Նոնա Բարսեղյանի բոլոր հրապարակումները

«Նոր սերունդ» թատրոն

Ընկերուհիս՝ Անին, մասնակցելով միգրացիային նվիրված սեմինարների, հնարավորություն էր ստացել սեփական նախաձեռնությամբ մի ծրագիր իրագործել, որը կոչվում էր՝ ո՛չ միգրացիային։ Նպատակն էր՝ երեխաների շրջանում տեղեկացվածության մակարդակի բարձրացման միջոցով, որոշակի չափով խոչընդոտել միգրացիային։ Մեր խնդիրն էր` տեղեկատվությունը փոխանցել ինտերակտիվ ներկայացման միջոցով: Ներկայացումը պետք է ցուցադրեինք մեր մարզի դպրոցներում` ցուցադրելով և երիտասարդության մեջ սերմանելով սեր և հավատարմություն հայրենիքի նկատմամբ։

Երբ Անին վերադարձավ սեմինարներից, ինձ ասաց․

-Նոն, դու սիրում ես և հակում ունես դերասանության: Արի դու էլ դարձիր թատրոնի դերասաններից մեկը։

-Մեծ սիրով,- պատասխանեցի ես,- հենց այսօր էլ կարող ենք սկսել սցենարի վրա աշխատել։

Շատ արագ ձևավորեցինք թատերական խումբ, մտածեցինք անունը` «Նոր սերունդ», մշակեցինք սցենարը և սկսեցինք աշխատել։ Քննարկումները շատ բուռն էին և ակտիվ։

Ի վերջո այսպիսի սցենար պատրաստեցինք.

Ընտանիքի հայրը՝ թողնելով իր աշխատանքը (մի փոքրիկ կրպակ) Հայաստանում, լսելով ընկերոջ հորդորները, վաճառել էր տուն-տեղ, ընտանիքով տեղափոխվում է այլ երկիր։Այնտեղ ապրում էին վարձով, ընտանիքի մայրը չէր աշխատում, հոր աշխատավարձը չէր բավականացնում արժանապատիվ ապրելու համար, երեխաները ընկճվում էին նոր միջավայրում, չունեին նաև այդ երկրում օրինական ապրելու թույլտվություն։ Շուտով լրանում է այնտեղ օրինական բնակվելու 3 ամիսը, և նրանք կանգնում են երկընտրանքի առջև՝ մնա՞լ, թե՞ վերադառնալ։ Ընտանիքում վեճեր էին առաջանում։ Աղջկա մայրը անընդհատ զանգում էր և հիշեցնում, որ աղջիկը սխալ ընտրություն է կատարել` ամուսնանալով այդ տղայի հետ և, միաժամանակ, լքելով հայրենիքը։ Հորդորում էր հետ վերադառնալ և ամենինչ սկսել նորից։ Եվ քանի որ թատրոնը ինտերակտիվ էր, վերջնական հանգուցալուծումը թողնում էինք հանդիսատեսին, ով պատասխանն ասելուց հետո պետք է բարձրանար բեմ և խաղար հոր դերը։

Ներկայացման ժամանակ հնչում էին տարբեր կարծիքներ. օրինակ, ինչու պետք է աղջկա մայրը միջամտի նրանց ընտանեկան գործերին, մի մասն էլ գտնում էր, որ զանգը ճիշտ էր և տեղին։ Եվ ավելի լավ է հետ վերադառնալ հայրենիք, ամեն ինչ սկսել նորից: Կային նաև կարծիքներ, որ հետ վերադառնալով ընտանիքի կյանքը հայրենիքում ավելի կծանրանա, քանի որ գնալու համար վաճառել էին իրենց տունը, և այլևս ապրելու տեղ չունեին:

Մենք ուշադիր լսում էինք հանդիսատեսին, զգում էինք, որ իսկապես շատ ցավոտ խնդիր է բոլորի համար, շատերի ընտանիքներն են կամ անցել արտագաղթի ճանապարհով, կամ պատրաստվում են անցնել: Միայն թե այս անգամ որոշում կայացնելուց առաջ համոզված ենք, երկար կմտածեն:

«Ակլը մարեմ, ձեր տղայի կոշիկը կարեմ…»

 

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Տյառնընդառաջը իմ սիրելի տոներից մեկն է, որին պատրաստվում ենք մեծ շուքով։ Հայ Առաքելական եկեղեցին փետրվարի 13-ի երեկոյան սկսում է ժամերգությունը, որին մասնակից ենք լինում ընտանյոք հանդերձ։ Ժամերգության ավարտից հետո օրհնված ճրագ ենք տանում տուն՝ վառում մեր բակի խարույկը, և սկսվում է տոնակատարությունը։ Մայրս և տատս բերում են մեր ավանդական աղանձը՝ և այն իրար հյուրասիրելով սկսում ենք շուրջպարը։ Հետո շարունակում ենք ուրախությունը Եղեգնաձորի մշակույթի տան բակում կազմակերպած միջոցառմանը մասնակցելով։ Խարույկի մոտ երգում, պարում, ուրախանում են բոլորը։ Ըստ ավանդազրույցի, խարույկի վրայով թռչելիս մեր բոլոր հիվանդությունները թափվում են կրակի մեջ։ Ուշ երեկոյան տուն մտնելով մայրս սեղանին է դնում աղանձ, կուտապ, գաթա, որի մեջ տատս անպայման կոճակ է դնում։ Ըստ ավանդույթի, ում բաժին ընկավ կոճակը, նա կստանա Տիրոջ կողմից մեծ հաջողություն։ Որից հետո թաղի երեխաներով կերպարանափոխված գնում ենք հարևանների տները, տոպրակը գցելով արտասանում ենք հետևյալ բառերը՝ «Ակլը մարեմ, ձեր տղայի կոշիկը կարեմ»։ Նրանք այդ տոպրակի մեջ լցնում են աղանձ, չիր և այլ քաղցրավենիք։ Մենք այն թաղի երեխաներով տանում ենք նախօրոք վառած մեծ խարույկի մոտ և սկսում ենք ուտել և ուրախանալ։ Լուսաբացը դիմավորելուց հետո վերադառնում ենք տուն։ Չգիտեմ, թե ձեր մարզերում ինչպես է անցնում Տյառնընդառաջը, բայց այսօր, եթե այցելեք Եղեգնաձոր, դուք էլ մասնակից կլինեք ժողովրդական այս տոնախմբությանը։

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

 

Իմ և տատիկիս անկեղծ զրույցը

Ես որոշեցի իմ առաջին հարցազրույցը վարել տատիկիս հետ: Տատս` Ջուլիետա Բարսեղյանը,  ապրելով 60 տարի, ձեռք է բերել կյանքի փորձ և շատ սիրով պատասխանեց իմ հարցերին:

-Տատիկ դուք կպատասխանե՞ք իմ հարցերին:

Տատս ժպտաց և գլխով արեց` ի նշան համաձայնության:

-Ինչպես է անցել ձեր երիտասարդությունը:

-Ես ծնվել և մեծացել եմ Գետափ գյուղում: Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել եմ մանկավարժական տեխնիկում: Այդ անհոգ ու երջանիկ տարիներին, երբ Երևան էի գնում դասերի, հանդիպեցի իմ կյանքի ասպետին: Մի երկու խոսք փոխանակելուց հետո համակրեցինք իրար, սկսեցինք հաճախակի հանդիպել և ամուսնացանք: Ամուսինս` քո պապը, Արտաշատից էր: Ավարտելով շինարարական տեխնիկումը ուղարկել էին Եղեգնաձոր մի տարի պարտադիր աշխատանքի`դիպլոմայինը պաշտպանելու համար: Ամուսնանալուց հետո ամուսինս մնաց և ապրեց Եղեգնաձորում, ես էլ թերի թողնելով ուսումս, մնացի ամուսնուս կողքին:

-Ինչպե՞ս էր ձեր կյանքը 20 տարի առաջ:

-20 տարի առաջ ես եղել եմ շատ երջանիկ, ապրել եմ ազատ`ընտանիքիս հետ միասին: Իմ շրջակայքում չի եղել այսքան շերտավորման հզոր ալիք և չի եղել պանդխտության ճամփան բռնած հայորդիների հոսքը: Ամուսինս եղել է օրինակելի հայր ընտանքիս համար, երեխաներս լավ են սովորել, եղել են դաստիարակված, շրջապատված եմ եղել լավ ընկերներով և բարեկամներով, ու կարծես ինձ համար հոգս չի եղել:

-Ինչպիսի՞ն է ձեր կյանքը հիմա:

-Ես ունեմ երեք երեխա, որոնցից երկուսը գտնվում են ՌԴ-ում: Ամեն տարի ամռանը աղջիկս ընտանիքով գալիս է Հայաստան: Իսկ տղաս գալ չի կարողանում` նյութական վիճակի պատճառով: Մենք` մայրերս, կարոտ աչքերով ու տարակուսանքով, աչքներս ճամփեքին հառած սպասում ենք մեր որդիների գալստյանը, որոնք մի պատառ հացի համար թողել են իրենց հայրենիքն ու ծնողներին և դեգերում են օտար ափերում:

-Ինչպիսի՞ն է այժմյան երիտասարդությունը:

-Այլ է հիմա: Երիտասարդությունը շատ ազատ է, ունի ազատ ընտրելու իրավունք` յուրաքանչյուր ոլորտում: Բայց նաև շատ է խաբեությունը, դավաճանությունը, շահախնդիր ամուսնությունը, մեծերի հանդեպ ոչ հարգալից վերաբերմունքը:

Այժմյան երիտասարդությունը «ազատությունը» չհասկացավ ինչպես տնօրինել: Երիտասարդները  ամենուրեք  ձգտեցին փողի, ծախեցին իրենց սերն ու հոգին, մոռանալով մայր ու հայրենիք: Եվ այդտեղից էլ հետևություն, որ հարստությունը կկուրացնի այժմյան երիտասարդությանը, և որդին կուրանա մորը:

-Ինչպե՞ս եք պատկերացնում հետոն:

-Հետոն ես երբեք պատկերացնել չեմ կարող, որովհետև հայրենիքում մնացել ենք մի բուռ ծերեր, և մի քանի ջահելներ, ովքեր զոհվում են չհայտարարված պատերազմում: Դառն է կյանքը այս պահին, ամենուրեք պանդխտություն, լաց ու կոծ, վիշտ ու ամոք: Այսքանից հետո ինչպե՞ս երազել ապագան: Եթե այսպես շարունակվի, ծերացած ու տարաբախտ ծնողները ամենուրեք փողոցներում թափված, հիվանդ ու մոլոր կանցկացնեն իրենց կյանքի վերջին տարիները: