Վեներա Գրիշյանի բոլոր հրապարակումները

Չլինեի ես, չէին լինի քրոջս առավոտները

-Վեներա, այ Վեներա, Վեներա ջան, արթնացի, ջան,- համարյա երգելով շշնջում էր քույրս իմ ականջին, իսկ ես ավելի էի ամուր գրկում վերմակս ու աչքերս փակում:

-Վեն, հոգնեցի արդեն, դե, արթնացի , վա՜յ,- առավոտյան 7-ն է,  և ես քրոջս  արդեն նվիրում եմ զայրանալու պատճառ:

-Հա, ըհը… հեսա… հաա,- քրոջս չարհամարհելու համար ասում եմ ամենաքիչ բերանի շարժում պահանջող բառերը:

-Լավ, Վեն ջան, դե, ես գնամ թեյ պատրաստեմ, դու արդեն հագնվի,- ասաց քույրս  ու չիմանալով, որ տասը րոպե հետո արդեն շատ բարկացած ասելու է.

-Աաաա,Վեն, դե արդեն հոգնեցի է, էլի սփռոցին թափեցիր էս թեյը, հերիք ա, մտածված ե՞ս անում,- չգիտեմ ինչու, վերջերս միշտ պատահմամբ շրջում եմ իմ թեյի բաժակը, և քույրս այդ ամենը հավաքելով միշտ կիսատ է թողնում  նախաճաշը:

-Ես արդեն գնամ դասի, հա՞,- ինքս ինձ վրա շատ բարկացած ասացի քրոջս, ու մեղավորության արցունքներ էին հայտնվել աչքերիս:

Արագ դուրս եկա տնից, նստեցի երթուղային ու այնտեղ գիրք էի կարդում, քրոջս նվիրած գիրքը:

Դպրոցում արդեն երրորդ ժամն էր, երբ ես մոռացած այդ ամենի մասին երգ էի լսում, երբ հանկարծ կարդացի քրոջս ուղարկած հաղորդագրությունը. «Այ Վեն ջան, ինչի՞ ես լացում, է, իմ առավոտները առանց սփռոց մաքրելու ու քո վրա ջղայնանալու անհնար ա, այ ջան, չտխրես հանկարծ, դու Վեներան ես, չէ՞»:

Հիմա քույրս հեռվում է: Առավոտներն սկսում եմ մենակ, ոչ ոք չկա, որ առավոտյան համարյա երգելով շշնջա.

-Վեներա, այ Վեներա, Վեներա ջան, արթնացի, ջան… 

Զբոսանք Աշտարակով

Լուսանկարը՝ Վեներա Գրիշյանի

Լուսանկարը՝ Վեներա Գրիշյանի

Քաղաք, որի փողոցային լապտերները վառվում են յոթին, բայց անջատվում տասնմեկին, երբ դեռ կեսգիշեր էլ չէ: Գուցե հենց նրա համար, որ այստեղ օրը հենց այդ ժամին էլ ավարտվում է:  Բայց հետո փորձեցի պատկերացնել, թե այստեղ այդ ժամին ուր կարող եմ գնալ, և հասկացա , որ եթե այստեղ քիչ են ժամանցային վայրերը, էլ ում են պետք գիշերային լույսերը:  Չկան շատ ժամանցային վայրեր գուցե հենց այն պատճառով, որ Աշտարակը հեռու է մայրաքաղաքից  ընդամենը քսան կիլոմետր, և մարդիկ կարիք չեն զգում կառուցել առանձին Աշտարակին հատուկ վայրեր:

Ու թեպետ քաղաքը աչքի չի ընկնում նեոնային լույսերով, և թվում է, թե մեռած է, բայց առավոտը այստեղ մաքուր օդով է, իսկ նրանց, ում հաջողվել է ապրել հենց Քասախ գետին շատ մոտ՝ նաև գետի ձայնով: Այստեղ կան փողոցներ, որտեղով կարելի է քայլել, և երկինքը այնքան էլ տեսանելի չլինի, որովհետև երկու կողմերից փակում են հնամյա  ծառերը:

Աշտարակը լեռնային եկեղեցիներով, ասֆալտով, ժամանակակից ավտոմեքենաներով և խանութներով քաղաք է, որտեղ կարելի է լսել նաև աքլորի կանչ:

Լուսանկարը՝ Վեներա Գրիշյանի

Լուսանկարը՝ Վեներա Գրիշյանի

Պետք է խնայել ու գնահատել փողը

Լուսանկարը՝ Անի Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ջիլավյանի

Այդ օրը   երկինքը ավելի քան ճնշող էր թվում, մութ էր ավելի, ու օդն էլ ավելի ցրտոտ: Ես խանութների ցուցափեղկերի շնորհիվ լուսավորված փողոցներով քայլելով գնում էի դեպի քրոջս աշխատանքի վայրը: Ուզում էի իր հետ գնալ տուն, որ գումար չծախսեմ: Դրամապանակիս սպառնում էր դատարկությունը: Ընտանիքիս տված գումարը, որը պետք է ծախսեի մի շաբաթում, ծախսել էի երկու օրում: Մի քանի կոկտեյլ, մի քանի համով աղցան, իմ սիրելի գույնով գրիչ, ու վերջում ընդամենը հազար դրամ:  Մոտս աղքատության մի զգացողություն էր, որն ընդհանրապես կապ չունի կամ գուցե մի քիչ ունի բոլորին հայտնի աղքատության հետ: Ամեն ինչ ճնշում էր, իսկ ես շատ անվստահ էի: Ընտանիքս նոր էր սկսել ինձ մեծ գումարներ վստահել և թողել իմ հայեցողությանը, թե ինչպես կծախսեմ: Երևի արդեն մեծ եմ, բայց … Չէ… Կամ…. Իրականում երկու օրում ամբողջը ծախսեցի, էլ ի՞նչ մեծ:

Թվում էր, թե այս շաբաթ շատ հավես միջոցառումներ կլինեն, իսկ այդ ամենին չեմ մասնակցի, որովհետև չունեմ փող: Ժամանակ կար, որ ատում էի փողը: Թվում էր, եթե չլիներ այն,  բոլոր մարդիկ երջանիկ կլինեին: Եթե այդ պահին մոտս փող լիներ, ես այս ցուրտը չէի զգա, կամ ինչո՞ւ պետք է երեկոյան մթին ես մենակ  քայլեի փողոցում: Ինչքան շատ բան է փոխում փողը: Մի քիչ տատիկական է վերջին միտքս, բայց դե, ես երբեք այս ժամին ու այս եղանակին մենակ դրսում չեմ եղել, իսկ հիմա…

Այսպիսի մտքերով անցավ  մեկ շաբաթը: Ես արդեն փող ունեի և ուրախ էի: Ուրախ էի, որովհետև արդեն գիտեմ փողն օգտագործելու ձևը: Գիտեմ, որ ինչքան էլ շատ լինի, պետք է տնտեսել: Պետք է ճիշտ ծախսել: Այս անփող շաբաթը այնքան ազդեց ինձ վրա, որ ես այնքան տնտեսեցի, որ վերջերս գնեցի նոր բլուզ իմ տնտեսած փողերով: Դա այնքան հաճելի զգացողություն է: Փողը ճիշտ տնօրինելը կամային մարդու հատկանիշ է: Իսկ ես, կարծես թե, այդպիսին եմ դարձել:

Բարի, ժպտերես շփում

-Բարև

-Բարև, ոնց ես 

-Ես լավ եմ, դու ոնց ես, ինչի՞ դասի չես գալիս, կարոտում եմ շաաատ: (K)- (ֆեյսբուքահամբույր):

-Հիվանդ եմ, որ լավանամ, կգամ, ջան: Ես էլ քեզ եմ կարոտել:

Այսպես շարունակվում էր իմ ջերմ ու ժպիտաշատ զրույցը իմ դասարանցու հետ ֆեյսբուքում: Մի քանի օր հետո ես դասի գնացի, մի քանի հոգի ոգևորված ընդունեցին, ասացին, որ կարոտել էին, իսկ այդ աղջիկը նույնիսկ չբարևեց: Նայում էի նրան, որ գոնե ինքն էլ ինձ նայեր, որ բարևեի ու ասեի, որ իր վերջին ուղարկած տեսահոլովակը շատ լավն էր, իսկ նա ուղղակի նստած էր: Գուցե  ես ֆեյսբուքում ավելի լավն էի, քան իրականումՉգիտեմ, բայց այդ դեպքից հետո ես էլ չեմ պատասխանում նրա ֆեյսբուքյան նամակներին:  

Խնայեք իրար, մարդիկ

Վերջերս ֆիլմ էի նայում, որտեղ հերոսը ուզում էր ինքն իրեն ոչնչացնել: Ու ասում էր, որ ինքը ոչ թե ցանկանում է մեռնել այլ, ուղղակի չի ուզում ապրել: Իմ կարծիքով նրանք, ովքեր արել են այդպիսի բան կամ երբևէ  ցանկացել են անել, նրանցից ոչ մեկն էլ չի ցանկացել մեռնել, ուղղակի իրեն ինչ-որ հարցում անզոր է զգացել: Ես ու ոչ միայն ես, միշտ կռվում ենք մեր մեջ, մեր հետ, ինքնապատերազմում: Իմ կարծիքով, ինքնասպանությունը այդ պատերազմի հանգուցալուծումներից  է:  Երևի պատերազմը խիստ է եղել, չի եղել այնտեղ ինքնասիրությունը, ինքնահարգանքը ու ճնշել է, սեղմել է, միշտ խեղդել է թերարժեքությունը: Պակասել է ջերմությունը ու երջանկությունը:  Իսկ երջանկությունը այնքան հեշտ ու պարզ է բան է: Վերջերս հասկացա, որ երջանկության համար պետք է միայն վայելել սովորել: Վայելել առավոտը, ընկերներին, թեյը, երաժշտությունը, գիրքը….Այնքա~ն բան կա վայելելու… Ու հետո, եթե վայելում ես, ուրեմն նաև գնահատում ես:  Իսկ եթե գնահատում ես, ուրեմն դժվար թե երբևէ մտածես այդպիսի բանի մասին:

Ամեն անգամ, երբ ինքնասպանության  դեպք եմ լսում, միշտ ինձ մեղավոր եմ զգում: Մեղավոր եմ զգում այն ընկերուհուս առաջ, որին ես չներեցի, ծանոթիս առաջ, որին նեղացրեցի կամ ծաղրեցի: Կամ ինչ-որ մարդկանց առաջ, որոնց անուշադրության մատնեցի: Իմ կարծիքով, հենց այսպիսի բաներն էլ կարող են ինքնասպանության պատճառ դառնալ:

Նման դեպքերը ինձ ստիպում են լինել ավելի ուշադիր բոլորի հանդեպ, բոլորին հաճոյախոսություններ անել ու սիրել, սիրել մարդկանց:

Համ էլ.

«Մի նեղացրեք մարդուն, պետք չէ:

Դուք այնպիսին եք, ինչպիսին նա:

Խնայեք իրար, մարդիկ…»   Լեոնիդ Ենգիբարյան

Չլինեի ես, չէին լինի քրոջս առավոտները

-Վեներա, այ Վեներա, Վեներա ջան, արթնացի, ջան,- համարյա երգելով շշնջում էր քույրս իմ ականջին, իսկ ես ավելի եմ ամուր գրկում վերմակս ու աչքերս փակում:

-Վեն, հոգնեցի արդեն, դե արթնացի , վա՜յ,- առավոտյան 7-ն է,  և ես քրոջս  արդեն նվիրում եմ զայրանալու պատճառ:

- Հա, ըհը…հեսա… հաա, – քրոջս չարհամարհելու համար ասում եմ ամենաքիչ բերանի շարժում պահանջող բառերը:

-Լավ , Վեն ջան, դե ես գնամ թեյ պատրաստեմ, դու արդեն հագնվի, – ասաց քույրս  ու չիմանալով , որ տաս րոպե հետո արդեն շատ բարկացած ասելու է.

-Աաաա,Վեն , դե արդեն հոգնեցի է, էլի սփռոցին թափեցիր էս թեյը, հերիք ա, մտածված ե՞ս անում,-  չգիտեմ ինչու` վերջերս միշտ պատահմամբ շրջում եմ իմ թեյի բաժակը, և քույրս այդ այդ ամենը հավաքելով,  միշտ կիսատ է թողնում  նախաճաշը:

-Ես արդեն գնամ դասի, հա՞,- ինքս ինձ վրա շատ բարկացած ասացի քրոջս, ու մեղավորության արցունքներ էին հայտնվել աչքերիս:

Արագ դուրս եկա տնից, նստեցի երթուղային ու  այնտեղ գիրք էի կարդում, քրոջս նվիրած գիրքը:

Դպրոցում արդեն երրորդ ժամն էր, երբ ես մոռացած այդ ամենի մասին երգ էի լսում, երբ հանկարծ կարդացի քրոջս ուղարկած հաղորդագրությունը,- «Այ Վեն ջան, ինչի՞ ես լացում է, իմ առավոտները առանց սփռոց մաքրելու ու քո վրա ջղայնանալու անհնար ա, այ ջան, չտխրես հանկարծ, դու Վեներան ես, չէ՞»:

Վախենամ, թե մի օր էլ չմտածեմ

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Ռուսերենի պարապմունքի ժամանակ ուսուցիչս ասում է, որ վաղուց արդեն ժամանակն է՝ ես ռուսերեն մտածեմ:

Անգլերենի ժամին  ուսուցչուհիս բարձր գնահատականներ է դնում նրանց, ովքեր անգլերեն խոսում են անգլերեն մտածելով:

Անկեղծ ասած, ես այդպես էլ չհասկացա՝  ինչպես է նա հասկանում, թե ով է մտածում անգլերեն, իսկ ով` ոչ, բայց իմ հայերենի ուսուցչուհին էլ ասում է.

-Ինչքան էլ, դուք օտարամոլ լինեք, և ժամանակակից լինի օտար լեզուներով խոսելը, միևնույն է, դուք միշտ հայերեն եք մտածում: Ձեր «մա~մ» բացականչությունը հայերեն է:

Իսկ ես չգիտեմ արդեն, թե ինչպես եմ մտածում: Միայն վախենում եմ, որ ընդունելության քննությունների համար այնքան մեխանիկական, առանց միտք լարել պահանջելու վարժություններ անեմ, որ վերջում վերջնականապես դադարեմ մտածելուց: