Բարև, ինչպես տեսնում ես, ես ամեն օր քայլում եմ ինչ-որ բանի հետքերով, այս անգամ էլ որոշեցի գնալ ծիթրոնի հետքերով: Դե, և՛ դուք կիմանաք, թե ինչպես ենք պեղում ծիթրոնը, թե՛ մեր տանը ծիթրոնի հարցը կլուծվի:
Մի օր, արևոտ օր, երբ հովն ընկավ, արդեն ժամը 17:00 կլիներ, մեկ էլ քույրս՝ Անետան, առաջարկեց գնալ ծիթրոն հավաքելու: Ինչպես կարող էի հրաժարվել, եթե ես կյանքում չէի գնացել ծիթրոնի հետքերով:

Ուտելիք վերցրեցինք ու ճամփա ընկանք: Երևի գիտեք, որ ծիթրոնը դաշտում քեզ չի սպասում, ճանապարհի վրա է, պետք է հավաքելով գնաս, ու մենք այդպես էլ արեցինք:

Հավաքեցին, հոգնեցինք, որոշեցինք նստել ծառի տակ, մի կտոր հաց ուտել, այնուհետև շարժվել տուն: Հացը ուտելուց հետո ճանապարհ ընկանք, մեկ էլ՝ դիմացներս մի ավազե պատ: Որոշում ենք ցատկել, իրականում այդքան էլ բարձր չէր երևում, բայց բավականին սարսափելի էր: Մենք այդ պատը հաղթահարեցինք մոտ 10 րոպեում, երբ կարող էինք շրջանցել ընդամենը 3 րոպեում:

Արդեն գալիս էինք տուն, մոտ երկու պարկ հավաքել էինք: Հասանք տուն, լիքը շնորհակալական խոսքեր լսեցինք: Ես ահավոր հոգնած էի, բայց դա ինձ չէր խանգարում լուսանկարները նայել, ընտրել դրանցից մեկը և տեղադրել ֆեյսբուքյանս էջում:

Մի խոսքով, ես դեռ շատ ճանապարհներով եմ գնալու, հետևեք իմ բացահայտումներին:

Մի քանի օր առաջ Կալավանում էին «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի մասնակիցները: Նրանք ժամանել էին այստեղ նկարահանումներ անցկացնելու: Հետաքրքիր մարդիկ էին: Նրանց թվում կային նաև հայտնի դերասաններ: Նկարահանումները տևում էին մինչև երեկոյան 6.30, դրանից հետո գյուղացիները կարող էին այցելել նրանց և տեսնել, թե ինչով են զբաղվում ազատ ժամանակ: Հա, մոռացա նշել, որ նրանք ամբողջ օրը գտնվում էին անտառում և անգամ գիշերում էին այնտեղ:

Մենք որոշեցինք այցելել «Անհայտ հասցեի» մասնակիցներին ու տեսնել, թե ինչով էին զբաղվում: Մենք լուսանկարվեցինք հայտնի դերասաններից մեկի հետ, չեմ ուզում բացահայտել, քանի որ ամեն ինչ անհայտ է՝ թող սա էլ մնա անհայտ: Մի փոքր մնացինք այնտեղ ու վերադարձանք տուն:

-Երեխեք, գիտե՞ք, որ Վիկ Դարչինյանը գալիս է էսօր,-հաջորդ օրն ասաց երեխաներից մեկը:

-Ո՞նց թե՝ գալիս է: Չեմ հավատում, հաստատ գալի՞ս է, չե՞ք խաբում, չէ՞:

Եվ իրոք, Վիկ Դարչինյանը եկավ: Նրան Դպրաբակ գյուղից դիմավորեց Ռոբերտ Ղուկասյանը: Ցավոք սրտի, ինձ բախտ չվիճակվեց տեսնել նրան: Շատ էր շտապում, բայց խոստացավ, որ էլի կայցելի Կալավան ու մյուս անգամ ավելի երկար կմնա:

Դե ինչ , վերադառնանք մեր «Անհայտ հասցեին»:

Տատիկիս տանն էի, երբ լսեցի անծանոթ ձայներ ու միանգամից դուրս թռա:

-Բարև Ձեզ:

-Վայ, բարև Ձեզ:

«Անհայտ հասցեից » էին: Երբ դուրս եկա, տատիկս արդեն նրանց հետ ջերմ զրույցի էր բռնվել, ու նրանց զրույցից հասկացա, որ ինչ-որ բաներ էին ուզում գնել:

Տատիկս, հարսիկս և ես նրանց հյուրասիրեցինք նոր թխած հաց, պանիր, որը պատրաստել էր տատիկս, և այգուց նոր քաղած լոլիկ ու վարունգ:

Նրանք տատիկիս ասացին, որ կվճարեն ամեն ինչի համար: Տատիկս ասաց, որ գումարի կարիք չկա: Նրանք վճարեցին միայն ալյուրի համար: Տատիկս դա էլ չէր վերցնում, ուղղակի ստիպեցին ու ասացին, որ դրանով իրենց միշտ հիշենք: Գրկախառնվեցին տատիկիս հետ, շնորհակալություն հայտնեցին ու գնացին իրենց «Անհայտ հասցեն»:

Նկարահանումներն ավարտվեցին, նրանք հեռացան այն մեքենայով, որով եկել էին. մեր գյուղի Սամվել քեռու 66-ով: Նրանք նախընտրել էին այդ մեքենան:

Գնալիս կանգնել էին տատիկիս տան բակում, վճարել ամեն ինչի համար: Դերասաններից մեկը, թող սա էլ մնա գաղտնի, պապիկիս հետ պապիկիս քաշած տանձի օղին էր խմել ու հրաժեշտ տվել: Ափսոս, այդ պահին այնտեղ չեմ եղել, որ անմահացնեմ այդ կադրը:

Նրանք եկան, հիացան մեր բնությամբ, հավանեցին մեր գյուղը և մի քանիսն էլ ասացին, որ անպայման էլի կայցելեն Կալավան:

Կալավանս, թեև հեռու, աշխարհից կտրված, բայց կամաց-կամաց հայտնի է դառնում:

Արզական տանող ճանապարհը, Էլադայենց տան դարպասները ու Էլադայի սիրալիր ու անսահման ջերմություն հաղորդող տատիկը շքամուտքում։

Էսպես սկսվեց մեր առաջին օրն Արզականում։ Էլադայենց տան բակում մեր առաջին ժողով-քննարկումը բարեհաջող ավարտելուց հետո, խմբերի բաժանվելով, ուղևորվեցինք դեպի մեզ հյուրընկալող տները։

Բելգիացի ընկերներս անդադար կրկնում էին, որ հիանում են գյուղով։

Գրեթե հասել էինք փողոցի ծայրը, երբ նկատեցինք մեզ ընդառաջ եկող մի բարետես կնոջ, ով բացատրեց, որ ինքն է մեզ հյուրընկալելու։ Նրա ուղեկցությամբ մտանք ներս, ու օրվա մնացած մասն անցավ այնքան արագ, որ այժմ դժվարանում եմ նկարագրել բոլոր մանրամասները, որոնք նպաստում էին էդ տարօրինակ արագությանը։ Ավանդական հաց ու պանիրը, կանաչին, տնական մածունն ու մի քանի հայկական ճաշատեսակներ զարդարում էին սեղանն ու Լենկային ստիպում պարբերաբար կրկնել.

-Էնքան եմ սիրում էս օրը, չեմ ուզում վերջանա։

Իջանք գյուղամեջ՝ ֆոտոներ անելու։ Վալես պապենց տան ֆանտաստիկ խճանկարները տեսնելուց հետո շարունակեցինք մեր զբոսանքը փողոցներում։ Գյուղի երեխեքը ոգևորված էին։ Անընդհատ պտտվում էին խմբի շուրջ, խնդրում էին, որ իրենց նկարենք, ու տեսախցիկը տեսնելուն պես, ճչալով սլանում փողոցն ի վար, թե բա՝

-Նկարու՜մ են, նկարու՜մ են…

Բելգիացի ընկերներս ոււսումնասիրում էին գյուղի անցուդարձն ու ճանապարհին մոշի թուփ նկատելու դեպքում անպայման համտեսում՝ նախորդի համի հետ համեմատելու համար։

Մութն ընկնելուն պես վերադարձանք տուն։ Տիկին Գայանեն խմորեղենի պատրաստություն էր տեսնում։ Մեծ ոգևորությամբ համաձայնվեցինք հաջորդ առավոտյան միասին խմորեղեն թխել։

Գյուղում ժամանակը կանգնում է, բացահայտումները՝ բազմապատկվում։

Եվա Խեչոյան

***

Ներկայացնում ենք ծրագրի մասնակիցներին

Հարցազրույց Յիթսը Վան Նյութենի հետ 

-Ի ՞նչ սպասելիքներ ունեիր մինչ Հայաստան գալը:

-Ես շատ սպասելիքներ չունեի, որովհետև չգիտեի շատ մանրամասներ, թե ինչպիսին է լինելու Հայաստանը, թե ինչ ենք անելու բացի լուսանկարչությունից, շատ բաներ չգիտեի Հայաստանի մասին:

-Սովորե՞լ ես ինչ-որ նոր բան:

-Այո: Սովորել եմ մի քանի հայերեն բառեր`առողջ, առողջություն, փախլավա, լավաշ, ոչ, բարև:

Ես սովորել եմ նաև մշակութային տարբերությունների մասին: Մինչ այս եղել եմ այլ երկներում, և միշտ տարբերությունները լինում են իրոք շատ  բազմազան ու եզակի:

-Իսկ ինչ-որ  նոր բան սովորե՞լ ես լրագրությունից:

-Իհարկե: Դասընթացները, որոնց մասնակցեցի, իրոք օգտակար էին, մինչ այս  լուսանկարելը, պատմություն գրելը լավ չէր ստացվում, իսկ հիմա որոշակի առաջընթաց կա:

-Ի ՞նչ երկարատև ազդեցություն կունենա ծրագիրը քեզ համար:

-Ես մտածում եմ, որ միշտ կսիրեմ Հայաստանը: Հուսամ, որ  ընկերներ կլինենք հայերի հետ ողջ կյանքի ընթացքում: Սրանից հետո ես կնախընտրեմ գնալ անծանոթ երկրներ, և դա ավելի հեշտ կլինի ինձ համար:

-Որո՞նք են  այն էական առանձնահատկությունները, որոնք դու սիրում ես այս ծրագրում:

-Ես սիրում եմ շփվել այլ երկրների մարդկանց հետ: Եվ ինչպես դպրոցում ես ունենում լավ ընկերներ, այդպես էլ այստեղ ես կունենամ լավագույն ընկերներ: Ես նաև հավանում եմ լուսանկարչությունը, Հայաստանը ուսումնասիրելը, սրանք իրոք  հաճելի են ինձ համար:

-Իսկ ի՞նչը չես սիրել Հայաստանում:

-Ես միայն մի բան չեմ սիրում, որը միգուցե տարօրինակ լինի ձեզ համար: Ես չեմ սիրում, երբ տղաները  «ջենթլմենություն» են անում, իմ կարծիքով, դա սխալ  է, որովհետև յուրաքանչյուրս ունակություններ ունենք, և հատկապես  տղաները չպետք է անեն ինչ-որ բաներ մեր փոխարեն:

-Ո ՞րն է քո ամենամեծ  տպավորությունը այս օրերից:

-Լեռները, բնությունը: Երբ ես օդանավակայանում էի, հենց այդ

պահից հավանեցի օդը: Հայաստանը նման չէ Եվրոպային, այստեղ կա այն, ինչը ես շատ եմ սիրում:

Հարցազրույց  Եվա Խեչոյանի հետ

-Ի ՞նչ սպասելիքներ ունեիր ծրագրին հայտ ներկայացնելուց առաջ:

-Ծրագրին դիմելուց առաջ առաջին սպասելիքներս բելգիական մշակույթն ավելի խորքից ճանաչելու, աշխարհի մասշտաբով ծանոթություններ ունենալու հետ էին կապված:

-Ինչպե ՞ս ես իմացել «Մանանա»-յի մասին:

-«Մանանա»-յում» ունեի ընկերներ, ովքեր ինձ պատմել էին կենտրոնի գործունեության մասին: Հետո մասնակցել եմ դասընթացի, որը ոգևորել է ինձ՝ շարունակել իմ մասնակցությունը, դառնալ 17-ի թղթակից:

-Որքանո՞վ արդարացան ակնկալիքներդ այս վեց օրերի ընթացքում:

-Կարծում եմ սպասելիքներս իրականացան, որովհետև արդեն ծանոթացել և մտերմացել եմ բոլոր բելգիացի մասնակիցների հետ, կարծում եմ կապը կպահպանվի, և հաշվի առնելով մասնագիտական հետաքրքրվածությունները, կարծում եմ, որ կշարունակվի գործնական համագործակցությունը:

-Ծրագրի մեջ կա՞ն արդյոք առանձնահատկություններ, որոնք դու կարևորում ես:

-Ըստ ինձ, մեզ տրված ինքնաարտահայտման հնարավորությունը շատ կարևոր է և  յուրահատուկ, որովհետև մեր երկրի մասին իրենց պատմելով, ներկայացնելով ինքներս ենք ինքնաբացահայտվում, և դա շատ կարևոր է:

-Ի՞նչ ես կարծում, արդյո՞ք շարունակական բնույթ կկրեն բելգիացի մասնակիցների հետ կապերը, եթե այո` ինչպե՞ս:

-Նախ, սոցիալական ցանցերով կապ կպահենք, որովհետև այս օրերի ընթացքում արդեն  ընկերության հարցումներ ենք ուղարկել, որպեսզի շփումը շարունակական լինի: Մտածում եմ նաև, որ ավելի կմտերմանանք մեր «մասնագիտական կողմնորոշման» պատճառով:

-Ի՞նչն է ամենից շատ քեզ դուր եկել այս վեց օրերի ընթացքում:

-Ինձ ամենաշատը դուր է եկել այն փաստը, որ ոչ միայն բելգիացիների համար է բացահայտվում Հայաստանը, այլև ինքս ինձ համար եմ բացահայտում: Հասկանում ես, որ կային լիքը բաներ, որ մինչ այս ծրագիրը չէիր նկատել ու չէիր մտածել դրանց մասին, հիմա Հայաստանը ճանաչում եմ ավելի խորքային մակարդակով:

-Ի՞նչ սպասումներ ունես առաջիկա օրերից:

-Կարծում եմ, որ այս օրերի ընթացքում պետք է ավելի մեծ եռանդով աշխատենք, պետք է անենք ավելի մեծ ծրագիր այս խմբի հետ և առաջընթաց գրանցենք, և համոզված եմ, որ առաջիկա շաբաթվա ընթացքում կհասնենք դրան:

-Ի՞նչ տպավորություններ ունես քո  բելգիացի  հասակակիցներից:

-Կարծում եմ, որ իրենք շատ հետաքրքրասեր, նորությունների համար շատ բաց ու պատրաստակամ են, և դա հեշտացնում է մեր շփումը, որովհետև նրանք տրամադրում են մեզ, որ իրենց ավելի շատ գիտելիք ու հնարավորություններ տանք:

-Իսկ առհասարակ  ի՞նչ ես մտածում  միջազգային շփումների մասին:

-Ինձ թվում է միջազգային շփումը շատ կարևոր երևույթ է: Յուրաքանչյուր երկրի ներկայացուցչի հետ դա այլ կերպ է ստացվում, և երբեք մեկը մյուսին նման չի լինում, ամեն անգամ օտարերկրացու հետ շփվելով, դու մի նոր աշխարհ ես բացահայտում, ինչ-որ նոր հարթակի վրա շփվում ես տարբեր արժեքներ ու մշակույթ կրող մարդկանց հետ:

Ինեսա Զոհրաբյան

Մեկ- մեկ պատահում է, չէ՞, որ այդ օրերին զգացածն ենք կարոտում:

Ես ծնվել ու մեծացել եմ Երևանում, ու իմ քաղաքն ինձ համար անչափ հարազատ է, բայց չէի պատկերացնի, որ այցս դեպի Սյունիք, կարող է իմ մեջ ավելի հարազատ զգացմունքներ առաջացնել մի քաղաքի հանդեպ, որին անգամ արմատներով էլ կապված չեմ: Խոսքը կարմիր կտուրներով Գորիսի մասին է:

-Սու՜ս, արագացրո՛ւ, հետ եք մնում:

Այո՛, հետ էի մնում, որովհետև «Կտոր մը երկնքի» Թորիկի նման հիացած ու կլանված հայացքով ուսումնասիրում էի Գորիսը․ էնքա՜ն հայկականություն, էնքա՜ն հարազատություն կար այդ քաղաքի թեկուզ հին, բայց սրտաբաց փողոցներում:

Չնայած նրան, որ ինձ նախատում էին հետ մնալուս համար, ես մտքումս ֆիլմ էի նկարում ու ինքս ինձ ասում էի. «Եթե մեքենաները հանենք, ավելացնենք ձիեր կառքերով, ուրեմն էստեղ արտակարգ ռետրո կինո կարելի է նկարել»:

Հայաստանում դեռ մնացել են քաղաքներ, որտեղ օդն անգամ հայրենիքի հետ կապված ինչ որ բան է ներարկում մեջդ: Ու ինչքան քաղաքն էր սրտաբաց ու պարզ, նույնքան էլ մարդիկ: Էդպես է. ոչ թե քաղաքն է մարդկանցը, այլ մարդիկ են քաղաքինը, որովհետև ուզած-չուզած մենք կրում ենք էն հատկանիշները, որը կրում է մեր քաղաքը:

Եվ վերջապես, Հին Եգիպտոսից պակաս պատմական չենք․ մեր Գորիսում էլ բուրգեր կան:

Ու չէ՞ որ մեր գրականությանը համ ու հոտ տվող Բակունցն էլ Գորիսից էր: Նա էլ քայլել ու անցել է էն փողոցներով, որոնցով ես ինքնամոռաց ու հիացած քայլում էի մի ամիս առաջ:

Չէ՜, ես հաստատ պետք է ստուգեմ իմ արմատները: Անհնար է, որ մի գորիսեցի չգտնեմ: Ու արդեն մի ամիս է, ինչ ես հեռացել եմ ամենահայկական քաղաքից, բայց հետաքրքիրն այն է, որ ոչ թե կարոտում եմ այդ օրերը կամ այն վայրերը, ուր այցելել եմ, այլ այն զգացողությունները, որ ապրել եմ այդ օրերին: Պատահում է, չէ՞, որ մեր ապրածն ենք կարոտում, ոչ թե տեսածը:

Մենք դեռ կհանդիպենք, Գորիս:

Հերթական առավոտը հայ-բելգիական  ծրագրի շրջանակում։ Օրը սկսվեց Սևան գնալու համար պատրաստություններ տեսնելով։ Բոլորս իրեր հավաքելով էինք զբաղված և արդեն ժամը 10-ին պատրաստ էինք շարժվելու։

Դե իհարկե, երկար ճանապարհ գնալը միշտ էլ հաճելի է, երբ ընկերների հետ ես։ Ճանապարհին պարզվեց, որ իմ բելգիացի ընկերուհու՝ Մորենի հետ, բնավորության ընդհանուր  գծեր ունենք։ Ամբողջ ընթացքում զրուցում ու կատակում էինք տարբեր թեմաներով։ Իսկ քիչ անց սկսեցինք երգեր լսել ու քարտ խաղալ։ Հասցրեցի նույնիսկ Մորենին «դուռակ» խաղալ սովորեցնել։

Ահա արդեն երևում է կապուտակ Սևանը։ Ավտոբուսը կանգնեց, և մենք սկսեցինք բարձրանալ դեպի թերակղզի՝ ճանապարհին լուսանկարներ անելով ու զմայլվելով Սևանի գեղեցկությամբ։ Երբ արդեն հասանք թերակղզու բարձունքին, միասին հավաքվեցինք Սևանավանքի մասին տեղեկություններ հաղորդելու մեր բելգիացիներին, որից հետո սկսեցի պատմել Սևանի մասին, նրա էկոլոգիական խնդիրների, պատմության մասին, ներառելով նաև Սևանի ծովամարտը։ Թերակղզում շրջելուց հետո գնացինք դեպի լողափ՝ հովանալու Սևանի սառն ու թարմացնող ջրով։

Եվ այսպես, բելգիացիներին Հայաստանի զարդերից ևս մեկի հետ ծանոթացնելուց հետո և Սևանի ձկնատեսակներից համտեսելուց հետո ուղևորվեցինք դեպի Դիլիջան, Հաղարծին։  Ճանապարհին մեր առջև բացվեց Դիլիջանի անտառների գեղեցիկ տեսարանը։ Շատ չանցած հասանք Հաղարծին, որտեղ այդ պահին «Հաղարծնի շաբաթ» փառատոնն էր ընթանում։ Եկեղեցում երգչախումբը հայ հոգևոր երգեր էր կատարում, որին բոլորս էլ հետևում էինք՝ ընթացքում մեր բելգիացի ընկերներին բացատրելով և պարզաբանելով, թե ինչ էր տեղի ունենում։ Եկեղեցուց դուրս գալուց հետո մենք նրանց պատմեցինք Հաղարծնի վանական համալիրի մասին, լուսանկարվեցինք, լուսանկարեցինք:

Երևանի շոգ եղանակից հետո Հաղարծինում անսպասելի հորդ անձրևը թե ուրախացրեց, թե զարմացրեց: Մենք շատ արագ թրջվեցինք ու վազեցինք դեպի ավտոբուսը և վերադարձանք Երևան:

Այս հագեցած օրը ավարտեցինք դարձյալ հանրապետական մարզադաշտում ֆուտբոլային հանդիպում նայելով և հայկական կողմին երկրպագելով։

Աննա Անդրեասյան

***

Ներկայացնում ենք ծրագրի մասնակիցներին

Հարցազրույց Ռեդուան Լաչկարի հետ

Ռեդուանը բելգիացի մասնակիցներից, կարելի է ասել, ամենատարբերվողն է։ Առաջին անգամ հենց տեսա, հայերենով բարևեց ու հարցրեց՝ ի՞նչ կա։ Հենց այդ պահից էլ Ռեդուանը դարձավ իմ ամենամտերիմ բելգիացին։

-Մի անգամ դու ասել ես, որ երեք տարի առաջ դու չգիտեիր Հայաստանի գոյության մասին։ Ինչպե՞ս ես իմացել։

-Երեք տարի առաջ քայլում էի փողոցում և հանկարծ բարձր ձայներ լսեցի։ Արագ գնացի դրանց ուղղությամբ և տեսա, որ մոտավորապես 20 հոգի իրար քաշքշում էին։ Այնտեղ կար մի ծանոթ տղա, ում ճանաչում էի դպրոցից։ Ես միացա նրան, և կարճ ժամանակ անց քաշքշուկն ավարտվեց, որովհետև լսեցինք ոստիկանական մեքենաների ազդանշանները։ Պարզվեց, որ նրանց կեսը թուրքեր էին, իսկ մյուս կեսը՝ հայեր (առաջին անգամ լսեցի հայերի մասին): Վեճի կենտրոնում հայերի Ցեղասպանությունն էր։ Հետո մենք ավելի ընկերացանք, և հիմա նրանց ընտանիքը ինձ համար դարձել է երկրորդ տուն։

-Ինչո՞ւ հենց Հայաստանն ընտրեցիր․ այլ երկրներ էլ կարող էիր գնալ այս ամառ «Թումուլդի» ծրագրով:

-Ես ընտրեցի Հայաստանը, որովհետև հետաքրքրված էի Հայաստանով։ Նաև ունեմ շատ ընկերներ, ովքեր այստեղից են։ Եվ վերջում. ես իրականում ավելի շատ մարոկկացի եմ, քան բելգիացի: Մարոկկոյի և Հայաստանի մշակույթների միջև նմանություն եմ տեսնում։

-Ո՞րն է այստեղ գալու քո նպատակը։

-Ես ուզում եմ բացահայտել Հայաստանը, սովորել հայերեն, իմանալ ավելին հայկական մշակույթի մասին և լավ ժամանակ անցկացնել մասնակիցների հետ։ Իսկ ինչ վերաբերում է մեր ճամբարին, ես ուզում եմ իրոք բարձրաձայնել ու ավելի շատ մարդու տեղյակ պահել այն խնդիրների մասին, որոնք մենք կքննարկենք այս օրերի ընթացքում։

-Բավարա՞ր էր այս մի քանի օրը Հայաստանը բացահայտելու համար։

-Ինձ թվում է, սա իրոք շատ կարճ է։ Ես կարծում եմ, որ մեկ ամիսը բավարար է։ Կարող եմ առաջին տպավորություններս ասել։ Երբ դուրս եկանք օդանավակայանից, ես միանգամից նկատեցի, որ սա եվրոպական երկիր չէ։ Այն ունի միջինարևելյան մշակույթին բնորոշ բաներ։ Կլիման շատ տաք է։

-Նշեցիր, որ մեր և Մարոկկոյի մշակույթների միջև նմանություն ես տեսնում։ Կարո՞ղ ես նշել դրանք։

-Ամենաառաջինը, որ ես նկատեցի, մեր պարերն են։ Եվ՛ պարեղանակը, և՛ շարժումները շատ նման են իրար։ Ինձ թվում է, որ առաջին հայացքից չես կարող ասել, սա հայկական, թե մարոկկական հարսանիք է։ Նաև կան շատ բառեր, որոնք ունեն նույն արմատը։ Երեկ քեզ հետ բացահայտեցինք, որ «տնազ» (ինչ-որ մեկի ձևերն անել) բառը նույն իմաստն ու գրեթե նույն արտասանությունն ունի, ինչ արաբերենում։ Երկուսիս վրա էլ մեծ ազդեցություն է ունեցել արաբական մշակույթը և անընդհատ կարելի է նշել նմանությունները։

-Դու գիտես չորս լեզու՝ հոլանդերեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, արաբերեն։ Ինչո՞ւ ես ուզում սովորել հայերեն։

-Առաջին անգամ, երբ ես լսեցի հայերեն, ես իրոք սիրեցի արտասանությունն ու հետևաբար նաև լեզուն։ Բացի այդ, հետագայում Հայաստանում ապրելու պլաններ ունեմ։ Այստեղ մնալու համար լավ կլինի իմանալ հայերեն։ Նաև ցանկանում եմ իմ հայ ընկերների հետ շփվել հայերենով։

-Իսկ ինչու՞ ես ցանկանում ապրել Հայաստանում։

-Ես քրիստոնյա եմ, և դա Մարոկկոյում նշանակում է, որ դու ապահով չես։ Երկրի բնակչության իննսուն տոկոսը մուսուլման է, ինը տոկոսը միայն՝ քրիստոնյա։ Նախկինում և նույնիսկ հիմա, մեր միջև կա լարվածություն։ Իսկ Բելգիան ես այդպես էլ չսիրեցի։ Այսպիսով հայկական մշակույթն ինձ համար երկրորդ ամենահարազատն է։ Եվ դրան ծանոթացնելու համար ես շնորհակալ եմ իմ ամենամտերիմ ընկերոջը՝ Արմանին։

-Մեկ բան, որ սիրեցիր Հայաստանում։

-Ես սիրեցի եկեղեցիներն ու քրիստոնեության հաստատունությունը Հայաստանում։

-Ամենավատ բանը Հայաստանում։

-Սա շատ դժվար հարց է։ Բայց կարող եմ նշել ամենավատ բանը, իմ կարծիքով, հայերի մեջ, ցուցամոլությունն է։ Իմ քաղաքում ապրում են բազմաթիվ հայեր, և նրանցից որոշներն ուղղակի անիմաստ ցուցամոլություն են անում:

Հարցազրույցը վարեց Սուրեն Կարապետյանը

***

9th of August.

Today, as usual, we all woke up at 8, had breakfast and had to be ready at 9h45 to continue our journey in Armenia. The agenda changed yesterday because there was a landslide and we couldn’t do what was original planed. Instead, we had a pretty calm day compared to the days we had before.

So, we had to be ready at 9h45 to get on the bus that would take us to the biggest lake of the Caucasus region, Sevan. When we arrived, we decided to go to visit the churches on the top of the hill first and then take a swim in the lake. So we went up to the churches and on our way there were a lot of stands where citizens where selling souvenirs. There is where I bought my first souvenir in Armenia (a neckless with a cross).

Next, after we had seen the ancient buildings and took some pictures with a beautiful view behind us, we got down and continued our way to the lake. When we arrived, we immediately changed to our bathing suits and plunged into the lake. Honestly, the water was freezing but it was a nice way to cool down. We stayed there for an hour or so an quickly continued our way to have lunch in a restaurant near the lake which gave us a beautiful view while we were enjoying our lunch.

After lunch, we got back on the bus to go to a church in the mountains. When we arrived, it started raining and almost nobody had thought about bringing a waterproof jacket. Conclusion, after a while we were all soaking wet!

Near the church, there was a tree. That tree was approximately 2000 years old! It’s said that when you make a wish and you go trough the tree ( there is like a big hole In the tree ), your wish will come true. So everybody made a wish. So next we took some photo’s and it was time to leave. We got on the bus, still soaking wet, and had a quite trip back to the hostel.

There, we had a choice between going to a soccer game or having some rest. A majority went to go get dinner first and stayed in while the others went to the soccer match and had dinner afterwards. Then late in the evening when the people ,who chose soccer, had come back to the hostel, we had to stared making our bags to go to the village where we will stay with a host family.

After it was all done and some people had catches up on some conversation, all went to bed, building enough energy for the next day.

Valeria Koroleva

Բնությունը իր հրաշքներով զարմացնում է մարդկանց:

Անձրևից հետո ժպտում է արևը, հայտնվում է գեղեցիկ ծիածանը: Կարծես՝ տենչում ես ապրել, շարունակել կյանքդ:

Վերջերս ես՝ էլիզա Նանայանս, հյուրընկալվել էի Աջարիայի Բաթումի քաղաքում: Վանիկը և տիկին Սաթենիկը սիրով ընդունեցին և հյուրասիրեցին ինձ։ Սակայն գլուխ բարձրացրեց ինձ միշտ տանջող ոտքիս ցավը։ Նրանց ավագ դուստրը ՝ Գոհարիկը, ուղեկցեց ինձ «Մեծ կենտրոն» հիվանդանոց, որտեղ ինձ հետազոտելուց հետո առաջարկեցին վիրահատություն՝ ոտքի կոնք-ազդրային հոդի առաջնային ամբողջական փոխարինում։ Հմուտ և գիտակ բժիշկ Լևան Գվասալիայի թեթև ձեռքով վիրահատությունը հաջող  անցավ։ Հաջորդ օրը, երբ մի քանի ժամ էր անցել վիրահատությունից, ես սկսեցի քայլել։ Հիմա ես լավ եմ և երջանիկ եմ իմ չորս երեխաների և ինը թոռնիկների հետ։ Շնորհակալություն բժիշկ և բուժաշխատողներ, ձեր հոգատար վերաբերմունքի համար։ Դուք աստղեր եք մութ երկնքում, քանզի գիշերն էլ չեք քնում՝ փրկելով բազմաթիվ մարդկանց կյանքեր։ Շնորհակալություն հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկ Միշա Մելաձե, որ ունեք այդպիսի հմուտ մասնագետներ, հանձինս ոսկի ձեռքեր ունեցող Լևան Գվասալիայի, Մամոգա Թևիձեի, գեղեցկուհի ավագ քույր Գոհարիկ Գալուստյանի և բարեսիրտ ու չքնաղ Մարիաննա Խաչատրյանի նման աշխատողների։

Թող ավելի ամրապնդվի հայ և վրաց ժողովուրդների բարեկամությունը: Ես շատ ուրախ եմ, որ Բաթումում գործում է Հայ առաքելական զորավոր եկեղեցին, գործում է նրան կից հայկական մանկապարտեզ, տարբեր խմբակներ։ Ես եղա եկեղեցում, ինձ օրհնեց Տեր Արարատ Գումբալյանը:

Ես պատանի չեմ, այլ 65 տարեկան տատիկ եմ, բայց շատ ուզեցի, որ իմ երախտիքի նամակը հենց 17-ում տեղադրվի:

Էլիզա Նանայան, 65 տարեկան,Շիրակի մարզ գյուղ  Փոքր Սեպասար