Մի դեպք պատմեմ, ու ինքներդ էլ կհասկանաք, թե ինչքան լավ բան է կամեցող լինելն ու դիմացինին ձեռք մեկնելը։

Ես աշխատում էի, ու քանի որ ընկերուհիս նույնպես աշխատանք էր փնտրում, ես անընդհատ մտածում էի. «Բա լավ, ի՞նչ անեմ, որ գործ գտնի էս աղջիկը»։ Ես անընդհատ մտածում էի, բայց ելք չէի գտնում։ Ու մի օր էլ միասին գնում ենք կոշիկ առնելու, հետս իր CV-ն եմ վերցնում ու մտածում եմ, թե որտեղ թողնեմ, իրեն կանչելու են։ Միասին մտնում ենք, ու ես արագ հանձնում եմ, դուրս ենք գալիս։ Շատ վստահ եմ լինում, որ իրեն կանչելու են, քանի որ շատ անկեղծ այդպես էի ուզում։ Ընկերուհիս ինքը չէր էլ հավատում, բայց ինձ համար մի բան վաղուց պարզ էր․ ինչքան մի բան եմ ուզել, կամեցել, որ մի ուրիշի համար լինի, եղել է, անկեղծ եմ ասում։ Եթե նույն բանն ինձ համար ուզում եմ` չի լինում։ Շատ դեպքեր են եղել, երբ երազել եմ մի բանի մասին ինձ համար, չի ստացվել, բայց հենց նույնը մտածել եմ ընկերներիցս մեկի համար, արագ ստացվել է։ Սենց բան կլինի՞։

Անցել է երկու-երեք ամիս, ու հիմա ընկերուհիս արդեն աշխատում է այն խանութում, որտեղ ես ուզել էի։ Բոլորը սկսել են աշխատանք փնտրել ինձ հետ, ու հիմա սպասում եմ կուրսընկերուհուս, որ իր CV-ն էլ բերի ու տանենք մի քանի տեղ հանձնելու։ Կուրսում վերջին դեպքերից հետո դարձել եմ շատ պահանջված, ու հիմա էլ մյուս շաբաթվա համար երկու ընկերուհիներիս հետ նորից գնալու ենք CV-ներ հանձնելու։ Ծիծաղս էլ է գալիս, որ նման դեպքեր են լինում, ու հասկանում եմ, որ ես ինձ համար չեմ կամենում։

Մի բան բայց սրտովս չէ. մեկ-մեկ լինում է, որ ուզում եմ ուղղակի մեկի հետ մի թեթև անհաջողություն լինի, որ, օրինակ, երկնքից իջնի ու իր տեղը գտնի, բայց այդ ժամանակ սրտիս ուզածով չի լինում։ Մեկ էլ մի քանի օր հետո մի անհաջողություն է հետս պատահում։ Մտածում եմ, որ վատ բաներ մտածելը հեչ իմ սրտինն ու սրտովը չէ, ու դրա համար էլ իմ մտքի բացասականը ինձ է փոխանցվում։ Ու միշտ է այդպես. որքան վատ ես մտածում ու ուրիշի վատն ուզում, այնքան այն գալիս կպնում է քեզ։ Չնայած՝ ես սարսափելի վատ բաներ երբեք ուրիշներին չեմ կամեցել։ Բայց այ, իսկ լավ մտքերիդ դիմաց քեզ այնքան լավ-լավ բաներ են ասվում, այնքան քեզ երջանիկ ես զգում, սիրված ու գնահատված։ Հիմա նստած մտածում եմ, թե ընկերներիս ինչ լավ գործ եմ գտնելու, որ սիրտս հանգստանա։

Եվ դու էլ, եթե աշխատանք ես փնտրում, գրիր ինձ անձնական նամակ, և ես շատ արագ քեզ գործ կգտնեմ։

Պատկերացրեք, թե ինչքան երջանիկ կլինենք բոլորս, եթե մեկս մյուսի համար միշտ բարին կամենանք ու բարություն տածենք։ Մեզնից հասնում է ընդամենը մի քանի վայրկյան լավ բաներ մտածել ու լավությամբ ապրել։

Եվս մեկ գեղեցիկ առավոտ մի փոքրիկ գյուղում, որը շրջապատված է հսկայական լեռներով։ Մազերը ծամ արած մի աղջիկ նստած ծառի տակ գիրք է ընթերցում։ Գիրքը պատմական է ու գրված մեծ հայրենասիրական ոգով։ Այն շատ հետաքրքիր է, ուստի աղջիկը չի ուզում դադարեցնել կարդալը նույնիսկ այն ժամանակ, երբ մայրը նախաճաշի է հրավիրում։

-Սոնա՜, արի՛, նախաճաշի ժամն է։

-Ի՞նչ ես եփել, մամ։

-Քո սիրելի հնդկաձավարը ու տնական կոմպոտ։

-Մա՛մ, գիրք եմ կարդում, տասը րոպեից այդտեղ կլինեմ։

Կարծում եմ՝ արդեն գուշակեցիք, թե ով է այդ աղջիկը։ Ես եմ։

Նա գրեթե վերջացրել է գիրքը, և արցունքները հոսում են նրա աչքերից։ Ինչո՞ւ է նա այսքան զգայուն, ինքն էլ չգիտի։

-Միաո՜ւ…

-Վա՜յ, ինչ լավ փիսիկ է։

-Հե՜յ, արի այստեղ, ուզում եմ քեզ շոյել։

-Սոնա՜, տասը րոպեն անցավ արդեն,- լսվում է մայրիկի ձայնը։

-Գալիս եմ, գալիս։

-Մենք պետք է գնանք այգի և ազնվամորի հավաքենք, որ ձմեռվա համար մուրաբա պատրաստենք։

-Լավ, մամ։

-Մամ, որ տեղափոխվեմ քաղաք, ինձ կկարոտե՞ս։

-Ինչո՞ւ ես միշտ այդպիսի հարցեր տալիս, եթե արդեն գիտես պատասխանը։

-Կարծում եմ, որ մեր նպատակները ստիպում են մեզ հեռու գնալ, ուսումնասիրել նորը, բացահայտել իրականությունը և ինչպես դու ես ասում՝ հանել մեր գունավոր ակնոցները։

-Ես գիտեմ, թանկագինս, ու վստահ եմ, որ դու ամեն ինչ ճիշտ կանես։

-Ես քեզ սիրում եմ, մամ։

-Ես էլ քեզ, բալես։

-Մա՞մ։

-Ջան։

-Չմոռանաս ինձ ազնվամորու մուրաբա ուղարկել։

Աստղազարդ երկինք, մեկ գավաթ թեյ և հանգստություն…

Գիշեր է, մթության մեջ լսում ես բնության ձայները, նայում ես երկնքին՝ աստղազարդ է, իսկ լուսինը Բարգուշատի լեռնաշղթայից վեր է բարձրանում:

Հանկարծ մեղմիկ քամի է փչում, այն էլ՝ իրեն բնորոշ ամառային տաք հոսանքով: Այդ պահին քեզ ոչինչ չի մնում անելու, քան գնալ տուն, վերցնել մեկ գավաթ թեյ, ապա այն վայելել՝ երկնքին նայելով։

Դրսում նստած ես, լսում ես, թե ինչպես են փողոցի շները հաչում, ինչը ժամանակի հետ կարծես վերածվում է ոռնոցի: Այդժամ դու չգիտես՝ վախենալ և փախչել տո՞ւն, թե՞ լուռ կանգնել և վայելել դա:

Ամենը կարծես հեքիաթ լինի՝ տարօրինակ և զարմանահրաշ: Դու կարծես նկարի մեջ լինես, րոպեներ շարունակ նույն իրողությունն է շուրջդ:

Եվ իսկապես, դու կարծես հեքիաթում կամ կտավում լինես, որովհետև այն ամենի կողքով, ինչին գուցե շատերը անտարբեր հայացք են նետում, դու չես անցնում անտարբեր, այլ փորձում ես նկատել և հասկանալ յուրաքանչյուր մասնիկը:

Եվ այդժամ, դու սկսում ես սիրել և գնահատել կյանքը, ինչ-որ փոփոխություն ես զգում քո ներսում, ինչը գուցե վաղը կամ մյուս օրը, կամ մի քանի ժամից չես զգալու, դառնալու ես առաջվանը: Առաջվա բարին կամ չարը, խելացին կամ հիմարը:

Բոլորի հիշողություներում էլ լինում են ուրախ կամ տխուր դրվագներ: Երկու դեպքերում էլ դու սկսում ես գնահատել կյանքը, սակայն եթե դեպքը մահու չափ ծանր և ցավալի է, գուցե ատես կյանքը, որը քեզ հնարավորություն ընձեռեց ապրելու, տեսնելու և զգալու դա քո մաշկի վրա:

Գիտե՞ս՝ մի հետաքրքիր կարծիք է արտահայտել Օտտո ֆոն Բիսմարկը. «Սովորիր այնպես, ասես հավերժ ապրելու ես, ապրիր այնպես, ասես մեռնելու ես վաղը»: Որոշ չափով համամիտ եմ Բիսմարկի հետ՝ կարծելով, որ այդ կարծիքը արտահայտել է կյանքը քիչ թե շատ հասկանալուց հետո:

Ես արտահայտում եմ իմ տեսակետը: Գուցե այն որոշ մարդկանց համար ճիշտ լինի կամ հակառակը, բայց ես սկսել եմ հասկանալ ինձ և տիրապետել կյանքը հասկանալու նուրբ արվեստին:

Աչքերս փակել եմ, չեմ հավատում, որ ես կորցրել եմ, որ դատարկ տեղ մնաց սրտումս:

Մեկ-մեկ կորցնում ես հոգեպես, ու ինչքան էլ ֆիզիկական գոյություն կա, դեռ կորուստիդ մեջ, ինքդ ներսումդ արդեն կորուստ ես գրանցում, երբ էլ չես սիրում, երբ քեզ խաբում են, երբ չես գնահատվում: Կամաց-կամաց հարմարվում ես քո ստեղծած կորստի հետ ու փորձում առաջ նայել, փորձում դասեր քաղել: Մտքումդ թերահավատորեն կարծում ես, որ էլ չես գտնի տեսակդ գնահատող, քեզ հասկացող ու հավատացող, երբեք չստող ու անդավաճան մարդկանց, բայց արի ու տես, որ Աստված քեզ նվիրում է մարդկանց, որ հաստատ կողքիդ են առանց որևէ նախապայմանի:

Մեկ-մեկ, իսկ գուցե շատ հաճախ, մենք կորցնում ենք, դատարկ տեղ է մնում ու կարոտ։ Կարոտ, որ երկինք է քեզ տանում, դեպի ամպեր, դեպի սպիտակ: Կորուստդ այստեղ հնարողը դու չես, այլ կյանքը, որ որոշեց քեզ ցավեցնել, քեզ ստիպեց զգալ կորուստը իրական և ոչ մտածված-գրված ու բեմականացված:

Դժվար է, գիտե՞ք:

Շատերը կարծում են, որ իսկական կորուստը լացը, ընդմիշտ սև կրելն ու անընդհատ ցավդ բարձրաձայնելն է:

Գիտե՞ք՝ կորուստը որն է, չէ, բոլորս էլ գիտենք, ինչ հարց եմ տալիս: Բայց հավատացեք, այն այդքան էլ թափված արցունքները չեն, բարձր լացն ու կարմրած աչքերը:

Երբ տնից դուրս ես գալիս, մեծ բացում ես կիսաբաց աչքերդ, նայում երկինք, փնտրում կարոտդ, կորուստդ, երբ սրտիցդ ծորացող արցունքի մրմուռը դեռ թաց է, բայց դու քայլում ես, ինքը բռնում է քո ձեռքն ու ժպտում բոլորին, շատերը կարծում են՝ անցավ-գնաց. արդեն ժպտում ես, ուրեմն էլ ոչինչ: Բայց, ոչ: Այն ամենը, ինչ կապված է սրտի թրթիռի, սիրո, սրտի ցավի հետ, սոսկ անձնական է ու հեչ պարտադիր չէ, որ քո ցավով ուրիշը նույնպես ապրի, քեզ խղճա ինչ-որ տեղ, կարեկցանք զգա: Կորուստը քոնն է, ու ինքդ պիտի հաղթահարես ու առաջ նայես, շարունակես սիրել, կարոտել ու թաքուն լացել:

Բայց ես կասեմ, թե որն է կորուստը: Երբ հոգիդ է մոռացել, երբ էլ չես հիշում, լոկ այդ ժամանակ է կորուտը: Իսկ քանի դեռ մարդը երկնքում, բայց քո սրտում է, ինքը ապրում է: Ուստի, մարդն է մարդուն կյանք տալիս և կենդանի պահում այնքան ժամանակ, որքան սիրում է, հիշում ու կարոտում:

Որոշել էի սրա մասին անգամ չգրել, բայց էսօր նեղվել էր սիրտս, էսպես ստացվեց:

Ամառ, երբ չես հասկանում, թե ինչպես է անցնում ժամանակը, երբ չես հասկանում, թե երբ եկավ օգոստոս ամիսը, երբ փորձում ես ամփոփել ամառը, բայց դու ոչինչ չես հասցրել անել, որ ամփոփելու բան ունենաս:

Ամառ. առավոտյան արթնանում ես, չնայած՝ հարց է՝ արդյո՞ք ժամը 14:00-ն առավոտ է համարվում: Լավ, ինչևէ, արթնացար, արդեն նախաճաշի ժամն անցել է, ուստի ճաշում ես և անցնում համակարգչի դիմաց նստելուն, համացանցը փորփրելուն։

«Համակարգչի առաջ նստեցի՞ր, համացանցը փորփրեցի՞ր, դե հերիք է, վեր կաց»,- ներքին ձայնն ինձ հուշում էր: Լավ, իրոք հերիք է, որոշում եմ վեր կենալ, վեր եմ կենում, մեկ էլ աչքիս առաջ հեռախոս է ընկնում: Ո՞նց դիմանամ գայթակղությանը, ո՞նց չմտնեմ ինստագրամ: Լավ, մի 10 րոպեով էլ մտնեմ ինստագրամ ու վերջ:

Իմ վերը նշված խոսքից 45 րոպե անց․

-Վեր կենամ, գնամ գիրք կարդամ,- ասացի ես, երբ արդեն օգոստոս էր:

Դե, կարծում եմ, որ մեկ ամիսը այդքան էլ քիչ ժամանակ չէ գիրք կարդալու համար: Դրա համար՝ ի գործ:

Մի քանի ճամբարի էի դիմել, անցել, բայց չգիտեմ՝ ինչու, չգնացի։

Լավ, երկար-բարակ չխոսեմ, օգոստոսին վերջապես խելքս գլուխս եկավ, որոշեցի կտրվել համակարգչից ու հեռախոսից ու ինձ հանձնել կրթությանն ու գիտությանը:

Դե, ինչպես ասում են՝ լավ է ուշ, քան երբեք:

Այսօր պետք է խոսեմ վերջերս համացանցում հայտնի դարձած #InMyFeelingsChallange-ի մասին, որին ես նույնպես որոշեցի մասնակցել և կիսվել իմ տպավորություններով:

Մի քանի օր շարունակ, երբ մտնում էի ֆեյսբուք կամ ինստագրամ, եթե նույնիսկ ամբողջ օրը շրջեի, մեկ է՝ միայն #InMyFeelingsChallange-ներ կարող էի տեսնել: Մի տեսակ հետաքրքիր էին թվում, և ես էլ մտածեցի և արեցի իմ քայլը՝ միացա չելենջին:

#InMyFeelingsChallange-ի ժամանակ մարտահրավերը կատարողը իջնում է մեքենայից ու պարում հայտնի պարը In my feelings երգի տակ՝ ընթացող մեքենային զուգընթաց։ Դե, չստացված կադրերն ու տպավորությունները շատ էին։ Սկզբում, երբ ուզում էի մեքենայից դուրս գալ, քիչ էր մնում ոտքս ջարդեի: Երկրորդ անգամ էլ վարորդն էր ծիծաղում: Երրորդ անգամ էլ տեսախցիկը չէր միացել:
Մի խոսքով, արկածային #InMyFeelingsChallange էր:

Ամեն տարի էլ ինչ-որ չելենջներ լինում են, որ «գրավում» են համացանցը, չեն թողնում հանգիստ ապրել… Ես այդ չելենջներից Ice Bucket Challenge-ն եմ հիշում, որովհետև այդ ժամանակ էլ էի միացել:

Չգիտեմ, թե որքան մարդ է տուժել այս չելենջից, բայց կասեմ, որ եթե ես մի փոքր անզգույշ լինեի, կդասվեի այդ շարքին:

Այս չելենջը չեմ ուզում ապուշություն համարել, որովհետև այն ինձ մոտիվացրեց: Չնայած, գուցե այն, ինչը ինձ մոտիվացնում է, ուրիշների համար կատարյալ ապուշություն կարող է լինել:

Ամեն դեպքում, ես սիրում եմ խենթություններ, և եթե նմանատիպ խենթ չելենջներ էլի լինեն, ես անպայման կմիանամ:

Բարև: Այս անգամ պիտի շատ մեծ անցում կատարեմ իմ մշտական հուզական-զգացմունքային մտքերից ու մի քիչ խոսեմ քաղաքական հարցերից, իմ տեսանկյունից: Քաղաքականությունից ես գրեթե գլուխ չեմ հանում ու առհասարակ նման թեմաների շուրջ քննարկումներ աշխատում եմ չանել: Երբ հեռուստացույցով մի պատգամավոր էր խոսում, ես հավատում էի այն ամենին, ինչ նա ասում էր, ինձ համար այնքան բարի էր թվում, ու անմիջապես տանը հարցնում էի. «Մա՛մ, պա՛պ, էս մարդը բարի ա, չէ՞, նենց լավն ա ինձ թվում»: Անկեղծ եմ ասում, միշտ նույն հարցն էի տալիս, ու ի զարմանս ինձ, հերթական անգամ մի նոր «բարի» կերպարի մասին էի իմանում:

Բայց ասեմ, որ վերջին անհավատալի ու հրաշքով լցված դեպքերից հետո հեչ պետք էլ չէ քաղաքականությամբ զբաղվել, մտածել-խորանալ: Մի տեսակ կարծես բառն իրենով ինձ համար իմաստային փոփոխությունների է ենթարկվել ու շատ «թեթև» բառ դարձել:

Երեք ամսից ավելի է արդեն, որ մի տեսակ ազատ հոգի է ներսումս, ու անընդհատ ինձ թվում էր, որ նորից հետ կգան հին ժամանակներն ու հին բարքերը: Շատ վատ է. թերահավատ էի:

Քանի որ ընդհանուր առմամբ շատ չեմ ուզում խորանալ ու վստահ էլ չեմ, թե կկարողանամ ինչ-որ շատ ճիշտ վերլուծություններ անել, ուղղակի կնշեմ մի քանի բան, որ հեղափոխության ընթացքում ու վերջերս դուրս չեն գալիս:

Մարդկանց մի տեսակ կա, որ միշտ բողոքում են, ծնված օրվանից «բողոքի գիրք» են: Ու հեչ կապ չունի՝ իրենց շուրջը լավ բան է կատարվում, թե ոչ, իրենք միշտ բողոքում են: Հեղափոխության հենց սկզբից մինչև հիմա մի խումբ կա, որ միշտ վատ-վատ բաներ է գրում վերջին սենց հավես օրերի ու դեպքերի վերաբերյալ: Ու ամեն անգամ, որ կարդում եմ, ուղղակի մտածում եմ. «Նախկին ժամանակները պիտի լիներ, որ սուս-փուս ապրեիք, անհույս-անճար»: Որ գրում եք՝ «Սաղ սուտ ա, դերասանություն ա», կամ որ՝ «Հեչ բան էլ չի փոխվել, էս ա թանկացել, էն ա թանկացել, էս ինչ ջահել կադրեր են եկել նախարար դարձել» ու նման բաներ, հասկացեք էլի, որ խնդիրը ձեր մեջ է, քանի որ երկար ժամանակ է՝ ժողովուրդը վաստակած նման ազատություն չի տեսել, ու դրա համար էլ շատերիդ թվում է, թե այս ամենը կեղծ է: Գոնե հիմա, խնդրում եմ, եթե լավը չեք տեսնում, վատը մի գրեք: Ախր, բոլորս հազիվ հասել ենք հասարակության շոշափելի, ոչ թե թափանցիկ երջանկության:

Եվ ինչո՞ւ եք այդքան ծանր տանում երիտասարդ կադրերի ավելացումը: Երևի հիմա էլ պիտի մնային հմուտ, փորձառու «շատակերները», որ ձեր սրտով լիներ: Հակառակը, շատ լավ է, որ երիտասարդ են. ժամանակին ու հասարակության պահանջներին համընթաց են գնալու: Իհարկե, ես չեմ ասում, որ տարիքով աշխատակիցներ չպիտի լինեն, բայց երիտասարդները ավելի լավ գիտեն, թե հիմա ինչն է պահանջվածն ու առաջնայինը:

Շատ պարզ հասկանում եմ, որ մշտական բողոքելը գալիս է թերահավատությունից ու սեփական վախերից, որ ձեզ հետ հավասար մեծացել է, ու ինքներդ անգամ հիմա խոսքի ազատությունից չեք համարձակվի օգտվել:

Ինչևէ, ինչ եմ ուզում ասել՝ հավատացեք, ամեն ինչ իրական է ու հրաշքի լույսով ողողված: Ու մեկ էլ մի բողոքեք, հա, այդքան: Վերջին դեպքերից մի քանի վիդեո դրեք նայեք ու վերլուծեք: Այս ամիսների ընթացքում միշտ կուլ տվող, համակերպվող ժողովուրդս դարձավ պայքարող, չհանդուրժող ու իր ուզածին հասնող, դարձավ սիրված ու հասկացված: Եվ վերջապես հասանք խոսքի այն ազատությանը, որն իսկապես կոչվում է ազատություն, որով մարդիկ, իրոք, արտահայտում են իրենց հուզող հարցերն ու անվախորեն բողոքներ անգամ հնչեցնում այս կամ այն հարցի շուրջ: Սրանից ավել թերևս էլ ի՛նչ:

Մի բան էլ, որ հեչ սրտովս չէ: Մեզնից յուրաքանչյուրը պետք է իրեն տրված հնարավորություններն ու ազատությունը չափի մեջ օգտագործի: Եթե վերջին դեպքերից հետո բոլորս ազատ խոսում ենք ու չենք մտածում, որ այ, հեսա վերջներս կգա, չի նշանակում, որ հիմա պիտի շահագործենք մեզ տրված այսքան առավելությունները: Մեկի սիրտը ցավում է՝ վարչապետը պիտի ընտիր բժիշկ գտնի, մեկի աշխատավարձը քիչ է՝ շուտ պետք է բարձրացվի, մեկի երեխային բակում նեղացրել են՝ բաց նամակ է գրում: Ամեն դեպքում սուբորդինացիան ու կարգուկանոնը լավ բաներ են, որոնք անպայման պիտի կիրառվեն: Ինչ-որ հարց բարձրաձայնելիս էլ մի քիչ անանձնական խնդիրներ շոշափեք. կառավարությունը հասարական կառույց է և ոչ անհատական:

Մի բան էլ ասեմ, ու չասեք, թե՝ ինձ ինչ: Այդպես էլ չհասկացա ցույցերի ժամանակ մեքենաների վրա նստած կարճ շորտերով աղջիկներին, մեքենաների պատուհաններից կիսով չափ ընկնողներին, ամբողջ ընթացքում նկարվողներին: Մի տեսակ տպավորություն էր, որ հեղափոխությունը իրենց համար նորովի կատարելագործվելու միջոց է: Ցույցի ես եկել, ռեալ պայքարի մտիր ու խոսքդ, ասելիքդ ներկայացրու, բոլորի հետ հավասար գոռա, քայլիր ու այնքան ծափ տուր, որ ափերդ ցավից չկարողանաս շարժել: Մի կողմից, հա էլի, ինձ ինչ, բայց մյուս կողմից էլ՝ հայ աղջկա կերպարը միշտ պիտի իր ճիշտ տեղում լինի, ուզում է՝ բողոքի, ուզում է՝ կռվի, ուզում է՝ երգի. հայ աղջիկը ուրիշ է, ու չափն էլ շատ սիրուն բան է:

Մի քիչ լավատես եղեք, բողոքելու ու պահանջելու փոխարեն էլ փորձեք ինքներդ ստեղծել, նախաձեռնել ու ինքերդ տալ, նվիրել: