Ջրի խնդիր ա…

 

Լուսանկարը՝ Անի Գրիգորյանի

Լուսանկարը՝ Անի Գրիգորյանի

Ողջույն, ես Անի Ասրյանն եմ: Ապրում եմ Սյունիքի մարզի Սիսիանի շրջանի Դարբաս գյուղում:  Սովորում եմ նույն գյուղի միջնակարգ դպրոցի 11-րդ դասարանում: Ինձ ավելի շատ հուզում է ոռոգման հարցը, որը ծագում է ամեն տարի՝ գարունը բացվելուն պես: 

Գարունը բացվեց: Նորից նոր վեճ, նոր խառնաշփոթ: Ինչպես բոլոր գյուղերում, այնպես էլ մեր գյուղում սկսվում է հողագործությունը: Մարդիկ սկսում են հողը մշակել այն հույսով, որ աշնանը բերքը առատ կլինի: Սակայն չեն մտածում, որ մշակելուց մինչև բերքահավաք դեռ կա ոռոգման խնդիր:

Իմ ընտանիքը միայն զբաղվում է հողագործությամբ, բայց մեր ակնկալիքները այսքան տարիների ընթացքում չեն իրականացել: Միշտ մշակել ենք, սակայն  ոռոգելու ժամանակ բույսը չորացել է:

Դեռ նոր բացված ծիրանենու, խնձորենու և բալենու բողբոջները արևի ճառագայթներից այրվում  են, կարծես թե նրանց պետք է մի էակ, որը կդադարեցնի այդ հրդեհը:

Գյուղում շատերն են կանգնել և կանգնելու են այս հարցի առջև: Միայն մեր թաղում է, որ ապրում  ենք չորս ընտանիքով, մնացած հատվածներում ավելի շատ են բնակիչները: Մեր բակում, անգամ լինելով քիչ , չեն կարողանում խուսափել վեճից:

Այս ամենից հետո պատմեմ իրական մի դեպք:

Մեր այգիները գտնվում են և՛ գյուղի ներսում, և՛ գյուղից դուրս: Խնդրին ծանոթանալու նպատակով այցելեցի Լաուր տատիկին, և նա իր բառերով պատմեց մի պատմություն:

-Դուք սիրո՞ւմ եք հողագործությամբ զբաղվել:

-Ես սիրըմ եմ բույսին  շատ ճիրիլը, մշակիլը:

-Մի փոքր պատմեք Ձեր բոլոր վեճերի մասին:

-Շադիկի կնեգը  մի անգամ թակավ, տա հագին ալ ռոզվի սև-սև պուտերավ խալաթ կար՝ շտապլենի: Խփեց ու եր ինգամ, ես ալ եր կացամ, սաղ շորերը ծեվեցի, թողեցի մերկ: Շադիկն ալ եկավ կնգանը եր կալավ, տարավ: Երկրորդ  անգամ  կռվի մեջ ինգամ տիերի բոստանս ճիրիլից՝ Գուրգեն բիձի հետ: Ձեր տան կըշտի վինտիլն  էի պացըմ, որ ճուրը տանիմ կալերը: Էս բիձան եկավ, չալիկավ (ձեռնափայտ ) թխավ կլխիս, կլխիս ոսկորը ճարթեց: Մինչև օրս ալ էտ վնասը զգըմ եմ վիրաս: Մի անգամ ալ Արփիկանց տան կշտին մի բոստան ունիմ, էտ բոստանիս կողքին մի մարդ կար, անունը` Գիրիշ:  Ծաղրիլավ ասեց, թե բա` Լաուր, էտ ծառերը առանց ճիրի խե՞ ես տնգըմ, բա վեր սելը (ջրի վարարում) կա, տանի՞:

-Մի սուտկա եդը քյացի արխ քանդամ, ջուրը ինադու պացամ, քիցամ իրա տան վիրա, որ պազորի տակ չմնամ: Է՜ բալա, սարեր եմ շոռ տվալ: Ճուրը պիրամ, սաղ հըվաքվան, ասան` ինձա ա եդը տամ իրանց: Ես ալ ասամ` քացե՛ք քոն իլեք, ես աման օր ճիրիլվեմ: Կռվի մեջ եմ ինգալ Սոսիկի նըհետ: Ընոթի քացիմ բոստանս ճիրիլի, տեսնամ` էս Սոսիկն ալա ճիրամ: Ասամ, որ իջնմեմ հաց օտեմ, կյամ` ըտե չիլես: Թաշնա չէ, վիրա եմ անիլու Բարաթանց կռանթին: Քշացամ տոն, աղցանը եփամ-կերամ, քինացիմ Սոսիկին քաշ տվամ էն ղոլը, ջուրը երկալամ, քշացամ:

Մեր էս կոլխոզի նախագան ալ Մուխաել դային էր: Հունց ինձ տեսնըմ էր, ասըմ էր. «Ճիրի մոկու՛ն, ալա՞ եկար ճիրի»: Ես ալ հենց ուրան տեսնըմ իմ, պրանըմ իմ արխի մեջին:
Տեղափոխվամ Սիսիան: Ընդեղ մինչև մհեկ խնդիր չունեմ ճիրիլի, բայց ընդեղ ալ փողավեմ ճիրըմ:  Է՜, մինա, գյուղի քաղցրությունը չկա:

Այս ամենից հետո ոչ ոք չնախատվեց, և վեճերը շարունակվում են մինչ այսօր:

Իսկ Լաուր տատին, ով ուներ բազմաթիվ հուշեր ոռոգման հետ կապված, դեռ կարոտում է իր վեճերը: Այն, որ մարդիկ  որոշակի չափով հաճույք են ստանում այդ վեճերից, միևնույն է, ես ուզում եմ, որ գյուղում կարգապահություն լինի, և վեճերը այլևս չշարունակվեն: Լավ կլինի` ոռոգման ջուրը բոլորին հերիքի: