Էլիզաբեթ Հարությունյանի բոլոր հրապարակումները

elizabet harutyunyan

Բարև, քաղցրս…

-Բարև, պապ։
-Բարև, քաղցրը՜ս։
-Ո՞նց ես։
-Յոլա, դու ասա, դասերդ լա՞վ ա, պարապմունքի գնո՞ւմ ես։
-Հա, պապ, լավ եմ: Լավ ա դասերս, պարապմունքներս էլ ընտիր ա։
-Բա սևի քննությունդ ե՞րբ ա։
-Պապ, հլը պարզ չի, չեմ էլ ուզում հանձնեմ, մի տեսակ նենց անիմաստ ա էդ քննությունը, պապ։ Լավ, դու ասա ձեզ մոտ եղանակը ո՞նց ա։
-Իյա… Ո՞նց ա անիմաստ։ Մառոզ ա, մառոզ, ձեզ մոտ ո՞նց ա։
-Տաք ա, պապ։ Պա՜պ, առողջականդ ո՞նց ա։
-Լավ ա, քաղցրս: Լավ, դե հետո կզանգեմ։
-Պապ, կարոտել եմ…
-Քաղցրս, գիտես, չէ՞, ես ինչքան եմ քեզ սիրում։ Ես էլ եմ կարոտում։

Ձայնից զգում եմ հորս ժպիտը, որը չեմ տեսել կես տարուց ավելի և չեմ տեսնելու դեռ պարզ էլ չէ, թե ինչքան ժամանակ։ Աչքիս առաջ գծագրվում է նրա դեմքը։ Խոժոռ ճակատը, որի գծերից կարելի էր հաշվել ապրած տարիների քանակը, գորշ աչքերը, խիտ հոնքերը, որոնց կորությունը բարությամբ է լցնում հորս հայացքը։ Իմ երևակայության ու հիշողության կողմից ստեղծված հորս դիմանկարը փոշի դառնալով անէանում է աչքիս առաջ, և հայացքս բախվում է մորս, ով դիմացս նստած նայում է ինձ։ Նայում է թրջված աչքերիս և ասում.
-Ես էլ եմ կարոտում, Նոր…
Մայրս նայում է հասկացող հայացքով, տարին 11 ամիս ամուսնուն չտեսնողի հայացքով, ամուսնուն աշխատանքի հետ կիսողի հայացքով։ Արդար չի, 100-ից 90%-ը գնում է աշխատանքին։ Իսկ մյուս 10-ը կիսում ենք մեր միջև, և էլի արդար չի, 10-ից 9%-ը իմն է։
Տարիներ շարունակ հայրս տարվա 11 ամիսը Ռուսաստանում է և միայն մեկը՝ Հայաստանում։ Ըստ իմ հաշվարկների, հայրս ինձ ընդհանուր առմամբ տեսել է 1 տարի և 4 ամիս։ Ընդ որում, ես 16 տարեկան եմ։ Ամեն տարի մի-մի ամսով հաշված, հորս աչքերում ես դեռ 2 տարեկանը չլրացած երեխա եմ։
Նրա հետ խոսելիս պետք է վայելել նրա ձայնը, քանի որ իրեն տեսնելը մեծ շռայլություն է, որը մենք մեզ թույլ տալ դեռ չենք կարող։ Նրա հետ խոսելիս կարևոր չէ այն, որ ես հիվանդ եմ, որ դասերս լավ չեն, կամ էլ այն, որ պարապմունքի չեմ գնում։ Եթե անգամ այսպես լինի, ես կասեմ, որ ամեն ինչ հոյակապ է։
-Պապ, բարև։
-Բարև, քաղցրը՜ս։
-Պապ, ե՞րբ ես գալու։
-Բալես, էդ հլը ոչ մեկը չգիտի…

elizabet harutyunyan

Արի՝ խոսենք, սիրելի՛ս

Բարև, սիրելի՛ս, դու սա կարդում ես, երևի կարոտել ես ինձ կամ խոսելաձևս, հնարավոր է՝ ժպիտս, բայց էստեղ ժպիտս չես տեսնելու։ Քեզ այսօր պատմելու եմ աղավնիների մասին կամ մի աղջկա, չնայած հնարավոր է՝ դու մենություն տեսնես, չգիտեմ, բայց ինչ-որ բանի մասին խոսելու եմ հաստատ։

Դեպքը եղել է՝ չես գուշակի որտեղ… Ըհ, հա, երթուղայինում։ Չես գուշակի՝ ուր էի գնում… Հա, «Մանանա»։ Այ, հաստատ չես իմանա՝ ինչ է պատահել… Ավտովթար։ Մի տաքսի որոշել էր համբուրել մեր ավտոբուսի թուշիկը, հենց էն թուշիկը, որին կից ես էի նստած ու սովորությանս համաձայն զննում էի մարդկանց ու իրենց մտքերը փորփրում։ Այս անգամ իմ թիրախն էր մի աղջիկ, ով ինձանից մեծ էր մի 2-3 տարի։ Ես չհասկացա՝  նրա մազերը ինչ գույնի էին․շեկի և շագանակագույնի մեջտեղում երևի։ Շատ կարճ էին կտրված, հասարակ մազակալով (աբադոկով) հետ հավաքած։ Թարթիչներն այնքան շեկ էին, որ եթե արևը իր շողերը չգցեր դրանց վրա, չէիր էլ զգա, որ էդտեղ թարթիչ կա։ Ունքերը խիտ էին, կամ էլ խիտ էին թվում, որովհետև ձևավորված չէին։ Աչքերի գույնը հստակ հիշում եմ, էնքան բաց երկնագույն էին, որ եթե արևը իր շողերը էլի չգցեր ու ալմաստի պես չպսպղացներ դրանք, ես կմտածեի, թե նրա աչքերը թափանցիկ են։ Մաշկը բաց գույնի էր, անհարթ էր։ Քիթը հաստ էր ու մեծ։ Ասում են, չէ՞, խնամված աղջիկն է գեղեցիկ։ Չէ, էս աղջիկը ընդհանրապես խնամված չէր, բայց նրա գեղեցկությունն ինձ համար շլացուցիչ էր։ Նա տարբերվում էր շատերից։

Վերադառնամ դեպքին։ Ավտովթարը մեծ չէր, և մինչ մարդիկ իրար խառնված մտածում էին՝ ինչ են անելու, ես զննում էի այդ աղջկան, իսկ նա իր մելամաղձոտ հայացքը գցել էր պատուհանից դուրս և նայում էր գետնին։ Նա հագնված էր շատ հասարակ, այնքան, որ ես սկսեցի մտածել, թե իր արտաքին տեսքը իրեն հետաքրքիր չէ։ Ինչևէ, երբ մենք կրկին տեղից շարժվեցինք, ինձ հետաքրքիր էր, թե ուր է սևեռել նա իր հայացքը։ Երկար հետևեցի նրան և նկատեցի, որ նրա անշարժ աչքերը կտրուկ բարձրացան վերև։ Ծառից պոկվող տերևի նման աչքերը ճոճվում էին․հանդարտ, սահուն։ Նա նայում էր թռչող աղավնուն, որն ազատ թռիչք էր վայելում։ Աղջկա դեմքին նկատեցի ժպիտ, աչքերը հիացմունքով էին լի։ Ես լուռ էի, մարդիկ բողոքում էին, իսկ նա, աշխարհից կտրված, նայում էր աղավնուն և ժպտում էր նրան։ Այդ աղավնին կանգնեց տանիքներից մեկի վրա։ Մենք անցանք, և աղջկա ժպիտը կորավ։ Իմ տպավորությունը չանցավ։

Եվ հիմա, սիրելիս, խնդրում եմ քեզ, մանրուքներին ուշադրություն մի դարձրու և հիշիր, որ կան բաներ, որոնք ստիպում են ժպտալ։ Մնում է միայն դրանք տեսնել։ Ու եթե դժվար չէ, ինձ էլ հաճախ հիշեցրու…
Մինչ նոր հանդիպում։

elizabet harutyunyan

Սովորեցի

Ամանորյա տրամադրությանը մենակ չդադարող անձրևն էր պակասում։

28 համարի մանուշակագույն ավտոբուսով Կոմիտասից տուն եմ գնում: Չէ, ոչ թե գնում եմ, այլ գնում ենք. ես ու մայրս։ Վարորդի նստարանի հետևում երկու նստարան կա, երևի կհիշեք, եթե չեք հիշում, նստելիս ուշադիր կլինեք։ Հա, հենց էդ երկուսի դիմացը կան ևս 3 թե 4 նստարան, չեմ նկատել, որովհետև ես ու մայրս հենց էդ երկուսի դիմացն էինք նստած, և ինձ չէին հետաքրքրում կողքիս մարդիկ և առավել ևս նստարանների թիվը։ Ես մի ձեռքով թևանցուկ էի արել մորս և գլուխս էլ դրել ուսին, ժամանակ առ ժամանակ գլուխս բարձրացնում էի և նայում նրան։

Ես զգացել եմ, որ երթուղայինում մարդիկ անջատվում են իրականությունից և ընկնում երազանքների գիրկը, կամ էլ հակառակը, սկսում են վերհիշել իրենց թե ուրախ, և թե տխուր պահերը։ Մայրս նայում էր պատուհանից դուրս, երևի անձրևն էր գրավում նրան։ Մեր դիմաց նստած էին մայր և աղջիկ։ Աղջիկը իմ դիմացն էր։ Ուներ գեղեցիկ դիմագծեր, չնայած նրան, որ գլխարկը իջեցրել էր ունքերին, ես կարողացա ընկալել նրա ողջ գեղեցկությունը։ Նա ինձանից փոքր էր երևում՝ դիմագծերով, իսկ մարմնով ինձանից մեծ էր։ Շատ պատահական նկարչի աչքով նկատեցի իր դեմքին ժպիտ, շուրթերը բարակ էին, ուղիղ քիթը՝ ոչ մեծ և ոչ էլ փոքր, աչքերը երջանիկ էին, փնտրում էին կարծես ինչ որ մեկին և իրենց տեղը չէին գտնում։ Մեկ-֊մեկ աչքերը տանում էր պատուհանի կողմ, և կարծես ինչ֊որ բան հիշելով, հրճվում էր։ Ամանորյա հրաշքի սպասող սիրահարված պատանու էր նման։ Նա մորից բավականին հեռու էր նստած, կարծես մագնիսի հակադիր բևեռներ, իրարից հեռացած էին, իմ և մայրիկիս հակապատկերը։
Նրա մայրը հայացքը չէր պոկում մի կետից։ Ինձ թվում էր՝ նրա աչքերը ուղղակի բաց էին փակ չլինելու համար: Ախր, այն, ինչի վրա կանգ էին առել նրա աչքերը, նա չէր տեսնում։ Նա մտքերով գնացել էր հեռու, կամ էլ մոտիկ՝ սպասվող Ամանոր։ Երևում էր, որ ապրում են ոչ այնքան բարեկեցիկ կյանքով, և Ամանորը, ինչպես շատերիս, այնպես էլ իրենց դրամապանակին մեծ հարված էր։ Կնոջ համար դա մեծ ապրումներ էին։ Նրա դեմքին նայելիս կարողանում էի կարդալ մտքերը։ Նա երևի մտածում էր ծախսերի մասին: Չանել կամ անել կիսատ-պռատ, հնարավոր չէր: Ախր, մեծ աղջկա տեր մարդ է, պետք էր լուծում գտնել։ Նրա մտքերի մեջ չէի ուզում խորանալ։ Իմ հայացքը կարծես նկատել էր և նայեց մի պահ ինձ։ Համարյա աղջկա դիմագծերն էին, ուղղակի արդեն ծերացած կյանքի հոգսերից։
Դիմացիս աղջկա դեմքից ժպիտը, որը նա փորձում էր ամեն կերպ թաքցնել, չէր անհետանում։ Նրան չէին հուզում մոր մտքերը, կամ էլ նա չգիտեր հոգսերի մասին, բայց մի պատանի, որը գողացել էր նրա սիրտը, ձգում էր դեպի իրեն աղջկա միտքը։
Մայր և աղջիկ մեկ-մեկ հայացք էին գցում իմ և մորս վրա։ Ես լուռ հետևում էի, իսկ ականջակալներումս ամանորյա սպասումով լսվում էր Ed Sheeran-ի Perfect երգը։ Հենց այս երգով ես ճանապարհեցի նրանց, ուղեվարձը տվեցին և իջան։

Մեր դիմացի տեղերը երկար թափուր չմնացին։ Եկավ մի փոքր տղա, նստեց դիմացս և նկատելով իմ ուշադիր հայացքը, կողքին նստած կնոջ ականջին մի բան ասաց։ Կարծում եմ, նա էլ էր մայրիկի հետ։ Նա ինձ էր նայում մեծ աչքերով և ուտում էր իր կարկանդակը էնպիսի ախորժակով, որ ես էլ սովածացա։ Աչքերի մեջ որևէ միտք չգտա: Նա ուղղակի վայելում էր իր նոր թխված և բավականին տաք կարկանդակը։ Նրա մայրը մի ձեռքով գրկել էր որդուն և աչքը չէր պոկում նրանից։ Սիրող և անհոգ մայր էր երևում։ Հաճախ անձեռոցիկը տանում էր դեպի որդու բերանը և զգուշությամբ մաքրում այն։
Նրանց իջնելուց հետո դիմացս նստեց մի պապիկ։ Շա՜տ պապիկ էր, նրա ծերությունը կարելի էր հաշվել աչքերի շուրջը առաջացած կնճիռներով: Մեկը հավասար է տասը տարվա։ Ես պարզ հիշում եմ, որ ութը հաշվեցի։ Նրա աչքերը անչափ գեղեցիկ կապույտ էին, սկսեցի պատկերացնել, թե ինչքան գեղեցիկ է եղել պատանեկության տարիներին։ Նա իր կնոջը կորցրածի տեսք ուներ։ Ես պատրաստվում էի ավելի ուշադիր զննել ինձ արդեն հարազատ դարձած պապիկին, բայց մեր իջնելու ժամանակն էր։
Մուլտերի աշխարհից մինչև Եղվարդ-Երևան գազելի կանգառը ես հաշվեցի 40 ջրափոս, որոնք միայն լցվում էին ներկա պահին տեղացող անձրևի կաթիլներով։ Դիմացովս քայլում և ջրափոսերն էր հաշվում մի տղա։ Ի տարբերություն ինձ, նա ջրափոսի հանդիպելիս նաև չափում էր խորությունը՝ ոտքը ջրի մեջ ընկղմելով։
Չգիտեմ, ուրախանալ, որ շուտով Ամանոր է, թե՞ տխրել գալիք ծախսերի համար, որի պատճառով երթուղայինում էդպիսի մտամոլոր դեմքեր են հանդիպում։ Ուրախանա՞լ ձմռան ցրտին թե՞ տխրել ձյան բացակայության համար, որի պատճառով տղայի մայրը ստիպված էր այդ կոշիկները և տաբատը նույն օրը երեկոյան լվանալ։

Տարվա սկզբում գրում էի, որ ուզում եմ մտքեր կարդալ, սովորեցի…

Ամանորյա սեղանից մինչև ամանորյա զվարճանքները

 

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Հարցում Եղվարդի թիվ 1 ավագ դպրոցում

-Ինչպե՞ս եք պատրաստվում Ամանորին և ինչպե՞ս եք անցկացնում այն

-Ամանորը սիրըմ եմ, որ մարդ չգա էդ օրը, բայց գալիս են: Հենց էդ գիշերը, հենց 12-ը խփըմ ա, մեկ էլ գալիս են, բայց ասենք՝ շատ ցանկալի կլներ, որ մենք մեր ընտանիքով ըլնեինք: Է, դե լավ, հաջորդ օրը թող գան, բայց էդ պահին մեկ էլ տենըմ ես՝ գալիս են (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Սովորական, ոնց որ բոլորը: Ընտանեկան սեղանի շուրջ: Սիրում եմ, որ բոլորը էդ պահին ներկա լինեն, անակնկալներ մատուցեն մեկը մյուսին՝ թեկուզ փոքրիկ նվերների ձևով, թեկուզ անակնկալ հյուրեր ունենանք, մենք ինքներս այցելենք որևէ մեկի տուն: Անակնկալ պահեր: Մենք միշտ գնում ենք առաջին հերթին պապիկին շնորհավորելու: Սիրում ենք մեծին հարգել, մտածում ենք, որ մեծերը շատ-շատ մեր կարիքը ունեն: Ոչ թե նյութապես, այլ հոգեպես: Քանի դեռ մենք մեծ ունենք՝ առաջինը այցելում ենք ինքներս (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ընտանիքում, հետո՝ ընկերների շրջապատում: Տանը սպասում ենք, մինչև ժամը 12-ը խփի, կենացներ ենք ասում, Նոր տարին ենք շնորհավորում, ուրախ տարի ենք իրար մաղթում, հետո դուրս եմ գալիս ընկերներիս հետ (Արթուր Ասատրյան, աշակերտ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Օյ, Ամանորը շատ եմ սիրում, շատ-շատ: Ամանորյա հեքիաթին մինչև հիմա հավատում եմ: Ձմեռ պապիին չէ, հեքիաթին: Ամենաշատը սիրում եմ էն պահը, որ Ամանորի գիշերը ձյուն ա գալիս: Դա ամենաիրական հեքիաթն ա: Շատ սիրում եմ զանգեր, գույներ, տոնածառ, զարդարանքներ, ամեն ինչ շատ սիրում եմ (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ):

-Սովորական, առաջինը չի: Հնարավորության սահմաններում: Հա, մերը տենց ա՝ տանը (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Աշխատում եմ ուրախ դիմավորել, որովհետև հունվարի 2-ին փոքր տղայիս ծննդյան օրն է: Այս տարի առաջին անգամ առանց նրա ենք դիմավորելու, հայոց բանակի սպա է, Մատաղիսում է ծառայում: Այս տարի չգիտեմ՝ ինչպես կդիմավորեմ: Կաշխատեմ ուրախ դիմավորել (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ամանորը ես միշտ անցկացնում եմ տանը՝ իմ ընտանիքի հետ: Երբեք չեմ մտածել Ամանորին, ինչպես հիմա ընդունված է, մոդայիկ է դարձել, տարբեր տեղեր գնալ, հանգստանալ, տանը չանցկացնել: Ես սիրում եմ ընտանիքիս՝ իմ ամուսնու, երեխաների, թոռնիկների հետ նշել: Սեղան ենք դնում, ինչպես բոլոր սովորական ընտանիքներում, հայկական օջախներում: Սիրում եմ թոռնիկներիս նվերներ տալ (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Անցած տարի եմ ամուսնացել, մի տարի արդեն նշել ենք միասին: Դե, տարբերվում էր էնքանով, որ արդեն կինս էլ էր ներկա: Ամանորի գիշերը անցկացնում ենք ընտանիքով՝ քուր, ախպեր, ծնողներ (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Ընտանիքով: Պարտադիր բոլորը պիտի ներկա լինեն: Դա մեզ համար շատ կարևոր բան է: Փորձում ենք հիշել՝ ինչ կարող էինք անել, որ չենք արել ու ինչ պիտի անենք մյուս տարի, ինչ ձեռքբերումներ ենք ունեցել ու ինչ ենք ակնկալում ունենալ մյուս տարի:

-Ամանորյա ծախսերը չհաշված՝ ինչպիսի՞ էմոցիաներ է առաջացնում Նոր տարվա գալը:

-Հա, ծախսերը, դե սթրեսի մեջ ենք ընգնըմ, հազիվ ուզըմ ենք դուրս գանք, նորից նույնն ա: Ընդհանուր, դե դա էլ ա պետք: Մի քիչ տխրըմ եմ, մի քիչ սթրես եմ տանըմ, բայց շուտ դուս եմ գալի (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Ամանորը, ընդհանրապես, լավ տոն է: Եթե մարդ չունենա նյութական հոգսեր՝ տոնելը բոլորիս համար շատ հաճելի է: Ես հիշում եմ՝ իմ մանկության տարիներին, պատանեկության, ինչպես նաև՝ երիտասարդության, Ամանորին մենք անհամբեր սպասում էինք, Ամանորը մեր սիրած, ամենալավ տոներից մեկն է եղել: Տարիքի հետ, ինչ-որ տեղ՝ նյութական, ընտանեկան հոգսերի պատճառով էլ առաջվա պես նվիրումով չեմ սպասում տոնին (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ես շատ սիրում եմ Ամանորը: Սիրում եմ գույները, տոնածառը, տոնական առևտուրը: Հնարավոր է, որ մարդիկ կարծում են՝ դա ավելորդ է հայ իրականության մեջ, բայց ես մեծ բավականություն եմ ստանում (Լիլիթ Ղազարյան, հոգեբան):

-Չգիտեմ, լավ: Սիրում եմ, երբ ձյուն ա գալիս: Հետո, որ ցուրտ ա, ու ճանապարհները չեն մաքրվում, շատ դժվար ա քայլելը՝ դա արդեն բարդություններ ա առաջացնում (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ)

-Դե, անկեղծ ասած, ես Նոր տարին սիրում եմ: Սիրում եմ եփել-թափել: Ես հյուրասեր մարդ եմ՝ շատ եմ սիրում մարդիկ ընդունել, ճանապարհել, հյուր գնալ: Ամանորը ինձ համար նաև ընկերներին, հին ծանոթներին, բարեկամներին հանդիպելու ամենալավ ժամանակն է: Ամբողջ տարվա ընթացքում դու կարող է ժամանակ չունենաս ընկերներին տեսնելու, բայց Ամանորին հավաքվում ենք ու շատ լավ ժամանակ ենք անցկացնում (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ես սիրում եմ Ամանորը: Էն փոքր երեխաների նման սպասում եմ դրան: Սիրում եմ տոնածառը զարդարել, ամեն տարի գեղեցիկ խաղալիքներ գնել, իմ 4 թոռնիկների հետ զարդարել տոնածառը (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Ամանորին սպասում եմ, որովհետև ամբողջ ընտանիքս հավաքվում ա: Սպասման մեջ եմ անընդհատ, որովհետև տարիներ են եղել, որ հենց դեկրեմբերի 31-ին են պապաս ու եղբայրներս եկել: Ու շատ եմ սիրում Ամանորյա նվերներ գնել, իմ ամենասիրած զբաղմունքն ա (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Միշտ վատից եք, հա՞ սկսում: Իրականում ձմեռը, հենց Ամանորը ես սիրում եմ՝ անկախ ծախսերից, որովհետև դա ընտանիքի տոն է, որի ժամանակ բոլոր մարիկ, ովքեր իրարից հեռու են, հավաքվում են, հանդիպում են: Ինձ համար դա շատ կարևոր է (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Տանը քանի՞ երեխա կա: Ինչպե՞ս են տրամադրված Ամանորին: Ձմեռ պապիկին նամակ գրե՞լ են:

-Ունեմ 2 երեխա՝ տղա, աղջիկ, 28 և 30 տարեկան (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Տանը 2 երեխա ենք, բայց քույրս ամուսնացած ա (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Իմ երեխաները մեծ են: Չէ, ինչի՞ չեն հավատում, ես ինքս նույնպես հավատում եմ Ձմեռ պապիկին: Բնականաբար, էդ նվերները պարտադիր պայման ենք համարում: Կարևոր չի՝ երեխան որ տարիքում է, բոլորն էլ Ձմեռ պապիկին հավատում են, ակնկալիքներ բոլորն էլ ունեն: Հաճելի է փոքրիկ նվերով ուրախացնել դիմացինին (Մարգարիտա Հովհաննիսյան, մանկավարժ):

-Երկու բալիկ ունեմ: Երկու աղջիկ, մեկը՝ 6 տարեկան, մյուսը՝ 2: Արդեն մեծ աղջիկս տառերը սովորում ա, որ Ձմեռ պապիկին նամակ գրի: Դե, փոքրը դեռևս չի հասկանում, բայց էդ գույների հետ բավանակին մեծ ուրախություն ա ունենում: Տոնածառ դեռ չենք դրել, երևի 20-ից հետո, երբ երեխաները կցանկանան (Լիլիթ Ղազարյան, հոգեբան):

-Երկու, եթե 24, 20 տարեկաններին կարելի ա երեխա համարել: Թոռներ՝ առայժմ ոչ, բայց կարող ա էդ ճանապարհին լինենք (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ):

-Տանը ես եմ երեխա, բայց ընդհանրապես՝ 3: Եղբայրներս 25, 28 տարեկան են (Հեղինե Վասիլյան, 15տ., աշակերտ):

-Դեռ չկա: Դե, էս 18 թիվը կարող ա արդեն լավ ըլնի, էլի (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Տանը 3 երեխա ենք: Մեկը 13 տարեկան է, դեռ հավատում է Ձմեռ պապիկին, մյուսը 3 տարեկան է, շատ է նեղվում Ձմեռ պապիկից, որ ամեն օր նվեր չի բերում (Սուսաննա Գրիգորյան, 15տ., աշակերտ):

-Պետք էլ չի իմանաս: Որ իմանա՝ կգա կասետդ կճղի, կտանի: Կասի՝ գնացել ես տելեվիզր ես ընգել: Ա, դե կատակ ենք անըմ, այ բալա ջան, ձերն էլ ա կատակ, դու գիդես ի՞նչ ա: 3 հատ: Կարա՞մ հիշեմ: Ես թոռ չունեմ, չեմ պսակվել, որ մի հատ էլ պսակվեմ՝ թոռ կունենամ: Երեսչորս, երեսուն, քսանութ: Հա, ուրիշից չեն՝ սեփական են: Ամուսնացած չեն, չեն էլ ուզում: Սպասում են Եվրախորհուրդ մտնեն՝ նոր (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Երեք՝ 17, 15 և 8 տարեկան: Շատ լավ, երեքն էլ շատ սիրում են Ամանորը: Մեծերը՝ արդեն չէ: Իրենք ասում են՝ ինչ ուզում եք, բերեք: Իսկ աղջիկս մինչև էդ գրում էր, իսկ հիմա հայտարարեց, որ մեկ ա՝ չկա (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

 

-Արդյոք մտածե՞լ եք Ամանորը դրսում նշելու մասին: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում Ամանորը, երբ դուք երկրում, կամ հարազատ քաղաքում չեք:

-Երբեմն մտածում ենք, բայց միևնույնն ա, գալիս ա օր, որ մտածում ես՝ քանի դեռ մեծեր կան քեզ շրջապատող՝ տատիկ, պապիկ, պիտի իրենց կողքին լինես: Դա էլ ենք մտածում՝ ընտանիքներով գնանք, բայց մեծերին դժվար ա համոզելը, տնից հանելը: Եթե կարողանանք իրենց տնից հանել, հաստատ մենք էլ միասին ինչ-որ մի տեղ կգնանք: Մի քիչ անհոգ կարող ես էդ պահին լինել, խոհանոցային էդ պահերը չի լինի, էդ հոգնած վիճակը (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Հա, մտածել եմ: Մտածել եմ, որ ընկերների հետ նշեմ, բայց հետո եկել եմ էն եզրահանգման, որ ամենալավը ընտանիքի հետ անցկացնելն ա (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Ամեն տարի էլ մտածում եմ, բայց հնարավորություն չկա: Հիմա, որ տեսնում եմ, ամբողջ ժողովուրդը նեղվում ա Ամանոր դիմավորելու համար, ֆինանսական պահն ա իհարկե դա, ավելի վատ եմ զգում, ընկճված ու չեմ ուզում որևէ այլ քայլ անել: Բնականաբար, կուզենայինք ավելի թեթև անցկացնել (Մարինե Նալբանդյան, մանկավարժ):

-Հա, իհարկե: Ես երազում եմ հյուսիսային երկրներում անցկացնել՝ Շվեդիա, Նորվեգիա: Նորվեգիայում Ամանոր նշել՝ ինձ թվում է ուղղակի ֆանտաստիկ կլիներ, բայց Նորվեգիայում ամեն ինչն է ֆանտաստիկ՝ գների առումով, դրա համար դեռ չի իրականացել այդ երազանքը: Բայց, օրինակ, չեմ ընդունում Նոր տարուն ամառային երկիր գնալը, ծովափին դիմավորելը: Այ, ինձ թվում է՝ Ամանորը պիտի լինի էդ տրամադրության մեջ, ձյունը պիտի լինի անպայման (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Տան ամանորյա զարդարանքով ո՞վ է զբաղվում

-Առաջինը՝ ես, երեխեքի հետ: Իրանք շատ սիրըմ են, որովհետև տարբեր հասակի երեխեք ունենք: Շատ սիրով, զարդ ու ֆնդուֆլուշկեքը առնըմ են, շատ լավ, սիրուն խաղալիքներ ունենք, տոնածառը զարդարըմ ենք միասին (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Տան զարդարանքով զբաղվում ենք ես և մայրիկս: Լինում է, որ ընտանիքով երեկոյան ժամերին հավաքվում ենք ու մտածում ենք՝ ինչ կարելի ա անել (Մարգարիտ Կարապետյան, 15տ., աշակերտ):

-Ճիշտն ասած՝ այս տարի չեմ զարդարի, հիվանդ մեծեր ունեմ տանը: Տատիկն ու պապիկը վատառողջ են, էս տարի տրամադրված չեմ զարդարելու տունը: Իսկ ընդհանրապես, սիրում եմ տոնածառը զարդարել: Հատկապես մեծ տղաս էր սիրում տոնածառը զարդարել: Երբ բանակում էր, էնտեղից զանգում, ասում էր՝ տոնածառը դրե՞լ եք, ասում էի՝ չէ: Ասում էր՝ բա դրեք, ո՞ւմ եք սպասում: Էնտեղից պարտադրում էր, որ տոնածառ պիտի լինի տանը (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Թոռնիկներիս հետ, երեխաներիս հետ: Այ, հիմա արդեն հարս էլ ունեմ տանը: Դե, երիտասարդները հիմա ավելի շատ են, չէ,՞ սիրում ամեն ինչը ավելի ճոխ, գեղեցիկ, ավելի նոր բաներով զարդարել (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Աղջիկս էր զբաղվում հիմնականում: Մենակ ենք հիմա, բայց կգա, կզարդարի, կգնա: Խոստացել ա (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

-Արդեն կինս: Մինչև էդ՝ մաման: Հա, ես էլ բա: Ասենք՝ տոնածառը «կռիշից» իջացնելն էլ ա զարդարանք (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Ես, որովհետև ես ամենաշատն եմ դա սիրում: Ինձ համար էդ առանձին ծես ոնց որ լինի: Միշտ Նոր տարվա երաժշտություն եմ միացնում, որ տրամադրություն ստեղծի: Ու ամեն տարի պարտադիր պետք ա մի նոր բան լինի՝ կամ տոնածառի խաղալիք, կամ ինչ-որ պատուհաններին սոսնձելու բան: Ամեն տարի պարտադիր մի նոր բան առնում եմ ու մեծ հաճույքով զարդարում եմ տունը (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Ամանորյա զարդարանքների բացումը անում եմ միշտ ես: Հիմնականում մեր տանը դրա պատճառով պատերազմի նման փոքր բան ա լինում, որովհետև ինձ ասում են, որ հետո անեմ, բայց ես հենց էդ պահին, միանգամից՝ հենց մտքովս անցավ, վերցնում եմ ու անում եմ: Փոքր եղբայրս անընդհատ ջարդում ա խաղալիքները (Սուսաննա Գրիգորյան, 15տ., աշակերտ):

-Հայրիկը: Ես ժամանակ չունեմ: Հայրիկը՝ երեխաների հետ (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Տղաները օգնում էին: Հիմա հասկացան, որոշեցին, որ ես ավելի լավ եմ անում: Դե, տենց հեշտ ա իրանց համար: Աղջիկս հետո վերադասավորում ա (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Ինչ-որ հետաքրքրաշարժ պատմություն՝ կապված ձմռան, Ամանորի հետ

-Փոքր էր աղջիկս՝ 3 տարեկան, Ամանորը ինքը վարեց՝ բաժակաճառով, հարևաններին հյուր գնալով: Բոլորի համար նվերներ էր վերցրել՝ փուչիկներ կամ մի փոքր սիմվոլիկ նվեր: Ձյունանուշիկի շորերով էր (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Շատ տարիներ առաջ դասղեկական դասարան ունեի, և իմ երեխաները փոքր էին՝ մեկը 4 տարեկան էր, մյուսը՝ 6: Մենք գնացել էինք, մոտիկ էինք էլի՝ կեսրարիս տուն, գիշերը Նոր տարի շնորհավորելու: Մհերը զանգեց՝ բա. «Ընկեր Ստեփանյան, բարև Ձեզ, ո՞նց եք: Շնորհավոր: Տա՞նն եք, թե՞ տանը չեք»: Ասացի. «Չէ, տանը չենք, բայց մի քիչ հետո տանը կլինենք»: Մի քիչ հետո եկանք տուն: Ուրեմն՝ Մհերը՝ Ձմեռ պապի շորերով, Մարինեն էր, թե Թամարիկը՝ Ձյունանուշիկի շորերով: Մենք նկարներ ունենք մինչև հիմա: Տոպրակը շալակներին, նվերներով եկել էին մեր տուն: Իսկ իմ երեխեքը իմացան, թե իրենք իրոք Ձմեռ պապի, Ձյունանուշիկ են: Իմ սիրելի աշակերտներն են եղել:

-Գիտե՞ք ինչ կա: Ձնագնդի խաղալը սիրում եմ: Խաղում եմ մեկ-մեկ: Մենք մեծ այգի ունենք, որ ձյունը սկսվում ա, դուրս ենք գալիս, խաղում ենք: Թոռներ չունեմ, ցավոտ տեղս է: Ամուսնացած չեն: Երեխաների հետ, եղբորս թոռների հետ, տեգորս թոռների հետ: Տանը երեխեքի հետ երեխա եմ: Սենց չնայեք խիստ, էլի: Երեխեքի հետ կարող ա վազվզեմ: Սիրում եմ երեխաներին (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Մանկությունս շատ լավն ա ըլե, շատ անհոգ մանկություն ա ըլե, ոչ հմիգվա նման: Երևի թե ձեր տարիքին էինք, դուրս էինք գալիս դաշտը դահուկ էինք բան անըմ: Տանն էլ ունեի իսկական դահուկներ, հիմա չեմ մանըմ՝ տենց լավը կա՞: Դուրս էի գալի, աղբերս ինձանից 3 տարի էր մեծ, ու աղբորս հետ դահուկ էինք քշըմ՝ ամբողջ Եղվարդով: Հետո էն ժամանակ լավ ձուն էր գալիս, երեխեք: Ես էլ մի քիչ տղավարի բան ունեի: Աղբորս հետ պտի էթայի ֆուտբոլ խաղալու: Հմի կարող ա աղբերը չթողի, բայց ես իրա ընգերների հետ դաշտը ֆուտբոլ էի խաղըմ: Դարբասապահ էի, որ հիշըմ եմ, աղջի, զարմանըմ եմ: Հմի որի՞ն կթողենք էթա: Տունն էլ, ասենք, տենց բան չկար՝ հերս չէր սիրըմ տենց բան, ասըմ էր՝ Մայրամին ամեն ինչ կարելի ա, պատկերացրա՝ Հայկին կարելի չէր, բայց ինձ կարելի էր: Դահուկներ շատ քշել եմ գիշերը, ու շատ սիրուն էր: Թաղից թաղ էթըմ էինք դահուկ քշելու: Ոչ մի պրոբլեմ չկար, վախ չկար: Կարող ա էթայինք էն մի մայլեն: Հերս ու մերս էլ չէին անհանգստանըմ (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

Հարցումն անցկացրին Թինա Մաքոյանը և Էլիզաբեթ Հարությունյանը

Ձմեռային հոգսեր

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Հարցում Եղվարդի թիվ 1 ավագ դպրոցում ձմեռվա լավ ու վատ կողմերի, բոլոր հետևանքների ու լուծումների մասին:

-Սիրու՞մ եք ձմեռը: Ինչո՞ւ:

-Ձմեռը չեմ սիրում, որովհետև մենք լավ պայմաններում չենք ապրում, բարեկեցիկ վիճակում չենք, բայց ձմռան հետ կապված տոները շատ սիրում եմ՝ Ամանորը, Զատիկը: Հատկապես՝ Փոքր Զատիկը շատ սիրում եմ, ու սիրում եմ, որ էդ օրը շատ ճոխ սեղան դրված չլինի: Ինձ արարողակարգն է դուր գալիս (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ, որովհետև այն իր հետ բերում է մաքրություն, պարզություն, ինձ համար նաև ինչ-որ տեղ արդարություն: Սպիտակ գույնը ինձ համար արդարության նշան է, անմեղության, ազնվության: Տեսեք, շատերն ասում են, որ չեն սիրում ձմեռը, ցուրտ է, բայց չէ՞ որ դա էլ տարվա սովորական եղանակ է: Դա բնության եղանակների հերթափոխություն է: (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ շատ, յուրովի եմ սիրում, տարվա եղանակների մեջ հատուկ տեղ եմ տալիս ձմռանը (Մարգարիտ Կարապետյան, 15տ., աշակերտ):

- Ձմեռը ամենահետաքրքիր եղանակն է: Ձմռան հիմնական երևույթը ձյուն գալն է, որը ես շատ եմ սիրում: Գեղեցիկ տեսարան է, հաճելի (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Ձմեռը սիրում եմ Նոր տարվա համար, բայց դժվարությունների համար՝ ոչ (Էդգար Դանիելյան, 16տ., աշակերտ):

-Սիրում եմ, երբ ձյուն է գալիս, պարզ է երկինքը: Սիրում եմ էդ պահերը (Մարգարիտա Հովհաննիսյան, մանկավարժ):

-Բոլոր տարվա եղանակներն էլ սիրում եմ՝ իրենց երևույթներով, բնականաբար: Որ ասեմ շատ եմ սիրում ձմեռը՝ չէ, որովհետև ֆինանսական վիճակն է տուժում միշտ ձմռանը (Մարինե Նալբանդյան, մանկավարժ):

-Ինչպես տարվա բոլոր եղանակները՝ ձմեռն էլ իր գեղեցկությունն ունի: Եվ, իհարկե, եթե երազող մարդ եք՝ նայել ձյան փաթիլներին ու չհիանալ նրանց գեղեցկությամբ՝ անհնար է, ինձ թվում է: Հայաստանյան պայմաններում՝ հոգսերի հետ կապված, մի քիչ դժվար է ձմեռը սիրելը, բայց որպես տարվա եղանակ, իհարկե, շատ գեղեցիկ եղանակ է (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Շատ էի սիրում երիտասարդ ժամանակ, բայց հիմա որ վառելիք չունեմ՝ չեմ սիրում: Եղա՞վ (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Ես սիրում եմ տարվա բոլոր եղանակները, բայց ձմեռը՝ երևի թե ավելի շատ, որովհետև ձմռանն են իմ ծննդյան օրը և Ամանորը: Ամանորը ես շատ-շատ եմ սիրում: Ու բացի այդ՝ ձմեռը երևի թե ձյան համար եմ շատ սիրում (Հեղինե Վասիլյան, աշակերտ):

-Ոչ, չեմ սիրում ձմեռը, որովհետև շատ ցուրտ է: Իմ նախընտրած եղանակները՝ աշուն և գարուն (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ մաքրության, ճերմակության համար: Մանկուց սիրել եմ Նոր տարին: Նոր տարին ինձ համար մի ուրիշ տոն է եղել, յուրահատուկ, անհամբեր սպասել եմ: Հիմա էլ, կարելի է ասել՝ էլի սպասում եմ, որովհետև էդ Նոր տարին մանուկ օրերի հուշեր է արթնացնում: Դրա համար գերադասում եմ էդ ճերմակության մեջ նշել Նոր տարին: Ձյուն լինի, անպայման ձյուն լինի (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

- Ձմեռը սիրում եմ, որովհետև ոնց որ էլի երեխա դառնամ: Ոնց որ առաջին ձյուն տեսնելիս հինգ տարի առաջ ուրախանում էի, թռվռում, նույն ձևով էլ հիմա եմ ուրախանում: Ու միշտ հրաշքի էի սպասում, հատկապես՝ Նոր տարվա գիշերը: Բայց ինչքան մեծանում ես, էդքան էդ զգացողությունը Նոր տարվա, հրաշքի զգացողությունը քիչ-քիչ պակասում, մարում է (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Սիրում եմ ձմեռը, որովհետև աշնան չոր ծառերից հետո գալիս է սպիտակ ձյունը, ու ինչ-որ նոր կյանքի շունչ է տալիս, թարմություն (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Ինչպե՞ս եք ջեռուցում տունը: Գո՞հ եք

-Փայտով, փայտի վառարան: Ուղղակի՝ ջեռուցման համակարգ է (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Տունը ջեռուցում ենք սովորական մարտկոցներով: Որպես վառելիք օգտագործում ենք բնական գազը (Կարինե Ստեփանյան,  մանկավարժ):

-Ջեռուցման համակարգով, բայց ցախի փեչը ավելի լավ ա (Էդգար Դանիելյան, 16տ., աշակերտ):

-Ջեռուցման համակարգով՝ գազով: 45-50 աստիճանի սահմաններում (Հեղինե Վասիլյան, 15տ., աշակերտ):

-Վառարանով, բայց ինձ հաճելի է, որովհետև ոչ ես եմ վառում, ոչ էլ… (Էլեն Խաչատրյան, 15տ., աշակերտ):

-Փայտի վառարանով: Փայտի ջերմությունը, անկեղծ ասած, բոլորովին ուրիշ է, և այս ցրտաշունչ ձմռանը շատ տեղին է: Ամբողջ առաջին հարկը ջեռուցում է: Ցախի ուժը, այ դա է (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Բնական գազով: Մեր դպրոցում շատ տաք է: Հիմա, եթե անկեղծ ասեմ՝ ոչ մեկիս տանը երևի դպրոցի նման ջերմ, տաք, էսքան բարձր ջերմաստիճան՝ 23, 24, 25 աստիճան չի լինում: Մեր տներում հազիվ մի 20 աստիճանի հասցնենք (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Գազի վառարանով: Գոհ եմ, բայց որ ներքևում հարևան ունեինք, իրենք էլ էին գազ վառում, մեր հատակն էլ էր տաքանում: Հիմա Ռուսաստան են գնացել, ոտքերս սառում են (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Ջեռուցման համակարգով: Դժգոհ եմ, որովհետև բյուջեն ճեղքվածք է տալիս (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Գազով: Դե, իրականում ձմեռը Հայաստանում շատ դժվար է, ծախսատար է: Ուղղակի դժգոհել մի բանից, որ արդեն կա, չեմ սիրում: Գոհ եմ էնքանով, որ բոլոր սենյակներն են տաքանում, բայց աշխատավարձը չի հերիքում: Ձմռանը մոբիլիզացվում ենք մի հատվածում, ամբողջ տարածքը չենք օգտագործում (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Կա՞ն տարվա այս շրջանը չսիրելու պատճառներ:

-Հայաստանում հոգսն է շատ: Տաքացնելու խնդիրը: Ինձ թվում է, եթե մեծահասակները չեն սիրում ձմեռը, միայն դրա համար չեն սիրում (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Ավելի շատ երևի մասնագիտական, կենսաբանության մասնագետ եմ: Ձմռանը բույսերի մի մասը մահանում է, քուն է մտնում: Ճիշտ է՝ բազմամյա բույսերի արմատային համակարգը մնում է, բայց, այնուամենայնիվ, էդ կենդանությունը չկա: Բնությունը կարծես, չեմ ուզում էդ «մահացած» բառն ասել, բնությունը չի մահանում, բայց ժամանակավոր քուն է մտնում: Այ, երբ գարունը գալիս է, ձյունը հալվում է, էլի արևը ժպտում է, ջերմացնում ամեն ինչ, ու մեղուների բզզոցն եմ լսում, թռչունների ծլվլոցը, դա կյանք է արդեն: Բնությունը վերակենդանանում է, արթնանում է, դա եմ սիրում (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Տրանսպորտային կամ ճանապարհային խնդիրներ կա՞ն:

-Տրանսպորտը՝ չէ: Իմը մի գծի վրա է, էդ գիծը բռնած՝ գալիս եմ դպրոց, էդ գծով էթըմ եմ տուն: Շատ-շատ մանկապարտեզ եմ էթըմ, էրեխուն վերցնըմ եմ, ըտեղ էլ, դե շատ ծանոթներ կան, անմիջապես ասըմ են, նստըմ ենք, ավտոյով էթըմ ենք տուն: Կամ քայլըմ ենք: Քայլել սիրըմ եմ ես: Նախընտրըմ եմ քայլել(Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

- Ունենք մեքենա, բայց ես ինքս սիրում եմ քայլել՝ նույնիսկ ձմռանը, մաքուր օդ շնչել: Սիրում եմ դրսում լինել: Դա առողջ ապրելակերպի մի մասն է կազմում ՝ քայլել և թարմ օդ շնչել (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Չէ, չունեմ: Տունը մոտ է, գնալ-գալու խնդիր չունեմ: Ոտքով եմ տեղաշարժվում, էդ խնդիրը չկա (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

-Միակ խնդիրը էն է, որ շատ երկար ենք սպասում տրանսպորտին: Ուշ-ուշ է գալիս: Սպասելուց սառում եմ մեկ-մեկ: Հիմա որ ցուրտ է, ամեն օր գազելով եմ գալիս դասի (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

Հարցումն անցկացրին Թինա Մաքոյանը և Էլիզաբեթ Հարությունյանը

elizabet harutyunyan

Եղվարդում ձյուն է գալու

Ձմռան առաջին ձյունը անշուշտ կարևոր իրադարձություն է, և այդ օրը պետք է լինես տանը: Այդ օրը վարագույրները չպիտի բացես և միայն քիթդ մեկ րոպեով պատուհանից դուրս հանես, համոզվելու համար, որ ձյուն է գալիս։ Այդ օրը պետք է ծածկոցի տակից դուրս չգաս, գիշերային հագուստդ չպետք է հանես և ոչ մի դեպքում լավ տեսք չպետք է ունենաս: Թեյը միշտ կողքիդ լինի և կատուդ էլ ուշադրություն չպահանջի։ Հենց այդ օրը պետք է սոցցանցեր չմտնես, ոչ թե մտնես ձյան մասին մյուսներին տեղեկացնելու համար, նկարվելու և կարճ՝ մի քանի վայրկյան տևողությամբ վիդեոներ նկարելու համար, որտեղ ձյան փաթիլները դանդաղ (կամ էլ արագ, ո՞վ գիտի) իջնում են ներքև, և բացվում է դիմացի տեսախցիկը, որտեղ քո թարթիչներին փաթիլներ են իջել։

Ախր, ձյունը այնքան անձնական է: Ամեն մեկը ձյան փաթիլները յուրովի է ընդունում թե ոչ, չգիտեմ, գիտեի, բայց հենց գրելուս պահին կասկածեցի։ Հանրայնացնելու փոխարեն լավ է միացնես ամենասիրելի ֆիլմդ և նայես, հնարավոր է կեսից քնես։ Երազումդ պետք է տեսնես այն մեկին, ով ցանկալի է, բայց անհասանելի։ Իմ դեպքում, դա ես եմ… Իմ ներսի Էլիզաբեթը, ում չեն կարող կոչել Էլիզա, Էլիզ, Լիզ, Լիզոկ, որովհետև նա դրանցից և ոչ մեկն էլ չէ։ Այն Էլիզաբեթը ով հասկանում է, որ այս աշխարհում որտեղ մեզ մեծացրել են, այնքան շատ է գարշելին, և այնքան քիչ է խաղաղությունը։ Որտեղ երեխայիդ ապագան կախված է քո դրամապանակի հաստությունից։
Տեսա՞ր՝ ինչպես առաջին ձյան փաթիլներից հասա մինչև մարդկանց փողից կախվածությունը։
Ասում են՝ չորեքշաբթի ձյուն է գալու, ու դու սովորականի պես արթնանալու ես ու դպրոց ես գնալու, այս իմ գրածները կարդալու ես և անցնես, քեզ համար ձյունը բնության սովորական երևույթ է, իսկ ինձ համար մարդու վարդագույն ակնոցները աչքերից գցողը։

elizabet harutyunyan

Մտածելու մասին

«Աբու-Լալա Մահարին,
Հռչակավոր բանաստեղծը Բաղդադի,
Տասնյակ տարիներ ապրեց
Խալիֆաների հոյակապ քաղաքում,
Ապրեց փառքի և վայելքի մեջ,
Հզորների և մեծատունների հետ սեղան նստեց…»։

Նա էլի դասն էր ներկայացնում: Սովորաբար ես լսում եմ նրան, ոչնչով չէր տարբերվում և այս անգամը, բայց… Ա՜խ, այս «բայցը»։
-Ընկեր Սահակյան, մրսում եմ, կլինի՞ գնամ արևի տակ նստեմ։
-Այո, բայց արագ կազմակերպվիր։

Տեղավորվեցի, ձեռքս դրեցի սեղանին, գլուխս՝ ձեռքիս, աչքերս դեպի ուսուցիչն ուղղեցի և հանկարծ սեղանի վրա տեսա մի սարդ։ Մենք հանդիպեցինք աչքերով, նա շուռ եկավ և սկսեց հեռու գնալ ինձնից։

«Գիտունների և իմաստունների հետ վեճի մտավ,
Սիրեց և փորձեց ընկերներին…»:

Մեկումեջ ես լսում էի ուսուցչի ձայնը, և մեկ էլ աչքերով հանդիպում սարդին, ապա ամեն ինչ թողած՝ անցնում մտքերի գիրկը։
Ասում են՝ չի կարելի կարծիք կազմել մարդու մասին՝ առանց նրան ճանաչելու, ուրիշից լսած տեղեկությունով։ Պետք է մարդուն ճանաչես ու նոր ինքդ կարծիք կազմես։ Հիշեք էս խոսքը, հիմա մեկ ուրիշը կասեմ։ Նույնպես ասում են, որ խելացին ուրիշների սխալների վրա է սովորում։ Իրականում, դու ինչքան էլ խելացի լինես, չես կարող սովորել ուրիշի սխալների վրա։ Դե, եթե դիմացովս մարդ քայլի ու ոտքը ուժեղ քարին հարվածի, ես էլ հո չե՞մ անի նույնը, ես ուշադիր կլինեմ: Բայց խոսքն ավելի խորը բաների մասին է։ Հիմա մի դեպք պատմեմ։
Օրեր առաջ ծանոթացա մեկի հետ, և ինձ նախազգուշացրին, որ ոտքս քարին կտամ։ Ես չլսեցի՝ մտածելով, որ պետք է մարդուն ճանաչես, նոր ինքդ կարծիք կազմես։ Վերջնական արդյունքում նա ինձ վնասեց և անմեղ դուրս եկավ մարդկանց աչքերում։ Դե, ասա, ո՞նց ես միշտ ցեխից մաքուր դուրս գալիս, ջրից էլ՝ չոր:
Կարող եմ մեկ ուրիշ պատմություն էլ պատմել, թե ինչպես նույն ձևով չլսեցի մարդկանց և հիմա կողքիս ունեմ մեկին, ում ընկերուհի եմ կոչում, բայց դե, դա ձեզ հետաքրքիր չէ։

«Աշխարհն էլ ասես մի հեքիաթ լինի՝ անսկիզբ, անվերջ, հրաշք դյութական։ Եվ ո՞վ է հյուսել հեքիաթն այս վսեմ…»:

Սարդը, որին ես այդպես էլ անուն չտվեցի, սեղանին թափառելուց հետո գտավ մի արևոտ հատված և հենց արևի տակ կանգնեց, մնաց անշարժ։ Ես հիշեցի Ամալյայի խոսքերը՝ մեզ մի բուռ արև է պակասում։ Արդյո՞ք սարդերն էլ արևի պակաս ունեն։ Այսուհետ, եթե տանը սարդ տեսնես, չհանես հողաթափդ ու լույսի արագությամբ չմտրակես նրան: Միջիդ արևը կմիացնես։ Սենտիմենտալ կթվամ, բայց ուզում եմ մտածես ասածներիս ուղղությամբ, հասկանաս՝ ո՞րն էր ճիշտ, ախր, երկուսն էլ ճիշտ են։
Իսահակյանը վերջում հասկացավ, որ միայն մայրն է իրական սիրով լցված, իսկ ե՞ս… Ես ի՞նչ հասկացա…

elizabet harutyunyan

Քեզ ես եմ հետաքրքրում

Բարև, ես բարևում եմ քեզ եթե ոչ առաջին, ապա երկրորդ անգամ։ Եթե քեզ հարցնեմ՝ ինչպե՞ս ես, կասես՝ լավ, իսկ եթե հարցս լինի հռետորական, այսինքն՝ պատասխանի ակնկալիք չունեցող, կհիշես բոլոր քեզ հուզող հարցերը։ Այսպիսով՝ հուսամ լավ ես։ Ների՛ր, պետք է պատմեմ քեզ իմ մասին։ Ես դեռ 16 տարեկան եմ, նայի՛ր ասում եմ` «դեռ», մտածելով՝ «արդեն»։ «Դեռ» ասելուս պատճառն այն է, որ կյանքն առջևում է, իսկ «արդեն» մտածելունը այն, որ եթե այս 16-ին գումարես ևս 16, կարող ես հանգիստ համարել, որ կյանքիդ կեսը կամ ամենալավ դեպքում 1/3-ն ապրել ես։ Երևի նկատել ես, որ նյութերս արդեն իրենց մեջ հումոր չեն պարունակում: Չէ, չհավատաս, ես չեմ լրջացել, մեծացել, նույն ջրիկն եմ։ Ուշադիր ևս մեկ անգամ կարդա նախորդ նախադասությունը, գտիր գլխավոր իմաստ պարունակող բառը։ Մտածում ես՝ «ջրի՞կ»-ն է, չէ, «նույն»-ն է: Հա, ես միշտ եմ մտածել էսպիսի բաների մասին, բարձրաձայնելու կարիք չեմ տեսել: Ա՜յ քեզ հիմար, հանգիստ կարող ես ծիծաղել, ես գիտեմ՝ հիմա էլ բարձրաձայնելու կարիք չկա:

-Քեզ հետ ոչ մեկը յոլա չի գնում:
Ու միշտ խնդիրը իմ մեջ էի փնտրում։ Հնարավոր է՝ կարդաս գրածս և մտածես. «Հա, Էլիզա, քո մեջ է խնդիրը, որ ես հետդ ընկերություն չեմ անում»: Հնարավոր է՝ ես շատ ակտիվ եմ կամ չափից շատ կոպիտ, հնարավոր է, հակառակը՝ շատ սիրալիր եմ եղել քեզ հետ և կարծել ես, որ թեթևամիտ եմ: Չգիտեմ, դու ասա։
Յոլա չի՞ գնում… Իրականում ես երբեք չեմ պահանջել ինձ հետ «յոլա գնան»: Եթե ես ունեմ մարդիկ, որոնք ինձ ասում են՝ զգույշ կլինես, ինչի՞ս են պետք մարդիկ, ովքեր պիտի ինձ հետ «յոլա գնան»։
Եթե կուզես, քեզ կպատմեմ իմ մանկության ընկերուհու մասին: Նրա հետ ընկերություն եմ արել 14 տարի, հետո պարզել, որ վերջին 4 տարվա մեջ իր համար այդ ընկերությունը ձևականություն էր։ Արի՝ պատմեմ մեկ ուրիշի մասին։ Չէ, սպասիր, քեզ դա քիչ է հետաքրքրում։ Ասեմ ավելին, եթե նյութիս սկզբում կարդացել ես, որ նյութն իմ մասին է, և շարունակում ես կարդալ, ուրեմն քեզ ես եմ հետաքրքրում։ Հետ վերադառնամ ինձ։ Ես շուրջ 8 տարի է, ինչ զբաղվում եմ սպորտով, կարատեիստ եմ։ Ամեն անգամ նոր ծանոթությունների ժամանակ ինձ ասում են.
-Հա՜, քեզնից պետք է զգուշանանք։
Ինձնի՞ց, զգուշանա՞լ: Չէ, ինձնից պետք չէ զգուշանալ, ես փողոցում անցնող մարդկանց վրա չեմ հարձակվում, երբ կողքիս կանգնում են, չեմ կծում, անգամ լայն ժպտում եմ։ Ես բավականին սիրալիր եմ, հաճախ տուժել եմ իմ սիրալիրությունից, բայց չեմ դադարելու մարդասեր լինել։ Հաճախ են ասում, որ ժպիտս գեղեցիկ է։ Օրեր առաջ իմացա, թե ինչ տեսք ունեմ, երբ չեմ ժպտում.

-Բերանիդ անկյունները կախվում են ներքև ու դառնում ես տխուր «սմայլիկ», մուննաթը դեմքիցդ թափվում ա, ժպտա՛ միշտ։
Ու ես կժպտամ, դուք եք էդպես ուզում:

Հայ-ճապոնական ցուցահանդես

Հոկտեմբերի 11-ին Ժողովրդական արվեստի կենտրոնում տեղի ունեցավ հայ-ճապոնական ժամանակակից արվեստի ցուցահանդեսի բացման արարողությունը։ Հայ-ճապոնական «էյբիք» կազմակերպությունը, համագործակցելով Ճապոնիայի «Գալերիա Գինձա Ի Չոմե» ցուցասրահի հետ, մեկ տասնամյակ է, ինչ կազմակերպում է համատեղ ցուցահանդեսներ Հայաստանում և Ճապոնիայում:

Այս ցուցահանդեսը նվիրվում է հայ-ճապոնական դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 25-ամյակին և գործելու է մինչև հոկտեմբերի 15-ը:
-Դեռևս 2006 թվականից պարբերաբար անցկացվել են ցուցահանդեսներ ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Ճապոնիայում: Ուզում եմ միայն նշել, որ ճապոնական աշունը Հայաստանում շարունակվում է։ Չնայած նրան, որ Հայաստանի և Ճապոնիայի դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակն է, մշակութային հարաբերությունները ունեն հարյուրավոր տարիների պատմություն։
Հենց այս խոսքերով էլ կատարվեց ցուցահանդեսի բացումը։ Մարդիկ շատ էին, և անգամ զարմացա, որ այդքան մարդ կա, որ հետաքրքրվում է ճապոնական մշակույթով։ Հանդիպեցինք հայերի, որոնք ուսումնասիրում էին ճապոներենը, անգամ բավականին լավ տիրապետում այդ լեզվին և կարողանում էին հաղորդակցվել։ Ես ինքս ինձ հետ հայ-ճապոնական զրուցարան էի վերցրել և ողջ ընթացքում փորձում էի հասկանալ ի՞նչ են խոսում, ինչևէ, դա ինձ չհաջողվեց։

Ցուցահանդեսում ներկայացված էին հայ և ճապոնացի արվեստագետների աշխատանքները։ Ես չեմ կարող առանձնացնել մեկը, բոլորը հիասքանչ էին և նման չէին մեկը մյուսին։

DigiTec Expo – 2017

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Սեպտեմբերի 29-ից հոկտեմբերի 1-ը «Տոն տեխնոլոգիական հայության համար» կարգախոսով «Yerevan Expo» ցուցահանդեսային համալիրում տեղի է ունեցել «DigiTec Expo-2017» 13-րդ ամենամյա տեխնոլոգիական ցուցահանդեսը:
17.am-ի թղթակիցները ստորև լուսաբանում են «DigiTec Expo-2017»-ը:  

«Արփի Սոլար» ընկերության մարքեթինգի և վաճառքի բաժնի ղեկավար Կատարինե Գալստյան:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Ե՞րբ է ստեղծվել կազմակերպությունը, ո՞րն է նրա հիմնական արտադրանքն ու առաքելությունը:

-Ընկերությունը արդեն 5 տարի է, ինչ գործում է հայաստանյան շուկայում և ներկայացնում է արևային էներգիան օգտագործելու տարբեր տեսակների համակարգեր: Հինգ տարվա գործունեության արդյունքում արդեն ունենք գրեթե 1200-ից ավելի նախագծեր:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Արևային էներգիան երկու խոշոր մասերի է բաժանվում՝ ֆոտովոլտային համակարգեր, որոնց միջոցով մենք ստանում ենք հոսանք, և ջերմային համակարգեր, որոնց միջոցով մենք ստանում ենք տաք ջուր: Այս համակարգերը ստեղծված են կենցաղային օգտագործման համար: Այս տարի, որպես 5 տարվա գործունեության արդյունք, շահագործման ենք հանձնելու մեր մեկ մեգավատտանոց առաջին արևային կայանը, որն օգագործվելու է սպառման համար:

-Ինչքանո՞վ են արևային համակարգերը տարածված Հայաստանում:

-Այսօր այստեղ՝ «ԴիջիԹեք էքսպոյում» մենք ներկայացնում ենք ոչ միայն մեր նոր մեկ մեգավատտանոց կայանը, այլ նաև մեր ողջ արևային համակարգերի տեսականին: Ներկայացնում ենք մարդկանց, թե ինչու ընտրել հենց մեր կազմակերպությունը: Առաջին պատճառը հենց հինգ տարվա փորձն է Հայաստանում, իսկ ընդհանրապես՝ մենք ունենք տասնհինգ տարվա փորձ, մեր գործարանը գտնվում է Սիրիայում: Մեր սպասարկումը, վաճառքը գործում է բոլոր մարզերում: Նաև ունենք հատուկ կրթական կենտրոններ, որոնք պարբերաբար անցկացնում են սեմինարներ, մարդիկ կարող են սովորել, դառնալ արևային էներգիայի ինժեներներ:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

«Արփի Սոլար» ընկերության ամենակարևոր մոտեցումը անհատական մոտեցումն է յուրաքանչյուր հաճախորդին: Մենք հաշվի ենք առնում մեր կողմից սահմանված չափորոշիչները, որոնք տարբեր են ֆոտովոլտային և ջերմային համակարգերի համար: Բոլոր չափորոշիչները հաշվի առնելուց հետո միայն մենք հաճախորդին խորհուրդ ենք տալիս, թե որ համակարգն ընտրել, առաջարկում ենք արևային լուծումներ: Մենք վաճառում ենք ոչ թե ապրանք, այլ լուծում:

-Ինչքանո՞վ են արևային համակարգերը ավելի տնտեսող ու սպառողի համար ձեռնտու, քան ամեն ամիս էլեկտրականության դիմաց վճարելը:

-Համակարգերը բավականին մատչելի են: Ջրատաքացման համակարգերն արժեն մոտ 800 դոլար: Եթե հաշվենք ամսական այն գումարը, որ դուք տրամադրում եք գազի դիմաց վճարելուն, մոտավորապես 2.5-3 տարի հետո ներդրված գումարը ամբողջությամբ դուրս է գալիս: Սովորական ջրատաքացման համակարգի շնորհիվ կարելի է 20 տարվա մեջ խնայել 2.5 միլիոն դրամ: Ֆոտովոլտային համակարգերը նույնպես մատչելի են: Այն այֆոնները, որ մենք այսօր գնում ենք, ավելի թանկ են, քան մեկ ամբողջական արևային համակարգը: Այսօր այս համակարգերը ձեռք բերելու համար սկզբնական ներդրում անել էլ պետք չէ: Այն գումարը, որ ամսական վճարում ենք գազի կամ էլեկտրաէներգիայի դիմաց, կարող ենք վճարել ֆինանսական կազմակերպություններին արևային համակարգի համար:

-Ինչքանո՞վ է ժողովրդի գիտակցությունը բարձր, որ այս համակարգերն ավելի խնայող են:

-Դեռևս երկու տարի առաջ արևային համակարգերը դեռ նոր էին, չտարածված, բայց հիմա վստահորեն կարող եմ ասել, որ պարզապես չենք հասցնում տեղադրել համակարգերը: Երբ մի հոգի տեղադրում է, մնացած բոլորը նրա շրջապատում նույնպես սկսում են տեղադրել:

-Ինչպիսի՞ն է արևային համակարգեր առաջարկող կազմակերպությունների մրցակցային շուկան Հայաստանում:

-Կան ևս մի քանի կազմակերպություններ, որոնք նույնպես առաջարկում են արևային համակարգեր, բայց դա դեռևս մրցակցություն չենք համարում, որովհետև թե՛ վաճառքի ծավալներով, թե՛ մեզ հետ համագործակցող ընկերությունների թվով ու մեր ունեցած փորձով մենք բացարձակ առաջատար ենք եղել ու կմնանք: Եթե հաշվենք միայն կենցաղային սպառման համար ձեռք բերված համակարգերը, մենք արդեն 1200-1300 սպառող ունենք, ինչը բավականին լուրջ թիվ է: Մենք ուրախ ենք, որ կան էլի այս գործով զբաղվող կազմակերպություններ, որովհետև շուկան շատ մեծ է, շատ բաց, ու մենք այսօր ունենք էներգետիկ անկախության պետական պրոբլեմ:

-Ինչպիսի՞ն էր պետության վերաբերմունքը կազմակերպությանը՝ որպես ալտերնատիվ էներգիա առաջարկողի: 

-Օրենսդրական դաշտում փոփոխությունները տեղի են ունենում ամեն ամիս: Այդ փոփոխություններն արդեն նպաստում են զարգացմանը, որովհետև դրանք համակարգը դարձնում են ավելի մատչելի, ավելի ճկուն, ինչի շնորհիվ մենք ունենում ենք ավելի շատ սպառողներ: Մենք հիմա այն եզակի պետություններից ենք, որ կայանը տեղադրում ենք, և էներգիան փոխանցում ընդհանուր ցանցին: Կարող ենք նաև արևային պլանտացիաներ ունենալ:

-Ի՞նչ հետագա պլաններ ունեք:

-Կփորձենք տարբեր գործիքներ կիրառել, որ մեր արտադրանքը սպառողին ավելի մատչելի, ավելի հասանելի լինի: Երկրի էներգետիկ անկախության տեսանկյունից նախատեսում ենք մի քանի այլ կայանների բացում, որոնցից առաջինը կլինի հոկտեմբերի 27-ին Թալինի առաջին մեկ մեգավատտանոց կայանի բացումը: Կայանը արտադրելու է էլեկտրաէներգիա ոչ թե ինչ-որ մեկի սպառման համար, այլ գործելու է մյուս ջէկերի, ատոմակայանի պես: Արևային էներգիայի կայանի ռեսուրսը անսպառ է, այն չի կեղտոտում շրջապատը: Էներգիան հավաքվելու է ընդհանուր ցանցում, այսինքն՝ ձեր օգտագործած էներգիան հնարավոր է, որ լինի հենց արևայինը:

***

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

«Արփինետ» ընկերության տեխնիկական տնօրեն Առնակ Մելիքյան:

-Մենք ներկայացնում ենք հեռուստատեսային նոր պլատֆորմ, որը ավելի հարմար է և մատչելի: Ամենակարևոր բաժիններից մեկը նախընտրելի բաժինն է: Այս բաժնի օգնությամբ դուք կարողանում եք ամբողջովին կառավարել ձեր եթերը: Այսինքն՝ այն կարող է ցույց տալ այս պահին բոլոր ալիքներով ցուցադրվող ֆիլմերը կամ երեխաների համար նախատեսված հաղորդումները: Դուք անգամ կարող եք ժանրերով ֆիլտրել ձեր եթերը: Սա մեր հեռուստատեսության ամենամեծ առավելությունն է: Ալիքները մեծամասամբ հայկական ալիքներ են: Յոթ օրվա ընթացքում դուք կարող եք կրկին նայել հաղորդումը: Ունենք նաև բնութագրող տողեր տվյալ հաղորդման մասին:

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Մեր հեռուստատեսության ամենամեծ առավելությունը և նորարարությունը արագ գործելն է: Էսպիսի արագ աշխատող պլատֆորմ դեռ Հայաստանում չկա: Մեր հավելվածը գործում է «խելացի հեռուստացույցների» և «անդրոիդ» օպերացիոն համակարգերի վրա երեք լեզուներով՝ հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն:

***

Դավիթ Գևորգյանը ներկայացնում է իր էլեկտրական հոսանքով աշխատող մեքենան:

-Ներկայացնում եմ էլեկտրական ավտոմեքենա: Հեղինակը ես եմ: Աշխատում է էլեկտրական հոսանքով։ Որպես առանձնահատկություն կարելի է նշել, որ պատրաստված է սովորական ավտոմեքենայի բազայի հիման վրա։

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Այսինքն՝ պատրաստի մեքենայի բազան վերցրել ենք ու վրան տեղադրել էլեկտրական շարժիչ՝ իր օժանդակ սարքերով։ Որպես էլեկտրական մեքենա՝ մրցունակ է աշխարհում։ Չորս անգամ տնտեսում է վառելիքով աշխատող սովորական մեքենայի ծախսը։ Մեքենան լիցքավորվում է 2-3 ժամում։

***

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Ֆրանսիական համալսարանը «DigiTec Expo-ում»: Ներկայացնում են համալսարանի ուսանողները:

-Հայաստանում ֆրանսիական համալսարանն ունի նոր ֆակուլտետ՝ ինֆորմատիկա և կիրառական մաթեմատիկա։ Ունենք նաև չորս այլ ֆակուլտետներ՝ իրավաբանություն, մարքեթինգ, կառավարում և ֆինանսներ։ Չորրորդ կուրսի երկրորդ կիսամյակից լավագույն ուսանողները պրակտիկա են անցնում Ֆրանսիայում։

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Բացի ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետից՝ մնացած բոլորի համար ունենք նաև մագիստրատուրա և ասպիրանտուրա։ Համագործակցում ենք «Լիոն 3» համալսարանի և Թուլուզի ինֆորմատիկայի հետազոտական ինստիտուտի հետ։ Ունենք նաև նախապատրաստական զրո կուրս։ Այսինքն՝ դիմորդները նախապատրաստվում են ընդունելության քննություններին։ Նոր ֆակուլտետը կբացվի 2018 թվականին։ Ծրագիրը դեռ ամբողջական չէ, շուտով կհրապարակվի։

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Ասեմ, որ էքսպոյի ընթացքում ոգևորությունը նկատելի է։ Մեր ռեկտորն էլ իր ելույթում փաստեց IT ոլորտի զարգացման կարևորությունը Հայաստանում:

***

DAAD կրթաթոշակային ծրագրերի խորհրդատու Մերի Նավասարդյան:
-Ներկայացնում ենք գերմանական ակադեմիական փոխանակման ծրագիրը, որն անվանում են DAAD։ Մենք ամեն տարի մասնակացում ենք «ԴիջիԹեքին»։ Այս տարի ևս հրավեր ստացանք։ Ներկայացնում ենք այն բոլոր հնարավորությունները, որ տալիս է DAAD-ը ուսանողներին, գիտական հետազոտությամբ զբաղվող անձանց Գերմանիայում ուսանելու և գիտական կապեր ստեղծելու համար։ Քանի որ մեզ դիմում են նաև IT ոլորտի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաներով հետաքրքրվող անձինք, «ԴիջիԹեքի» ղեկավարությունը նպատակահարմար է գտել մեր՝ այստեղ գտնվելը և մեր ծրագրերը ներկայացնելը:

***

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

«Erasmus+» ծրագրի պատասխանատու Էդիթ Սողոմոնյան:

-Մենք այսօր ներկայացնում ենք Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող «Erasmus+» կրթական ծրագիրը, որը հնարավորություն է տալիս ուսանողներին և դասախոսներին կարճաժամկետ վերապատրաստվելու եվրոպական որևիցե բուհում, ինչպես նաև մագիստրոսական ծրագրեր են առաջարկվում անհատներին և բուհերին:

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

2015 թվականից Հայաստանը կարողացավ օգտվել հանրահայտ «Erasmus+» շարժումից: Մինչ այդ «Erasmus»-ը միայն եվրոպական ծրագիր էր, թույլ էր տալիս մի երկրից գնալ մյուս երկիր, ապա գնալ մայր բուհ ու կրթությունն ավարտել: Հիմա արդեն Հայաստանի ուսանողները բակալավր, մագիստրատուրա և ասպիրանտուրա ծրագրերում նույնպես կարող են փոխանակվել ամենաքիչը 3 և ամենաշատը 12 ամիս գործող ծրագրերով: Եվրամիությունը նաև տրամադրում է կրթաթոշակ, որն օգնում է ուսանողներին հոգալ իրենց պահանջները Եվրոպայում: Կրթությունը այդ ընթացքում միանգամայն անվճար է:

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Դասախոսները, որոնք դասավանդում են հայաստանյան բուհերում, ունեն հնարավորություն մինչև 2 ամիս դասավանդելու Եվրոպական որևէ բուհում:
Ցավոք, քոլեջների և դպրոցների աշակերտները դեռ չեն կարող օգտվել «Erasmus»-ից, միայն բակալավրի 2-րդ կուրսից սկսած: Հայաստանում արդեն բոլոր պետական և միջպետական բուհերն ունեն «Erasmus» ծրագիրը:
Այսօր ներկայացնում ենք տեխնիկական «Erasmus Mundus» մագիստրոսական ծրագրերը, որոնք շատ նորարարական են, քանի որ դրանցից շատերը IT, ինժեներական և համակարգչային ճարտարապետությանն են անդրադառնում: Քանի որ «ԴիջիԹեքի» այցելուների մեծ մասը ուսանողներ են, մենք բերել ենք տվյալ ցանկը և ներկայացնում ենք, թե ինչպես կարելի է օգտվել ծրագրերից:

***

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

«Ինովացիոն և տեխնոլոգիական համայնք» կազմակերպության տնօրեն Սամվել Խաչատրյան:

-Այսօր ներկայացնում ենք մի ծրագիր, որը կոչվում է եռաչափ մոդելավորում և եռաչափ տպագրություն։ Մեր կազմակերպությունը միտված է սահմանամերձ գյուղերում եռաչափ մոդելավորման ուսուցմանը, որից հետո սովորողները ապահովվում են աշխատանքով։ Իսկ մեր կազմակերպությունը զբաղվում է գերճշգրիտ եռաչափ տպիչների արտադրությամբ:

Այստեղ ներկայացված են տարբեր տիպի եռաչափ մոդելավորման տպիչներ։ Այն նաև սոցիալական պրոյեկտ է։ Յուրաքանչյուրի կատարած աշխատանքի մոտ 50%-ը ուղղորդվում է ՀԿ-ի զարգացմանը, ՀԿ-ն պետք է ֆինանսավորի սովորողների և աշխատողների համայնքների սոցիալական խնդիրների լուծումը։ Հետևաբար յուրաքանչյուր սովորող գիտի, որ աշխատելով նպաստում է իր համայնքի սոցիալական զարգացմանը։

Եռաչափ տպիչը նորարարական է ամբողջ ԱՊՀ-ի տարածքում։ Ուրախ ենք, որ այս տեխնոլոգիան կարողացել ենք բերել Հայաստան։ Համոզված ենք, որ Հայաստանի ապագան տեխնոլոգիական է:

Եռաչափ տպիչը նախատեսված է ատամնատեխնիկական ծառայությունների և ոսկերչության համար: Օգտագործելի են նաև քարտեզագրման համար։

***

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

«Իրական դպրոցի» ուսուցչուհի Հասմիկ Այվազյան:

-«Իրական դպրոցը» կրթական նոր ձևաչափ է, որտեղ երեխաները իրենց ուսումնառությունը ստանում են իրենց պրոյեկտների հիման վրա։ Այն միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատություն է, իրականացնում է 4 տարվա ավագ դպրոցին համարժեք ուսուցում: Այսինքն՝ երեխաները գալիս են 9-րդ դասարանը ավարտելուց հետո և սովորում են 4 տարի, որի վերջում ստանում են դիպլոմ և արդեն կարող են աշխատել IT որևէ կազմակերպությունում։ Ամբողջ նպատակն այն է, որ երեխաները միանգամից մասնագիտանան իրենց ոլորտում։

-Որտե՞ղ է գործում դպրոցը։

-Իրական դպրոցը այս պահին տեղակայված է Երևանի Ծարավ Աղբյուրի փողոցում։ Բայց դեռ ունենք դրա հետ կապված խնդիրներ. դպրոցը պետք է տեղակայված լինի «Ինստիգեյթ» կազմակերպության հետ նույն տեղում, որը «Իրական դպրոցի» հիմնադիրներից մեկն է: Պետք է ուղիղ կապ պահենք ծրագրեր իրականացնող կազմակերպությունների հետ։

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի

-Իսկ այսօր ի՞նչ նորարարություն եք ներկայացնում:

-Այստեղ ներկայացված են առաջին և երկրորդ կուրսեցիների աշխատանքները։ Մենք տեղափոխվել ենք նոր շենք, որտեղ չունեինք համապատասխան գույք։ Առաջարկ եղավ, որ աշակերտներն իրենք նախագծեն այն աթոռներն ու սեղանները, որոնք կուզենան ունենալ իրենց դպրոցում։ Եվ այստեղ ներկայացված են այն բոլոր նախագծերը, որոնք ներկայացրել են երեխաները։ Մի քանի փուլերի արդյունքում հղկվեցին այս նախագծերը։ Բոլորն ստացան իրենց նախագծերին անհրաժեշտ գումար և իրականացրին դրանք։ Շոշափելի արդյունքը կդրվի քննարկման և կորոշվի, թե որոնք են օգտագործվելու մեր դպրոցում։ Եվ քանի որ իրական դպրոցի ուսումնական պրոցեսում մեծ տեղ են գրավում արշավները, երեխաները նախագծել են նաև վրաններ, քնապարկեր, ուսապարկեր։ Մեր բոլոր սեղաններն ու աթոռները երեխաների աշխատանքն են:

«Ինստիգեյթ ռոբոտիքսը» համարվում է իրական դպրոցի հովանավոր կազմակերպություններից մեկը: Բացի այն, որ հովանավորում է, երեխաները նաև հնարավորություն են ստանում այնտեղ դասեր անցկացնելու, անօդաչու սարքեր հավաքելու: Ներկայացված են սավառնակներ, որոնք նախատեսված են լաբորատորիաների միջև կապեր հաստատելու համար:

***

«ԴիջիԹեք 2017» էքսպոյում իրենց աշխատանքներն էին ներկայացնում «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաների տարբեր մարզերի պատանիները:

-Այս սարքը ես եմ ծրագրել,- պատմում է Նարեկը,- սարքի բուն նպատակը մարդու մարմնի ջերմաստիճանի ու օդի ջերմաստիճանի հարաբերակցությունից հոսանք ստանալն է: Սարքի հատուկ մասը տեղադրելով ձեր ձեռքին՝ կարող եք տեսնել, որ հեռախոսը սկսում է լիցքավորվել: Սարքը հենց նախատեսված է հեռախոսներ լիցքավորելու համար:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Ես Պողոսյան Արամն եմ, ներկայացնում եմ երկու պրոյեկտ՝ «Խելացի լույս» և «Խելացի գազ»: Առաջին պրոյեկը հեռախոսի ծրագիր է, որը կառավարում է հոսանքը, այսինքն՝ կարելի է հեռախոսով անջատել և միացնել լամպերը: Իսկ «Խելացի գազ»-ը գազի արտահոսքի դեպքում հեռախոսին հաղորդագրություն է ուղարկում, և միացնում է համապատասխան ձայնային ազդանշան:

-Ես Ժորա Անդրեասյանն եմ, իմ ստեղծած սարքն աշխատում է լազերի միջոցով: Այն բաղկացած է հորիզոնական հարթակից, որի վրա հիմա կա թուղթ, ու դրան ամրացված ուղղահայաց գրիչից: Գրիչը հատուկ կոդի միջոցով սկսում է գրել: Գրիչի փոխարեն լինելու է լազեր, որը կտրելու է թուղթը: Իսկ Նարեկը ստեղծել է ունիվերսալ հեռակառավարման համակարգ, որն ուզում ենք օգտագործել դրոնների համար: Ուզում ենք մասնակցել «Անօդաչու թռչող սարքերի» մրցույթին, որի ժամանակ բոլորն օգտագործում են չինական պատրաստի հեռակառավարման վահանակներ, մենք ուզում ենք դուրս գալ այդ ստանդարտից:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Ներկայացնեմ նաև մեր հիմքը, «Արմաթը» «Արմաթ» չէր լինի առանց 3D-տպիչների, որոնք բոլորն արտադրված են Գորիսում: Մենք մեր մյուս դետալները այս տպիչների միջոցով ենք ստանում:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Այս ծրագիրը մենք մտածել ենք երեքով՝ Նազարյան Հովհաննես, Նալբանդյան Վալերիկ և Շեկոյան Արտակ: Սկզբում մտածում էինք ստեղծել ինչ-որ փոքր բան, բայց հետո հասկացանք, որ այդպես պրիմիտիվ է, և որոշեցինք ստեղծել այս հեծանիվը: Երեք օրերի և անքուն գիշերների ընթացքում ստեղծեցինք այս սարքը, որն առաջինն է: Հեծանիվի վրա տեղադրված է մարտկոց, որը անիվների պտույտի ընթացքում իր մեջ էներգիա է հավաքում և USB լարի միջոցով փոխանցում հեռախոսին: Էներգիան բավարար է հեռախոսը ամբողջությամբ լիցքավորելու համար: Այն մարդիկ, ովքեր նախընտրում են առողջ ապրելակերպ, կարող են լիցքավորել իրենց հեռախոսը՝ սիրելի սպորտով զբաղվելիս: Այս էքսպոյի ընթացքում հայտնվեցին մարդիկ, ովքեր պատրաստ են վճարել, որ իրենց համար էլ պատրաստենք այս սարքից:

Հարցազրույցները վարեցին՝ Ամալյա Հարությունյանը, Էլիզաբեթ Հարությունյանը, Մարիամ Պապոյանը, Լիլիթ Վարդանյանը, Հովիկ Վանյանը, Մարիամ Նալբանդյանը