Լուսանկարը` Մարի Ավետիսյանի
Ժամը չորսն անց կլիներ, արևի ճառագայթները սաստիկ այրում էին: Ես և մորեղբորս դուստրը, որը չորս տարեկան է, միասին մանկապարտեզից քայլում էինք տուն: Ճանպարհին սկսեց պատմել, որ նախորդ օրը իրեն ու եղբայրներին ծնողները տարել էին Ցամաքաբերդի միակ կարուսելները, և այնտեղ իրենք խաղացել էին, իսկ տուն վերադառնալու ճանապարհին չորս տարեկան Անահիտը նկատել էր, որ կոտրված ճոճանակը շարունակում էր օրորվել: Նա ինձ հարցրեց, թե ինչպես է դա հնարավոր: Իսկ ես, մոռանալով երեխայի տարիքը, սկսեցի բացատրել, որ Ցամաքաբերդը գտնվում է լեռների ու լճի արանքում, ինչի պատճառով էլ մշտական քամու տակ է, և որ ճոճանակի շարժվելը ճիշտ և ճիշտ կապված է քամու սրընթաց շարժման հետ: Երեխան լսեց ինձ և գլուխը դրական շարժեց, ինչն էլ վկայում էր այն մասին, որ նա ամեն ինչ հասկացել է: Հետո, երբ բաժանվեցի երեխայից, սկսեցի հիշել ճոճանակը, որը ամեն անգամ օրորվելիս ճռռում էր, և որի ձայնը անտանելի էր թվում կողքին գտնվողների համար: Ցավալին այն է, որ դա թաղամասի միակ խաղահրապարակն է, և երեխաները այդ կոտրված և հնությունից ճռացող կարուսելներից բացի՝ ուրիշ խաղալու տեղ չունեն:
Լուսանկարը` Մարի Ավետիսյանի
Այդ խաղահրապարակը գտնվում է Ցամաքաբերդի դպրոցից մի փոքր ներքև: Հիշում եմ՝ երբեմն մենք մեր դասարանով դասից փախչում էինք և գնում այնտեղ, իսկ երբեմն էլ մեզ այնտեղ տանում էր ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչը: Իմ սովորության համաձայն նստում էի կոտրվաճ ճոճանակին և երևի ժամերով օրորվում, իսկ քամին օրորում էր իմ վարսերը: Մի օր էլ հանկարծակի անձրև սկսվեց, և մինչև վազելով դպրոց հասանք, թրջվել էինք: Ուսուցչուհիս բարկացել էր, բայց ոչ այն բանի համար, որ դասի չէինք նստել, այլ որ թրջվել էինք:
Մենք դասարանում չորս աշակերտ էինք, տասներկուերորդ դասարանում մեզ միացավ ևս մեկը: Դպրոցում մեր ամենասիրելի վայրը փոքրիկ գրադարանն էր, բայց այնտեղ երկար չէինք մնում․ սարսափելի ցուրտ էր:
Դեռևս մեկ տարի առաջ խոսակցություններ կային, որ դպրոցը փակվելու է՝ աշակերտ չունենալու և պայմանների բացակայության պատճառով: Բայց դա, վստահ եմ, երբեք չի լինի: Ճիշտ է, Ցամաքաբերդի դպրոցը ունի հարյուրից էլ քիչ աշակերտներ, բայց ունի ուսուցման բարձր մակարդակ և հիանալի ուսուցիչներ: Իսկ խաղահրապարակը անշուշտ պետք է վերանորոգեն, որպեսզի այնտեղ խաղան այդ հարյուրից էլ քիչ աշակետները ու Ցամաքաբերդի նոր սերունդը:
Լուսանկարը` Մարի Ավետիսյանի
Այս ամենը հիշելուց հետո նկատեցի, որ ժամը յոթն է, այսինքն՝ արևը մայր է մտնում: Ու ինչպես մանուկ ժամանակ էի մտածում, հիմա էլ կմտածեմ, որ արևը մայր է մտնում միայն Ցամաքաբերդի սարերի հետևում, իսկ լեռներից դանդաղ իջնում է մառախուղը՝ ծածկելով սար ու դաշտեր, քամին սուլելով անցնում է բոլոր նեղ փողոցներով, մարդիկ բոլորը իրենց աշխատանքները ավարտած տուն են գնում, իսկ գիշերը գալիս ու գրկում է բոլոր տները ու իմ դպրոցը։ Իսկ այնտեղ հեռվում միայնակ օրորվում է կոտրված ճոճանակը: