Մեծ ու ազդեցիկ, իր ազդեցիկությամբ ու տխրությամբ երբեմն վախեցնող շինության ներսից հիմնականում օրվա ընթացքում երկու անգամ է նշանակալի ձայն լսվում. երբ գրադարանավարուհին առավոտյան հսկա դուռը սարսափեցնող ու երկար արձագանքող ճռինչով բացում ու ներս է գնում, իսկ երեկոյան` տուն: Երջանիկ օրեր են լինում, երբ կեսօրի մեռելային լռությունը խախտվում է երեխեքից որևէ մեկի աղմուկով. շինությունն ու գրադարանավարուհին ակամա ցնցվում են, անսովոր աղմուկից ուրախանում:
Մեծ ու ազդեցիկ, միշտ տխուր շենքը գյուղի մշակույթի տունն է, կամ էր, որովհետև շենքում արդեն վաղուց միայն գրադարանն է մնացել` շինության նման լուռ, փոշոտ ու շատերի համար արդեն անպիտան գրքերով:
Դռնից ներս մտնելով հայտնվում ես սառը, հսկայական ու դատարկ նախասրահում։ Այնքան մեծ, որ քո փոքրությունը հստակ զգում ես, սարսռում ես անգամ ամռանը ներսի ցրտից, ոսկորներիդ հասնող դողից։
Երբ ներս ես մտնում դահլիճ, փոշին կոկորդդ խեղդում է, ուզում ես դուրս փախչել, բայց նաև ինչ-որ ուժ պահում է քեզ ներսում, գուցե անխռով լռությունը, վախեցնող լռությունը, որ չպետք է լիներ հանդիսությունների համար նախատեսված դահլիճում, որտեղ մի ժամանակ բեմը փայլել է երեխաների աչքերից, գունավոր փուչիկներից ու լույսերից։ Դահլիճում, որտեղ մի ժամանակ խլացնող երաժշտություն ու երգ է լսվել, հիմա միայն հիշողություն է մնացել մի քիչ տարիքով մարդկանց մոտ, որոնք, եթե կանգնեն դահլիճում, բեմի վրա միայն անցյալից ստվերներ կտեսնեն։
Տասնյակ սենյակները մշակույթի տան, որտեղ տարիներ առաջ ամեն տեղ մի խմբակ է եղել, հիմա միայն կոտրված աթոռների ու մի քանի թեքված սեղանի գերեզմանոց են դարձել։
Այստեղ` մեծ շինության երկրորդ հարկում, որին հասնում ես կոտրված սալիկներով աստիճաններով, հնության հոտը շնչելով, գրադարանն է: Հին ու փոշոտ սենյակում գրադարանավարուհու կողքին շարված են գրքերը, որոնք կարդացվել ու հետ են վերադարձել: Նա վերցնում է այդ մի քանի գիրքը ու տանում, խնամքով դասավորում մյուս սենյակում` գրքերի արանքներում, որտեղ այդ գրքերը ոչ ոք չգիտի, թե ինչքան երկար քուն կմտնեն: Սենյակում, որտեղ գրքերն անաղմուկ սպասում են գրադարանավարուհու սեղանին հաջորդ ընթերցողին կամ երկար ժամանակ քուն մտնելուն, մի քանի փոշոտ աթոռ կա, որի փոշին ոչ ոք վաղուց արդեն չի սրբում, կարիք էլ չկա, երեխեքն էլ չեն գալիս, եթե գալիս են, վերցնում են գիրքն ու արագ հեռանում. մռայլ պատերն ու մի քանի կոտրած աթոռները խեղդում են:
Դատարկ շինությունը քո քայլերի ձայնն ավելի ուժեղ է արձագանքում, ձայնը լցվում է բոլոր սենյակները, դատարկ դարակներն ու հասնում գրադարան, մեռնում գրքերի առատության մեջ։
Դու էլ ես հասնում գրադարանին, տեսնում ես բոլոր դասականներին ու նոր գրողներին, հեքիաթների հերոսներին ու բոլորն էլ նստած են արդեն տարիներ շարունակ, բոլորն էլ մրսում են ձմռանը, բոլորն էլ փոշոտ են, բոլորն էլ մենակ են, որովհետև մեծ ու ազդեցիկ, դատարկ ու ցուրտ շինությունն էլ իր հսկա կեցվածքով երկար տարիներ փոշոտ ու մենակ է։