Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Պատկերացրեք՝ ինչ-որ տեղ մի քանի ուսանող քննարկում են, թե Հայաստանում որ անիմեներն են ավելի հայտնի, ինչու Հայաստանում «Dragon Ball Z» նայող չկա և այլ «կարևոր» հարցեր:

Օտակուները ճապոնական անիմացիոն ֆիլմերը պաշտողներն են: Յուրաքանչյուր օտակուի երազանքը իր նման մարդկանց գտնելն է: Երևանում էլ կա օտակու համայնք: Տարիների ընթացքում նրանք միավորվել են ֆեյսբուքյան խմբերի միջոցով: Բայց այս գարնանը կատարվեց Երևանի բոլոր օտակուների երազանքը: Բացվեց մի տեղ, որտեղ նրանք կարող էին գտնել և հանդիպել իրենց նման օտակուների:

Քննությունների ու կամավորական աշխատանքների պատճառով  հունիս-հուլիս ամիսներին չէի հասցնում այցելել «Անիմե Օտակու»: Բայց օգոստոսին ես ու ընկերուհիս վերջապես գնացինք և տեսանք մեր երազանքների տեղը: Այնտեղ մենք ծանոթացանք «Անիմե Օտակուի» հիմնադրի՝ Ռոլանդ Սահակյանի հետ:

Ռոլանդը օտակու է: Նրա առաջին նայած անիմեն եղել է «Sailor moon»ը:

-Առավոտյան զարթնում էի, դպրոց գնալուց առաջ մի սերիա նայում գնում էի,-պատմում է Ռոլանդը:

Այդ ժամանակ նա չգիտեր, որ «Sailor moon»ը անիմե է:

-Երկրորդ կուրսում էի։ Պատահաբար ինձ մոտ հայտնվեց «Death note»ի դիսկ։ Այն ժամանակ ընկերներով դիսկերով էինք փոխանակվում, որովհետև հնարավոր չէր ինտերնետով նայել անիմե։ Ամեն ինչ սկսվեց «Death note-ից»,- պատմում է Ռոլանդը:

Անիմե խանութ բացելու միտքը Ռոլանդը երկար քննարկել է ընկերոջ հետ: Ու ժամանակի ընթացքում փոքր խանութի գաղափարը վերածվեց խանութ-ժամանցի վայր-սրճարանի գաղափարի:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Ճիշտն ասած՝ խանութի բացման ժամանակ մտածում էինք՝ դե մարդիկ կգան, կհավաքվեն, բայց այն, ինչը որ խանութի բացման ժամանակ էր կատարվու~մ… Անգամ ընկերներիս ծանոթները պատմում են՝ հավաքվել էինք, որ գայինք քեզ, քո գործը, խանութին խրախուսեինք։ Եկել էինք՝ չէինք կարողանում մտնել ներս,- հիշում է Ռոլանդը:

«Անիմե Օտակուն» ոչ միայն խանութ է, այլ ժամանցի վայր: Մարդիկ գալիս են որպես առանձին հաճախորդներ, բայց ժամանակի ընթացքում ընկերանում են: Նոր ու հին անիմեներ են քննարկում, միասին անիմեներ են դիտում, խաղեր են խաղում ու միասին քուիզերի են մասնակցում:

-Գալիս են տարբեր խմբերով, բայց տեսնում ես՝ նրանք բոլորը սկսում են իրար հետ շփվել, քննարկել։ Դա ավելի շատ այդ ժամանակ է նկատվում, երբ քուիզերի վերջում արդյունքներին են սպասում։ Դա է, որ մեզ շատ դուր է գալիս։ Մենք միշտ ցանկացել ենք, որ «Անիմե Օտակուն» լինի այսպիսի տեղ,- ասում է Ռոլանդը:

Անցած շաբաթ «Անիմե Օտակու»-ում քուիզի երեկո էր: Բոլոր հարցերը կազմել էին Լևոնն ու Տիգրանը՝ «Անիմե Օտակուի» մշտական հաճախորդները:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Բացումից  մի շաբաթ առաջ իմացանք «Անիմե Օտակուի» մասին։ Մտածեցինք՝ ազատ օր է, գանք, հետաքրքիր էր։ Շատ շուտ էինք եկել: Առավոտյան 11-ին եկանք, որովհետև ֆեյսբուքում սկզբում տասնմեկ էր գրված։ Երեք ժամ այստեղ կանգնել էինք ու սպասում էինք,- պատմում է Տիգրանը:

-Սկզբում, որ եկանք, մարդ չկար։ Միայն Նանեն (աշխատում է «Անիմե Օտակու»ում բացման օրվանից) ու Ռոլանդն էին։ Ուղղակի ապրանքներն էինք նայում։ «Атака титанов»-ի մանգան էինք կարդում։ Արդեն համարյա ամեն օր գալիս ենք,- իրար ընդհատելով ասում են Լևոնն ու Տիգրանը:

Երկուսն էլ առաջին անգամ նայել են «Նարուտոն» փոքր տարիքում՝ առանց հասկանալու, որ այն անիմե է:

-Շատ շուտ եմ սկսել նայել։ Չեմ էլ հիշում՝ որ պահից հասկացա, որ անիմե եմ նայում,  բայց հաստատ կարող եմ ասել, որ մոտ վեց-յոթ տարի հասկանալով եմ նայել անիմե,- ասում է Տիգրանը:

Մինչ «Անիմե Օտակու» գալը նրանք շրջապատում շատ քիչ օտակու ընկերներ ունեին: Տիգրանի շրջապատում միայն իր եղբայրն է անիմե նայել, իսկ Լևոնի շրջապատում իր քույրը ու դասարանից մի քանի հոգի:

Հիմա ավելի շատ օտակու ընկերներ ունեն:

-Արդեն այնքան ենք խորացել այս համայնքի մեջ, որ գալիս ենք, ծանոթ մարդիկ այնքան շատ են, որ անընդհատ զբաղմունք կա։ Օրինակ՝ մոնոպոլիա ենք խաղում,-պատմում է Տիգրանը:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լևոնն ու Տիգրանն ասում են, որ անիմեն եղել է նրանց կապող օղակը: Անիմեի շնորհիվ շատերի հետ են ընկերացել: Մոտ 20 մշտական հաճախորդ կա, որոնց ամեն օր տեսնում են:

Ես մինչև հիմա ինձ իսկական օտակու չեմ համարում: Բայց եթե շարունակեմ «Անիմե Օտակու» գնալ, մի օր ես էլ օտակու կդառնամ:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Բարև ձեզ, սա ի՞նչ տաղավար է:

-«Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնն է: Ծրագիրը կարող եք վերցնել:

-Շնորհակալություն:

-Օրաթերթն էլ կարող եք վերցնել:

Ինֆոկենտրոնի կամավորներին մոտեցող մարդիկ բաժանվում են մի քանի խմբի:

Եթե դուք շատ եք գնում մշակույթի հետ կապված միջոցառումների, ապա հաստատ գիտեք Մաշա տատիկին: Անհայտ պատճառներով՝ նա ուներ բեյջ և կարող էր անվճար նայել բոլոր ֆիլմերը:

-Երեխեք, օրաթերթը ստացե՞լ եք,- ամեն օր հարցնում էր նա:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Իսկ երբ հարցրեց, թե ինչ ֆիլմ ենք դիտել, ու ես պատասխանեցի, նա սկսեց այդ ֆիլմի մասին այնքան երկար խոսել, որ փոշմանեցի:

Այս տարի ինֆոկենտրոններում տեղի էր ունենում նաև վաճառք: Վաճառվում էին պայուսակներ, արջուկներ, վերնաշապիկներ և այլ բաներ «Ոսկե ծիրանի» լոգոտիպով ու դիզայնով:

Մարդիկ հիմնականում գալիս էին ու հարցնում.

-Ի՞նչն է անվճար:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Հիմնականում սփյուռքահայերն ու զբոսաշրջիկներն էին գնումներ կատարում:

Հետո մենք ստացանք հրավիրատոմսեր: Եթե գնեին ինչ-որ բան, կստանային հրավիրատոմս: Այդպես գնորդները շատացան:

Կային նաև տարօրինակ մարդիկ:

-Երեխեք, ես պարսկական դպրոցում եմ սովորում,- ասաց մի կին,- ինձ պարսկական կինոյի հրավիրատոմս կտա՞ք:

Մենք պետք է համբերատար բացատրեինք, որ այդ ֆիլմի հրավիրատոմսից չունենք:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Իմ օրը անցնում էր մարդկանց ծրագրեր բաժանելով, հարցերին պատասխանելով և ինչ-որ բան վաճառելով: Այդքան էլ ձանձրալի չէր, ինչպես պատկերացնում եք: Կամավորները նույնպես կարող էին անվճար ֆիլմեր դիտել: Ինձ հաջողվեց միայն մի ֆիլմ դիտել: Նաև հաջողվեց սքեյթ քշել սովորել, որովհետև կամավորներից մեկը սքեյթ ուներ, և իհարկե, «Մոսկվա» կինոթատրոնի դիմաց շախմատ խաղալ:

Իսկ այն միակ ֆիլմը, որ դիտեցի, «Անհետացած քաղաքների հավաքածուն» էր: Ֆրանսիական ֆիլմ էր՝ անգլերեն և հայերեն սուբտիտրերով: Լսում էի ֆրանսերեն, կարդում՝ անգլերեն: Ֆիլմն ինձ այնքան էլ դուր չեկավ: Փոխարենը՝ այն ֆրանսերեն էր:

Հանրային հեռուստատընկերության «Պատրաստենք միասին» հաղորդման հեղինակ Սարգիս Մկրտչյանն ունի երկու մասնագիտություն՝ հեռուստաօպերատոր և խոհարար: Պատմում է, որ երբ Հ2 հեռուստաընկերության գլխավոր օպերատորն էր, իրեն համոզեցին նկարահանվել խոհարարական հաղորդման մեջ: Եվ այդպես, 2005-ից սկսվեց նրա «խոհարարական պատմությունը», կամ կարելի է ասել՝ վերածնվեց: Նա արդեն ոչ թե տեսախցիկի հետևում է որպես արձանագրող, այլ դիմացը՝ որպես դերակատար:

-Օպերատոր դառնալու համար որտե՞ղ եք սովորել:

-Սովետական ժամանակ ոչ մի տեղ չկար հեռուստաօպերատորի մասնագիտությամբ ինստիտուտ: Կար մեկ հիմնական ալիք, որտեղ և ձևավորվել էր հեռուստադպրոց: Կուրսեր էինք անցնում, հետո գնում էինք Մոսկվա, ստանում կարգ: Խորհրդային ժամանակ կային մասնագիտական աստիճաններ՝ օպերատորի օգնակական, ասիստենտ, երրորդ օպերատոր, երկրորդ օպերատոր, առաջին օպերատոր և բեմադրող օպերատոր:

-Քանի՞ տարի հետո դարձաք հեռուստաօպերատոր:

-Քանի որ հայրս՝ Ֆրունզե Մկրտչյանը, եղել է հեռուստատեսության առաջին օպերատորներից, ես մանկուց գիտեի, թե ինչ է տեսախցիկը, ինչպես է պետք աշխատել կադրի ու լույսի հետ: Հայրս շատ խիստ ու համեստ մարդ էր, երբեք չի փորձել օգնել ինձ կարիերայի հարցում: Ես սկսել եմ ամենաներքևի օղակից՝ օգնականից, ու հասել բեմադրող օպերատորի կարգի: Բայց իհարկե, կարգերը ընդամենը ձևական բան են, կարևորը փորձն է ու մարդիկ, որոնցից սովորում ես:

Երբ բացվեց «Շարմը», դարձա իրենց առաջին օպերատորը: Միասին նկարեցինք «Մեր բակ 1»-ը և «Մեր բակ 2»-ը:

«Շարմ»-ից հետո զարգացավ շոուբիզնեսը: Սկսեց ձևավորվել գովազդի ու տեսահոլովակների շուկան: Այդ կողմն ինձ շատ գրավեց: Իմ երազանքը միշտ եղել է ստեղծել հեռուստաբեմադրություն, քանի որ դա պահանջում է եռաչափ՝ 3D մտածողություն:

Կինոյում հիմնական է մեկ տեսախցիկը (աչքը), որի շուրջ կառուցվում է էկրանային գործողությունը, իսկ հեռուստաբեմադրության ժամանակ կարող է լինել հինգ հիմնական տեսախցիկ: Հայրս, որ ներկայացում էր պատրաստում՝ ռեժիսորի, սցենարիստի, նկարչի հետ սկսում էր աշխատել երեք ամիս առաջ: Երբ հասնում էին նկարահանման հրապարակ, ներկայացումն արդեն պատրաստ էր: Այն մտքում էր կառուցված:

Պատկերացրեք, ներկայացումները նկարահանվում էին ուղիղ եթերի ռեժիմով: Այսինքն, հսկայական նախապատրաստական աշխատանք էր պետք, որ առանց վրիպումների, մի քանի տեսախցիկով նկարահանեն մի քանի ժամանոց բազմամարդ գործողությունը:

Պրակտիկան ամենամեծ բանն է. կա՛մ տեսնում ես, կա՛մ չես տեսնում: Լավ օպերատոր դառնում է նա, ով կոփում ու զարգացնում է տեսնելու ունակությունը: Ասենք, մտնում ես սենյակ ու առաջին հերթին մտովի կառուցում կադրի կոմպոզիցիան ու ընտրում լույսի աղբյուրները՝ ավելացնում կամ մեղմում: Վերափոխում ես եղածը, ստանում նոր պատկերային կոմպոզիցիա:

Նույն բանն էլ խոհարարությունն է՝ կա՛մ քիմք ունես, կա՛մ չունես: Հավաքում ես համերը և ուտելիքի պատրաստման տեխնոլոգիաները: Դրանից հետո սկսում ես ջախջախել ամեն տեսակի կարծրատիպերն ու իմպրովիզացիա անել: Դա իմ ամենասիրելի բանն է: Վերցնում ես բաղադրատոմսը և նրան այնպես ես քանդում ու հավաքում, որ դրանից բան չի մնում: Այսինքն՝ քեզնով ես անում:

-Բաղադրատոմսերն այդպե՞ս եք հորինում:

-Կան բաղադրատոմսեր, որոնք հայտնվել են անգամ երազում: Կարող է հնչել ծիծաղելի, բայց այդպես է:

Խոհարարությունը արծաթի պես է, փորձում ես հումքն ու համերը համադրել, խառնել, ստանալ նոր երանգ ու համային կոմպոզիցիա: Ու երբ այդ մասին շատ ես մտածում, երազներդ էլ են փոխվում:

Հիմա ինտերնետում անսահմանափակ քանակի բաղադրատոմսեր կան: Վերցնում ես ու ադապտացնում: Այսինքն՝ դարձնում ես քոնը:

Այսպիսի մի հետաքրքիր փաստ՝ 10 հոգի նույն մթերքով, նույն բաղադրատոմսով սարքում են նույն ճաշատեսակը, բայց բոլորը ստացվում են տարբեր: Ինչո՞ւ: Որովհետև գոյություն ունի հիմնական համեմունք, որն ամեն մեկի մոտ յուրահատուկ է: Ամենակարևոր համեմունքը սա է (ցույց է տալիս սիրտը):

Հաճախ ասում եմ՝ եթե հավես չունես, մի արա: Անհավես որ անես, ճաշը համով չի ստացվի և հակառակը, եթե հաճույք ու դրական էներգիա ներդնես, պարզագույն մթերքից կստանաս համային գլուխգործոց:

Հեծանիվը վաղուց հնարել են, ճի՞շտ է: Բազային մթերքները աշխարհի բոլոր անկյուններում էլ հիմնականում նույնն են: Ասենք, հավը, ձուկը, տավարը, բանջարեղենը, հատիկեղենը, կանաչեղենը և այլն: Ազգային խոհանոցների առանձնահատկությունները ստեղծվում են համեմունքներով և խոհարարի մոտեցմամբ:

Ես, օրինակ, նույն բանը երկրորդ անգամ չեմ սարքում, բացի՝ տոլմայից, որովհետև շատ եմ սիրում: Տոլման կրկնվում է, իսկ մնացած ճաշատեսակները առաջին ու վերջին անգամ եմ սարքում: Վերցնում եմ բաղադրատոմսը, մթերքն ու սկսում եմ ստեղծագործել: 15 տարի է խոհարարական հաղորդումներ եմ անում, բայց երբեք պատրաստի արդյունքը չի կրկնվել: Դա ոչ թե հատուկ եմ արել, այլ պարզապես այդպես է ստացվել:

-«Պատրաստենք միասին» հաղորդումը Ձե՞ր գաղափարն էր:

-Ոչ, այդ ձևաչափը վաղուց հնարված է: Հաղորդման գաղափարը սա է. ամեն օր առավոտյան մտնել մարդկանց տուն և առաջարկել թարմ միտք: Բացում ես սառնարանը, նայում, թե ինչ կա սառնարանի մեջ ու եղածով սկսում պատրաստել:

Կարծում եմ, ամենակարևորն այն է, որ հաղորդումը պիտի ո՛չ աստղերով շեղես, ո՛չ մարդկանցով, այլ առաջին պլան մղես հենց պատրաստելու մտադրությունը: Եթե նկատել ես, հաղորդման մեջ փորձում եմ չընդգծել իմ անձը: Տալիս եմ միտքը, հրավիրում միասին պատրաստելու ու արագ ու աննկատ դուրս եմ գալիս կադրից՝ թողնելով, որ լսարանի հիշողության մեջ մնա արդյունքը՝ ճաշատեսակը:

-Մտածո՞ւմ եք այն մասին, որ մարդիկ օգտագործելու են Ձեր բաղադրատոմսերը:

-Շատ եմ ուրախանում, երբ հանդիպում եմ փողոցում մարդկանց, որոնք ասում են՝ օգտագործում ենք ձեր բաղադրատոմսերն ու շատ լավ է: Դա ամենամեծ գնահատականն է: Ամենամեծ ուրախությունը:

-Ի՞նչն եք ամենաշատը սիրում սարքել:

-Ամեն ինչ: Ես ամենակեր եմ: Բայց տոլման հատուկ տեղ ունի, տոլմա շատ եմ սիրում:

-Ինչպե՞ս եք հորինել «Կհանդիպենք, երբ կհանդիպենք» արտահայտությունը:

-Պատահականորեն: Մի անգամ ասացի, ու միանգամից հիշվեց: Կարծում եմ՝ այդ արտահայությունը միաժամանակ ջերմ ու հումորով է: Կարող ենք հանդիպել ցանկացած ժամանակ ու ցանկացած վայրում: Այն պահին, երբ ուզեք:

Հարցազրույցը վարեց Լիլիթ Վարդանյանը