Անուշիկ Դավթյանի բոլոր հրապարակումները

anushik davtyan

Ժյուլ Վեռնի հետ

Արկածային գրականություն սկսել եմ կարդալ բոլորովին վերջերս: Կարդացել եմ Ժյուլ Վեռնի «Աշխարհի շուրջը 80 օրում» և «Տասնհինգամյա նավապետը» վեպերը: Դրանք ոչ միայն անչափ հետաքրքիր էին, այլ նաև շատ ուսուցողական:

Շատ հաճելի է, երբ գրողը ոչ միայն գեղեցիկ և գրագետ է գրում, այլ նաև ունի խորը գիտելիքներ տարբեր ոլորտներից: Օրինակ՝ նա շատ լավ է իմացել աշխարհագրություն, աստղագիտություն, կենդանաբանություն, բուսաբանություն և մաթեմատիկա: Սրանում կարելի է համոզվել նրա վեպերը կարդալով, որոնց յուրաքանչյուր էջը մի նոր բան է սովորեցնում:

Նրա վեպերը կարդալիս՝ միշտ ձեռքիս տակ էր աշխարհագրական ատլասը, քանի որ այն ինձ շատ էր պետք գալիս՝ հերոսների գտնվելու վայրը ավելի լավ պատկերացնելու համար: Այսպիսով, սկսեցի ավելի լավ տիրապետել աշխարհագրական ատլասին: Եվ երբ ինչ-որ տեղ պատահաբար քարտեզի վրա տեսնում եմ, օրինակ, Կոնգո գետը, անմիջապես հիշում եմ Դիկ Սենդի արկածները: Աշխարհագրական յուրաքանչյուր վայր ինձ մի պատմություն է հիշեցնում, ինչը շատ հաճելի է:

Հետաքրքիր է այն փաստը, որ նա կարողացել է շատ տարիներ առաջ նայել և իր վեպերում պատկերել է ապագայի տեխնիկան, օրինակ՝ սուզանավը, որը իր վեպում 80000 կմ անցել է ջրի տակով:

Նա օգտվել է հետազոտողներ Լիվինգսթոնի, Քամերոնի, Սթենլիի և այլոց կատարած ճանապարհորդությունների պատմություններից: Նրա վեպերում կարելի է տեսնել մեջբերումներ այդ հետազոտողների գրած գրքերից: Սովորաբար, գիտական տեղեկությունները ձանձրացնում են ընթերցողին, բայց Ժյուլ Վեռնը այնպես է միահյուսում այդ ամենը, որ ձանձրանալն անհնար է: Հենց դրա համար է, որ Ժյուլ Վեռնին շատ են սիրում ամբողջ աշխարհում, որովհետև նա այն եզակիներից է, ով կարողացել է հետաքրքիր պատմության հետ մեկտեղ տալ նաև հետաքրքիր գիտական տեղեկություններ:

«Տասնհինգամյա նավապետը» վեպը կարդալու ընթացքում ես ավելի մանրամասնորեն ծանոթացա 19-րդ դարում Աֆրիկայում տիրող ստրկատիրական կարգերին: Հասկացա, թե ինչ դժվարությունների են առերեսվել Աֆրիկայում ապրող սևամորթ բնիկները: Ճիշտ է՝ այս ամենը ես անցել եմ համաշխարհային պատմության դասերի ընթացքում, բայց երբ այդ ամենի միջով անցնում են ինձ արդեն հարազատ հերոսները, ես սկսում եմ ավելի լավ պատկերացնել այդ ամենը:

Ժյուլ Վեռնը եղել է համառ, համարձակ, ազնիվ, արդար ու մեծ կամքի ուժ ունեցող մարդ: Բնավորության այս բոլոր գծերը նա արտահայտել է իր հերոսների մեջ, և մենք, սիրելով այդ հերոսներին, կամա թե ակամա փորձում ենք քիչ թե շատ նմանվել նրանց:

Բոլոր նրանք, ովքեր դեռևս չեն կարդացել Ժյուլ Վեռնի վեպերից, խորհուրդ եմ տալիս անպայման կարդալ:

anushik davtyan

Թե ինչը ինձ ստիպեց ուսումնասիրել տիեզերքը

Մոտ մեկ տարի առաջ էր, ամառային մի խաղաղ գիշեր: Երկինքը զարդարված էր հազարավոր պայծառ ու գեղեցիկ աստղերով: Պառկեցի, որ քնեմ, բայց այդպես էլ ինձ դա չհաջողվեց: Աչքս ընկավ աստղերին, սկսեցի ուսումնասիրել դրանք:

Անցավ մեկ ժամ, երկու ժամ, երեք ժամ, ես դեռ անթարթ հայացքով աստղերին էի հետևում: Բանն այն էր, որ նկատել էի երեք աստղերից կազմված մի եռանկյունի, իսկ այդ եռանկյունու մեջ կային ևս երեք աստղեր, որոնք ժամանակի ընթացքում ավելի ու ավելի էին մոտենում իրար:

Մոտ ժամը հինգին նկատեցի, որ մեզ արդեն ծանոթ եռանկյունու ներսում գտնվող աստղերը ավելի են մոտեցել իրար: Շարունակեցի նրանց դիտել, և հանկարծ նրանք ավելի մոտեցան իրար, և հենց այդ վայրկյանին երկրաշարժ սկսվեց:

Ես երկրաշարժերից շատ եմ վախենում, նամանավանդ այն ժամանակ, երբ դրանք տեղի են ունենում գիշերը, երբ ոչ ոք կողքիս չի լինում: Երկրաշարժի հնարավոր հետևանքներից վախենալու փոխարեն ուշադրությամբ հետևում էի աստղերին, բայց նրանք պահպանում էին իրենց հին կառուցվածքը:

Ես չէի կարողանում հասկանալ, թե արդյո՞ք երկրաշարժը այդ աստղերի իրար մոտենալու պատճառով տեղի ունեցավ, թե՞ դա պարզապես զուգադիպություն էր:

Ամբողջ գիշեր չկարողացա քնել: Աստղերը այդ նույն դասավորվածությամբ էլ մնացին, միայն այդ աստղերի խմբի դիրքն էր փոխվում, դե դա էլ երկրագնդի պտույտի հետևանքն է, հետևաբար այդպես էլ պետք է լիներ:

Վերջապես լուսացավ, և նրանք այլևս չէին երևում:

Անմիջապես վեր կացա և սկսեցի մերոնց պատմել այդ առեղծվածի մասին: Եղբայրս ասաց, որ դա պետք է որ զուգադիպություն լինի, և ասաց, որ նորից այդպիսի հետաքրքիր բան նկատելու դեպքում, իրեն էլ ասեմ: Իսկ մայրիկիս թվում էր, թե երազումս եմ այդ ամբողջը տեսել: Նկատելով, որ բոլորը ասածներիս թերահավատորեն են մոտենում, որոշեցի հույսս դնել միայն ինձ վրա և փորձել բացահայտել այդ առեղծվածը: Սկսեցի փորփրել ամբողջ համացանցը և գրքերը, բայց այդպես էլ չկարողացա որևէ բացատրություն կամ նմանատիպ դեպք գտնել: Այս փնտրտուքի արդյունքում, միայն մի բան կարողացա հիշել, որը մի փոքր կարողացավ ինձ օգնել: Դա այն էր, որ տիեզերքում աստղերը չեն կարող միմյանց մոտենալ կամ միմյանցից հեռանալ, ճիշտ է, նրանք շարժվում են, բայց միայն խմբերով և միևնույն ուղղությամբ:

Այսպիսով, սկսեցի մտածել, որ դրանք ոչ թե աստղեր էին, այլ ուրիշ մարմիններ: Բայց ի՞նչ կարող էին դրանք լինել: Դրանք ինքնաթիռ կամ ուղղաթիռ չէին, դա հաստատ կարող եմ ասել:

Այդ առեղծվածը ինձ համար մինչ օրս բացահայտված չէ:

anushik davtyan

Թե ինչեր են տեղ գտնում սենյակիս պատերին

Իմ սենյակի պատերը ոչ միայն բաժանում են իմ սենյակը մյուսներից, այլ նաև ինձ համար ունեն շատ կարևոր նշանակություն: Ես դրանց վրա եմ փակցնում այն ամենը, ինչը միանգամից հիշելը ինձ համար դժվար է, օրինակ` անգլերեն բառեր կամ մաթեմատիկական բանաձևեր:  Ամեն օր, կամա թե ակամա, ես նայում եմ դրանց և որոշ ժամանակ անց յուրացնում եմ: Այնքան հեշտ է սովորել և հիշել ամեն ինչ այս ձևով:

Իմ սենյակի պատին տեղ են գտնում նաև հայտնի մարդկանց հայտնի խոսքերը: Ամեն անգամ այդ խոսքերը կարդալիս ես ոգեշնչվում եմ: Ժամանակի ընթացքում դրանք դառնում են ինձ հարազատ: Խոսքերի մոտ գրում եմ նաև դրանց հեղինակների անունները: Ժամանակի ընթացքում սովորում եմ, թե որ խոսքի հեղինակը ով է: Շատ հաճելի է, երբ դիմացինդ մի հայտնի կամ ոչ այնքան հայտնի խոսք է ասում, իսկ դու գիտես, թե ով է դրա հեղինակը:

Եվ վերջապես, իմ սենյակի պատերը տարբերվում են տան մյուս սենյակների պատերից: Տարիներ առաջ ես և եղբայրս ծնողներիս մի կերպ համոզեցինք, որ սենյակիս պատերին նկարենք նյույորքյան շենքեր, թռչուններ, ամպեր և այլն: Եվ հիմա իմ սենյակ մտնելիս՝ ինձ հեքիաթի մեջ եմ զգում: Միշտ այնքան ուրախ է իմ սենյակում: Այդ գույները և պատկերները երբեք թույլ չեն տալիս, որ ես ունենամ վատ տրամադրություն:

Կարծում եմ՝ կարողացա ցույց տալ սենյակի պատերը ավելի էֆեկտիվ օգտագործելու ձևեր: Դե, հետևեք իմ օրինակին և չեք փոշմանի:

Իջևանի քանդակների այգին

Սա Աղստև գետն է: Հենց այս գետի մոտ է գտնվում Իջևանի քանդակների այգին:

1985-1991թթ. Իջևանում արվեստաբան Սարո Սարուխանյանի և Ջեմմա Անանյանի (ով այն տարիներին Իջևանի շրջկոմի առաջին քարտուղարն էր), նախաձեռնությամբ տեղի էր ունենում ամենամյա քանդակի սիմպոզիում, որին մասնակցում էին թե՛ տեղի, թե՛ աշխարհի տարբեր անկյուններից եկած քանդակագործներ: Ամեն տարի մեկուկես ամսով Իջևանի կենտրոնական զբոսայգին վերածվում էր բացօթյա արվեստանոցի: Սիմպոզիումի շնորհիվ այգին զարդարվեց գեղեցիկ և յուրօրինակ քանդակներով: Այդ քանդակներից յուրաքանչյուրն ունի իր պատմությունը:

«Շղթայված հրեշտակ», քանդակագործ՝ Արմեն Հովհաննիսյան: Հրեշտակի ձեռքերը կապված են: Քանդակագործը դրանով ցանկացել է ցույց տալ Շուշիի վիճակը. այդ ժամանակ Շուշին դեռևս ազատագրված չէր: Քանդակը ավարտելու ժամանակ նա ասել էր, որ երբ Շուշին ազատագրվի, ինքը կքանդի հրեշտակի ձեռքերի կապանքները: Քանդակն ավարտելուց հետո նա մեկնեց Շուշի՝ ազատագրական պայքարին մասնակցելու: Ի դեպ, նա Արցախից էր եկել սիմպոզիումին մասնակցելու համար: Դժբախտաբար, Արմեն Հովհաննիսյանը զոհվեց մարտերի ժամանակ, և հրեշտակի կապանքները այդպես էլ չքանդվեցին:

«Բամբասողները» (քանդակագործ՝ Բենիկ Պետրոսյան) քանդակը գտնվում է այգու սկզբնամասում: Տարիներ առաջ մարդիկ այն կոտրելով բաժանել էին վեց մասի: Երկար ժամանակ ոչ ոք չէր կարողանում գտնել գեթ մեկ կտոր: Բայց տարիների ընթացքում մասերը քիչ-քիչ հայտնաբերվեցին, մեկը՝ աղբանոցից, մյուսը՝ քաղաքի մյուս ծայրից: Գտնվեցին բոլոր վեց մասերը և միացվեցին:

Սիմպոզիումի ավարտից հետո, մի պապիկ, որի անունն էր Գուրգեն (իջևանցիները նրան Դոդո էին անվանում), սկսեց ամեն օր գալ այգի և հսկել այն: Նա թույլ չէր տալիս, որ որևէ մեկը վնասի քանդակները: Ձեռնափայտը ձեռքին անընդհատ վազում էր չարաճճի երեխաների հետևից և այգուց դուրս էր հանում կենդանիներին: Նա միշտ այդ այգում էր, կարծես այգին իր տունն էր դարձել, իսկ քանդակները՝ իր սեփականությունը:

Տարիներ անց, երբ Դոդո պապիկը արդեն չկար, մարդիկ սկսեցին վնասել քանդակները: Վանդալիզմը այն աստիճանի էր հասել, որ այգում գրեթե անհնար էր չվնասված քանդակ գտնելը:

Վերջապես մի օր հայտարարվեց, որ ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագիրը, փոքր և միջին ձեռնարկությունների զարգացման Իջևանի ազգային կենտրոնը, ճապոնական «Ջայկա» կազմակերպությունը և Իջևանի քաղաքապետարանը պատրաստ են հովանավորել Իջևանի այգու քանդակների վերանորոգման ծրագիրը: Իջևանի քաղաքապետարանը դիմեց հայրիկիս՝ Արմեն Դավթյանին, որը եղբորս՝ Գոռի հետ սկսեց վերանորոգման աշխատանքները: Եվ իհարկե, գետափնյա ճեմուղին կրկին զարդարված է գեղեցիկ քանդակներով: Միտք ծագեց այգում տեղադրել Դոդո պապիկի արձանը: Հայրիկս որոշեց իր միջոցներով քանդակել և տեղադրել Դոդո պապիկի արձանը այգում: Այն այժմ գտնվում է այգու սկզբնամասում, և մարդիկ, տեսնելով քանդակը, հիշում են Դոդո պապիկին ու այլևս չեն համարձակվում վնասել որևէ քանդակ:

anushik davtyan

Եթե վստահ ես քո ուժերին

Նախկինում հաճախ էի ասում, որ աշխատասիրության շնորհիվ յուրաքանչյուր նպատակի էլ հնարավոր է հասնել, եթե իսկապես ցանկություն կա: Այդ դեպքում ոչինչ և ոչ ոք չի կարող խանգարել: Հիմա իմ սեփական փորձով եմ դա հասկացել: Մեկ տարի առաջ քննությունս անհաջող հանձնելուց հետո որոշեցի չհանձնվել և պայքարել մինչև վերջ: Մինչև իսկական քննությունս մի քանի անգամ փորձնական քննություններ հանձնեցի, ստացա բավարար միավորներ՝ 79 և 82: Մինչ քննության օրը համոզված էի, որ հաստատ շատ լավ եմ հանձնելու, բայց այնպես ստացվեց, որ քննությանս օրը հիվանդացա, նախորդ օրն էլ այնքան էի պարապել և քննության մասին մտածել, որ մոռացել էի ինչ-որ բան ուտել: Բացի այդ, մի քիչ անվստահ էի զգում, որովհետև ինքնուրույն էի պարապել: Քննության ժամանակ ինձ շատ վատ էի զգում: Արդեն մտածում էի՝ վերջ, աշխատանքս ջուրն ընկավ:

Գնահատականը քննությունից տասն օր հետո են ասում: Այսպիսով, մոտ տասն օր տանջվեցի՝ մտածելով, որ շատ վատ եմ հանձնել: Բայց պարզվեց, որ 88 եմ ստացել: Այդքան բարձր երբևէ չէի ստացել:

Հիմա հաստատ կարող եմ ասել, որ եթե լինենք աշխատասեր և նպատակասլաց, ոչինչ չի կարող մեզ խանգարել, որ հասնենք հաջողության՝ ո՛չ հիվանդությունը, ո՛չ վատ տրամադրությունը և ո՛չ էլ անինքնավստահությունը:

anushik davtyan

Ժամանակը շատ թանկ է

Վերջերս հաճախ եմ լսում, որ մարդիկ ասում են, թե կյանքից ոչինչ չհասկացան, այն շատ արագ անցավ, և իրենք չհասցրին անել մի բան, որով կհպարտանային: Դե, իհարկե, նրանք դրանում մեղադրում են Աստծուն, իրենց ընկերներին կամ հարազատներին, բայց երբեք ոչ իրենց:

Արդյոք մեղավո՞ր են այս մարդիկ, որ իրենք առավոտյան շուտ չեն արթնացել, չեն զբաղվել մարմնամարզությամբ, չեն կարդացել գրքեր կամ կարդալիս դրանց վերաբերվել են զուտ որպես հաճելի պատմությունների կամ հեքիաթների, և ոչ մի դաս չեն քաղել, չեն հասկացել այն խորը մտքերը, որոնք թաքնված են եղել այդ պատմությունների հետևում: Երբեք չեն մտածել, որ կարելի է փորձել փոխել ինչ-որ բան աշխարհում, կամ թեկուզ` Հայաստանում, չեն փորձել ստեղծել ինչ-որ նոր բան: Իսկ, երբ նրանց մտքում ծագել է այն միտքը, որ կարելի է փորձել, նրանց խանգարել են անհեռատես և սահմանափակ մտածողության տեր մարդիկ` հորդորելով, որ երազանքներով չապրեն: Եվ այդ մարդիկ, վստահելով իրենց «ընկերներին», հանել են այդ մտքերը իրենց գլխից: Նրանք սովորել են դիպլոմ ստանալու համար, հաճախ չեն մասնակցել դասընթացներին, հնարավորության դեպքում՝ քննությունների ժամանակ արտագրել են: Այնինչ համալսարանում ստացած գիտելիքները այնքա՜ն քիչ են: Ոչ միայն պետք է համալսարանում լավ սովորել՝ դասախոսներին հարցախեղդ անելով, այլ պետք է կարդալ շատ ու շատ մասնագիտական գրքեր: Ավարտելուց հետո պետք է գտնել լավ կարճաժամկետ ծրագրեր, ինչպիսիք են մասնագիտական թեմաներով կոնֆերանսները, սեմինարները կամ ֆորումները, որոնք ձեզ կդարձնեն ավելի լավ մասնագետ:

Իհարկե, համալսարանում կրթություն ստանալը շատ լավ է, բայց եթե չկա այդ հնարավորությունը, պետք չէ մտածել, որ վերջ, այլևս հնարավոր չէ ունենալ լավ կյանք: Դրա փոխարեն կարելի է պարզապես կարդալ լավ մասնագիտական գրքեր, մասնակցել ինչ-որ ֆորումի՝ գիտելիքների փոխանակման համար: Բոլորս էլ գիտենք Սթիվ Ջոբսին: Նա չունի բարձրագույն կրթություն, բայց հիմնել է «Էյփլ» ընկերությունը: Այդ մարդիկ չեն փորձել աշխատել ինչ-որ ընկերությունում, թեկուզ որպես կամավոր, մինչև համալսարանն ավարտելը: Իսկ, երբ ավարտել են, նրանց ոչ ոք աշխատանքի չի ընդունել, որովհետև չեն ունեցել աշխատանքային փորձ: Տարիներ հետո գտել են մի աշխատանք, այն էլ ծանոթի միջոցով, որը բացարձակ կապ չի ունեցել իրենց մասնագիտության հետ: Երկար ժամանակ աշխատել են այդտեղ ու այդպես էլ չեն կարողացել դուրս գալ աշխատանքից, վախեցել են ռիսկի դիմել, որովհետև արդեն ընտանիք են ունեցել:

Ո՞վ է մեղավոր այս սխալների համար, որ գործել են. միայն իրենք: Մենք պետք է հավատանք մեր ուժերին, հարկ եղած դեպքում՝ ռիսկի դիմենք, ախր, այնքան բանի է ընդունակ մարդ արարածը: Չպետք է մտածենք, որ ուրիշներից տարբեր լինելը սխալ է: Ոչ ոք չի տա մեզ լավ կյանքի հնարավորություն: Մենք պետք է աշխատենք ինքներս մեզ վրա և ստեղծենք մերը: Ինչպես ասել է Քրիստոֆոր Ռիվը. «Հնարավորություններ չեն լինում, դուք եք ստեղծում դրանք»:

Մի հետաձգեք

Ինչ լավ է, որ հայերն ունեն Նոր Տարին նշելու սովորությունը: Ցավոք, շատերը չեն նույնացնում Ամանորը Սուրբ Ծննդյան հետ, բայց կարևորն այն է, որ նշում են:

Մարդիկ շատ հույսեր են կապում գալիք տարվա հետ, ամփոփում են նախորդ տարին, հիշում իրենց հաջողությունները, սխալերը կամ պարզապես լավ օրերը և փորձում են հաջորդ տարվա հունվարի մեկից փոխվել դեպի լավը, նոր նպատակներ են դնում իրենց առաջ, սկսում են ավելի շատ շփվել հարազատների հետ: Այս ամենը շատ լավ է:

Մեր թաղամասում կան անապահով և բազմազավակ ընտանիքներ: Մի քնաի օր առաջ նկատեցի, որ այդ ընտանիքներից մեկը տանածառ է դրել և պատրաստվում է Ամանորին: Շատ ուրախացա: Ամանորի շնորհիվ նրանք նույնպես կսկսեն ապրել նոր հույսերով ու երազանքներով:

Մի պահ պատկերացրեք հայերը չունենային Ամանորը նշելու սովորությունը: Ինչ անհետաքրքիր կլիներ, չէ՞, ամեն ինչ:

Բայց միայն Ամանորը կամ Ծննդյան օրերը չեն, որ պետք է ստիպեն նոր հույսերով ու նպատակներով ապրել:

Շատ եմ լսել, երբ մարդիկ ասում են, թե օրինակ` հենց Նոր Տարին գա, սկսելու են առողջ ապրելակերպ վարել և նման շատ ու շատ բաներ: Ես էլ տարիներ առաջ մի օր որոշեցի, որ հունվարի մեկից սկսելու եմ մայրիկիս օգնել տան հետ կապված գործերում: Բայց մայրիկս ինձ ոչ մի կերպ չկարողացավ համոզել, որ մի քանի օր շուտ սկսեմ օգնել իրեն: Մի քանի օր ձանձրացա տանը անգործությունից և հունվարի մեկից սկսեցի օգնել մայրիկիս: Սա սխալ է: Եթե ցանկանում եք փոխվել կամ միջոցներ ձեռնարկել Ձեր նպատակներին հասնելու համար, ապա մի հետաձգեք կամ մի նշանակեք հատուկ օր դրանք ի կատար ածելու համար, այլ դա արեք հենց հիմա, հենց այս վայրկյանին:

Ամենամեծ ռիսկը ռիսկի չդիմելն է

Ասում են` ես զարմանալի մարդ եմ։ Մի տարվա ընթացքում երեք անգամ փոխեցի որոշումս` մասնագիտության ընտրության հարցում։ Սկզբում ցանկանում էի ընտրել Ամերիկյան համալսարանի  «Անգլերեն և հաղորդակցություն» բաժինը։ Հետո (մոտ վեց ամիս անց) մասնակցեցի մի բիզնես սեմինարի, որից հետո որոշեցի ընտրել «Բիզնես» բաժինը, բայց մինչ այդ դեպքը, բիզնեսը ինձ համար «անհասանելի» ոլորտ էի համարում։ Իսկ հիմա՝ հինգ ամիս անց, մտածում եմ սովորել ծրագրավորում։

Ամբողջ կյանքում ատել եմ ծրագրավորումը։ Դեռ մեկ շաբաթ առաջ էլ ատում էի այն։

Ինչքան էլ որ չեմ սիրել ծրագրավորումը, միշտ էլ հարգել եմ ծրագրավորողներին և ծրագրավորում սովորողներին։ Նրանք ոչ միայն ապագայում կունենան բարձր վարձատրվող աշխատանք, այլ նաև մեծապես կօգնեն Հայաստանին։ Հայաստանը կարիք ունի շատ և լավ ծրագրավորողների։

Մինչև ընդունելության համար նախատեսված դիմումի հանձնման ժամկետը ունեմ երեք ամիս։ Քիչ չէ։ Կհասնեմ ներբեռնել ծրագիր՝ կոդեր գրելու համար, ինչպես նաև ձեռք կբերեմ մի լավ գիրք և կփորձեմ պարզել. արդյոք արժե՞ ծրագրավորում ընտրել, թե՞ ոչ։ Ում պատմում եմ այս մտքի մասին, բոլորն ասում են, որ խուսափեմ այսպիսի կտրուկ որոշումներ կայացնելուց, քանի որ երկար ժամանակ որոշված էր, որ բիզնես եմ սովորելու, այդպես էլ անեմ։ Բայց ինչո՞ւ ոչ։ Ի՞նչ պարտադիր է սովորեմ այն, ինչի մասին ավելի երկար եմ մտածել։ Շատ մարդիկ կան, ովքեր դեռ մանկուց որոշում են իրենց մասնագիտությունը, կամ գուցե իրենց ծնողներն են որոշած լինում, ինչը շատ հաճախ է լինում, և ընտրում են հենց այդ մասնագիտությունը։ Այդպիսով նրանք չեն նկատում տարիների ընթացքում իրենց շրջապատում ի հայտ եկող փոփոխությունները։ Չեն նկատում, որ որոշ մասնագիտություններ ժամանակի ընթացքում ավելի պահանջված են դառնում։

Կարծում եմ՝ պետք չէ խուսափել կտրուկ որոշումներ կայացնելուց կամ ինչ-որ փոփոխության հետ առերեսվելուց։ Պետք չէ կառչել անցյալում ունեցած որոշումներից կամ մտքերից։ Չէ ՞ որ մենք ժամանակի ընթացքում ավելի ու ավելի ենք զարգանում և բացահայտում նոր հետաքրքրություններ:

Ես շնորհակալ եմ ինձնից, որ ցածր ստացա անգլերենի քննությունս և չդիմեցի համալսարան։ Այլապես սովորելու էի «Անգլերեն և հաղորդակցություն» բաժնում ու, հավանաբար, հետո չէի էլ մտածելու այլ բաժին ընտրելու մասին։ Այս ամիսների ընթացքում ես, երկար ժամանակ մենակ մնալով իմ մտքերի հետ, շատ բան հասկացա ու բացահայտեցի։ Հասկացա, թե ինչ եմ ուզում իրականում, և թե ինչն է ինձ հետաքրքրում։

Ես շատ եմ հետաքրքրված բիզնեսով։ Հնարավորության դեպքում անպայման հիմնելու եմ իմ սեփական բիզնեսը, երբ էլ որ դա լինի։ Եթե անգամ ծրագրավորում սովորեմ, երբեք չեմ մոռանա ուսումնասիրել բիզնեսի գաղտնիքները։ Ամերիկյան համալսարանում հնարավորություն եմ ունենալու ծրագրավորմանը զուգահեռ ուսումնասիրել նաև բիզնես։

Եթե երեք ամսվա ընթացքում հասկանամ, որ այնուամենայնիվ ծրագրավորումը իմը չէ, ապա կսովորեմ բիզնես, բայց բակալավրիատի տարիներին չեմ դադարի ուսումնասիրել ծրագրավորումը։ Եվ հնարավոր է մագիստրատուրայում սովորեմ ծրագրավորում։ Ինչպես ասել է Մարկ Ցուկերբերգը. «Ամենամեծ ռիսկը ռիսկի չդիմելն է։ Մի աշխարհում, որը փոխվում է իսկապես արագ, միակ ստրատեգիան, որը երաշխավորում է ձախողում, ռիսկի չդիմելն է»։

Հակացուցվա՞ծ է, թե՞ ոչ

-Անուշիկ ջան, կարո՞ղ ես համացանցում նայել, թե զեյթունի ձեթը հակացուցումներ ունի, թե՞ ոչ,- հարցրեց տատիկս:

-Մի րոպե, հիմա նայեմ: Տատի՛կ, տարբեր կարծիքներ կան: Մի տեղ գրված է, որ հակացուցումներ չունի, մի այլ տեղ, որ խիստ հակացուցումներ ունի:

-Հիմա, ո՞ր կարծիքն է ճիշտ:

-Չեմ կարող ասել, ստույգ իմանալու համար պետք է գնամ հիվանդանոց ու տեղում ճշտեմ:

-Չէ՛, պետք չի, մի՛ գնա: Եթե մի տեղ գրված է, որ հակացուցված է, ապա չեմ օգտագործի:

Քանի որ շատ դասեր ունեի սովորելու, և տատիկս էլ պնդեց, որ չգնամ, չգնացի: Հետո էլ մոռացա գնամ:

Մի քանի ամիս հետո իմացանք, որ զեյթունի ձեթը ոչ միայն իրեն հակացուցված չէ, այլև անհրաժեշտ է: Ինձ շատ վատ զգացի նախ նրա համար, որ չգնացի հիվանդանոց` ճշտելու: Նաև, որ չփորձեցի հուսալի կայքեր գտնել, որտեղից կարող էի ստանալ անհրաժեշտ ինֆորմացիան: Ես գիտեմ անգլերեն, հետևաբար կարող եմ օգտվել ավելի շատ կայքերից, իսկ ինչպես վարվի նա, ով չգիտի անգլերեն: Հնարավոր չէ ամեն օր գնալ հիվանդանոց` ինչ-որ բան ճշտելու համար: Չկա այնպիսի հայալեզու և հայկական կայք կամ բլոգ, որտեղից մարդիկ կարող են գտնել ինֆորմացիա առողջության և առողջ ապրելակերպի մասին: Հավանաբար կան որոշները, որոնք հրապարակում են հոդվածներ, բայց մենք չգիտենք, որ աղբյուրին վստահել:

Պետք է ստեղծվի մի կայք, որը լիցենզավորված կլինի Առողջապահության նախարարության կողմից, և որի հոդվածները առանց ստուգվելու երբեք չեն հրապարակվի:

Հաստատ գիտեմ, որ տատիկիս նման շատերն են, համացանցից սխալ տեղեկություն ստանալով, վնասել իրենց առողջությունը:

Մենք կփոխենք Հայաստանը

Այսօր ֆեյսբուքում կարդացի մի հոդված, որն այնքան ոգեշնչեց ինձ։ Հոդվածի հեղինակը Վահագն Դիլբարյանն էր։ Նա «100 բիզնես գաղտնիքներ» գրքի հեղինակն է։

Հոդվածում նա գրել էր, թե ինչքան է ափսոսում, որ շատ բաներ չի արել մինչև իր քսաներկու տարեկանը, և դրանց կարևորությունը հասկացել է միայն վեց տարի հետո։ Դրանցից մեկը այն էր, որ գրքեր կարդալու փոխարեն հեռուստացույց է դիտել, որից շատ քիչ բան է սովորել։ Երբեք չի մտածել, որ կարելի է աշխատել մինչև բուհն ավարտելը։ Նա շատ քիչ է շփվել հարուստ և հաջողակ մարդկանց հետ, և լսել է այն մարդկանց, ովքեր ասել են, որ հարուստ մարդիկ վատն են, պետք է նրանցից հեռու մնալ։ Երբեք չի մտածել բիզնես հիմնելու մասին։ Բայց նա այդ ամենը հիմա գիտակցում է և ահա գրել է մի գիրք, որը շատ հայտնի է Հայաստանում, և բացի այդ, շատ անհրաժեշտ է հայ հասարակությանը։

Հիմա ամեն ինչ այլ է։ Երիտասարդները, թեկուզ միայն համացանցի շնորհիվ, ավելի շուտ են գիտակցում բաներ, որոնք հասկանալու համար առաջ պահանջվում էր կյանքի փորձ։ Հայաստանը ունի շատ խելացի երիտասարդներ, ովքեր համոզված եմ, կդառնան լավ մասնագետներ և կփոխեն Հայաստանը դեպի լավը։ Երիտասարդները, ցավոք ոչ բոլորը, գիտակցում են, որ կարող են շատ բան փոխել Հայաստանում, նրանք չեն վախենում սխալվելուց կամ անհաջողություններից։ Նրանցից շատերի մտքում կա Հայաստանում բիզնես հիմնելու գաղափարը։ Շատ մեծ հույս ունեմ, որ այս հիանալի սերնդի շնորհիվ Հայաստանի վիճակը կբարելավվի։ Հայ երիտասարդները ունեն մեծ ներուժ, որը նրանց առաջնորդելու է իրենց ողջ կյանքի ընթացքում։

Ինձ ոգեշնչում են շատ մարդիկ, որոնցից են` Ցուքերբերգը, Կալանիկը, Սթիվ Ջոբսը, ինչպես նաև` Վահագն Դիլբարյանը, Վահրամ Միրաքյանը… Շատ են նրանք։ Նրանք հասել են հաջողության։ Կիսվելով իրենց հաջողություններով, նրանք ոգեշնչում են շատերին։ Ես նույնպես հաջողության հասնելուց հետո, անելու եմ հնարավորը, որ մեր երիտասարդներին հայտնի դարձնեմ իմ հաջողության պատմությունը, կկիսվեմ իմ փորձով, կպատմեմ նրանց իմ գործած սխալների մասին, որ նրանք դասեր քաղեն դրանցից։

Միշտ պետք է հիշենք, որ Հայաստանի ապագան մեր ձեռքերում է։ Չպետք է թողնել հայրենիքը, հեռանալ այլ երկրներ` լավ կյանքի ակնկալիքներով։ Պետք է մնանք այստեղ և նպաստենք մեր երկրի զարգացմանը։ Չպետք է առաջնորդվենք շրջապատի այն մարդկանցով, որոնցից շատերը անվերջ բողոքում են կյանքի անարդար լինելուց և ոչինչ չեն ձեռնարկում։ Փոխենք ինքներս մեզ, հավատանք մեր ուժերին, թեկուզ մեզ հանդիպի անհաջողություն, պարզապես մոռանանք դրա մասին և առաջ գնանք։ Միշտ հիշենք, որ բոլոր հաջողակ մարդիկ շատ անհաջողություններ են ունեցել մինչև հաջողակ դառնալը։

Մենք կփոխենք Հայաստանը։