Երևակայություն և իրականություն

Անդրենթագիտակցական կյանքը մի ուրիշ աշխարհ է, որտեղ ժամանակն ու տարածությունը պաշտոնաթող են եղել, որտեղ երևույթներն ու իրերը կարող են լինել այնքան իրական, որքան երազանքն է և պատիր այնքանով, որքան նպատակն է:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Ես քայլում էի ու չգիտեի, թե ոտքերս ինձ ուր են տանում: Անձրև էր գալիս , բայց այն շրջանցում էր ինձ: Գրողներն են այդպես սկսում. ես գրող չեմ, ոչ էլ բանաստեղծ: Պաշտոնս՝ աշակերտ, մասնագիտությունս՝ խզբզող: Խզբզում եմ գրելիս, նկարելիս, նույնիսկ իմ նկարած լուսանկարներն են խզբզոցներ: Ես քայլում էի դասից տուն, անձրև էր գալիս, իսկ ես անձրևանոցով էի: Փողոցը նույնն էր, բայց զգում էի, որ ինչ-որ բան այն չէ: Ես անընդհատ շրջվում էի, նայում շուրջս: Չէ, հաստատ տներն ուրիշ էին: Սուր-սուր քթերով տներ էին՝ ծղոտից պատրաստված, բակերում ինչ-որ գյուղական անցուդարձ: Մյուս կողմում ուրիշ պատկեր էր ՝ճոխ ու շքեղ տներ: Մի փողոցից մյուսը ծայրահեղություններ էին իրենց բոլոր չափանիշներով: Ծայրահեղությունները այդտեղ շատ էին: Ես սիրում էի ծայրահեղությունները, որից ադրենալինդ բարձրանում է, ու ավելի արագ է աշխատում սիրտդ: Իսկ իրականությունն այլ է. իրականում միջակությունն  է, այն միջակը, իրար հավասար, տուփի նմանվող շենքեր, միջակ  մարդիկ ու միջակ հոգիներ: Ինձնից մի քանի քայլ առաջ մի աղջիկ էր քայլում, կանաչ սարիով: Կանաչ ու անձրև: Ես անձրևանոցով էի, նա առանց անձրևանոց: Մի քիչ խղճահարական հայացքով էի նայում նրան, նրա թրջված մազերին ու շորերին: Նրա  ձեռքում ինչ-որ բան կար, բայց ես դա տեսնել չէի կարող: Շատ քայլելով արդեն իսկ հասկանում էի, որ իմ քաղաքում չեմ , ոչ էլ երկրում, բայց սարիով աղջիկներ աշխարհի տարբեր մասերում էլ կլինեն: Նույն հայացքով նայում էի նրան, ուզում էի կանչել, բայց երկիրն անգամ չգիտեի , աղջկա անունը իմանալը ավելի տարօրինակ կլիներ: Դա մի այնպիսի երկիր էի , որտեղ երբեք չէի եղել: Դպրոցիս տեղն աչքերիս առաջ իր ամբողջ գեղեցկությամբ կանգնեց ինչ-որ տաճար. Թաջ-Մահալն էր. հաստատ Հնդկաստանում էի: Վերջապես իրականում տեսա դա (դա ավելի իրական էր, քան երբևէ ինձ հանդիպած այլ երևույթ) : Մտքերս չէին խանգարում, որ քայլեի ու անքթիթ նայեի աղջկան: Ինչքան գեղեցիկ էր նա: Ես, անձրևափոսերը չշրջանցելով, քայլում էի: Նա շրջվեց, կանգնեց և տեսանելի դարձավ, թե ինչ էր նրա ձեռքում: Թեյնիկ էր բաժակներով: Նա թեյ էր տալիս նրանց, ովքեր մրսում էին: Բայց տեսնես նա չէ՞ր մրսում: Ինչպե՞ս չէր մրսում . շորերն ամբողջությամբ թրջված էին: Իմ մեջ կարեկցանք առաջացավ նրա հետ անձրևանոցս կիսելու, երբ փորձեցի մոտենալ նրան, ժպտաց: Ժպիտից հասկացա, որ կարեկցանքի կարիք ոչ թե նա, այլ ես ունեմ: Թեյ առաջարկեց, չհրաժարվեցի: Թեյարանը ցույց տվի , բայց հրաժարվեց, ասաց , որ հենց այստեղ կթեյենք: Լսեցի նրան: Ճիշտ է, իմ երազն էր, բայց նրա երկիրն էր: Հնդկաստանի փողոցներն էին՝ լի մարդկանցով ու կովերով, նույն ծայրահեղական հյուղակներն ու առանձնատներն էին, այդ աղջիկն էր կանաչ սարիով, մարդիկ էին՝ հակառակ փողոցի գունավոր հագնված:
-Թեյը ես եմ հավաքել ու պատրաստել:
-Այստեղ ամե՞ն ինչն է գունավոր:
Իմ երազներում լեզուներ, դեսպաններ, թարգմանիչներ չկան:
-Գույներ շա՞տ ես սիրում:
-Բոլոր գույներն իմն են ուղղակի:
-Կգ՞՟ս միասին Հոլի խաղանք:
-Ի՞նչ:
-Հոլի: Հո-լի:
-Հո-լի, սա-րի: Երկվանկային աշխարհ է: Իսկ այդ ի՞նչ է իրենից ներկայացնում:
Սկսեցի փնտրել ինտերնետում, երբ նա հետ դրեց հեռախոսս գրպանս:
-Մ՜ի տրվիր թվային իրականությանը: Փորձիր միացնել երևակայությունդ: Դա գույների խաղ է և խաղի գույներ:
-Մենա՞կ պիտի խաղանք:
-Հետևի՜ր ինձ:
Մենք հասանք մի ինչ-որ տեղ: Գունավոր ամբոխն այնտեղ էր: Մենք վերցրինք գունավոր փոշիներն ու միացանք նրանց: Ամեն ինչ այնքան իրական և այնքան եթերային էր: Իսկ վերևում ճախրում էին գույները:
Կանաչ…կարմիր…դեղին…վարդագույն…ու նորից կանաչ:
Իրական աշխարհը երազային աշխարհի ճիշտ հակառակն է: Ես քայլում էի ու չգիտեի, թե ոտքերս ինձ ուր են տանում: Անձրև էր գալիս, բայց այն շրջանցում էր ինձ: Գրողներն են այդպես սկսում. ես գրող չեմ, ոչ էլ բանաստեղծ: Ես քայլում էի դասից տուն, անձրև էր գալիս, իսկ ես անձրևանոցով էի: Ամեն ինչ նույնն էր՝գորշ ու տամուկ: Անձրևը բոլորին հարվածում էր՝ամենքին հիշեցնելով ինչ-որ մի բան: Տները նույն միջակ տներն էին՝ իմ չսիրածը: Ես ամբոխի հետ քայլում էի՝ չզգալով, որ անձրևը ինձ էլ է հիշեցնում մի բան, մի երազ և կանաչ սարի: Բայց ի տարբերություն ամբոխի, անձրևը ինձ ոչ մի տխուր բան չէր հիշեցնում: Իմ մտքում երազներ էին, ժպտացող աղջիկ, վարդագույն կովեր՝ այս ու այն կողմ թռչկոտող ու հոլի՝ կանաչ…կարմիր…դեղին…վարդագույն…ու նորից կանաչ: