Mari Baghdasaryan malishka

Ֆիլմեր և երգեր

Երկար ժամանակ մտածում էի, թե ինչի մասին գրել, բայց այսօր «High Strung» ֆիլմը նայելիս, մուսաս եկավ ու ասաց, որ պիտի ֆիլմերի, երաժշտության ու երգերի մասին գրեմ:
Նախ` ֆիլմերի մասին:
Կան ֆիլմեր, որոնք սովորեցնում են չհանձնվել դժվար իրավիճակներում, ֆիլմեր, որոնք երեխաներին, դե ինչու չէ, նաև մեծերին, սովորեցնում են երազել ու հավատալ հրաշքներին, ֆիլմեր, որոնք սովորեցնում են սիրել, պայքարել, հավատալ:
Այսօրվա նայածս ֆիլմում կար այդ ամենը: Ֆիլմը մի սովորական ջութակահարի և բալետի պարուհու մասին էր: Տղա, որ նվագում է մետրոյի անցումների տակ գումար վաստակելու համար, և աղջիկ, որ արվեստի դպրոցում սովորում է բալետ: Ֆիլմը նայելու 14-րդ րոպեից այս ամենին ավելացավ հիփ-հոփը:
«Եվ ի՞նչ կապ ունի այս պարաոճը ջութակահարի կամ բալետի պարուհու հետ»,- մտածեցի ես, և միայն շարունակությունից պետք է պարզ դառնար, որ հենց տղայի նվագած երաժշտությունը և բալետից բոլորովին տարբերվող պարաոճը պետք է դառնային ծանոթության պատճառ: Թե ինչպե՞ս, դիտեք ֆիլմը և կիմանաք…

Հիմա երաժշտության և երգերի մասին:
Ասում են, որ երաժշտությունը մշակույթի ամենանուրբ, միևնույն ժամանակ, ազդեցիկ ճյուղերից մեկն է: Ինձ թվում է առանց երաժշտության և երգերի, կյանքը երևի անհետաքրքիր և կիսատ կլիներ:
Երաժշտության բուժիչ ուժի մասին Պլատոնը, Արիստոտելը և շատ ուրիշները գրել են:
Բազմաժանր երգերի մեջ առավել հաճախ նախընտրում եմ հիփ-հոփը: Անգամ լինում են օրեր, երբ մեկ երգը ինձ հերիքում է 7-ից 9-ը ժամ, կամ ամբողջ օրս անցնում է նույն երգը լսելով: Հեռախոս, ականջակալներ և միայն երգեր, ու կապ չունի եղանակը: Երգը դիպչում է մարդու սրտին, փոխում տրամադրությունը, միաձուլվում հոգեվիճակին ու դառնում է ընկեր:
Այդ երգերն ու ֆիլմերն են, որ լցնում են մենության րոպեները, որը նմանեցնում ես քո կյանքին, որ հաճախ մելոդրամաները նայելիս արտասվում ես, որ մի երգը շատ լսելուց անգիր ես անում ու մտքումդ երգում, որ…

Մուսաս կարծես թե դարձյալ հանգստի մեկնեց անորոշ ժամանակով՝ կիսատ թողնելով միտքս…

Ani avetisyan

Սինդրոմ N.1

Հեռու քաղաքի ոչ մի տեղ չտանող փողոցները խաչվում էին վարդագույն շենքերի արանքում։

Իսկ շենքերը մարդկանց անտարբերությունից փակել էին աչքերը: Թե միջոց ունենային՝ երևի փախչեին քաղաքից, ինչպես մի օր փախան նրանց ներսը լցնողները։ Այնինչ փախչելու համար նախ ուր գնալն իմանալ էր պետք՝ ցեխից դուրս գալով ցեխաջրի մեջ չընկնելու համար։

Մինչդեռ կիսադատարկ, կիսացուրտ ու ջերմությունը ինչ-որ անծանոթ վայրում կորցրած քաղաքում բոլոր շտապում էին: Գնալ՝ ոչ մի տեղ ու չանել ոչինչ: Ու նրանք այդպես էլ անում էին: Մարդկային միտքն անզոր է պատկերացնել, թե ինչ պատասխանատվությամբ է ինքը կատարում իր գործը: Շտապել: Չուշանալու համար չէ, պարզապես շտապել։

Վարդագույն-սպիտակ, գորշ ու շագանակագույն շենքերն էլ արդեն ուղղակի ավել ստվեր գցողներ են դարձել։ Ուշադրություն են գրավում ու խանգարում մարդուն հանգիստ շտապել: Մինչդեռ մարդուն խանգարել պետք չէ, դեռ մի բան էլ ուժ պիտի տաս նրան՝ ավելի քաջությամբ շարունակելու։ Անել ու չանել ոչինչ։

Եթե չկանգնեի ու չթեքվեի մյուս կողմ, երևի անցորդներից մեկն էլ անցներ վրայովս: Շրջվեց, հետ նայեց, ու, իր ժամանակից հինգ վայրկյան կորցնելով շարունակեց գնալ, հոգ չտարավ հետևից երկու վայրկյան ավել պահել դուռը, որ վերջինս չհանդիպի հետևից ներս մտնողի քթին: Իսկ դա մի ժամանակ քաղաքավարություն էին անվանում: Եթե ճիշտ եմ հիշում:

Դե, այն ժամանակ, երբ նրանք դեռ չէին շտապում:

Իսկ ամենակարևորը ժամանակն է , որ մենք չունենք՝ երբեք, ոչ մեկի համար: Կամ, գուցե պահում ենք այն ամենակարևորին, իսկ հետո օրերի կեղտի ու աղմուկի մեջ կարևորներն էլ խառնում անկարևորների հետ ։ Ժամանակն էլ միշտ ի շահ ֆեյսբուքի օգտագործում։

Շտապելով բացում եմ ականջակալներս։ Իմ շտապելն էլ մյուսներինի պես խրոնիկ է դարձել: Քառասուն րոպե կսպասեմ համալսարանում, բայց քայլերս չեմ դանդաղեցնի. պարտականության պես մի բան է դարձել երկու րոպեում երկու կանգառ քայլելը, Ամանորին ծանոթ-անծանոթներին փողոցում տեսնելիս շնորհավորելու նման, էլի։

Շտապելով նայում եմ ականջակալներիս այլմոլորակային տեսածի հայացքով նայող մեկին, փրկվում էլեկտրասյանը դեմ առ դեմ հանդիպելուց, վերջին մեկ-երկու վայրկյանին հասցնում անցնել փողոցը՝մինչ կանաչ մարդուկին կարմիրը փոխարինի, հասցնում եմ նույնիսկ ամեն անգամ մեկ առ մեկ կարդալ մեծ ու փոքր փողոցների անունները։ Հիշելու համար չէ, ուղղակի սիրում եմ:

Չգիտեմ՝ ինչ են հասցնում մյուս բոլոր շտապողներն այն ընթացքում, երբ քայլում են ոչ մի տեղ չտանող փողոցներով, մտածում տեղ հասնելու ու ոչինչ չանելու մասին: Երևի ոմանք մի երկու գեղեցիկ տող են ասում ինձ պես ականջակալներ օգտագործողների մասին, հիշում իրենց ժամանակներն ու հոգոց հանում: Մի երկու հարյուր մետր այն կողմ ականջակալներով մարդն էլ պատասխան հոգոցն է արձակում։ Երևի։

Ոմանք գուցե երկրից գնալու ամենահարմար ուղիներն են ընտրում, ոմանք գտնում սառը քաղաքի ամենաջերմ կադրերը՝ անմահացնելու: Մեկն էլ երևի, ականջներում (ականջակալներով կամ առանց՝ էական չէ) Ֆորշի՝ հին ու նոր քաղաքի մասին երգերից մեկը, ուղղակի անտեսում է ամենը, որ կա աշխարհում, ջերմանում ոչ թե քարե շենքերով, այլ տաք վերարկուով:

Ոմանք…. Ոմանք երևի ոչինչ էլ չեն անում, կամ գուցե թե՝ մի բան, որ չի անցնի կողքինի մտքով, երբևէ:

 Իսկ հետո, հետո և առաջ՝ ես շտապում եմ տուն: Որ հեռու է սառը քաղաքից, հեռու նրա քարերից ու այն՝ ոսկորներիդ հասնող ցրտից, որ ես զգում եմ ամեն անգամ ՝ Երևան գրությամբ քանդակից երկու հարյուր մետր այն կողմ:

Lusine atanesyan

Ալելու

Սուրբ Ծննդյան նախօրյակին՝ Ճրագալույցին, հունվարի 5-ին, Անգեղակոթում նշվում է Ալելուն: «Ալելուն» տոն է,
որի ժամանակ մարդիկ, հիմնականում՝ երեխաները, երեկոյան դուրս են գալիս դուրս, մտնում գյուղացիների տները,
թաքուն դռնից ներս գցում տոպրակներ և սկսում բղավել «Ալելու ա, Ալելու ա, ով տա՝ զորանա, ով չտա՝ զույգ
աչքով քոռանա»: Մարդիկ տոպրակների մեջ ուտելիքներ են գցում (մանդարին, խմորեղեն, կոնֆետներ, ընդեղեն և
այլն): Հետո մենք զգուշությամբ հանում ենք տոպրակները, որ մեզ չտեսնեն: Կարդացել եմ, որ այսպես տնից տուն
մանուկները միշտ էլ շրջել են Ճրագալույցի գիշերը՝ երդիկից կախելով այդ օրվա համար պատրաստած գուլպա: Բայց
հիմա մեր գյուղում սովորությունը մի քիչ ձևափոխվել է: Հիմա բացատրեմ:
Լինում ենք դիմակներով, օրինակ, այս տարի դրել էինք շան դիմակներ: Բացի այդ, լինում են մի քանի հոգի,
հիմնականում երիտասարդներ, ովքեր դնում են ոչ թե ուրախ կամ տարվա կենդանակերպի, այլ ավելի վախենալու՝
կմախքի կամ «մահի» դիմակներ, նշեմ նաև, որ հագնվում են այնպես, ինչպիսի դիմակ որ դնում են, և հեռվից
տեսնելիս վախենում ես, անգամ այն ժամանակ, երբ գիտես, թե ով է:
Ալելուին մեր ընտանիքը և գյուղացիներից ոմանք այն ամենը, ինչը պետք է լցնել տոպրակների մեջ, նախապես
պատրաստում և մի կողմ ենք դնում: Երբ երեխաները գալիս են, դնում ենք իրենք տոպրակների մեջ: Դուրս ենք գալիս
մութն ընկնելուն պես ՝ 18:30- 19:00-ին և վերադառնում 21:30-ից հետո: Գալիս ենք տուն, տան մեծը ստուգում
է, թե ինչ ենք բերել և հետո սկսում ուտել: Եթե շատ երեխաներով ենք լինում, ապա տան դուռը թակում ենք
հերթով, նաև այդպես տեղեկանում ենք, թե ինչ են գցում այդ տանը տոպրակի մեջ, արժե՞ մտնել, թե՝ ոչ: Լինում է
այնպես, երբ տեսնում են մեզ, ճանաչելու դեպքում ավելի շատ ու լավ բաներ են գցում:
Մի խոսքով, Ալելուն անգեղակոթցիների Հելոուինն է:

 

seda mkhitaryan

Տոներն անցան

Դարակումս դրված գրքերը ինձ են սպասում: Բերել եմ գյուղ, որ արձակուրդին կարդամ։ Արձակուրդը շուտով կավարտվի, իսկ գրքերը երևի կմնան առանց կարդալու։

Ժամանակը կրկնակի արագ է անցնում, երբ ազատ օրեր են։ Տոներն անցան, ու հիմա «հետտոնական սթրես» կոչվածը փաթաթվել է վզիս։

Այս տարվա Ամանորը սիրուն չէր։ Առանց ձյուն ձմեռվա հեքիաթը կիսատ էր, կամ` չկար։

Անցած տարվա փետրվարին ծնված փոքրիկի համար սա առաջին Ամանորն է, ճիշտ է, նա այնքան էլ չի հասկանում չարազից, բլինչիկից ու տոլմայից, բայց դե մենք էլ նրա չափ չենք կարող հասկանալ հրաշքներից, հեքիաթներից ու Ամանորից։

Ինչևէ, մի տարի էլ անցավ, մի եղևնի էլ տոնածառ դարձավ, մի անգամ էլ շամպայնի բաժակները իրար զարկվեցին, կրկին բոլորը իրար շնորհավորեցին, հյուրեր եկան ու գնացին, մենք ինչ որ տեղեր հյուր գնացինք, ու մի թղթապանակ էլ ավելացավ համակարգչի մեջ «Ամանոր» անունով, բայց կողքի թիվը տարբեր է՝ «2018»։ Ամբողջ Ամանորը դարձավ ընդամենը մի քանի լուսանկար ու պահվեց համակարգչում։

Հիմա նստած եմ արդեն ոչ մեկին չգերող տոնածառի կողքին ու զգում եմ բնական եղևնու հոտը: Վառարանը երգում է, դրսում ձյուն չկա, իմ մտքում «Դրսում ձմեռ է, բայց շատ լուսավոր է…» երգն է, ու մտածում եմ` տեսնես երբվանի՞ց և մինչև ե՞րբ է ժամանակի պարույրը պտտվելու, մինչև ե՞րբ են բոլոր ամանորները իրար նման լինելու, մինչև ե՞րբ ենք եղևնին տոնածառ դարձնելու։ Հռետորական հարցեր չեն, բայց դառնում են այդպիսին։

Կարմիր խաղալիքը կախվել է տոնածառին ու նրա մտքում էլ երևի նույն հարցերն են։

Բայց արդյո՞ք բոլոր ամանորները նույնն են։ Երևի` չէ, այ օրինակ, անցած Ամանորին դու 17 տարեկան էիր, հիմա 18 ես, բայց տարբերությունը միայն այդ մի տարին չի… Այդ մի տարվա մեջ քո կյանքում շատ բաներ են փոխվել։ Մի տարի առաջվա այն աղջիկը հիմա հաստատ նույնը չի։ Նա հիմա նոր մտքեր ու երազանքներ ունի, նա հիմա աշխարհին մի քիչ ավելի «մեծի» աչքերով է նայում։

Արվեստի վարագույրները բացում ենք

Սկսում եմ իմ նոր հարցազրույցների շարքը, որտեղ կտեսնենք շատ սիրված և տաղանդավոր մարդկանց: Իմ առաջին զրուցակիցը Գյումրու Վ. Աճեմյանի թատրոնի երիտասարդ դերասան Արսեն Միքայելյանն է, ով արդեն մեկուկես տարի ծառայում է Հայոց բանակում: Արսենը 25 տարեկան է:

Լուսանկարը՝ Վրեժ Սարգսյանի

Լուսանկարը՝ Վրեժ Սարգսյանի

-Արսեն, դուք դերասան եք, ձեր մեջ այդ ձիրքը մանկո՞ւց կար:

-Ոչ: Մարդկանց առաջ ելույթ ունենալուց խոսափում էի: Ինքնամփոփ ու ներփակված եմ եղել, ու ոչ մի կերպ չեմ պատկերացրել, որ ներսումս բեմարվեստում լինելու ցանկություն կծնվի:

-Իսկ ինչպե՞ս սկսեցիք: 

-Հիմա չեմ հիշում, թե ինչպես սկսվեց իմ ու բեմի սիրավեպը: Մի օր հայտնվեցի Երևանի Թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի Գյումրու մասնաճյուղի շենքի միջանցքում: Եվ հասկացա, որ իմ գիտակցական կյանքի ողջ ընթացքում հենց այս աշխարհն եմ փնտրել:

-Իսկ կա՞ մի դեր, որ երազում եք երբևէ խաղալ:

-Չեմ սիրում այս հարցը: Իմ երազած դերն արդեն խաղացել եմ: Դա Ֆերնանդո Արրաբալի «Ֆանդո և Լիս» պիեսի գլխավոր դերն էր: Ֆանդոն ներկայացումը, ինչպես գիտեք, բեմադրվեց ռեժիսոր Ռաֆայել Ասատրյանի կողմից 2016 թվականին:

-Շեքսպիրի «Լիր Արքա» պիեսում խաղացել եք Էդգար: Առաջնախաղի օրը դահլիճում ասեղ գցելու տեղ չկար: Դուք դուրս գալով բեմ՝ ի՞նչ զգացիք:

-Դա Աճեմյանի թատրոնի առաջին ներկայացումը չէր, երբ առաջնախաղի ժամանակ ասեղ գցելու տեղ չկար: Վերջին շրջանում թատրոնի բոլոր առաջնախաղերի ժամանակ էլ դահլիճը լեփ- լեցուն է: Եվ դա պայմանավորված է ստեղծագործական խմբի, գլխավոր ռեժիսորի, տնօրենի բարձր պրոֆեսիոնալիզմով: Իսկ ինչ վերաբերվում է Էդգարին, ապա դա իմ ստեղծագործական կարճ ճանապարհի ամենաբարդ դերերից մեկն էր, որը մեծ լարում ու եռանդ պահանջեց: Արդյունքը եղավ այն, ինչ տեսաք: Բայց ցավոք, իմ այս դերը ես համարում եմ չստացված:

-Արսեն, արժանացել եք «Արտավազդ» մրցանակի, ո՞ր դերի համար: 

-«Արտավազդ» մրցանակի արժանացել եմ Ֆերնանդո Արրաբալի «Ֆանդո և Լիս» պիեսում Ֆանդոյի կերպարը մարմնավորելու համար:

-Արսեն, մեր իրականությունը լցված է սերիալներով, դրանց ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

-Վերջին մեկուկես տարին հարգելի պատճառներով հեռւստացույցից ինֆորմացված չեմ ու տեղյակ չեմ, թե հիմա ինչ է կատարվում այդ ասպարեզում: Իսկ այն, ինչ տեսել եմ առաջ, աճելու և զարգանալու մի հսկայական ճանապարհ ունի: Հիմա ավելի շատ հետաքրքրված եմ ամերիկյան արտադրության սերիալներով և դրանք, կարծում եմ, լավ օրինակ ու նշաձող պիտի ծառայեն հայկական հեռուստասերիալների զարգացման գործում:

-Իսկ կնկարահանվեի՞ք վատ սերիալում, եթե ձեր հոնորարը շատ բարձր լիներ:

-Ոչ, դա մարմնավաճառությանը նման մի բան է: Միշտ պիտի իմանաս, որտեղ ես և ինչ ես մատուցում հեռուստադիտողներին:

Nelli Khachatryan

Ամեն բան իր ժամանակին

«Դինոտոպիան» տեսե՞լ ես: Ինչ հզոր ֆանտազիա էր… Մեջը դինոզավրեր կային, այնքան մեծ էին, այնքան բնական: Չէ, իրականում ծիծաղելի էին: Ոնց որ խաղալիքներ: Էֆեկտները ահավոր անբնական:  Եթե փոքր ժամանակ չես նայել, հիմա էլ պետք չի նայել, հասկանո՞ւմ ես:

Իրականում մեր հիշողությունների մեջ պահպանվում են միայն տպավորությունները:
Այդ տպավորությունների սենյակում «Դինոտոպիան» ֆանտաստիկ լավն է…

Այդ սենյակում Արազ Դարեի երգերը շատ հուզիչ են: Այդ սենյակում բացովի-փակովի հետախոսներ կան, ու ճպպացնելով բացելը լավ զգալու առիթ է…

Արամեի երգերը խորն են այդ սենյակում…

Իմ տպավորությունների սենյակում փակցված է Արսեն Սաֆարյանի պաստառը:
Այդ սենյակ մութը սողալով է գալիս, որովհետև փոքր ժամանակ մութը ինչ-որ տեղից իրոք սողալով էր գալիս։

Այդ սենյակում ես կարող եմ «հոլիդե» ջինս, կախված վզով սվիտեր հագնեմ, ու ես մեկ է, սիրուն եմ։

Այդ սենյակում որպես հանգստացնող նյութ ջուր ու հող կա`ցեխ սարքելու համար։
Այդ սենյակի հեռուստացույցով հիմա սարսափ-մուլտֆիլմ է միացրած` «Ուրվականներից քշվածները»:

Այդ սենյակում ուսուցիչները ամեն ինչ գիտեն:
Այդ սենյակում պապիկս ճաղատ է, որովհետև գիշերը կովը եկել կերել է մազերը:
Այդ սենյակում սարդերին չեն սպանում: Մարդ ես, բախտդ բերեց՝ կկծի, ու սարդ-մարդ կդառնաս:
Այդտեղ ձեռքիս սպին այնքան մեծ ու վախենալու է:
Այդ սենյակում Շակիրան պարուհի է:
Այդ սենյակի օրացույցը միշտ 2008 թվականն է ցույց տալիս:
Այդ սենյակում ամեն ինչը իրական է, հասկանո՞ւմ ես…

Այդ սենյակի ցանկացած իր, որ տեղափոխես քո նոր կահավորած սենյակը, նույնը չի մնա: Իրենք ձևափոխվելու հատկություն ունեն ժամանակի մեջ տեղափոխվելիս, բայց գիտե՞ս, ամենասիրունը իրենց համար նախատեսված ժամանակում են:

Ութսուներկուամյա մանուկիս

Լուսանկարը՝ Նաիրա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Նաիրա Մխիթարյանի

«Մանանայի» դասընթացների վերջին օրն էր, ու հենց այդ օրն էլ հավանության արժանացավ առաջին նյութս՝ տեղադրվելով կայքում: Նյութիս մեջ տեղ էր գտել տատիկիս պատմած պատմություններից մեկը: Այդ պատմությունը ինձ հաջողություն բերեց. ես արժանացա առաջին ընթերցողների ծափերին: Դա երբեք չեմ մոռանա:

Ինձ խորհուրդ տվեցին գրել տատիկիս պատմած պատմությունները, բայց քանի որ խոսքը մայրական տատիկիս մասին է, և նա մեզ հետ չի ապրում, կդժվարանամ մանրամասն հիշել նրա պատմությունները, որոնք պատմել է տարիներ առաջ, երբ հյուր էր եկել մեզ:

Հիմա ես ուզում եմ գրել տատիկիս մասին, բայց ոչ թե իր պատմությունը, այլ թե ինչքան եմ սիրում ու կարոտում իրեն: Կարոտում, որովհետև Նոր տարուց Նոր տարի հազիվ տեսնեմ, թե՝ չէ:

Ամանորյա տոներին գնացել էինք տատիկին տեսնելու՝ մորեղբորս տուն: Սենյակ մտնելուն և տատիկին ամուր-ամուր գրկելուն պես, նա ասաց.

-Մեռնիմ անընիդ, բալես, երկու օր առաջ դարձար քառասուն օրական, ու պապդ մահացավ:

Ան, թզբեխի վրա հաշվում եմ անընդհատ, դարձար տասնհինգ տարեկան քառասուներկու օրեկան:

Այս լսելուն պես էլի ամուր գրկում եմ տատիկիս ու նայում մորս: Մի պահ մտածեցի՝ երևի մոռացել է քառասունքիս լրանալու օրը, բայց հետո՝ չէ, հաստատ չէր մոռանա պապիկիս մահը, պարզապես, սովորության համաձայն, իր վիշտը երբեք չի բարձրաձայնում:

Տատիկս ոտքից գլուխ զննում էր ինձ:

-Իմ օրիորդ բալա: Հասմո, քու երեխեքուց խորոդ ա,-դիմում է մորաքրոջս, միասին ծիծաղում ենք,- գլուխս էլ հաստատ էս անտեր նաուշնիկներից ու ռադիոյից ա սկսել ցավալ,- բողոքեց տատս ու հանեց ականջակալները. նա լավ չի լսում:

Երկար զրուցելուց ու տոնը շնորհավորելուց հետո հեռացանք:

-Կտեսնվենք երևի մյուս Նոր տարի,- արցունքներս զսպելով ցածրաձայն ասացի դուրս գալուց առաջ:

Տա՜տ, իմ խորհրդատու, հիշում եմ մեր տան այն առավոտը, երբ արթնացա բարձի հարվածից: Գլուխս բարձրացրի՝ ինչ-որ մեկին նախատելու մտադրությամբ, ու զարմացա՝ տեսնելով, որ հարվածի հեղինակը դու ես: Ախր, ո՞նց էիր էդ ծանր բարձը այդ տարիքիդ բարձրացրել, մի բան էլ՝ նետել մահճակալիս:

-Հելի, մեռնիմ արևուդ, աղջիկն երկար չքնի, հելի՝ մե հատ կոֆե դիր:

Տատ, կհիշես հաստատ մեր ժեստերի լեզուն, որն օգտագործում էինք, երբ հյուրեր էին գալիս քեզ տեսնելու, ու քանի որ ցածր էին խոսում, իսկ լսողությունդ այն չէր, չէիր կարողանում պատասխանել նրանց պարզ հարցերին. «Բարև, Նազո տատ, ո ՞նց ես, ի ՞նչ կա-չկա, հո հիվանդ չե ՞ս», ու ես հյուրերի մեջքի հետևում փորձում էի ժեստերով բացատրել քեզ, ու դու խորամանկ ժպիտով անսխալ հասկանում էիր ցույց տվածներս:

Տատ, ես երբեք չեմ մոռանա, որ երբ ծնվել եմ, դու բացարձակ կույր վիճակում՝ շրջապատից հարցուփորձ անելով ու օգնություն խնդրելով, հասել ես խանութ ու ինձ համար ծածկոց գնել:

Ես այդ ծածկոցով տիկիկներիս էի ծածկում փոքր տարիքում, իսկ երբ մեծանամ՝ ծոռներիդ եմ ծածկելու:

Տատ, ես վախենում եմ…

Վախենում եմ կորցնել քեզ, այլևս չլսել աղոթքներդ ու խրատներդ, չլսել պատմություններդ, հատկապես, մամայի ամուսնության մասին: Տատ, ես վախենում եմ, իսկ դու, կարծես դիտմամբ, անընդհատ խոսում ես մեծ լինելուդ, վատառողջությանդ ու պապիկի մոտ գնալու ցանկության մասին: Տատ, ախր, գիտես, որ իմ միակ տատիկն ես, ես պապիկ էլ չունեմ, ու շատ ունեմ քո կարիքը…

Ես համոզվել եմ, որ մեծանալով՝ մարդիկ հոգեպես մանկանում են, և դու՝ իմ ութսուներկուամյա մանուկ, իմացիր, որ քեզ երբեք չեմ մոռանում, և որ դու իմ միակն ես:

Չգիտեմ, կկարդա՞ն քեզ համար այս հոդվածս, կամ կլսե՞ս արդյոք, երբ կարդան, բայց կարծում եմ, ինչ-որ պահ կզգաս ներկայությունս կողքիդ, ինչպես զգում ես, երբ վատառողջ եմ լինում, զանգում ես, հարցնում.

-Բալա ջան, երազիս քեզ տեսել եմ, խո հիվանդ չե՞ս:

Ու ես նույնիսկ հիվանդ ժամանակ պատասխանում եմ.

-Չէ, տատ, հիվանդ չեմ:

Ազգային ոգի ներարկողները

Ձմեռային լուսապայծառ առավոտներից մեկի ժամանակ, երբ արդեն պատրաստվում էի դուրս գալ տնից և գնալ դպրոց, Սոնան՝ քույրիկս, ինձ ընդառաջ գալող տվեց մի փաթեթ և ասաց, որ իրենց դասարանի Նարեկը դասերի ընթացքում կգա դրա hետևից (նրանք արդեն երեք տարի է, ինչ ավարտել են դպրոցը, բայց գրեթե միշտ իրար կողքի են, և ոչ միայն Նարեկը, այլ նաև Աննան ու Հասմիկը): Դասերի վերջում, երբ արդեն հույսս կորցրել էի, որ Նարեկը կգա, մեկ էլ նա եկավ, ու տարավ փաթեթը: Հետո ինձ ասաց, որ սպասեմ, քանի որ Սոնային փոխանցելու բան ունի: Այո, դու ճիշտ նկատեցիր, ես ժամանակավոր փոստատարի դերն էի խաղում: Հետո նա մոտեցավ ու տվեց մի թուղթ, թե բա՝ սա կտաս Սոնային, բայց երկուսիդ համար է: Հրավիրատոմս էր: Սևով սպիտակի վրա գրված, որ հրավիրում են դեկտեմբերի 9-ին «Ազգային ոգով» բաց դասին:

-Էս ամսի 9-ին ազգային բաց դաս կա, իրականում չգիտեմ՝ ինչ ա լինելու, բայց պետք ա անպայման գնանք, մերոնք են գալու:

Ու ես մինչև էդ օրը մեղվի պես տզզում էի երեխաների ականջների տակ, որ պետք է գնանք: Օրը եկավ, Աննան, Հասմիկը ու Նարեկն էլ հետը: Իսկապես այդ օրվա բարին նրանք էին:

09/12/2017 Մալիշկայի թիվ 1 միջն. դպրոցում տեղի ունեցավ «Ազգային ոգով» խորագիրը կրող ազգագրական երգերի և պարերի ուսուցողական առաջին բաց դասը:

Մտնելով դահլիճ, միանգամից հասկացանք, որ նրանք եկել են նոր սերնդի ազգային ոգին բարձրացնելու և «Հայերեն պարելու» համար: Նրանց հագուստն արդեն իսկ տրամադրող էր: Այնքան հաճելի մթնոլորտ էր տիրում: Նրանք մեզ սովորեցնում էին ազգային պարեր ու երգեր, իսկ հետո բոլորս միասին պարում ու երգում էինք հայերեն: Տղաների խրոխտ յարխուշտան հիշեցնում էր մեր հայորդիքի առյուծ ոգու մասին: Իսկ աղջիկների նուրբ մատների շարժը՝ հայուհու հեզության մասին:
Իսկապես, նրանք կարողացան ազգային ոգի ներարկել սերնդին, այն սերնդին, որը կողմ է կորցնելու իր ազգային դիմագիծը, որը կողմ է ուրիշի լծի տակ լինելուն ու լեզուն փոխելուն (իհարկե, ոչ բոլորը):

Նրանք են մեր ավագները, և ես վստահ կարող եմ ասել, որ հենց նրանցից պետք է օրինակ վերցնենք: Հենց այսպիսի հայեր են պետք մեր ազգին: Հենց այսպիսի ոգով երիտասարդներ:

Քրիստոս ծնավ և հայտնեցավ