչեց, հետո ձայնային ազդանշաններ, մեքենաներից կախված դրոշներ․․․ էս ամենը չէր տեղավորվում ուղեղումս։ Հաղթեցի՞նք, ինչ է․․․

Ամսի 24-ի առավոտյան հիշատակի երթ պիտի կազմակերպեինք դպրոցում։ 10-ին հավաքվում ենք դպրոցի բակում։ Գալիս էին ուսուցիչները, ու մենք նայում էինք նրանց դեմքին, թե՝ տեսա՞ք։

-Տեսանք ու հպարտ ենք ձեզնով,- ասում են։

Բայց մենք դեռ չենք հավատում էս ամենին։

25-ին հավաքվում ենք դպրոցում ու գնում ենք Աշտարակ միասին։ Հաջորդ օրը ուսուցիչները իմ տպավորություններից էին հարցնում, ու ես լռում էի, որ հրաժարականից հետո արդեն էն չէին ցույցերը, որոնք էին սկզբում։ Լռում էի, թե ցույցերի ժամանակ ինչ էր կատարվում, թե ոնց էր 16-17 տարեկան ցուցարարների մի խումբ բացում ուրիշների մեքենաների դռները ու ձայնային ազդանշաններ տալիս։ Թե ինչ էին գոռում երեխեքը Աշտարակում։ Լռում եմ ու ասում, որ երեխեքը գիտակից են, որ հասկանում են, թե ինչի համար են պայքարում։ Ու որ ինչ-որ բան անպայման փոխվելու է։

Էս ամենին խորացող հիասթափությունն է հետևում, որովհետև մարդիկ առանց պետհամարանիշների երթևեկում են հազարի տակ, հրապարակներում մերժում են քաղաքական աղբը, բայց կենցաղային աղբը չգիտեն, որ գետնին գցելը վայել չէ քաղաքացուն։

Ապրիլի վերջն էր, ու երեկոյան ես ու պապան գնում ենք ցույցի։ Ասացի՝ Նեմրան համերգ ա ունենալու, պապ, արի գնանք։ Գնացինք, հետո վերադարձանք կեսգիշերին։

Մայիսի սկզբին հյուսիս-հարավը փակեցինք։ Մեզ միացան նաև ոսկեվազցիները։ Խաղեր սկսեցինք խաղալ, հետո Տեր հայրը եկավ։ Հետո էլի լիքը մարդիկ։ Հետո ճանապարհը բացեցինք։

Հետո հեղափոխությունը եղավ։ Հեղափոխությունը եղավ ու հիմա էլ շարունակվում է մեր մեջ։ Մենք հեղափոխում ենք մեր միջի «քաղաքացուն», մերժում ենք վատը ու պատրաստվում ավելի լավ երկիր ստեղծելու։

Կեցցե այն Հայաստանը, որ եկել է արդեն։

 

Մեր արարքները մեր հուշարձաններն են

«Եվ եթե մի օր ընտրություն լինի ճիշտ կամ բարի լինելու մեջ, ընտրիր բարին…» Ռ.Ջ.Պալացիո

Ամիսներ առաջ ընթերցած գրքերից մեկում մի երկտող կար, որ մեխի պես գամվեց գիտակցությանս մեջ. մեր արարքները մեր հուշարձաններն են։

Անցավ որոշ ժամանակ, ու ես անհրաժեշտություն զգացի ինչ-որ բարի բան անելու։ Ու քանի որ ոչինչ էլ պատահական չի լինում, իմ կյանքում հայտնվեց Կարմիր Խաչը, կամ էլ ես հայտնվեցի Կարմիր Խաչում։ Կամավոր դարձա Արագածոտնի մարզային մասնաճյուղում ու սկսեցի օգնել թիմի անդամներին։ 

Սկսվեց միայնակ տարեցներին օգնության ծրագիրը, ու ես իմ գործունեությունը պիտի ծավալեի հենց այս ծրագրի շրջանակներում։
Աշտարակ քաղաքում բնակվող 70 միայնակ ապրող տարեցներին պիտի օգնեինք տնային գործերում ու փոխանցեինք Հայկական Կարմիր խաչի ընկերության կողմից պատրաստված սննդի փաթեթները։ Երբ արդեն սկսեցինք այցելությունները, իսկ դա մի քանի ամիս առաջ էր, սննդի փաթեթը փոխանցելն ու տնային գործերում օգնելը կարծես թե բավարար չէին ո՛չ մեր, ո՛չ տարեց տատիկ-պապիկների համար. նրանց ջերմություն էր պետք, զրույց, զրուցակից, ում կկարողանային ինչ-որ բաներ պատմել ու խոսել, կիսվել։ Նրանց այնքա՜ն անհրաժեշտ էին մարդիկ, ովքեր հոգում են իրենց մասին, մտածում են, հիշում իրենց…
Նախորդ հոդվածումս Գայանե և Աստղիկ տատիկների մասին էի գրել։ Երբ նրանց տուն մտանք, Գայանե տատն ասաց․

-Ես գիտեի, որ Կարմիր Խաչից անպայման կգան իմ մարտի 8-ը շնորհավորելու…

Սա ևս մեկ անգամ փաստում է տարեցներին ջերմություն տալու անհրաժեշտության մասին։

Մարտի 8-ին չէինք կարող անտարբեր լինել մեր տատիկների նկատմամբ։ Մենք անպայման պիտի այցելեինք ու շնորհավորեինք նրանց։ Ուստի որոշվեց համախմբել բոլոր ուժերը ու մեծ թիմով գնալ նրանց շնորհավորելու։ Հավաքվեց Արագածոտնի մարզային մասնաճյուղի մեծ կամավորական թիմը, նրանց միացան Աշտարակի «Ստարտափ» ակումբի, «Արի Օշական» երիտասարդական նախաձեռնության և Ագարակի Յուրի Գագարինի անվան «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիայի երիտասարդները։ Բաժանվեցին փաթեթները, բաժանվեցինք խմբերի ու գնացինք տատիկներին շնորհավորելու։

Մենք գնացինք Արցախի փողոց, որտեղ Շահսանամ տատն էր ապրում։ Դուռը փակ էր, ու ես ինչ-որ վատ բան զգացի։ Ծեծեցինք դուռը, լուսամուտի մոտ գնացինք, կանչեցինք Շահսանամ տատին, ու ներսից ձայն լսվեց։ Շահսանամ տատը մեզ չէր սպասում, բայց ջերմությամբ մեզ ընդունեց։ Բացեց դուռն ու հրավիրեց ներս։ Շնորհավորեցինք մարտի 8-ի կապակցությամբ ու տվեցինք մրգերը նրան, նստեցինք ու զրուցեցինք երկար… 

Երբեմն-երբեմն Շահսանամ տատի աչքերը խոնավանում էին, ու մենք էլ էինք տխրում, որովհետև այնքան կարոտներ կան, որ տանջում են մեզ…
Շահսանամ տատը հրաժարվեց տնային գործերն անելու մեր օգնությունից, ասաց` ցուրտ է, կմրսենք… Հետ համոզելն անհնար էր, ու մենք որոշեցինք ինչ-որ կերպ տոն դարձնել նրա օրը։

Արմաթի սաները, ովքեր Ագարակի միջնակարգ դպրոցի երգչախմբի անդամներ էին նաև, սկսեցին երգել ու արտասանել Շահսանամ տատի համար։
Նա այնքան ոգևորված էր, այնքան ուրախ ու բավարարված… Երբ նրան համերգի հրավիրեցինք, մերժեց, ասաց` երեխեքս գուցե զանգեն էդ ժամանակ։
Նրանք այնքա՜ն են սպասում ուշադրության ու սիրո…

Մինչև երեկո տարբեր խմբեր կազմած մեր կամավորները այցելեցին տատիկներին ու շնորհավորեցին նրանց։ Ամեն այցելություն մի մեծ ջերմություն է, օգնություն մարդուն, ում իսկապես անհրաժեշտ է դա։ Ամեն այցելություն մի բարի արարք է, իսկ մեր արարքները մեր հուշարձաններն են։ Եվ եթե ընտրության հնարավորություն լինի ճիշտ կամ բարի լինելու մեջ, ընտրիր բարին…

Ամբողջ կյանքս օգնել եմ մարդկանց, այսօր անօգնական եմ մնացել…

Հատված Հայկական Կարմիր խաչի ընկերության Արագածոտնի մարզային մասնաճյուղի կամավորի օրագրից

Գայանե տատը 90-ն անց է, Հայկական Կարմիր Խաչի ընկերության Արագածոտնի մասնաճյուղի պարենային օգնության ծրագրի շահառուներից է: Մյուս շահառուների նման ապրում է միայնակ: Ձմռան ամիսներին քույրը` Աստղիկը, գալիս է Գայանե տատի հետ ապրելու, սակայն հետո միանում է իր ընտանիքին, ու Գայանե տատը լրիվ մնում է միայնակ: Նա գրեթե չի տեսնում ու չի լսում: Ասում է` ծերությունից է: Աչքերից մեկը վիրահատել են, իսկ մյուսի վիրահատության համար գումար են պահանջում, որը ինքը չի կարող վճարել: Համակերպվել է:

Վեց տարեկանից դպրոց է հաճախել, հետո` բժշկական տեխնիկում: Ավարտելուց հետո երկար տարիներ աշխատել է Արագածոտնի մարզում, տարբեր պաշտոններ է վարել: Սովորել է նաև Անասնաբուժական ինստիտուտում, բայց չորրորդ կուրսից դուրս է մնացել ֆինանսական խնդիրների պատճառով: Իր ամբողջ կյանքն անցկացրել է մարդկանց օգնելով, սակայն ծերության օրոք մնացել է անօգնական:

-Այդպիսի բան է կյանքը,- ասում է Գայանե տատը:

Թեև չի տեսնում, բայց անգիր գիտի տան ամեն անկյունն ու ամեն առարկայի տեղը, դիրքը, որովհետև ինքնուրույն է կառուցել՝ կամաց-կամաց: Զավակներ ու թոռներ չունի, որովհետև չի ամուսնացել: Մեծ սեր է ունեցել, բայց չի ամուսնացել:

-Ես «լաբորանտկա» էի, երբ Փարպիի բնակիչները դեղնախտով վարակվեցին: Քիչ մասնագետներ կային մարզում, ու որոշեցին, որ ես պիտի մեկնեմ այնտեղ բժշկելու: Ես ներարկում անել չգիտեի, բայց ինձ վերապատրաստեցին ու ուղարկեցին այնտեղ: Հետո պարզվեց, որ ես էլ եմ վարակվել դեղնախտով: Հիվանդությունը բարդացավ, ու ինձ չթողեցին ամուսնանալ: Շատ սիրուն էի, սիրած տղա ունեի, բայց բժիշկներն ասացին, որ եթե ամուսնանամ ու երեխա ունենամ, կամ ես կմահանամ, կամ երեխաս: Դժբախտացա: Որոշեցի իմ ամբողջ կյանքը նվիրել մարդկանց օգնելուն:

Գայանե տատը երանությամբ է հիշում իր ապրած օրերը:

-Փոքրիկ հրաշք էին ինձ անվանում,- ասում է Գայանե տատը: -Այնքան մարդկանց եմ օգնել, կյանքեր փրկել…

Աստղիկ տատը նույնպես «լաբորանտկա» է, մեկ-երկու տարով մեծ է Գայանե տատից: Նրա կյանքն էլ դժվարություններով է անցել: Երբ կաթի գործարանում էր աշխատում, փորձանոթը պայթեց, ու աչքը հեռացրին։ Մի կերպ է հարմարվում, բայց այս տարիքում էլ աշխատում է օգնել քրոջը: Մի աչքով հազիվ է տեսնում, մեջքը կոր է:

-Բայց իմ վիճակն ավելի լավ է, քան քրոջինս,- ասում է Աստղիկ տատը:

Երկար զրուցում ենք Կարմիր Խաչի կամավորներով: Տատիկները հիշում են իրենց մանկությունն ու պատանեկությունը: Երիտասարդ տարիները… Ժպտում են… Մենք էլ ենք ժպտում` ի պատասխան: Ինչքա՜ն քիչ բան է նրանց պետք ժպտալու համար։ Ընդամենը հաճելի զրուցակից և վստահություն, որ կան մարդիկ, ովքեր մտածում են իրենց մասին, հոգում են իրենց համար…

Լուսանկարները` Շուշան Միկոյանի, Վաչե Վարդանյանի

Մի մեծ պատմություն, որ նրանց այդքան էլ հետաքրքիր չէ

Հատվածներ Հայկական Կարմիր խաչի ընկերության կամավորի օրագրից

Հայկական Կարմիր Խաչի ընկերության Արագածոտնի մասնաճյուղի կամավորներով ամեն ամիս այցելում ենք Աշտարակում բնակվող 70 միայնակ ապրող տարեցներին։ Լսում ենք նրանց պատմություններն ու օգնում։ Այդ տարեցների մասին է այս շարքն ու այս պատմությունը։

Մեր կողքին հազարավոր մարդիկ են ապրում, միլիոնավոր մարդիկ են ապրում, ովքեր մեր կարիքն ունեն, ու որոնց կարիքը մենք ունենք․․․

Լուսանկարները՝ Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարները՝ Վաչե Վարդանյանի

Մեքենայով մի քանի պտույտ ենք գործում թաղամասով ու վերջապես կանգնում ենք մի հին շենքի դիմաց, որտեղից Արագածն այդ օրը շատ հստակ էր երևում։ Եվս մեկ անգամ ճշտում ենք հասցեն, ու աղջիկները գնում են դուռը թակելու։ Ես ու Վաչեն մեքենայից տոպրակն ենք վերցնում ու բարձրանում մի քանի աստիճան։ Բնակարանն առաջին հարկում էր։ Դուռը բացում է․․․ Դուռը մենք ենք բացում, որովհետև այն առանձնապես փակված էլ չէր։ Դա մի հնամաշ ու պատմություն ունեցող դուռ էր, որ երևի հազարավոր խոսակցությունների ականատես էր եղել։

Ներս ենք մտնում․ անկյունում Հայկանուշ տատն է կուչ եկած․ տունը ոչնչով չի տաքացվում։ Ցրտից պաշտպանվելու համար նա գլխաշոր է կապել, հաստ վերարկու է գցել ուսերին, բայց ոտքերը մրսում են, թեև մի քանի գուլպա է հագել․ տատը հողաթափեր չուներ։ Ողջունում ենք ու ձայն լսելով մյուս սենյակից, առաջ է գալիս Հայկանուշի աղջիկը, որ նույնպես մի քանի շոր էր հագել` ցրտից պաշտպանվելու համար։ Դա փետրվարյան մի ցուրտ օր էր աշտարակյան մի մաշված բնակարանում, որի հատակը ծածկված էր լաթի կտորներով, իսկ լուսամուտներից արևը չէր երևում։

Մյուս սենյակի դռան արանքից 2 տղա էին երևում, բայց այժմ մենք նրանց չենք տեսնում։ Նրանք դուռը փակեցին՝ ամաչելով։ Սեղանին ենք դնում Հայկանուշ տատի սննդի փաթեթը, ու երբ տեսնում է կարմիր խաչի նշանը, լայն ժպտում ու շնորհակալություն է հայտնում։

Հայկանուշ տատը 79 տարեկան է։ Խորհրդային միության բոլոր երեխաների նման նա դպրոց է հաճախել 6 տարեկանից, իսկ ավարտելուց հետո Խորհրդային միության բոլոր շրջանավարտների նման աշխատել է։ Աշխատել է 37-րդ սովխոզում։ Ու գործընկերոջ հետ էլ ամուսնացել է 26 տարեկանում։ Այդ ժամանակ Վաչիկի կինը մահացել էր ավտովթարից, իսկ ամուսնությունից հետո բոլորը Հայկանուշ տատին վատաբանում ու մեղադրում էին նրա մահվան մեջ։ Լավ թե վատ ապրել են ու երեք աղջիկ ունեցել։ Աղջիկները փորձում են օգնել, բայց նրանց վիճակն էլ առանձնապես լավ չէ։ (Այդ ժամանակ նրանց տանն էր նաև ազգականներից մեկը, ով այցելել էր նրանց՝ օգնելու):

Նստում ու զրուցում ենք տատի հետ։ Տատն անդադար պատմում է՝ անցյալն ու ներկան իրար խառնելով ու ցրտից դողալով։ Հայկանուշի փեսան նրանց հետ չի ապրում։ Աղջիկն էլ որոշ խնդիրներ ունի։ Չի աշխատում ձմռանը, որովհետև աշխատանքի չեն վերցնում, իսկ ամռանը գյուղատնտեսական աշխատանքներով է զբաղվում՝ խնձոր, ծիրան ու այլ մրգեր է հավաքում ուրիշ տղամարդկանց և կանանց հետ։

Վաչիկ պապը 17 տարի է` մահացել է։ Իսկ փեսան ոչնչով չի օգնում ընտանիքը պահելու գործում։ Թոռներից մեկը խելացի է ու լավ է սովորում, մյուսը հատուկ կարիքներ ունեցող երեխաների դպրոց է հաճախում։ Ապրում են տատի թոշակով։

Լուսանկարը՝ Վաչե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Վաչե Վարդանյանի

Արդեն մենք էլ ենք զգում ցուրտն ու պատճառն ենք հարցնում։ Մեզ ասում են, որ ծխատարը խցանված է, տանը տղամարդ չկա նորը սարքելու համար, իսկ երբ հին ծխատարն են օգտագործում, հարևանները բողոքում են ծխից։ Էլեկտրական վառարա՞ն․․․ Ընտանիքը չի կարող իրեն նման ճոխություն թույլ տալ․ բավարարվում են տաք հագնվելով ու կիսակուշտ քնելով։

Հայկանուշ տատը ստորագրում է իրեն հատկացված օգնության համար, շնորհակալություն ենք հայտնում ու դուրս գալիս․․․ Ու էլի գնում ենք տարեց մարդկանց այցելության․․․

Շարունակելի․․․

Ագարակում երիտասարդները զբաղվում են ձեռնարկատիրական գործունեությամբ

20181007_101322_Burst01Արագածոտնի մարզի Ագարակ գյուղը հարակից գյուղերի համեմատությամբ մշտապես աչքի է ընկել ակտիվ երիտասարդներով ու պատանիներով։ Նրանք, որպես կանոն, իրենց քաղաքացիական ակտիվությունը ցույց են տալիս ոչ միայն համայնքի ներսում, այլև մարզկենտրոնում և ողջ հանրապետությունում։ Նրանց ակտիվությունը խրախուսվում է դեռ դպրոցական նստարանից` շնորհիվ շրջահայաց ուսուցիչների, ովքեր ջանք ու միջոցներ չեն խնայում քաղաքացիներ դաստիարակելու գործում։ Նրանց հետևողական աշխատանքի շնորհիվ ցանկացած նոր ուսումնական ծրագիր կիրառվում է Ագարակում։ Ասվածիս ապացույցն է 2017 թվականից աշակերտների կողմից տնտեսագիտություն առարկայի ուսումնասիրությունը։ Առարկան հետաքրքրում էր ոչ միայն աշակերտներին, այլև ուսուցիչներին։ Ոգևորությունն այնքան մեծ էր, որ այս տարի Հայաստանի Պատանեկան Նվաճումներ ՀԿ-ի կողմից իրականացվող «Ձեռնարկատիրական կրթությունը դպրոցներում» ծրագրի շրջանակներում ավագ դպրոցի աշակերտները հնարավորություն ունեցան իրենց գիտելիքները գործնականում կիրառելու։ 20181007_112523-1

Սեպտեմբերին աշակերտները հասարակագիտության եւ տնտեսագիտության ուսուցչուհի Անահիտ Մուրադյանի օգնությամբ ստեղծեցին #ԼավԱգարակ աշակերտական գործարար բաց բաժնետիրական ընկերությունը, որը ոչ միայն զբաղվելու էր ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, այլև Ագարակ համայնքի բրենդավորմամբ, իսկ իր կորպորատիվ պատասխանատվությունն ընկերությունն իրականացնելու էր զբոսաշրջության ոլորտում։ 20181007_133117-1Շահույթի մի մասով աշակերտները զբոսաշրջային գրավչություն հանդիսացող պատմամշակութային կոթողների մոտ տեղադրելու էին QR ծածկագրերով վահանակներ, որոնց վրա ընդամենը հեռախոսը պահելով զբոսաշրջիկը կարող է եռալեզու տեղեկատվություն գտնել։ Նման ծածկագրերով հագեցած են նաև ընկերության արտադրանքները` փայտե կազմով նոթատետրեր, քանոններ, բաժակներ, սառնարանի մագնիսներ, շապիկներ և օրացույցներ։
Առաջին մեծ վաճառքն ընկերությունը իրականացրել է հոկտեմբերի 7-ին` Ագարակի Վերածննդի տասնամյակին, երբ Ագարակ այցելեց նաեւ ՀՀ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Այժմ աշակերտները պատրաստվում են գարնանային մեծ տոնավաճառին, որի շրջանակներում հույս ունեն գրավել բոլոր մասնակիցներին։

Եռաչափ մոդելավորման երկրորդ մրցույթը

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Դեկտեմբերի 6-ին Best Western Congress հյուրանոցում տեղի ունեցավ Եռաչափ մոդելավորման հայաստանյան մրցույթը, որը կազմակերպվում է Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության կողմից։ Մասնակիցները 10-17 տարեկան պատանիներն են, ովքեր հետաքրքրված են տեխնոլոգիական զարգացումներով և տիրապետում են եռաչափ մոդելավորմանն ու դիզայնին։ Նրանք Արմաթ ինժեներական լաբորատորիաների սաներ են։ Կազմակերպիչների խոսքերով, նախորդ տարվա համեմատ մասնակիցների թիվը թռիչքային աճ է գրանցել։ Այս տարի մասնակցության հայտ է ներկայացրել 62 թիմ` Հայաստանից և Արցախից, որոնցից եզրափակիչ փուլ է անցել 38-ը։

Մրցույթում գնահատվում են համակարգչային մոդելավորման որակը, մոդելավորված նախագծի ընդհանուր դիզայնը, ինժեներական լուծումները, բաղկացուցիչ մասերի ընդհանուր քանակը, օգտագործված նյութերի քանակը և այլն։

Մրցույթի նպատակը դպրոցականների շրջանում արտադրական նախատիպերի պատրաստման խթանումն է, ինչպես նաև եռաչափ մոդելավորման հմտությունների զարգացումն ու ցուցադրումը։

Խմբակները ներկայացված են թիմերով, որոնք եռաչափ մոդելավորման ծրագրերով ստեղծել են ռոբոտներ եւ ռոբոտատեխնիկա, մեխանիզմներ կամ հայկական պատմամշակութային կոթողներ։

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Լուսանկարը` Սարգիս Մելքոնյանի

Շիրակի մարզային համակարգող, խմբակավար Սոֆյա Հարությունյանը կարևորում է նման մրցույթների անցկացումը, քանի որ դրանք նպաստում են ինչպես աշակերտների հմտությունների զարգացմանը, այլև հնարավորություն են տալիս նոր գաղափարներ մշակել ու մոդելների վերածել հայկական ճարտարապետության հրաշալի կոթողները։

Մասնակիցներից Գորայքի խմբակավար Նինա Առուստամյանը նշում է, որ Արմաթ ինժեներական լաբորատորիաներում աշակերտների հետ աշխատանքը հաճելի է, և միևնույն ժամանակ, պարտավորեցնող, քանի որ տեխնոլոգիաները փոխվում են ժամ առ ժամ, իսկ տեխնոլոգիական ուսուցումը, որով զբաղված են խմբակավարները, պիտի քայլի ժամանակի պահանջներին համապատասխան։

Մրցույթի ավարտին հայտարարվեցին հաղթողների անունները։

Երրորդ հորիզոնականը զբաղեցրեց Արցախի ՏՏ Արմաթ թիմը, երկրորդ հորիզոնականը զբաղեցրեց Գեղարքունիքի մարզի Կարճաղբյուրի թիմը, իսկ առաջին հորիզոնականը զբաղեցրեց «Ղողանջ» ՀԿ-ի Արմաթ թիմը։

Առանձին մրցանակներ էին սահմանվել նաև Հայկական պատմամշակութային կոթողներ, ռոբոտներ եւ ռոբոտատեխնիկա, մեխանիզմներ եւ մեքենաշինություն անվանակարգերում։

Sargis Melkonyan

Ես պատրաստ եմ լսել քեզ

Հիմա այս մաքուր էջի վրա ուզում եմ ինչ-որ բան գրել, ինչ-որ բան ասել, որ կթեթևացնի վիճակը, բայց վախենում եմ, որ ամեն բառն ավելի մոտիկ կտանի անդունդին։

Ես պարզապես ուզում էի ազնիվ լինել ամենահոգեհարազատ մարդու հետ, բայց մտքիս ծայրով էլ չէր կարող անցնել, որ այսպես կլինի:

Ինչ-որ ներողությունների ալիք անցավ, արցունքի կաթիլներ, որ հետո վերածվեցին ջարդուփշրվածության, կոտրտվածության, ընդհատվածության․․․

Չէի ուզի ասել, որ կուզեի ժամանակը հետ տալ, բայց չէի էլ ցանկանա, որ այսպես ստացվեր։ Չէի ուզի, որ ամեն խոսքս ինչ-որ դաժան բան դառնար քեզ համար, որ հիշողությունների ու մտածմունքների մեջ չընկնես, որ․․․

Ես պարզապես ամենաշատն եմ ցանկանում, որ ժպիտդ ի վերջո դադարի թաքցնել տխրությունը, որովհետև դու արժանի ես դրա իրական ու պարզ լինելուն, դու արժանի ես երջանկության՝ ամենաիրականին, որովհետև․․․

Դու նա ես, ով ձեռքս պինդ բռնած օգնեց քայլել մի ճանապարհով, որից շեղվելը խաղ ու պար էր և որից շեղվելը կործանումն էր։

Դու այն անսահման տարածությունն ես, որտեղ ես ազատ անկում կարող եմ ապրել, երբ աշխարհում ամենաշատը դրա կարիքն ունեմ։

Դու նա ես, ով լուռ լսեց, լսեց մինչև վերջ ու չմեղադրեց (թեև արժանի էի), ով առաջինն էր, որ ձեռք մեկնեց ու եկավ ինձ հետ։

Դու նա ես, ում բաց շագանակագույն աչքերը ինչ-որ արտասովոր տխրություն են կրում, բայց դիմամաշկը ժպտում է անընդհատ։

Դու նա ես, ում անունն իմ շուրթերին միշտ ժպիտի է վերածվում, որովհետև իմացությունը, որ աշխարհում դու կաս, ինչ-որ վստահություն է, որ դառնում է ինքնավստահություն։

Եվ վերջապես, դու նա ես, ում կարիքն աշխարհում երևի ամենաշատն ունեմ, ու կներես, բայց առանց քեզ հարցնելու՝ ես վաղուց քեզ իմ մի մասնիկն եմ համարում, հարազատս։

Այս էջի վերջում, որ այլևս մաքուր չէ, ես ուզում եմ ասել, որ պատրաստ եմ քեզ օգնել, պատրաստ եմ քեզ լսել մինչև վերջ, մինչև վերջ լինել կողքիդ։

Պարզապես դու պիտի ցանկանաս։

Sargis Melkonyan

Վերածնվի՛ր, Ագարակ

Շատ դժվար է խոսել նրա մասին, որին սիրում ես անչափ, որով ապրում ես ամեն օր, ու որը ապրեցնում ես ինքդ։ Նրա մասին, որ քեզ հետ է ծնվելուդ օրվանից, ու դառնում է քո վերադարձի բոլոր նախադասությունների վերջակետը։ Չգիտես նրա սկիզբն ու վերջը, բայց գիտես նրան ամբողջովին՝ ամեն մասնիկ, ամեն քար, ծառ, թուփ, տուն, բնակիչ․․․ Իմ գյուղը Ագարակն է, որ հազարամյակների պատմություն ունի իբրեւ բնակավայր, ու պարբերաբար ամայացել է, որ 1918-ին վերաբնակեցվել է Վանի շրջանից գաղթած հայերով, ու որ վերածնվում է այսօր։

Ես փոքր էի, այդքան լավ չեմ հիշում, բայց նույնիսկ չեմ կարողանում պատկերացնել, թե ինչպես էր առաջ։ Ինչպես էր գյուղն ապրում առանց մատուռի, ինչպե՞ս էր հիշում իր հերոսներին ու քույր-եղբայրներին, ովքեր նահատակվեցին 1915-ին, որտե՞ղ էին խաղում երեխաները․․․ Այս ամենի մասին ես լսել եմ իմ ավագ ընկերների պատմություններից, որովհետեւ երբ 5-6 տարեկան էի, գյուղս սկսվեց վերածնվել մի մարդու շնորհիվ, ով իմ տարիքից (15-16) հեռանալով հայրենի գյուղից ու երկրից, սկսեց կերտել սեփական ճակատագիրը, բայց անգամ հեռվում գտնվելով, իր կյանքը կապեց հայրենի Ագարակի հետ։

Տարիներ անց նա եկավ Ագարակ ու սկսեց շենացնել գյուղը։ Հայոց Ցեղասպանության նահատակների, Մեծ Հայրենականի եւ Արցախյան Ազատամարտի մասնակիցների հուշահամալիր, Մատուռ-եկեղեցի ու Զանգակատուն, խաղահրապարակ, Արարատ 73-ի հաղթանակի հուշարձան, դպրոցի վերանորոգում, սպորտդահլիճի կառուցում, նախակրթարանի ստեղծում, Ցեղասպանության սրբադասված նահատակների սրբապատկեր-խճանկար, խաչաղբյուր, «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիա ու դեռ ավելին, ստեղծվեցին գյուղում հենց այս մարդու շնորհիվ։ Նրա անունն է` Հրաչյա Պողոսյան, բոլոր գյուղացիների համար՝ բարեկամ եւ ընկեր։

2008 թվականին հենց նրա նախաձեռնությամբ կառուցված եւ Գարեգին Բ-ի կողմից օծված եկեղեցու բացմամբ սկիզբ դրվեց Ագարակի վերածննդի ժամանակաշրջանին։ Ամեն տարի հոկտեմբերին Ագարակ գյուղը մեծ շուքով նշում է իր տոնը, իր Վերածնունդը, որովհետեւ հիմա էլ առաջվանը չէ, որովհետեւ փոփոխությունները, որ փոքր քայլեր են գուցե, թռիչք են ագարակցիների համար։ Ու բոլորը դա գիտեն Ագարակում։ Զգում են։

Ագարակի Վերածննդի տասնամյակին բարերարի շնորհիվ գյուղ բերվեց Թավշյա հեղափոխության օրերին տիեզերքում գտնված ՀՀ դրոշը, որը հանձնվեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին։ Ագարակում էին նաեւ տիեզերագնաց Անտոն Նիկոլայեվիչը, Արարատ 73-ի ֆուտբոլիստները, ՀՀ պատվարժան գործիչներ ու վաստակավոր արտիստներ․․․

Անասելի կարեւոր է հիմա, որ ագարակցին չի ամաչում ասել, որ գյուղում է ապրում, որովհետեւ Ագարակը վերածնվել է, որովհետեւ հիմա Ագարակից չեն հեռանում, եւ որովհետեւ Ագարակը դարձել է մեր բոլոր վերադարձների վերջնակետը։