Իմ ծննդավայր, իմ բնակավայր, իմ հարազատ օրրան, իմ Ճամբարակ: Մի ամբողջ կյանք է կապված քեզ հետ, մի ամբողջ մանկություն, կյանքի 17 գարուն, որի ընթացքում դու ինձ հարազատ ու թանկ ես դարձել: Քո ամեն մի քարը, ամեն մի ծառը ծանոթ է ինձ: Ամեն մի անցած ճանապարհի հետ՝ գեղեցիկ հիշողություններ են այցի գալիս:
Գուցե առաջին հայացքից այստեղ արտասովոր ոչինչ չկա. ո՛չ բարձրահարկ շենքեր, ո՛չ կանաչապատ պուրակներ, բայց այստեղ անձեռակերտ բնությունն ինքնին կերտում է իր շքեղությունը:
Ճամբարակը թառած է լեռների գրկում: Ամուր պարիսպների նման այդ լեռները հավերժորեն ստանձնել են մեր փոքրիկ տարածքի պաշտպանությունը: Գողտրիկ դիրքում լինելով անգամ՝ նա էլ զգացել է թշնամու արկերի հարվածները, լսել ռումբերի պայթյունի ձայները, նրա սրտում էլ պահպանվել են թշնամու պատճառած վնասների սպիները: Միջին և դրանից բարձր տարիքի ճամբարակցիների հիշողության մեջ պահպանվել են դեպքեր, որոնք հիշելիս նրանք ցավ են ապրում, արցունքոտվում են ոմանց աչքերը, պատմում են ակնթարթներ այդ օրերից և ավելացնում. «Աստված տա, որ դուք էլ չզգաք այն, ինչ մենք ենք զգացել: Միայն թե դուք էլ պատերազմ չտեսնեք»:
Այո՛, հալածվել է նաև Ճամբարակը, սակայն ոչինչ չխախտեց նրա բնության ներդաշնակությունը, ոչինչ չկարողացավ ջնջել Ճամբարակ անունը այս լեռների գրկից: Այս լուռ կանգնած ժայռերը ականատեսն են մեր գյուղի պատմության, և նրանք էլ լրացնում են ճամբարակյան բնության «ստեղծագործության» յուրօրիանակությունը:
Այսօր էլ ճամբարակցին շարունակում է իր բնականոն կյանքը. աշխատում է, արարում, հնձում, ցանում, մշակում: Այսօր էլ նա հյուրընկալ է և սրտաբաց, պատրաստ օգնելու և հիշեցնելու, որ դեռ գոյատևում է այս փոքրիկ անկյունը:
Դեռ փոքր տարիքից ինձ հուզում էր հաջողության հասնելու ճանապարհը։ Շատ ժամանակ ես ինձ անհաջողակ էի համարում, որովհետև բակը, որտեղ իմ ամենաթանկ մարդիկ էին, և մեր ժամանակի մեծ մասն էր անցնում, նման չէր մեր հարևանությամբ գտնվող մանկապարտեզի բակին։ Մանկապարտեզի բակում կար ճոճանակ, սահուղի, լողավազան։ Իսկ մեր բակում դրանց փոխարեն կային միայն քարեր, տարբեր տեսակի մոլախոտեր և մի քանի մետր բաց տարածք։ Իմ ու ընկերներիս մեջ մեծ էր ցանկությունը մանկապարտեզի բակում խաղալու, բայց ամեն անգամ, երբ ցանկապատի վրայով անցնում էինք, տեղի էր ունենում մեր պատկերացրած պատերազմը՝ բախում մեր և մանկապարտեզի պահակի միջև։ Այո՛, չզարմանաք, հենց պատերազմ, որովհետև մենք միշտ կանխազգում էինք բախումի մասին՝ «զինվում» էինք պարսատիկներով, քարերով, և ամեն անգամ, երբ պահակը փորձում էր մեզ հեռացնել, սկսում էինք պատերազմը։ Բայց պահակը համառ էր ու չէր նահանջում. նա նույնպես քարերով հարվածում էր: Երբ որոշեցինք փախչել, տղաների մեծամասնությանը հաջողվեց փախչել` ցանկապատն իրարից առանձնացնելով, պոկելով, իրար վրայով անցնելով։ Ընկերներիցս մեկը մի փոքր հետ մնաց մեզանից, և պահակի նետած քարը կպավ նրա ոտքին։ Ոտքը վնասվեց, չկարողացավ դուրս գալ մանկապարտեզից, և տեղի ունեցավ այն, ինչը այնքան էլ մեր ուզածով չէր…
Լույսը նոր էր բացվել, երբ մայրիկս կանչեց.
Ողջույն: Ես Աստղիկն եմ: Ինչպես պապիկիս մոր, այնպես էլ Ամայիս մոր անունը Աստղիկ է եղել: Պապիկս ասում է, որ իր մոր անունն է, իսկ տատիկս` իր մոր: Երկու Աստղիկն էլ և ֆիզիկապես, և հոգեպես շատ ուժեղ են եղել: Երևի ես նրանց եմ քաշել, բայց մի տարբերությամբ. ես հոգեպես այդքան էլ ուժեղ չեմ: 1937 թվականին մեր ընտանիքը երկակի գլխատվեց. Աբրահամ և Գրիգոր պապիկներս աքսորվեցին, և առ այսօր նրանցից ոչ մի տեղեկություն չունենք: Աբրահամը Ամայիս հայրն է: Նա աքսորվել է ղաչաղներին օգնելու, ուտելիք տրամադրելու համար: Եղել է գերբնական ուժի տեր մարդ: Գրիգորը` պապիկիս հայրը, մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին: Պատերազմի ժամանակ մի թուրք փորձել է սպանել նրա հրամանատարին: Այդ տեսնելով Գրիգորը սպանել է թուրքին և փրկել հրամանատարի կյանքը: Պարզվել է, որ մահափորձ կատարողը կին է եղել: Որպես խրախուսանք պապիկս ստացել է իր հրամանատարի թուրը, որը հիմա կախված է Երեմ պապիկի սենյակի պատից:
