մարինե իսրայելյան

Մտորումներ

Երբ մտածում եմ գոյի և չգոյի մասին, անձս երկատվում է. իմ էության մի կողմը անվերապահորեն հավատում ու օրհնում է Աստծո արարչագործությունը, ընդունում Ադամին ու Եվային, դրախտն ու դժոխքը, նրանց հետ՝ նաև հոգու հարատևությունը, իսկ մյուս կողմս, չժխտելով, ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ հմտորեն շրջանցելով առաջին եսի համոզմունքները, հստակ գիտի, որ երբ մի օր ես չլինեմ, փակեմ աչքերս՝ այլևս չբացելու պայմանով, ինձնից այլևս ոչինչ չի լինի, կձուլվեմ տիեզերքի հավերժական գոյությանը անգոյության մեջ:

Երբեմն այս երկու «ես»-երը իմ մեջ կատաղի պայքարի են ելնում, որից փոթորկվում է ողջ էությունս, ինքս ինձ կորցնելու աստիճան խառնվում է ամենը, և քանի որ ոչ մեկից պատասխան չեմ կարողանում ստանալ, իմ մեջ ծնվում է մի երրորդ՝ անորոշ «ես», որի լավագույն լուծումը փոթորիկը խաղաղեցնելու համար նրանից խուսափելն է: Խուսափել, բայց չէ՞ որ դա չի ապահովագրում նմանատիպ նորանոր փոթորիկներից:

Առաջին «ես»-ի դիրքը պաշտպանելու համար Աստվածաշունչը բավականին մեծ փաստական նյութ է հաղորդում, դրա համար ինձ ավելի հուզում է երկրորդը: Մահը հավերժական անզգայություն է, անվերադարձ քուն: Քունն էլ մահվան փոքր եղբայրն է, երբ դու չկաս, բայց օրգանիզմդ քեզնից թաքուն շարունակում է գործել: Եթե հոգին գոյություն ունի և կարող է մարմնից դուրս ևս ապրել, ապա ինչի՞ց է, որ քնած ժամանակ ես ինձ չեմ զգում: Ոմանք կասեն՝ իսկ ի՞նչ են երազները. երազները մեր ուղեղի գործունեության արդյունքն են, որոնք մենք կա՛մ հիշում ենք, կա՛մ ոչ: Ամեն գիշեր մարդը հազարավոր երազներ է տեսնում: Արթնանալուց առաջ կա մի պահ, երբ այդ բոլորը գումարվում են իրար, և ես հիշում եմ այդ գիշեր տեսած բոլոր երազներս՝ բոլոր մանրամասնություններով: Երբեմն այդ ահռելի ինֆորմացիայից, որ ուղեղս միաժամանակ ակտիվ է պահում, խենթանալս գալիս է: Արթուն ժամանակ երբեք այդպես չի լինում: Բայց մի ակնթարթ հետո դրանք այնպես են անհետանում, կարծես չեն էլ եղել՝ մտահորիզոնումս թողնելով միայն փոքրիկ առկայծումներ: Ուրեմն՝ նույնիսկ քնած ժամանակ մեր մեջ ինչ-որ բան աշխատում է, բայց դա հոգին չէ, այլ ուղեղը, քանի որ եթե ես չարթնանամ, ապա բնավ չեմ հիշի, թե ինչ եմ տեսել երազների խորհրդավոր աշխարհում: Եթե չարթնանամ՝ ուղղակի չեմ լինի, և վերջ: Այդ պահին կողքից մյուս «ես»-ը բղավում է՝ իսկ Աստվա՞ծ, իսկ Աստվածաշո՞ւնչը, երկնքի արքայությո՞ւնն ու քո հավատն առ նշյալը: Ծանր լռություն է տիրում: Որոշ ժամանակ շվարած դիտում եմ մարտադաշտը, որտեղ կողմերը միմյանց դեմ պայքարելուց ուժասպառ եղած հետ են քաշվել՝ սպասելով վերջաբանին. զգում եմ՝ եթե նրանք չհաշտվեն, ես կկործանվեմ: Անտեսանելի մեկի ձայնն ասում է՝ կոնֆետ կեր: Զարմանում եմ տվյալ պահին այդ պահանջի խիստ անհամապատասխանությունից, բայց ուտում եմ (բոլոր պայուսակներն ինձ համար մի առանձնահատուկ գրպան են ունենում՝ կոնֆետի գրպանը): Մտքերիս մի նոր փոթորկալից հողմ է տիրապետում, հակադիր կողմերը շառաչուն ոլորապտույտով գրկախառնվում են՝ դեպի երկինք սլացող սյուն պատկերելով: Ամեն ինչ դանդաղորեն հանդարտվում է, մնում եմ ես՝ ուժասպառ: Զարմանալին կոնֆետն էր, որը, պարզվում է, ո՛չ թե փրկարար դեղահաբ էր, այլ խորամանկորեն ընտրված շեղող գործոն: