Միլենա Խաչիկյանի բոլոր հրապարակումները

milena khachikyan

Նրան, ում կորցրել ենք

Ես քայլում եմ Հանրապետության հրապարակով ու նայում երկինք: Մտքումս Փաշինյանի՝ տարիներ առաջ գրած տողերն են. «Արդյո՞ք անձրևը հայրենիք ունի, և մի՞թե ինձ վրա քո ամպացած արցունքները չեն թափվոմ»: Մտածում եմ՝ իսկ կարո՞տը: Կարոտը հայրենիք ունի՞: Ես չգիտեմ, բայց թե հարցնելու լինեին, կասեի՝ ունի. նա է, ում մենք կորցրել ենք:

Հրապարակի երկինքը ամպամած է, գուցե անձրեւ գա, թեպետ չեն կանխատեսել: Բայց դա ի՞նչ էական է, չէ՞ որ կյանքն իրականում այն է, ինչ տեղի է ունենում մեզ հետ, մինչ մենք մտածում ենք, անվերջ մտածում…

Բայց այսօր առանց մտածելու քայլերս ինձ բերեցին այստեղ՝ հիշեցնելու վերջին ժամանակների երեկոները՝ նույն այս երկնքի տակ, բազմամարդ, աղմկոտ… Ժամանակներ, երբ ներսումս ծնվեց ու մեռավ հազար ու մի վախ…

Ապրիլի 20-ն էր, ինձ համար՝ շարժման վեցերորդ օրը: Ներսումս լռեցնելով իմ ինտրովերտ ու դեմոֆոբ մասին՝ դուրս էի եկել փողոց՝ շարունակելու կռիվը նրանց, ովքեր պայքարում էին արդեն տարիներ կամ տարիներ է՝ ֆիզիկապես էլ չէին պայքարում:

Ապրիլի 20-ը փաստորեն ապակենտրոնացման սկիզբն էր, նաև սկիզբն էր շատ ու շատ բաների…

Մի քանի ընկերներով հանդիպեցինք Երիտասարդական մետրոյի տարածքում, բայց չգտանք ոչ ոքի, ում հետ կարող էինք փողոց փակել: Իհարկե, մենք հետո պիտի հասկանայինք, որ այդքանով էլ կարող էինք, իսկ ավելի ուշ՝ նաև համոզվեինք, որ մեզնից յուրաքանչյուրն անգամ մենակ էր կարող: Բայց այդ՝ հետո:

Սկսեցինք քայլել դեպի Մաշտոց՝ հանդիպելու այնտեղ հավաքվածներին: Քայլել՝ կասկածանքով նայելով մեզ անսպասելի միացած մարդկանց, ովքեր գուցե ոչ էլ կասկածելի էին: Պարզապես օդում դեռ ինչ-որ վախ կար, և կար զգացողություն, որ ուր որ է՝ ինչ-որ բան լինելու է:

Եվ այդ ինչ-որ բանը չուշացավ:

Մյուսներին միանալ մենք չհասցրինք, որովհետև Մաշտոցի պուրակ հասնելուն պես հայտնվեցին անհավանական թվով ոստիկաններ, ու սկսվեց այդ օրերի հայտնի բռնոցին. ցուցարարներից շատերը փախան, շատերը բռնվեցին, իսկ ես….

Ես մնացի կանգնած պուրակի կենտրոնում, մենակ, առանց ինչ-որ մեկի: Մի լավ աղջիկ կասեր՝ ամենից հետո միայն ես մնացի ինձ: Եվ իսկապես, ընկերներիս հաջողվեց փախչել, իսկ ես, որ ֆոտոխցիկով էի, մնացի կանգնած նույն տեղում, ու իմ կողքով վազեցին անցան ցուցարարներ, ոստիկաններ… Հիմա՝ այսքան օրեր անց, ինձ երբեմն թվում է, թե ես դեռ կանգնած եմ այնտեղ նույնքան զարմացած, անհաղորդ, կանգնած եմ մենակ, ինքս ինձ հետ, ու իմ կողքով վազում անցնում են ընկերներս, օրերը…

Մի քանի լուսանկար անելուց հետո նկատեցի թերթի մոտակա կրպակը ու շտապեցի այնտեղ: Կրպակի աշխատողը, որ նիհար, ակնոցավոր կին էր, միանգամից նկատեց անհանգիստ տեսքս ու ինձ ներս մտցրեց.

-Արի-արի՛, ֆոտոխցիկդ էլ պահիր, թե չէ քեզ էլ կտանեն:

Ես մնացի նրա մոտ ողջ ընթացքում ու դողացող մատներով գրեցի կատարվածի մասին: Նա էլ պակաս անհանգիստ չէր երևում, ու որքանով ես հասկացա, ինչ-որ մեկը նրա մտերիմներից ցույցի էր ուրիշ մի տեղ: Իհարկե, կարելի էր հետաքրքրվել, թե ով, որտեղ, բայց այդ պահին ես ավելի շատ ընկերներիս մասին էի մտածում, իսկ նա խոսում էր մեզ մոտեցած մի ծանոթ կնոջ հետ, ով շարունակ կրկնում էր.

-Տեսա՞ր, տեսա՞ր՝ վայրենիներն ինչ արեցին…

Երբ ամեն ինչ խաղաղվեց, ես շնորհակալություն հայտնեցի ու հեռացա՝ միանալու մյուսներին՝ ճանապարհին թարս-թարս նայելով ինձ հանդիպած բոլոր ոստիկաններին, իբր նրանք էլ պիտի զգային ու նեղսրտեին:

Չնայած, ո՞վ գիտե:

***

Հրապարակն ավարտվում է, իսկ մտքերս շարունակում են լողալ օրերի ու մարդկանց միջով՝ ի վերջո կանգնելով կրպակի այդ հոգատար կնոջ պատկերի առաջ…

Օրեր առաջ մենք հանդիպեցինք: Դա մեր երկրորդ հանդիպումն էր: Ես իհարկե, էլի էի անցել այդ հատվածով ու կարող էի մոտեցած լինել՝ նրան տեսնելու: Բայց չէի մոտեցել: Չգիտեմ՝ ինչու: Մի անգամ նույնիսկ նկատել էի, որ կրպակը փակ է, բայց ժպիտով էի անցել դրա կողքով ու չէի անհանգստացել: Այնինչ անհանգստանալ պետք էր:

Ուրախ ժպիտով մոտեցա կնոջն ու հարցրի.

-Ինձ հիշո՞ւմ եք:

Կարելի էր ուրիշ սկիզբ մտածել, դժվար թե հիշեր: Պատմեցի, հիշեց, ու ամեն ինչ տեղն ընկավ.

-Հետս դժբախտ դեպք էր պատահել, գլուխս խառն է, կներես…

Ես չգիտեմ՝ ինչպես կարողացա հարցնել նրան, թե ինչ էր պատահել, ու ինչպես շարունակեցի նայել աչքերին, երբ ասաց.

-Տղաս օրեր առաջ մահացավ. հիվանդ էր:

***

Հարցնում եք՝ արդյո՞ք կարոտը հայրենիք ունի: Ունի. այդ հայրենիքը նա է, ում մենք կորցրել ենք:

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Ստեփանակերտը

Ստեփանակերտը քաղաք է, ուր տանող ճանապարհով անվերջ գնում-գալիս են զինվորներին տեղափոխող մեքենաները:

Քաղաք է, որի ճանապարհին զինվորները երբեմն իրենց երազներն են թողնում:

Որի ճանապարհին, սակայն, շարունակում են երազել:

Ստեփանակերտը քաղաք է, ուր գալիս են աշխարհի տարբեր կողմերից, գալիս են զարմացած, ժպիտով…

Քաղաք է, ուր մարդիկ ժպտում են, որքան հնարավոր է:

Քաղաք, ուր ամեն քայլափոխի զինվորական համազգեստով մարդկանց տեսնելը սովորական է, ուր զինվորական համազգեստով են կարծես բոլորը՝ մեծից փոքր, աղջիկ ու տղա:

Ստեփանակերտը քաղաք է, որի հրապարակներում երեկոյան լսվում է «Ախպերս ու ես»-ը:

Քաղաք, որի հրապարակներն անգամ հուսադրում են «մամ ջան, չտխրես…»-ով:

Բայց նաև քաղաք է, որտեղ մայրերը տխրում են:

Ստեփանակերտը քաղաք է, որ կառուցվում է նաև գետնի տակ, որովհետև քաղաք է, որտեղ գետնի երեսին ապրելը մի քիչ վտանգավոր է:

Երբեմն՝ մի քիչ շատ:

Քաղաք, որտեղ դժվար է չփշաքաղվել առաջին այցով, որտեղ դժվար է թաքցնել հուզմունքը։

Ստեփանակերտը քաղաք է, որտեղ սիրում են, պայքարում, ծաղկում…

Քաղաք է, որը սիրում է ու ծաղկում:

Եվ քաղաք, որին սիրում են:

«Յուրաքանչյուր մարդ ինձ համար մի պատմություն է». Արման Ֆաթիջ

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Ինչպես գիտեք, հուլիսի 9-15 Ավստրիայի Զալցբուրգ քաղաքում անցկացվեց Media Moving Forward ծրագիրը, որի շրջանակներում մենք՝ 17-ի թղթակիցներով, ոչ միայն ծանոթացանք թվային տեխնոլոգիաներին և մերօրյա մեդիայի մարտահրավերներին, այլև հանդիպեցինք հետաքրքիր երիտասարդների, ովքեր ևս իրենց երկրում զբաղվում են լրագրողական գործունեությամբ, նյութեր գրում, թղթակցում այս կամ այն լրատվամիջոցին: Նրանցից մեկն էլ քսանհինգամյա Արման Ֆաթիջն է՝ Բոսնիա և Հերցոգովինայից, ով, ավարտելով Սարաևոյի պետական համալսարանի փիլիսոփայության և գրականության բաժինը, այժմ բնակվում է Սլովենիայում՝ ուսումը այնտեղ շարունակելու նպատակով:

-Արման, պատմիր մի փոքր քո մասին:

-Եկեք ասենք այսպես. ես լրագրող եմ և մշակութային քննադատ: Վաղ տարիքում երազում էի դառնալ գրադարանավար, բայց ընտանիքս ասում էր, որ դա եկամտաբեր գործ չէ: Ավագ դպրոցում ընտրել էի ինժեներության բաժինը. ծնողներս կարծում էին՝ դա այն է, ինչ պետք կգա ապագայում: Բայց երկու տարի սովորելուց հետո հասկացա, որ այն իմը չէ. պատկերացրեք մի լսարան, որտեղ բոլորը լսում են ինժեներության մասին լեկցիա, իսկ մի տղա նստած Սելինջեր է կարդում… Ես ուզում էի ընտրել մի մասնագիտություն, որը մոտ կլիներ պատմություններ գրելուն: Ես սիրահարվել էի գրելուն այն բանից հետո, երբ մասնակցել էի կինոքննադատության մի դասընթացի: Ինձ դուր էր գալիս ֆիլմեր նայելը, կարդալը, հետո՝ դրանց մասին գրելը:

-Փիլիսոփա լինելն օգնո՞ւմ էր այդ գործում:

-Փիլիսոփայությունը հիանալի հիմք է մուտք գործելու համար ուզածդ ոլորտ: Իմ դեպքում, այո, այն օգնեց հասկանալ՝ ինչպես գրել, զարգացրեց ստեղծագործ միտքս: Առհասարակ, փիլիսոփայությունը կապ ունի բոլոր բնագավառների հետ՝ գիտություն, էկոնոմիկա… Այն օգնում է գտնել պատասխաններ:

-Ինչո՞վ ես զբաղվում ուսմանը զուգահեռ:

-Քանի որ ես մոտ եմ մշակույթին և սիրում եմ գրել, գրում եմ և նյութերս վաճառում տարբեր խմբագրությունների: Այսինքն՝ սովորում և աշխատում եմ միաժամանակ:

-Ո՞ր կազմակերպությունն ես ներկայացնում այստեղ:

-Ես մի մասն եմ Բոսնիա և Հերցոգովինայում գործող ONAuBiH կազմակերպության: Այն գործում է արդեն տասներկու տարի, անցկացնում է մեդիա-վերլուծություններ, կազմակերպում վորքշոփեր, սովորեցնում երիտասարդներին գրել, հարցազրույցներ վարել: Այսինքն՝ հարթակ է երիտասարդ լրագրողների համար: Կենտրոնն ունի նաև իր ամսագիրը՝ «Karike»-ն (անվանումը թարգմանաբար նշանակում է՝ կապեր): Այն ստեղծվել է տասը տարի առաջ և սկզբում գործել է տպագիր տարբերակով, երկու տարի առաջ դարձավ օնլայն:

-Ինչպե՞ս սկսեցիր թղթակցել:

-Շատ պատահաբար. ես պարզապես ճանաչում էի նրանց լրագրողներից մեկին, ով ինձ առաջարկեց միանալ իրենց: Դրանից առաջ մենք 4-5 ընկերներով ունեինք մեր սեփական մշակութային կենտրոնը, որտեղ կազմակերպում էինք տարբեր ցուցահանդեսներ, պոեզիայի օրեր… Եվ քանի որ մեր կազմակերպությունն այդ ժամանակ փակման շեմին էր, ես որոշեցի թղթակցել այդ ամսագրին: Եվ արդեն երկու տարի է՝ այնտեղ եմ:

-Ինչի՞ մասին ես գրում սովորաբար:

-Երբ նոր էի սկսել թղթակցել, գրում էի գրախոսություններ ֆիլմերի մասին, բայց հետո ինքս ինձ ասացի. «Գուցե պետք է փորձել նոր մի բան»: Եվ սկսեցի հարցազրույցներ վարել, զեկուցումներ պատրաստել: Հիմա, երբ ապրում եմ արտասահմանում, գրում եմ այն ամենի մասին, ինչ տեսնում եմ այնտեղ. իմ ապրումների, զգացողությունների… Ուզում եմ ցույց տալ մարդկանց, թե ինչ է նշանակում լքել երկիրդ: Նաև ուզում եմ գրել Կոլումբիայում գտնվող էմիգրանտների խնդիրների մասին:

-Ովքե՞ր են ամսագրի ընթերցողները:

-Հիմնականում երիտասարդությունը, ուսանողությունը: Մի անգամ մի հետաքրքիր դեպք պատահեց. մեր ընթերցողներից 18 տարեկան մի տղա գտավ ինձ ու պատմեց, որ կարդալով իմ նյութերը՝ ոգեշնչվել է և որոշել ինժեներության փոխարեն լրագրությունն ընտրել: Կարծում եմ՝ դա իմ ամենամեծ նվաճումն է, որովհետև ես իմ նյութերով, փաստորեն, կարողացել եմ ազդեցություն ունենալ ինչ-որ մեկի որոշման վրա:

-Իսկ ո՞վ է եղել քեզ ոգեշնչողը:

-Մի ժամանակ կատակելով ասում էի՝ ես ինքս եմ իմ ոգեշնչման աղբյուրը: Չգիտեմ, վաղուց չեմ մտածել այդ մասին…

-Ինչպե՞ս ես գտնում գրելու թեմաներ:

-Հիմնականում թեմաներն են գտնում ինձ: Ամիսներ առաջ ընկերներս առաջարկեցին գրել մի փողոցային արվեստի մասին: Դրանից հետո ես շարունակեցի այդ թեման՝ իբրև մշակույթի մաս: Իսկ երբ ես եմ գտնում թեմաներ, ընտրում եմ այնպիսիք, որոնք ոգեշնչում են ինձ և կարող են ոգեշնչել ուրիշներին էլ: Դրանք հիմնականում պատմություններ են երիտասարդների մասին, ովքեր, չունենալով որևէ ռեսուրս, ստեղծում են հիանալի գործեր, այսինքն՝ ապրելով մթության մեջ՝ կռվում են դրա դեմ: Երևի հենց նրանք են ինձ ոգեշնչողը:

-Խոսենք մեր Media Moving Forward ծրագրից: Ինչպե՞ս ստացվեց, որ մասնակցեցիր:

-Շատ հետաքրքիր էր, ես Սլովենիայում էի, երբ իմ խմբագիրը գրեց ինձ: Նա ուզում էր իմանալ, թե ինչ ունեմ անելու հուլիսի 9-15-ն ընկած հատվածում: Ես փորձեցի հասկացնել նրան, որ զբաղված եմ լինելու, որ գործեր ունեմ: Բայց երբ նա ասաց, որ նման ծրագիր կա, այն էլ Զալցբուրգում, անմիջապես համաձայնեցի, որովհետև շատ շուտ ձանձրացող եմ և կարիք ունեի նոր մի բանի:

-Եվ ինչպիսի՞ն են տպավորություններդ հիմա, ի՞նչ սովորեցիր այստեղ:

-Ես թվային տեխնոլոգիաներին ծանոթ էի, և կարելի է ասել, դասերի մեծ մասն ինձ համար նորություն չէր: Միգուցե սովորեցի ուրիշների հետ կիսվել իմ փորձով: Բայց պետք է նշեմ, որ ես այստեղ եմ ոչ միայն ինչ-որ բան սովորելու, այլև պատմություններ պատմելու համար: Այստեղ հավաքված են բազում հետաքրքիր մարդիկ, իսկ յուրաքանչյուր մարդ ինձ համար մի պատմություն է: Դրանից բացի, շատ հետաքրքիր է հանդիպել օտարերկրացիների, մարդկանց, որոնց հետ նախկինում երբեք առիթ չէի ունեցել շփվելու, ինչպես, ասենք, հայերի, իտալացիների… Եվ իհարկե, հետաքրքիր է բացահայտել Զալցբուրգը, այս լեռները, տպարանը… Կարճ ասած՝ Զալցբուրգը հիասքանչ քաղաք է:

«Ոչ մի կարևոր բան, բայց այդ պահին ծնվեց գաղափարը»

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Նախորդ շաբաթ մենք Ավստրիայում մասնակցում էինք Media Moving Forward ծրագրին։ Դե, դրա մասին ահագին արդեն կարդացել եք մեր կայքում։ Ծրագրի շրջանակներում մեզ հետ էին նաև երիտասարդ ծրագրավորողներ, որոնք մասնակցում էին Mobile Youth App Camp-ին։ Այս ափ-քեմփի ժամանակ ծրագրավորողները ներկայացնում էին իրենց ստեղծած հավելվածները։

Հարցազրույց ափ-քեմփեր (App Camper), երիտասարդ ծրագրավորող Յակոբ Լոբոդեցկիի հետ։ 

-Ներկայացեք խնդրեմ։

-Իմ անունը Յակոբ Լոբոդեցկի է, ես Լեհաստանից եմ։ Սովորում եմ գեոինֆորմատիկա Վարշավայի տեխնոլոգիայի համալսարանում (Warsaw University of Technology), դա կապված է գեոդեզիայի և ՏՏ ոլորտի հետ։

-Ի՞նչ է ափ-քեմփը, և ինչպես որոշեցիք մասնակցել դրան։ 

-Ես այդքան էլ վստահ չէի, թե իրականում ինչ է դա, միայն տեսել էի գովազդը ինտերնետում, որը ինչ-որ մրցույթի մասին էր իմ երկրում։ Իմ հավելվածը արդեն զարգացման որոշակի փուլում էր գտնվում, ես որոշեցի մասնակցել ընկերոջս հետ, քանի որ ես ստեղծել եմ այդ հավելվածը հենց ընկերոջս հետ, դա շատ կարևոր է։ Մենք ոչ մի ակնկալիք չունեինք, բայց ընտրվեցինք։ Դա անակնկալ էր մեզ համար։ Այսպիսով, հիմա ես արդեն հաստատ գիտեմ, որ ափ-քեմփը երիտասարդ մարդկանց, աշխարհի տարբեր անկյուններից եկած ծրագրավորողների հանդիպում է, որի ժամանակ դուք ծանոթանում եք, տեսնում եք, թե ինչպես են աշխատում մյուսները և շատ նոր բաներ եք սովորում։ Այս հանդիպումը շատ հետաքրքիր է, քանի որ շատ մարդիկ աշխատում են լրիվ տարբեր տեխնոլոգիաներով, տարբեր պրոյեկտների վրա, հետևաբար, մենք կարող ենք փոխանակել մեր փորձը։

-Պատմեք խնդրեմ Ձեր հավելվածի մասին։

-Իմ “ReadyToGo” հավելվածը հրավեր է մարդկանց ավելի շատ շարժվելու և կյանքում զբաղմունքներ գտնելու, որովհետև մարդիկ հիմնականում նստած են։ Այսպիսով, իմ հավելվածի հիմնական ֆունկցիան է՝ օգնել վազորդներին գտնելու ճանապարհներ, որտեղ կարող են վազել, քայլել կամ հեծանիվ քշել։ Խնդիրն այն է, որ վազորդները հիմնականում վազում են նույն ճանապարհներով, ինչը պարզապես ձանձրալի է, հետևաբար, նրանց համար իսկապես լավ կլինի գտնել այլ ճանապարհներ, այլ գաղափարներ։ Ավելին, երբ դու, օրինակ, արձակուրդում ես և ոչինչ չգիտես քո շրջապատի մասին, այս հավելվածը կօգնի քեզ գտնելու վազքուղիներ։

Ես ուզում եմ բարելավել իմ հավելվածը, այն կներառի ամբողջ վազելուն պատրաստվելու գործընթացը, օրինակ՝ ցույց կտա օդի աղտոտվածությունը, եղանակային պայմանները, կառաջարկի տաքացնող վարժություններ և այլն։

-Ինչպե՞ս առաջացավ հավելվածը ստեղծելու գաղափարը։

-Կարծում եմ՝ դա ուղեղային գրոհի արդյոււնք էր։ Մենք հանդիպել ենք ընկերների մի խմբով ու խոսում էինք ուսումնական առաջադրանքի մասին, ոչ մի կարևոր բան, բայց այդ պահին ծնվեց գաղափարը։ Մենք մտածեցինք մի բան, որը օգտակար կլինի մարդկանց համար և որը դեռ գոյություն չունի։

-Դուք ինքներդ վազո՞ւմ եք։ Այս հավելվածը հենց Ձեզ համար է՞լ է, թե դուք կարծում եք, որ այն պարզապես լավ բարեփոխում է հասարակության համար։

-Մի քիչ շփոթեցնող հարց է, ես պարբերական վազորդ չեմ կամ պրոֆեսիոնալ մեկը։ Վազում եմ ժամանակ առ ժամանակ, իհարկե, և հենց այդպես էլ փորձարկել եմ իմ հավելվածը, բայց հանդիպել եմ նաև վազորդների հետ, որոնք ուզում էին ունենալ այս հնարավորությունը։ Դա էր իրական պրոբլեմը։ Վազորդները միշտ ասում էին, որ կուզենային ունենալ իմ հավելվածի նման մի բան։

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

-Ինչքա՞ն ժամանակում է ստեղծվել հավելվածը։

-Բացի ինձնից և ընկերոջիցս, այս հավելվածի վրա աշխատում էին ևս 8 հոգի, կար մի փոքր դժվարություն ներգրավվելու հետ կապված։ Բացի դրանից, մենք դասեր ունեինք, դա ամբողջական աշխատաժամանակով աշխատանք չէր։ Կարծում եմ՝ ծրագրավորման փուլը մոտավորապես կես տարի է տևել։

-Ո՞րն էր այդ գործընթացում ամենամեծ դժվարությունը։

-Սկզբում խնդիրն այն էր, որ մենք փորձել էինք ստեղծել մեծ թիմ և հաղորդակցությունը այդքան էլ լավ չէր։ Օրինակ՝ մենք առաջադրանք էինք տալիս ինչ-որ մեկին և սպասում էինք մեկ, երկու, երեք շաբաթ. արձագանք չկար։ Դրանից հետո թիմում մնացինք միայն ես ու ընկերս, և պրոբլեմներն արդեն հիմնականում տեխնիկական էին։

-Իսկ ինչպե՞ս էր ստեղծվել ձեր թիմը դպրոցի՞ց, համալսարանի՞ց։

-Թիմը ստեղծվել էր քոլեջից։ Մենք ունենք ուսանողների ասոցիացիա, կոչվում է “Geoida”։ Մենք պարզապես հարցրել էինք, թե ով է ուզում միանալ մեր ծրագրին։

-Եվ ընդհանուր քանի՞ հոգուց է բաղկացած թիմը։

-Սկզբում մենք 10 հոգի էինք, հիմա, ինչպես արդեն նշեցի, միայն ես և ընկերս։ Մյուսները նույնպես մեծ աշխատանք են կատարել, օրինակ՝ ուսումնասիրել են մյուս նման հավելվածները, հարցուփորձ են արել վազորդներին մեր հավելվածի մասին։ Դրանից ավելի նրանք մեզ օգնել չէին կարող։

-Հասանելի է՞ արդյոք Ձեր հավելվածը ցանկացած երկրում, թե այն աշխատում է միայն Ձեր երկրում։

-Տվյալները Open Street Maps-ից են, որը գլոբալ ծառայություն է, հետևաբար այլ երկրներում նույնպես պրոբլեմներ չեն լինի։ Իհարկե, դեռ շատ աշխատանք կա կատարելու, օրինակ՝ թարգմանությունները, որոնք դեռ արված չեն, բայց կարծում եմ՝ արագ աշխատանք է։

-Խոսենք Media Moving Forward-ից, ինչպե՞ս հայտնվեցիք այստեղ։

-Նույն ափ-քեմփի շրջանակներում։ Դիմեցի և ընտրվեցի, քանի որ ունեի իմ սեփական հավելվածը։ Եվ հիմա ես այստեղ եմ։

-Այստեղ հնչում են շատ նոր գաղափարներ և կարծիքներ։ Ի՞նչ եք կարծում, դա կօգնի՞ Ձեզ գտնելու նոր լուծումներ Ձեր հավելվածի համար։

-Այո, կարծում եմ։ Իմ խնդիրն այն է, որ ես ունեմ շատ գաղափարներ, բայց վստահ չեմ՝ որ ճանապարհով պետք է գնալ, որպեսզի դարձնեմ իմ հավելվածը յուրահատուկ և հաջողված։ Այսպիսով, ես ունեցա ավելի շատ նոր մտքեր, որոնք կարող են իսկապես օգնել ինձ։

-Ո՞րն էր Ձեզ համար այս օրերի ամենահետաքրքիր մասը։

-Կարծում եմ՝ հավելվածների ներկայացումը։ Ես հնարավորություն ունեցա ներկայացնելու իմը և տեսնելու, թե ինչպես են ուրիշները անում դա։

-Ի՞նչ հետագա պլաններ ունեք։

-Բազմաթիվ պլաններ ունեմ, քանի որ այս նույն ընթացքում ես ստեղծում եմ իմ երկրորդ հավելվածը համալսարանի համար։ Հավելվածը օգնում է շենքերի ադմինիստրացիոն աշխատողներին՝ բանալիներ տրամադրելու ու դրանք հետ ստանալու գործում։ Հիմա շատ ձանձրալի կլիներ, եթե աշխատողները ունենային գրքեր, մատյաններ, որտեղ էլ գրեին մարդկանց անունները, հետո՝ ստուգեին։ Այդ պատճառով էլ մենք ստեղծեցինք այդ հավելվածը, որպեսզի դարձնենք այդ պրոցեսը ավելի արագ։ Սեղանի վրա հարմարեցված կլինի թաբլեթ, որտեղ մարդիկ կգրեն իրենց անունները, կընտրեն սենյակը և կստանան բանալին։ Հուսով ենք՝ մեր հավելվածը կսկսի աշխատել արդեն սեպտեմբերից։

Հարցազրույցը պատրաստեցին՝ Միլենա Խաչիկյանը, Սառա Մարտինսը, Մարիամ Նալբանդյանը

Զալցբուրգ. MEDIA MOVING FORWARD. օր 5

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Այսօր հինգշաբթի է, թերթիս օրը: Եթե լինեի Երևանում, առավոտյան կշտապեի կրպակ` այն գնելու, ու պատմվածքիս հետ աչքի պոչով կկարդայի նաև, թե ինչ են հուշում աստղերն իմ մասին զալցբուրգյան այս շաբաթվա համար, կկարդայի ու չէի հավատա:

Մեկ-մեկ թվում է, թե Երևան գալով` չեմ հավատալու նաև, որ եղել եմ այստեղ, որ քայլել եմ անվերջ Զալցախ գետի կողքով, անցել ամենագեղեցիկ կամուրջներով, տեսել Մոցարտի տունը, տեսել մարդկանց, ովքեր երջանիկ են և չգիտեն` ինչու:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Բայց քանի դեռ այստեղ եմ, հավատալը հեշտ է:

Այսօր դասընթացի հերթական օրն է, օր, որ սկսվեց առավոտյան որքշոփով` քարտեզագրության և վիզուալիզացիայի միջոցով ինֆորմացիա տալու և ստանալու թեմայով: Դասընթացավարը դարձյալ Մարտինն էր, ով, ի դեպ, երբեմն մեզնից հայերեն բառեր է հարցնում, փորձում դրանք ճիշտ արտասանել: Առհասարակ, մեզ ու մեր երկիրը այստեղ բոլորն էլ գիտեն, անգամ զարմանում են, երբ հարցնում ենք` ծանո՞թ եք արդյոք Հայաստանին:

Մարտինը մեզ ցույց տվեց քարտեզներ` տարբեր ժամանակների ու տարբեր երկրների, ապա ծանոթացրեց մի ծրագրի, որ կոչվում է Geocitizen: Սրա միջոցով հնարավոր է գտնել վիճակագրական բազմաթիվ տվյալներ:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Հետո մենք սկսեցինք աշխատել մեր հարցազրույցների վրա, որ վերցրել էինք նախորդ օրը ծրագրավորողներից մեկից, գրի առանք դրանք և միացրինք իրար: Մեր թիմում երեքս էինք` ես, Մարիամը և Սառան` Պորտուգալիայից: Այս աշխատանքները պետք է ստուգվեն մոտակա օրերս և հրապարակվեն Youth Press-ի կայքում:

Արդեն երեկոյան մենք գնացինք Hellbrunn կոչվող վայրը` Water game-ի: Սա մի չքնաղ այգի է` հին կառույցներով, որտեղ ամենաանսպասելի անկյուններից շատրվաններ են միանում ու ջրում քեզ, դե, եթե իհարկե, չես հասցնում փախչել, ինչպես մենք էինք անում:

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը` Միլենա Խաչիկյանի

Իսկ փախչել երբեմն պետք է անգամ ամենահարազատ Երևանից, որովհետև այստեղ` Զալցբուրգում, մեզ են սպասում ամենագունավոր շենքերը, գունավոր մարդիկ և գունավոր մի քանի օր ևս:

Զալցբուրգ. Media moving forward. օր 2

Քաղաք՝ ամպերի մեջ

Ես բացում եմ աչքերս ու առաջինը նայում առաստաղին. սպիտակ է, նկարս էլ չկա, այսինքն՝ տանը չեմ: Կրկնում եմ այս նախադասությունը մի քանի անգամ, ինքս ինձ հիշեցնում բոլոր նրանց, ովքեր գալիս են մտքիս՝ տուն բառն ասելիս, և նրանց, ովքեր հենց տունն են, որ կան, կրկնում եմ, երբ հանկարծ միանում է անծանոթ մի երաժշտություն, ու ես հասկանում եմ՝ դա ինձ հետ ապրող բելառուս աղջկա զարթուցիչն է:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Ժամը ութն է՝ վեր կենալու ժամանակը:

Երկրորդը, որ անում եմ, երկինք նայելն է: Առհասարակ, երկինքը միակ տեղն է, ուր ես երբեք չեմ հոգնի նայել: Զալցբուրգի երկինքը մեծ հաշվով նույնն է, ինչ մերը: Իսկ գուցե ամեն տեղ է նույնը…

«Ամպամած է, անձրև կգա հաստատ»,- մտածում եմ ինձուինձ ու քայլում դեպի պատշգամբ, երբ անձրևի երկու կաթիլ ընկնում է երեսիս: Նախաճաշ՝ անձրևի տակ. հավես է, չէ՞:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Այսօր երկրորդ օրն էր Զալցբուրգի. քաղաք, որ ինձ Վանաձորն է հիշեցնում, քաղաք՝ սարերի ու ամպերի մեջ: Եվ հակառակ սրան՝ անչափ արևոտ ու անսահման պայծառ մարդիկ:

Այդ մարդկանցից մեկն էլ Մարտինն է: Նա ողջունում է մեզ և ներկայացնում Youth Press-ը, խոսում մեր ծրագրի, մասնակից երկրների մասին: Հետո մենք բաժանվում ենք խմբերի և քննարկում խոսքի և մամուլի ազատությունը տարբեր երկրներում: Հետաքրքիր է, որ մի հետազոտության համաձայն՝ հարյուր ութսուն երկրներից Հայաստանը ութսուներորդն է: Այս ցուցանիշը պիտի որ փոխվի շուտով, չէ՞:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Ապա քննարկում ենք ավանդական տեխնոլոգիաներից անցումը թվայինի. մի բան, որ կատարվում է հիմա, հենց այս պահին և կատարվում է ողջ աշխարհում: Արդյունքում, անգամ համացանցն է միտված մնալու ավանդականների կողքին: Իսկ այ, թերթերը… Մեկ այլ հետազոտության համաձայն՝ տպագիր մամուլը նախընտրում է երիտասարդների ընդամենը հինգ տոկոսը, որոնց շնորհիվ էլ վերջինս չի մահանում, և լավ է, որ այդ հինգ տոկոսից մեկն էլ դու ես… Այո, ես սիրում եմ թերթն ավելի, քան ռադիոն, և շատ ավելի, քան հեռուստատեսությունը, գուցե որովհետև սիրում եմ այն, ինչ հնարավոր է շոշափել ու զգալ կամ գուցե սիրո համար ամենևին էլ պետք չէ պատճառներ փնտրել…

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Մինչ ես մտածում եմ այս մասին, գալիս է ժամը ընթրիքի: Մենք գնում ենք քաղաքի կենտրոն՝ ընթրելու և հանդիպելու այն ծրագրավորողներին, որոնք վաղը պիտի ներկայացնեն մեզ իրենց նախագծած հեռախոսային ծրագրերը:

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Աիդա Շահբազյանի

Իսկ մինչ ա՞յդ… Մինչ այդ մենք ունենք մի քանի ժամ՝ շրջելու այս խաղաղ քաղաքի խաղաղ փողոցներով ու սիրով նայելու բոլոր նրանց, ովքեր անառիթ ժպտում են մեզ ամենաանկեղծ բարևով:

«Ես իմ ապագան այլևս Հայաստանում եմ տեսնում». Շուշանիկ Ասատրյան

24774818_1576935299063739_2639247517599530748_nԵրեք հարյուր յոթանասուն հազար. սա այն մարդկանց թիվն է, որ արտագաղթել է Հայաստանից նախորդ կառավարության շրջանում: Իսկ քանի՞սը դեռ կարտագաղթեին, եթե չլինեին վերջին իրադարձությունները, որոնց արդյունքում փոխվեց քաղաքական իրադրություն, իշխանություն, կառավարություն, փոխվեցին շատ ու շատ բաներ: Այս հարցի պատասխանը ես չգիտեմ, բայց փոխարենը գիտեմ մեկին, ում համար նշածս փոփոխությունները առիթ հանդիսացան վերանայելու սեփական որոշումները երկրից գնալ-չգնալու հետ կապված:

Քսանմեկամյա Շուշանիկ Ասատրյան է՝ ծնունդով Երևանից, արմատներով՝ Մուշից ու Սյունիքից: Ապրել ու մեծացել է քաղաքային միջավայրում, բայց շատ կապված է բնությանն ու լեռներին, ասում է՝ կիսով չափ քաղաքացի եմ, կիսով չափ՝ լեռնեցի.

-Երևանում ամենաշատը Սայաթ Նովա փողոցն եմ սիրում, ինչ-որ հարազատ զգացողության կա այնտեղ: Իսկ հեղափոխության օրերին, երբ նստարաններով փակել էին, ավելի կոլորիտային էր դարձել:

Հեղափոխությանը դեռ կհասնենք, նախ հասկանանք, թե ինչ ճանապարհ է անցել նա, ու որն է եղել պատճառը երկրից մեկնել ցանկանալու:

Օրեր առաջ Շուշանիկն ավարտեց ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը, հիմա արդեն հետադարձ հայացքով է հիշում.

-Լրագրությունը եղավ այն մասնագիտությունը, որով ես կարողացա լրացնել դպրոցական տարիների իմ զբաղմունքների՝ պարի, նկարչության, երաժշտության բացն ու կարոտը, -ասում է ու հավելում,- դե, նաև հետաքրքրասեր եմ, սիրում եմ «բզբզալ»:

Այդպես «բզբզալով» էլ չորրորդ կուրսում համատեղեց ուսումը աշխատանքի հետ և որպես լրագրող սկսեց աշխատել Vivaro News-ի բիզնես և տեխնոլոգիաներ բաժնում: Բայց փաստորեն, այս հանգամանքն էլ հետ չպահեց նրան, ու նա որոշեց ավարտելուն պես մեկնել երկրից.

-Ծնողներս ասում էին՝ ինչո՞ւ չէ, գնա, աշխարհ տես: Բայց շրջագայելուց բացի ես ընդմիշտ մեկնելու միտք ունեի: Ինչո՞ւ: Որովհետև հիասթափվել էի շատ բաներից: Անարդարություն էր, լճացում, չկար մնալու մոտիվացիա: 

Շուշանիկն անկեղծ ասում է, որ սկսել էր ինչ-որ տեղ չսիրել քաղաքը, որովհետև երբ տեսնում էր, որ ծնողներն իրենց մասնագիտությամբ չեն աշխատում, երբ հասկանում էր, որ կոտրված շատ ճակատագրեր կան, չէր ուզում դրանց շարունակողը դառնալ:

-Ես սիրում եմ ժպտացող մարդկանց, – պատմում է նա,- բայց առաջ, երբ երթուղային էի բարձրանում, բոլորն այնքան լուրջ դեմքերով էին նստած, որ կարծես կյանքը մեռած լիներ նրանց մեջ: Նրանք նայում էին մեզ ու մտածում՝ դե լավ, երեխա է, մեզնից հոգնած չի լինի, ու երբ տեղ էինք զիջում, երբեմն անգամ շնորհակալություն չէին ասում, իբր այդպես էլ պիտի լիներ:

-Իսկ այսօ՞ր, -հարցնում եմ:

-Այսօր սկսել են ժպտալ, – ասում է ու ինքն էլ ժպտում:

Հետո հիշում է երազանքների մասին, որոնք ևս արտերկրի հետ են կապված.

-Պիտի գնամ Չինաստան, Չինական պատը հաղթահարեմ ու ոտքով հասնեմ Հնդկաստան:

Այդ պահին մեր գլխավերևով մի ինքնաթիռ է անցնում, Շուշանիկը նայում-նայում է ու կես կատակ-կես լուրջ ասում.

-Այ, դրանով էլ կգնամ, բայց այսօր արդեն՝ միայն վերադառնալու մտքով:

Փոփոխությունները, որ կատարվեցին նախևառաջ մարդկանց ներսում, և երազանքները, որոնք նրանք բերեցին իրենց հետ նոր օրեր, իհարկե գեղեցիկ են, բայց արդյո՞ք այս ամբողջը սպասելի ու կանխատեսելի էր, արդյո՞ք առաջին իսկ օրերից կար հավատ, որ ամեն ինչ լավ է լինելու…

-Սկզբում անհավատ էի,- պատմում է Շուշանիկը,- որովհետև դժվար էր հավատալ, երբ տանը բոլորը շարունակ կրկնում էին՝ մարտի մեկ, մարտի մեկ: Ես ինքս բնավորությամբ այնպիսին եմ, որ սկզբում կողքից նայում եմ հասկանալու համար՝ արժե՞ միանալ թե ոչ: Ու մեկնակետը, որ ինձ դուրս հանեց, եղավ այն, որ սկսեցին բերման ենթարկել ու ճնշել իմ հասակակիցներին, նույնիսկ ինձնից փոքրերին, որոնցով հիմա ես միայն հպարտ եմ: Դրանից հետո ես չէի կարող չմիանալ, կարծես ինչ-որ ուժ զարթնեց իմ մեջ և ուղարկեց փողոց՝ «Ես էլ եմ դուրս գալիս, դե ինձ էլ խփիր» գիտակցումով:

Հեղափոխության թեժ օրերը, փաստորեն, համընկան Շուշանիկի տարեդարձին, ու նա, անծանոթների հետ փողոց փակելով ու շուրջպար բռնելով, ազդարարեց ծննդյան «խնջույքի» մեկնարկը.

-Երեկոյան արդեն այլ վայրում շարունակեցի ուրախանալ ընկերներիս հետ: Ի դեպ, տորթիս հետևից ոտքով եմ գնացել. բոլոր փողոցները փակ էին:

Շուշանիկն ասում է՝ սա սերունդների հեղափոխություն էր, որովհետև երիտասարդ սերունդը հաղթահարեց մի բան, որը ավագ սերնդի համար մնացել էր երազանք.

-Գուցե ես էլ էի կոտրված, գուցե ինչ-որ գենետիկ հիշողությամբ իմ մեջ էլ կար մարտիմեկյան վախը, բայց այսօր ես ուրախ եմ, որ ավագ սերունդը մեր աչքերին արդեն հավատով է նայում,- ասում է ու ամփոփում,- ես իմ ապագան այլևս Հայաստանում եմ տեսնում:

 

Երեւանյան օրեր. ապրիլի 20

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Նայելով ազատության աչքերին

Չգիտեմ՝ որտեղից է պետք սկսել պատմել, բայց ամեն դեպքում պետք է, որովհետև հիմա դա միակն է, որ ես կարող եմ անել՝ էսպես տանը փակված, ընկերներիս հետ միասին մտքով կռիվ տալու ու էսօր նրանց կողքին չլինելուս համար լաց լինելու փոխարեն:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Ես քաղաքացիական ակտիվություն երբեք չեմ ունեցել, բայց էս պահից սկսած էլ չեմ կարող նույնն ասել, չեմ կարող, որովհետև երեկ ու դրա նախորդ օրը ես դուրս եկա փողոց՝ հաղթահարելով իմ մեջ հազար  վախ ու սկզբունք, դուրս եկա, որովհետև ընկերներս էին էնտեղ, ու ես չգիտեի՝ ոնց էի վաղը նայելու նրանց աչքերին:

Դրա համար էլ հիմա, անկախ մեզ կոտրելու բոլոր փորձերից, ես ասում եմ էլի իմ ընկերներին, որ իրենք հաղթել են՝ նախևառաջ ինձ «հեղափոխելով», ու ես ամենից շատ իրենց ու մեր բոլորի ներսում ապրող էդ հաղթողին եմ սիրում:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Երկու օր առաջ Ֆրանսիայի հրապարակում մարդիկ էնքան ջերմ էին, ու երեկոն էնքան էր խաղաղ, որ ոչ մեկս չէր մտածում  պայթուցիկների, ջրցանների ու զրահապատ մեքենաների մասին կամ էլ գուցե չէր ուզում մտածել… Էդպես խաղաղ էլ սկսվել էր ամեն ինչ: Բայց երեկ ամեն տեսակ զենքի ու կռվի արանքում, քաղաքացիական հագուստով ոստիկանների ու իրենց նմանների բազմանդամ շարասյուների մեջտեղում, շատ բաներ փոխվեցին: Մեր կողքին, մեր աչքի առաջ, մեր մեջ:

Բայց մարդիկ էլի մնացին նույնը՝ իրար հաց բաժանող, մեկը մյուսին ջուր հասցնող, ծանոթ-անծանոթի համար լաց լինող… Իսկ կյանքը սովորաբար արցունքի միջից լրիվ այլ է երևում:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Երեկ առավոտյան, երբ մետրոյով մի կերպ հասա Երիտասարդական, առաջին անգամ հասկացա էդ կայարանի անվանման արժեքը, որովհետև դուրս  գալով քաղաք՝ էդ նույն երիտասարդությունը ինքն իրենով փակեց միանգամից չորս խաչմերուկ՝ վտանգելով իրեն, կողքինին, բայց գիտակցությամբ, որ իր պայքարն ազնիվ է, ու Հայաստանը նախևառաջ հենց ինքն է:

Հայաստանը ծնողներից գաղտնի ցույցի դուրս եկած Մոնիկան է, Հասիկը, Նանեն, նրանց տագնապած հայացքներն ու իմ ուժեղ ձեռքսեղմումներին դիմանալն է:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Հայաստանը գետնին նստող ուսանողներս ենք՝ ուժասպառ քայլելուց, արևից, քաղցից:

Հայաստանը էդ պահերին մեզ ուտելիք առաջարկող մարդիկ են, ու «ապրեք, երեխե՛ք ջան» կանչող ծերերը:

Հայաստանը այ էդ ծերերն են, որ առողջական խնդիրներով ու ձեռնափայտով գալիս են՝ տեր կանգնելու իրենց իրավունքին:

Հայաստանը Հայարփիի ազնիվ գաղափարներն են:

Հայաստանը «Քաղաքացու երգ»-ը, «Քայլ արա», «Մենք ժպտում ենք» երգերն են ու դրանք անգիր իմացող մարդիկ:

Հայաստանը ցույցի դուրս եկած դասախոսներն են, ցույցի հետ քայլող մանկահասակ երեխաներն ու շները:

Հայաստանը Բաղրամյանի թեժ պահերին աղջիկների համար ճանապարհ բացող երիտասարդներն են:

Հայաստանը Ռուբենի, Մհերի, Կարենի, Դավիթի պես երիտասարդներն են:

Հայաստանը կողքիցս չհեռացող Մարիամն է, որ վազքի մեջ էլի անունս էր կանչում:

Հայաստանը Աստղն ու իր քույրն են, որ պայթյունից հետո էլ որոշում են մինչև վերջին մարդը չլքել Բաղրամյանը:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Հայաստանը էդ ընթացքում իրար հերթ չտալով ինձ զանգող մարդիկ են:

Հայաստանը Անահիտն է, որ Սարյանի այգում թաց աչքերով գրկում ու հանգստացնում է ինձ:

Հայաստանը Դիանն ու իր ընկերներն են՝ ուժեղ ու կարեկցող:

Հայաստանը իմ կուրսն է՝ միասնական բոլոր բոլորից:

Իրար առանց ճանաչելու սիրող ու առանց առիթ ժպտացող մարդիկ են՝ ազատության, պայքարի ու հաղթանակի ոգով:

Էն ազատության, որի աչքերին պետք է համարձակ նայել, և որին պետք է պարզապես մինչև վերջ հավատալ ժպիտով: