Նինա Բաղոյանի բոլոր հրապարակումները

nina baghoyan portret

Գիշերային խառը մտքեր

Կարելի է ժամերով, անվերջ նստել մի անկյունում ու վայելել գիշերային անծայրածիր, մի քիչ մռայլ երկնային այս հրաշք տեսարանը: Ակնդետ նայել լուսնին, որը մխրճված է մուգ ամպերի հետևում, սակայն չի դադարում լուսավորել երկինքն ու երկիրը, զգալ գիշերվա անուշ հոտը ու մտքերով գնալ հեռուները: Կտրվել առօրյա անցուդարձից, անհանգիստ վիճակից, խորը շունչ քաշել ու զգալ ամառային այս պաղ օդը:

Չէր խանգարի ունենալ առանձին մի փոքրիկ ու ջերմ անկյուն, որը միայն իմը կլիներ: Վառեի կողքիս դրված լուսամփոփը, վերցնեի մի հրաշք գիրք ու հեքիաթային զգացողություններով, ժամերով ընթերցեի այն: Հանգստանալու և դադար տալու նպատակով նայեի երկնքին ու մի գավաթ թեյ կամ սուրճ ըմպեի ու նորից շարունակեի անվերջ ընթերցել:

Կյանքն ուղղակի հրաշալի պարգև է՝ տրված Աստծո կողմից: Մենք կանք ու ապրում ենք լավ կամ վատ պայմաններում. կարծում եմ դա այնքան էական չէ, որքան այն, որ մենք պիտի ստեղծենք գեղեցիկը մեր կյանքում ու վայելենք այն:

Գիշերն այնքան երազային է, անուշ ու գեղեցիկ, որ ակամա ծնվում են բազում մտքեր, որոնք մեկը մյուսին հերթ չտալով՝ ուղեղումդ խառնաշփոթ են առաջացնում: Ուզում եմ գրի առնել բոլոր մտքերս, սակայն դրանք այնքան շատ են, որ մինչ մի քանիսը գրում եմ, մյուսներն ակնթարթորեն մոռացվում են:

Կարելի է ուղղակի վայելել գիշերային ակնթարթները, այն հրաշք վայրկյանները, որ գալիս ու գնում են ամեն վառվող ու վայր ընկնող աստղի հետ և զգալ այն բնական գեղեցկությունը, որ տրված է ի վերուստ:

Երբ իրականությունը միաձուլված է թատրոնին

Հարցազրույց Ստեփանավանի անվանի դերասանուհի՝ Անժելա Մելքոնյանի հետ:

Երկար ժամանակ չպահանջվեց մեզնից հասնելու այնտեղ, որտեղ ապրում է Անժելա Մելքոնյանը: Ամբողջ ճանապարհին մտավախություն կար. արդյո՞ք նա տանը կլինի: Համոզված ենք, եթե չիմանայինք՝ ում տուն ենք եկել, հաստատ կհասկանայինք, որ դա արվեստագետի տուն է: Մոտեցանք դռանը և վախվորած թակեցինք: Կարծես թե մեր մտավախությունը տեղին էր, քանի որ դուռը բացող չկար: Սակայն ի ուրախություն մեզ, հանկարծ նկատեցինք մեզ մոտեցող մի կնոջ, ով հենց ինքը`Անժելա Մելքոնյանն էր: Նա, տեսնելով մեզ, հանկարծակիի եկավ: Մոտենալով մեզ՝ ցանկացավ իմանալ, թե ովքեր ենք մենք: Երբ ներկայացանք, առաջարկեց չկանգնել դռան դիմաց և ներս անցնել: Զգացվեց, որ մենք գործ ունենք մի բարեհամբույր կնոջ հետ: Հուզվեց, երբ իմացավ ինչու ենք նրան այցելել, և որն էր մեր այցի նպատակը: Մտնելով տուն առաջին բանը, որ մենք նկատեցինք, պատին փակցված նկարներն էին` ինքն էր և իր ընտանիքը: Եվ այսպես, հարմար տեղավորվելով սկսեցինք տալ այն հարցերը, որոնք պատրաստել էինք այս հարցազրույցի համար:

-Ե՞րբ և որտե՞ղ եք ծնվել:

-Ծնվել եմ 1943 թվականի հունիս ամսին Ստեփանավան քաղաքում:

-Իսկ որտեղի՞ց են գալիս ձեր արմատները։ 

-Մայրս Մուշի գաղթականներից էր, հայրս՝ լոռեցի: Մայրս իր երեք եղբոր և քրոջ հետ եղել է Թիֆլիսի ամերիկյան որբանոցներից մեկում: Այդ տարիներին հայրս այնտեղի վարորդն է եղել: Սնունդ է տարել-բերել, և տեսնելով մորս`սիրուն աղջիկ, երկար հյուսերով, հավանել է: Որոշել է, որ մայրս պետք է իր կինը դառնա: Այդպիսով մորս իր քրոջ և եղբայրների հետ հայրս վերցրել, և Հայաստան են տեղափոխվել: Մորաքույրս ապրել է Երևանում, մեծ մորեղբայրս եղել է դասախոս` Երևանում, մյուս մորեղբայրս աշխատել է ինժեներ` Վանաձորում, իսկ մյուսն էլ անասնաբույժ` Ստեփանավանում:

-Կպատմե՞ք, թե ինչպե՞ս են անցել Ձեր մանկության և պատանեկության տարիները:

-1950-1951 թթ-ներին հաճախել եմ առաջին միջնակարգ դպրոց: Այնուհետև ավարտել եմ Էջմիածնի Ակումբագրադարանային տեխնիկումի արվեստի բաժինը: 1955 թ-ին տեղափոխվել եմ Ստեփանավանի Մշակույթի պալատ: Եղել եմ և՛ մեթոդիստ, և՛ երգչուհի, և՛ պարուհի, և՛ ասմունքող, և՛ հաղորդավարուհի, և՛ դերասանուհի: Այս տարիներին էլ ծանոթացել եմ ամուսնուս` Հերբերտ Խարազյանի հետ: Ամուսինս երաժիշտ էր, երգում ու յոթ գործիքի էր տիրապետում: Մշակույթի պալատում երկար տարիներ աշխատելուց հետո ամուսինս դառնում է տնօրեն:

-Կպատմե՞ք Ձեր համատեղ կյանքից: 

-Բավականին երջանիկ. լի շատ հյուրախաղերով, տարբեր քաղաքներ այցելելով, նույնիսկ Հայաստանից դուրս: Ունեցել ենք երեք դուստր, յոթ թոռ և ինը ծոռ:

Շատ երջանիկ կյանք ենք ունեցել միասին։ Մեր սպիտակ թուղթ հիշեցնող կյանքում միայն մի սև կետ կարող եմ նշել, որը մինչև հիմա էլ չենք կարողանում, ցավոք սրտի, վերացնել։ Ինչպես 88-ի երկրաշարժից տուժած բոլոր ընտանիքները, այնպես էլ մենք, մեր տունը կորցնելով՝ հայտնվել ենք այստեղ։ Ճիշտն ասած, էրեխեք ջան, սա իմ տունը չի։ Երկրաշարժից հետո մինչ այժմ տուն չեմ ստացել։

-Հայաստանից դուրս ո՞ր քաղաքներում եք հյուրախաղերի եղել:

-Վրաստանի շրջանում, Սուխումիում, Սոչիում, Մերձբալթիկայի երկրներում` Լատվիա, Լիտվա, մի շարք այլ քաղաքներում: Ի դեպ, Մերձբալթիկայում մենք մրցույթի ենք մասնակցել ու առաջին տեղն ենք գրավել։ Նշեմ նաև, որ իմ լավ աշխատանքի համար ինձ ուղարկել են Լեհաստան, որտեղ մի քանի օր մնալուց և նրանց մշակույթը ուսումնասիրելուց հետո հետ եմ վերադարձել։ Ունեմ բավականին պատվոգրեր, խրախուսանքներ։

-Իսկ հիշու՞մ եք առաջին պիեսը, որում խաղացել եք:

-Իհարկե, հիշում եմ: Արամաշոտ Պապայանի «Աշխարհն, այո՛, շուռ է եկել»։ Խաղացել եմ նաև այլ պիեսներում, որոնցից են Իոսելիանիի «Քանի դեռ սայլը շուռ չի եկել», Սունդուկյանի «Պեպո»-ում` Բազազ Արտեմի կնոջ` Եփեմիայի դերը, և մի շարք այլ պիեսներում:

-Ո՞րն է եղել Ձեր ամենասիրելի պիեսը, որում Դուք խաղացել եք:

-«Քանի դեռ սայլը շուռ չի եկել»` Ժուժունայի դերը, իսկ ամուսինս էլ մարմնավորել է Դաթոյի կերպարը: Ուրեմն, ինձ ու ամուսնուս բեմի վրա պսակում են, հարսի շորերով և այլն։ Հաջորդ օրը մեկ էլ բարեկամները զանգում են․ «Բա կարմիր խնձորը ե՞րբ ա» (ծիծաղում ենք)… Ի ուրախություն ինձ, ամուսինս թատրոնում միշտ իմ խաղընկերն է եղել։ Պատկերացնո՞ւմ եք, միասին 34 տարի աշխատել ենք։

Մի անգամ էլ «Պեպո»-ն ենք բեմադրում։ Մի փոքրիկ էպիզոդ կար, որ ես ՝ Եփեմիան, պետք ա ամուսնուս՝ Գիգոլի գլխին խփեմ։ Մեկ էլ ինձ կանչեց կուլիսներ, ասավ. «Անժո, քարտուղար բան սաղ նստած են, էդ պահը կհանես էլի, խնդրում եմ, տնօրեն մարդ եմ»։ Ես ել մտա դերիս մեջ ու խփեցի։ Հետո եկել ա, ասում ա․«Ախչի, ես քեզ չասի՞` չխփես, ամոթ չի՞»։

-Ո՞վ է Ձեր սիրելի դերասանը:

-Շատ են, էրեխեք ջան: Հրաչյա Ներսիսյան, Բաբկեն Ներսիսյան, Սոս Սարգսյան, Խորեն Աբրահամյան, Գուրգեն Տոնունց, Գալյա Նովենց, Լաուրա Գևորգյան: Իսկ այժմյան դերասաններից` Խորեն Լևոնյան, Անի Երանյան, Նազենի Հովհաննիսյան:

-Բացի թատրոնից որևէ այլ վայրում աշխատե՞լ եք:

-Թատրոնից դուրս գալով` յոթ տարի աշխատել եմ անտառտնտեսությունում որպես հաշվապահ և գանձապահ: Հետո տեղափոխվեցի Բիզնես կենտրոն, այստեղ էլ աշխատելով յոթ տարի:

-Իսկ ինչո՞ւ դուրս եկաք թատրոնից:

(Նա փոքր-ինչ մռայլվեց, փորձեց խուսափել հարցին պատասխանելուց: Երկար ու ճնշող լռությունից հետո վերջապես խոսեց:)

-Դե, երբ ամուսինս 1997 թ-ին մահացավ, շատ երիտասարդ էր, էրեխեք ջան, 53 տարեկան, այդ պատճառով էլ թողեցի թատրոնը: Աշխարհը ինձ համար կարծես դադարեց գոյություն ունենալուց։

-Եղե՞լ է այնպիսի մի բան, որի համար շատ եք ափսոսում:

-Կուզենայի, որ ինքը չմահանար: Նրա մահից հետո ես շատ կոտրվեցի:

-Ճիշտ է, հիմա նա չկա, բայց կարևորն այն է, որ ճանաչել եք միմյանց, ունեցել եք լավ և օրինակելի ընտանիք, շրջապատված եք եղել Ձեզ սիրող և հարգող մարդկանցով:

-Հա, էրեխեք ջան: Կարևորն այն է, որ մեր ընտանիքում վեճ և տարաձայնություններ չեն եղել: Ես և Հերբերտը աշխատել ենք մեր երեք աղջիկների ներկայությամբ երբեք չվիճել և օրինակ ենք եղել մեր զավակների համար։ Դե, էրեխեք ջան, էլ ինչ ասեմ, կարծես թե վերջ։

-Շատ շնորհակալ ենք մեզ ժամանակ տրամադրելու և հաճելի զրույցի համար։

-Ձեզ էլ շնորհակալություն, էրեխեք ջան, շատ զգացված եմ, շնորհակալ եմ, որ հիշել եք ինձ։

Հարցազրույցը վարեցին` Նինա Բաղոյանը (15տ.) և Լիլիթ Սուքիասյանը (16տ.)

Երկարակեցության գաղտնիքը

Առաջին հայացքից թվում է, թե նրանք տատ ու թոռ են, այնպես չէ՞։ Սակայն` այդպես չէ։ Տատիկը ութսունչորս տարեկան Գյուլնարան է: Ապրում է միայնակ, քանի որ  հարազատները` մեր երկրի վատ պայմաններից դրդված, գնացել են արտագնա աշխատանքի:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Չնայած պատկառելի տարիքին, Գյուլնարա տատն աշխատում է քսան տարեկան աղջկա ավյունով: Չգիտեմ, զարմանքից էր, հետաքրքրությունից, թե նախանձից, որոշեցի նրանից իմանալ իր  կենսունակության գաղտնիքը  և պատկերացրեք`հետաքրքիր պատասխան ստացա․

-Է~հհհ, բալե′ս, աշխատելու շնորհիվ ա, որ էսօր ես ոտքի  վրա եմ, ու կարողանում եմ` միայնակ, իմ բոլոր հարցերը հոգալ: Ճիշտ ա, մենակ ապրելն այնքան էլ հաճելի չի, բայց, դե,՜ ինչ արած,- ասաց նա ու ավելացրեց ,-աշխատանքն ա երիտասարդացնում մարդուն:
Նրա կողքին Համլետն է՝ եղբայրս:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Ռուսաստանից   եկել է ամառային արձակուրդները տատիկի  ու պապիկի հետ անցկացնելու:  Եղբայրս` տեսնելով նրան փայտ կոտրելուց`առանց ժամանակ կորցնելու, գնաց Գյուլնարա տատին օգնելու:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Ուզում եմ, որ մեր երկրի պայմաններն այնքան բավարար լինեն, որ բոլոր տատիկներն ու պապիկները ապրեն իրենց զավակների հետ` առողջ ու երջանիկ` երկար ու ձիգ տարիներ:

nina baghoyan portret

Ես Նինան եմ

Երկար ժամանակ լռելուց հետո որոշեցի գրել ու պատմել իմ մասին: Ես Նինա Բաղոյանն եմ, ծնվել և ապրում եմ Լոռու մարզի Ստեփանավան քաղաքում:
15 տարի առաջ մեր ընտանիքում ծնվեցի ես: Ծնողներս ասում են, որ գեղեցիկ ու փխրուն փոքրիկ եմ եղել: Տատիկս ու պապիկս ինձ պատմում են, որ չարաճճի եմ եղել, չնայած դրան` լսող ու հասկացող: Փոքր ժամանակ սիրել եմ պապիկիս հետ գնալ մեր դաշտերն ու ձորերը, զբոսնել ժամերով և տուն վերադառնալ գիշերով… Ու այսպես ամեն օր խենթի պես անցավ իմ մանկությունը, որը կմնա հիշողությանս ամենավառ էջերում: Ամենաարկածային ու անհոգ տարիքս մնաց հետևում, ու եկան ավելի հասուն ու կազմակերպված ապրելու տարիները:
Սովորել եմ Ստեփանավանի թիվ 2 հիմնական դպրոցում` 9 տարի: Երբ մենք դասընկերներով պետք է իրար ավելի լավ ճանաչեինք, երբ պետք է ամրապնդեինք մեր համախմբվածությունն ու միասնականությունը, պետք է մեծանար մեր աշխարհայացքը, երբ նոր էր ձևավորվում ընկերական կոլեկտիվ հասկացությունը, մեզ բաժանեցին հարազատ դպրոցից` մեր երկրորդ ընտանիքից: Շատ էինք կապվել ու մտերմացել միմյանց հետ, ուսուցիչներն էլ մեզ շատ էին սիրում ու, այսպես ասած, «երես տալիս»: Չնայած մենք չենք մոռացել մեր դպրոցն ու այնտեղ անցկացրած լավ օրերը: Հաճախ ենք այցելում դպրոց և իրազեկ ենք առօրյա անցուդարձին…
Այնուհետև ընդունվել եմ քոլեջ` ծնողներիս խորհրդով: Սովորում եմ «Մենեջմենթ» բաժնում: Ինձ համար անսովոր է լսել ուսանող, լսարան, դասախոս բառերը:

Շատ եմ սիրում ասմունքել և հաճախում եմ ասմունքի խմբակ: Սիրում եմ գրքեր կարդալ: Երբ դպրոցում հարցնում էին`ազատ ժամանակ ինչով ենք սիրում զբաղվել, կամ ինչ նախասիրություններ ունենք, ես պատասխանում էի, որ սիրում եմ պարել ու գիրք կարդալ: Սակայն գիրք էի կարդում միայն ամառային արձակուրդներին` ուսուցչիս հանձնարարությամբ: Հիմա այդպես չէ, գիրք եմ կարդում մեծ սիրով ու մի անհասկանալի ցանկությամբ: Կարդում եմ հոգեբանախրատական և գեղարվեստական գրքեր…
Էությամբ հանգիստ, կատակասեր, «հարմարվող» անձնավորություն եմ: Փորձում եմ ժամանակից առաջ չընկնել ու շուտ չմեծանալ: Ես ունեմ մի մեծ վախ` կորցնել այն մարդկանց, ում շատ եմ սիրում: Փորձում եմ ապրել արդար ու ազնիվ կյանքով:

Իմ հասակակիցներն արդեն ընտրել են իրենց համար մասնագիտություն, իսկ ես` դեռ ոչ, քանի որ գիտակցում եմ, որ ապագայիս ծրագրերը կախված են այդ մասնագիտությունից: Ես հույսս դնում եմ Աստծո վրա:
Հիմա միայն խաղաղություն եմ ուզում ամբողջ աշխարհում: Չեմ ուզում լսել «զինվոր մահացավ» արտահայտությունը, չեմ ուզում տեսնել որդի կորցրած մայրերի արցունքից տրտմած աչքերը: Մնացել է միայն հավատը, որով մենք առաջ ենք շարժվում, ու պետք է փորձենք պահպանել այն: Ես շնորհակալ եմ այն զինվորներից, ովքեր իրենց կյանքի գնով պահպանում են մեր սահմանները:

Իմ առաջին հանդիպումը

«Մանանա», 17.am, ամեն անգամ աչքիս առաջ են քո նյութերը: Կարդում եմ հոդվածները, նայում նկարները, ֆիլմերը, և ամեն անգամ դեմքիս ժպիտ է գալիս: Ինչո՞ւ եմ ես ժպտում, քանի որ տեսնում եմ, ձեր շնորհիվ ինչքան երիտասարդ ու պատանի ժամերով համակարգչի դիմաց նստելու` խաղ խաղալու, կամ դրսում իրենց ժամանակը անիմաստ վատնելու փոխարեն, կարող են իրենց շուրջը մի պահ նայել ու խոսել տարբեր թեմաներով: Թեմաներ, որոնք իսկապես հետաքրքիր են բոլորիս: 
Մտածում եմ այն բանի մասին, թե ինչքան լավ է, որ կան նման վայրեր, որտեղ բոլորս էլ կարող ենք մեր մտքերով կիսվել:

Երկար ժամանակ է, ինչ ցանկանում եմ ձեզ նյութ ուղարկել: Երկար մտորումներից հետո, թե ինչ նյութ ուղարկեմ, որոշեցի մտքերս շարադրել հենց ձեր մասին:
 
Առաջին անգամ, երբ եկաք մեր քաղաք` Ստեփանավան, ինձ առաջարկեցին գալ ու մասնակցել ձեր դասընթացներին: Սկզբից մտածեցի ու չցանկացա գալ և մասնակցել, բայց ընկերներս, ովքեր առաջին օրը մասնակցել էին, ինձ խորհուրդ տվեցին գալ: Այս անգամ ես էլ մեծ հետաքրքրությամբ եկա ընկերներիս հետ, որպեսզի մասնակցեմ` մտածելով, որ ես էլ տանը ժամանակս անիմաստ վատնելու փոխարեն կարող եմ մի բան էլ ավել իմանալ: Սկզբից ինձ հարազատ չէին ձեր դեմքերը, բայց խմբերի բաժանվելուց հետո, երբ սկսեցինք զրուցել և մեզ` նորեկներիս ծանոթացրեցիք ձեր կազմակերպությանը, հոդվածներ ցույց տվեցիք, վիդեոներ ու լուսանկարներ, իմ մեջ հետաքրքրություն առաջացավ: Ամեն ինչ արդեն հետաքրքիր էր դառնում:
Մենք ամենքս ներկայացանք, պատմեցինք մեր մասին: Մենք խոսում էինք, ծիծաղում ու նոր փաստեր իմանում մեր շրջակա աշխարհի մասին: Հենց սկզբից ես սպասում էի այն պահին, երբ մենք պետք է խոսեինք կինոյի և ֆոտոյի մասին: Սիրում եմ նկարվել ու նկարել, և միշտ ցանկացել եմ կինոյում նկարահանվել:

Ահա եկավ ամենասպասված պահը` մենք գնացինք ֆոտոներ անելու: Բոլորովս միասին` մեծ հաճույքով, և արդեն հարազատ դարձած: Նկարում էինք ամեն պահի, երբ մեզ հետաքրքիր բաներ էին պատահում: Գույներ, ամեն քայլափոխի մարդիկ: Ինչքան լավ էր ժամանակը անցնում: Մենք հանդիպել էինք ժամը 10-ին, և միասին անց կացրեցինք մինչև 6-ը: Ճիշտ է, ժամանակը երկար էր անունով, բայց այնքան արագ անցավ, որ ես նույնիսկ մոռացել էի այն բանի մասին, որ մի քանի ժամ է, ինչ հաց չեմ կերել:
   
Ահա եկավ տխուր պահը` մենք պետք է իրար հրաժեշտ տայինք: Արդեն վերադարձել էինք այնտեղ, որտեղ հանդիպել էինք` Ստեփանավանի թիվ 2 դպրոց: Մենք միասին նկարվեցինք և ունեցանք մեկ ընդհանուր նկար: Հրաժեշտ տվեցինք իրար, ու միմյանց խոստացանք չմոռանալ այս հանդիպման մասին:   
 
Ուզում եմ ձեզ իմ շնորհակալությունը հայտնել այդ անմոռանալի օրվա համար: Մենք ուրախ կլինենք ձեզ նորից հյուրընկալելու մեր քաղաքում: