Ամառ, երբ չես հասկանում, թե ինչպես է անցնում ժամանակը, երբ չես հասկանում, թե երբ եկավ օգոստոս ամիսը, երբ փորձում ես ամփոփել ամառը, բայց դու ոչինչ չես հասցրել անել, որ ամփոփելու բան ունենաս:

Ամառ. առավոտյան արթնանում ես, չնայած՝ հարց է՝ արդյո՞ք ժամը 14:00-ն առավոտ է համարվում: Լավ, ինչևէ, արթնացար, արդեն նախաճաշի ժամն անցել է, ուստի ճաշում ես և անցնում համակարգչի դիմաց նստելուն, համացանցը փորփրելուն։

«Համակարգչի առաջ նստեցի՞ր, համացանցը փորփրեցի՞ր, դե հերիք է, վեր կաց»,- ներքին ձայնն ինձ հուշում էր: Լավ, իրոք հերիք է, որոշում եմ վեր կենալ, վեր եմ կենում, մեկ էլ աչքիս առաջ հեռախոս է ընկնում: Ո՞նց դիմանամ գայթակղությանը, ո՞նց չմտնեմ ինստագրամ: Լավ, մի 10 րոպեով էլ մտնեմ ինստագրամ ու վերջ:

Իմ վերը նշված խոսքից 45 րոպե անց․

-Վեր կենամ, գնամ գիրք կարդամ,- ասացի ես, երբ արդեն օգոստոս էր:

Դե, կարծում եմ, որ մեկ ամիսը այդքան էլ քիչ ժամանակ չէ գիրք կարդալու համար: Դրա համար՝ ի գործ:

Մի քանի ճամբարի էի դիմել, անցել, բայց չգիտեմ՝ ինչու, չգնացի։

Լավ, երկար-բարակ չխոսեմ, օգոստոսին վերջապես խելքս գլուխս եկավ, որոշեցի կտրվել համակարգչից ու հեռախոսից ու ինձ հանձնել կրթությանն ու գիտությանը:

Դե, ինչպես ասում են՝ լավ է ուշ, քան երբեք:

Դիլիջանում եղանակը անձրևային է, ու ես նորից նստած մեր պատշգամբում՝ նայում եմ երկնքին ու մտածում։ Այսօր թռչունները շատ են, տեսնես ո՞ւր են թռչում։ Թռչունները կթռչեն, էլի հետ կգան, իսկ եթե տարինե՞րը թռչեն, կարո՞ղ են հետ գալ։ Զգացի, որ շատ ծանոթ մտքեր են, մի անգամ էլ են առիթ ունեցել գլխումս հայտնվելու։ Բայց ե՞րբ։ Հա, հիշեցի, վերջին զանգին։

Վերջին զանգ, դպրոցի բակ, սև ու սպիտակ հագուստներ, ժպտացող դեմքեր ու իմ արտասվախառն աչքերը։

-Հը՞ն, Լուս, խի՞ ես լացում, ի՞նչ ա եղել,- լսում եմ դասընկերոջս ձայնը։

-Ախր, վերջին զանգ ա։

-Գի՞ժ ես, նենց ես ասում, ոնց որ քո վերջին զանգը լինի։

Իրոք, իմ վերջին զանգին մի տարի կա դեռ, բայց ախր, ժամանակը այնքան արագ է թռչում, որ շուտով հերթը ինձ էլ կհասնի։ Իսկ ես չեմ ուզում մեծանալ…

Գա՞նք իրականություն՝ ներկա։ Ամառային արձակուրդներ, օգոստոս, հաշված օրեր սեպտեմբերի 1-ին։ Հիմա իրոք այս տարի իմ վերջին զա՞նգն է լինելու։ Ավարտելո՞ւ ենք, ամեն մեկս մի տե՞ղ գնանք։ Տեսնես՝ տարիներ հետո կհանդիպե՞նք։ Թռչում են, էլի, տարիները, իսկ մենք հաճախ չենք նկատում։

-Լո՞ւս։

-Հա՞, մամ։

-Արի՛, հաց ենք ուտում։

Արդեն պիտի գնամ, մտքերս էլ կիսատ մնացին, լավ, հետո կշարունակեմ։ Վերջին անգամ նայում եմ երկնքին․ թռչուննե՞րն էլ թռան։

Ամա՞ռ է, հանգստանո՞ւմ եք, բայց հիշում եք, չէ՞. մեկ շաբաթից սկսվում է նոր ուսումնական տարին: Այ, այդպես, կփչացնեմ ձեր ամառային տրամադրությունը: Կատակում եմ, շատերն անհամբեր սպասում են: Ուրեմն,հիշենք, թե ինչով ենք զբաղվելու դպրոցում և համալսարանում. Ճիշտ է, սովորելով, և ես շարունակում եմ հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկային նվիրված իմ հոդվածաշարը: Գնացինք: 

Հիշո՞ւմ եք՝ մաթեմատիկայի մասին նախորդ նյութում կանգ առանք ռացիոնալ թվերի վրա, որը իդեալական տիեզերքի հիմքն էին համարում, բայց փիլիսոփա Հիպասուսը մի պարզ հաշվարկ արեց և ամեն ինչ փչացրեց:

Բայց, նախ խոսենք արմատի մասին, ծառի չէ, ոչ էլ բառի… Մաթեմատիկական արմատի մասին:

Թվի քառակուսին գիտենք՝ երբ թիվը բազմապատկում ենք իրենով: Իսկ այ, արմատը պարզում է, թե որ թվի քառակուսին է տրված c թիվը: Իրական թվերի հետ աշխատելիս արմատի պոչից կպած անպայման ԹԱԲ (թույլատրելի արժեքների բազմություն) ենք գրում. «արմատատակ» արտահայտությունը պետք է 0-ից մեծ լինի: Տրամաբանենք. թվի քառակուսին թվի բազմապատկումն է իրենով, եթե թիվը, որը իրենով ենք բազմապատկում, կամ որ նույնն է՝ քառակուսի ենք բարձրացնում, դրական է, արտադրյալը նույնպես դրական է, իսկ եթե մեր թիվը բացասական է, այն իրենով բազմապատկելիս նորից դրական թիվ պետք է ստացվի, քանի որ երկու բացասական թվերի արտադրյալը դրական է, այստեղից էլ կարող ենք հասկանալ, որ օրինակ 4-ը և՛ 2*2-ն է, և՛ (-2)*( -2)-ը: Ուրեմն հասկացանք, որ արմատատակ արտահայտությունը միայն դրական կարող է լինել:

Բայց մինչ Հիպասուսին հիշելը, Պյութագորասի մասին էլ պետք է խոսենք: Հա հա, էն Պյութագորասը, որի թեորեմը հաստատ բոլորս հիշում ենք, եթե նույնիսկ դպրոցում լավ չենք սովորել: Ուղղանկյուն եռանկյան էջերի քառակուսիների գումարը հավասար է ներքնաձիգի քառակուսուն: Երևի ավելի մանրամասն ամեն ինչ վերհիշենք:

Ուղղանկյուն է կոչվում այն եռանկյունը, որի մի անկյունը սուր է՝ 90°: Եռանկյան էջերը ուղիղ անկյան կից կողմերն են, իսկ ներքնաձիգը՝ դիմացի կողմը: Նկարում էջերը նշված են a և b, իսկ ներքնաձիգը՝ c: Ըստ Պյութագորասի թեորեմի՝ a²+b²=c²: Իմաստը հետևյալն է. եռանկյան բոլոր կողմերը, եթե լրացնենք և դարձնենք քառակուսիներ, ինչպես նշված է նկարում, ապա քանի որ քառակուսի պատկերի մակերեսը իր կողմի քառակուսին է, ուրեմն ներքնաձիգով լրացված քառակուսու մակերեսը c² է, իսկ էջերինը, համապատասխանաբար, a² և b²:

Պյութագորասի թեորեմը պրակտիկորեն նշանակում է, որ նկարի վարդագույն քառակուսին ներկելու համար այնքան թանաք կօգտագործես, ինչքան կանաչ և կապույտ քառակուսիները ներկելու համար:

Այ հիմա հասանք Հիպասուսին, ով ուղղանկյուն եռանկյան էջերը վերցրեց 1 չափանի և ցանկացավ հաշվել ներքնաձիգը: Ստացվեց 1²+1²=c², կամ որ նույնն է՝ 2=c², հենց էստեղ էլ անհրաժեշտություն առաջացավ օգտագործելով արմատը, լուծումը ստացվեց՝ c=√2 կամ c=-√2, բայց քանի որ c-ն երկարություն է, այն բացասական լինել չի կարող, հետևաբար ընդունում ենք միայն դրական արմատը՝ ներքնաձիգի երկարությունը √2 է:

Հենց այս անմեղ փորձն էլ ամեն ինչ խառնեց իրար, քանի որ √2-ը 1-ի և 2-ի արանքում այնպիսի մի տեղ է, որի կոնկրետ արժեքը ոչ ոք չգտավ։ Այն ռացիոնալ թիվ չէր, քանի որ կոտորակային տեսքով չէր արտահայտվում, հետևաբար՝ ոչ ամբողջ էր, ոչ բնական: Հենց էստեղ էլ հայավարի բացականչեցին՝ «Ի՜…», ու ստեղծվեցին իռացիոնալ թվերը՝ թիվ, որի միայն մոտավոր արժեքը կարող ես ասել:

Հավես է, չէ՞…

Ասենք՝ երեք ամիս էր։ Շատ բան չփոխվեց։ Մի քիչ հետհեղափոխական անհանգստություն, մի քիչ մռայլ եղանակ, մի քիչ մոտիվացիայի պակաս, մի քիչ նոր մարդիկ, մի քիչ էլ արև։ Վերջինից շատ քիչ կար Քարինջ գյուղում։

Մեր մեջ ասած՝ ամռանը ոչ մի գիրք չեմ կարդացել ու մեր մեջ ասած` սա առաջին այդպիսի ամառն էր։

Վեց տարեկան Աքսելի կարծիքով՝ ես պիտի բարձր խոսեմ, երբ ցածր եմ խոսում, իրեն թվում է, թե տխուր եմ։ Նա առաջին անգամ այս տարի դպրոց կգնա ու շատ տխրեց, երբ իմացավ, որ ես իր հետ չեմ գնալու։ Ամառվա ընթացքում այն մարդը, որի հետ շփումը աննկարագրելի ու հաճելի է եղել, հենց այս վեց տարեկան ու խոշորաչյա երեխան էր։

Օգոստոսի 17-ի մեծ հանրահավաքը միասին դիտեցինք։ Մտավ տուն ու միանգամից բղավեց.

-Տելեվիզրի ձենը բրձացրու, քու վարչապետը չի՞։

Հետո միասին նայեցինք։ Ասում եմ.

-Աքսե՛լ, ի՞նչ է նշանակում տնտեսական աճ։

Վրդովվում է․

-Հերիք ա, էլ հարցեր մի՛ տու, վի՜։

Ամռանը ամենաշատ ինձ ուղղված հարցը հետևյալն է եղել. «Մազերդ ինչի՞ չես սանրում»։

«Հըմ… Եսիմ, հավես չկա, է, համ էլ էսպես խուճուճ եմ ուզում մնան»,- մտքումս պատասխանում եմ, իսկ բարձրաձայն միայն ուսերս եմ բարձրացնում։

Անիմաստ սովորություն ձեռք բերեցի. սերիալ եմ նայում։ Ամեն երեկո բերանս ձեռքերով փակում եմ, որ ծիծաղիս ձայնից մերոնք չարթնանան։ Գիտեմ` լավ բան չեմ անում, ուրիշների լացի վրա բերանս եմ բացում, բայց դե, ես մեղավոր չեմ, ծիծաղ է ու գալիս է (լեզու հանած սմայլիկ)։

Հիմա երկարատև թմբիրից քիչ-քիչ հետ եմ գալիս։

Մոտավորապես անեն օր ժամը 12-ին նոր արթնացել եմ ու էլի քնել, անընդհատ։ Հիմա տրամադրվում եմ, ուզում եմ արթնանալ «ամառ» կոչված քնից, երազի նման անցած քնից, որին կարելի է տուգանել արագությունը գերազանցելու համար։

Ուզում եմ ասել` էս հոդվածով վերադառնում եմ «մեծ քաղաքականություն» ու սրանից հետո լիքը լսելու եք անունս։ Կարճ ասած՝ զզվեցնելու եմ։

Այսօր պետք է խոսեմ վերջերս համացանցում հայտնի դարձած #InMyFeelingsChallange-ի մասին, որին ես նույնպես որոշեցի մասնակցել և կիսվել իմ տպավորություններով:

Մի քանի օր շարունակ, երբ մտնում էի ֆեյսբուք կամ ինստագրամ, եթե նույնիսկ ամբողջ օրը շրջեի, մեկ է՝ միայն #InMyFeelingsChallange-ներ կարող էի տեսնել: Մի տեսակ հետաքրքիր էին թվում, և ես էլ մտածեցի և արեցի իմ քայլը՝ միացա չելենջին:

#InMyFeelingsChallange-ի ժամանակ մարտահրավերը կատարողը իջնում է մեքենայից ու պարում հայտնի պարը In my feelings երգի տակ՝ ընթացող մեքենային զուգընթաց։ Դե, չստացված կադրերն ու տպավորությունները շատ էին։ Սկզբում, երբ ուզում էի մեքենայից դուրս գալ, քիչ էր մնում ոտքս ջարդեի: Երկրորդ անգամ էլ վարորդն էր ծիծաղում: Երրորդ անգամ էլ տեսախցիկը չէր միացել:
Մի խոսքով, արկածային #InMyFeelingsChallange էր:

Ամեն տարի էլ ինչ-որ չելենջներ լինում են, որ «գրավում» են համացանցը, չեն թողնում հանգիստ ապրել… Ես այդ չելենջներից Ice Bucket Challenge-ն եմ հիշում, որովհետև այդ ժամանակ էլ էի միացել:

Չգիտեմ, թե որքան մարդ է տուժել այս չելենջից, բայց կասեմ, որ եթե ես մի փոքր անզգույշ լինեի, կդասվեի այդ շարքին:

Այս չելենջը չեմ ուզում ապուշություն համարել, որովհետև այն ինձ մոտիվացրեց: Չնայած, գուցե այն, ինչը ինձ մոտիվացնում է, ուրիշների համար կատարյալ ապուշություն կարող է լինել:

Ամեն դեպքում, ես սիրում եմ խենթություններ, և եթե նմանատիպ խենթ չելենջներ էլի լինեն, ես անպայման կմիանամ: