marat sirunyan

Գաղթականը

«Գաղթականի պապակ շուրթին պաղած,

Սուրբ աղոթքի նման հնչող անեծք,

Որ ավերակ զանգակատան խորքից,

Դեռ կանչում ու հառաչում է՝ ամե՜ն…»

Ամբողջ գյուղով իրեն էդ գաղթական անունն էին տվել։ Ամբողջ գյուղով գաղթական էին, բայց էդ անտեր անունն իրեն էին բաժին հանել։

Ամեն անգամ, երբ գյուղացիներից մեկը ձայն տալիս անվան կողքին այդ բառն էլ էր դնում, կանգնում էր մի պահ, թողնում, որ սրտից ելնող ծուխը մարի ու շշնջում էր էնպես, որ միայն ինքն ու Աստված լսեն՝

- Անիձվիր էդ օր…

Հարյուր տարի, թե՞ ավելի առաջ էր, որ պապը հազարավոր գաղթականների հետ էրգիրը թողել, եկել էր։ Հազարավորներից հենց իր պապն էր այդ գյուղն ընտրել, մի անկյունում քողտիկ շինել ու ապրել։ Ոչ մեկի թանին էր թթու ասել, ոչ մեկի հավին՝ քշա։ Բայց էդ օրից ամբողջ կյանքում, խարանի նման ինքն ու իր սերունդները կրել էին այդ անունը. գյուղն էր տվել… Գաղթական…

Տարիներ անց, մի օր, թոռը գյուղամեջում կռիվ էր արել.

- Տո՜, ընձի լսեք, մըզի գաղտագան կըսիք, հըբը դուք ի՞նճ իք։ Ձըր պաբու պորդ հուդա՞ ին կդրի… Զիմ պաբ ձըրուններուց լը հուշ ի էգի, հորի՞ զիս գաղտագան կսիք։

Ծիծաղել էին, շրջվել էր ու քայլերը տան կողմն ուղղել, որ թաց աչքերը չտեսնեն.

- էն դո՞ր, գաղտագանո՛ւ թոռ, հետևից կանչել էր մեկը…

Արցունքի վերջին կաթիլի միջից աչքը երկնքին էր գցել, քողտիկի առաջ նստած խեղճ պապին հիշել ու դեմքի՝ խանչալի թողած այլանդակ սպին։ Հիշել էր ու կյանքում առաջին անգամ լուռ մղկտացել.

-Անիձվի քու օր, օսմընծո՜ւ թոռ…