Հայարփի Ասատրյանի բոլոր հրապարակումները

Հայրենիքը․․․

Իմ հայրենիքը նույնը չէ,  այն պարզապես  հողատարածք չէ, որտեղ բնակվում են նույն էթնիկ ծագման մարդիկ, ո’չ, իմ հայրենիքը այլ է: Իմ հայրենիքը խոսուն վկան է իմ նախնիների անվերջ պայքարի, որտեղ հողը օծված է մյուռոնաջրով, իսկ սահմանը գծված արյամբ: Դա հայրենիք է  մարդկանցով, որոնց երակներում հայրենասիրություն է հոսում, իսկ մտքերում` արծարծվում, միաժամանակ, այն հայրենիք է պատմության դասեր քաղելուց կամազուրկ այն ժողովրդի, որոնք անձև զանգվածով ձևավորեցին խարխուլ արժեհամակարգ։ Այն հայրենիք է ծայրահեղականների, որի պատմող գրքի յուրաքանչյուր էջում գոյապայքար է, խարանված ճակատագրի կնիքով։ Գիրք՝ դարսված 7000 պատառոտված ու տառապած թերթերով, որոնք ծույլ աշակերտի պես այդպես էլ չյուրացվեցին: Անտեսված դասերում  պարզ էր բանաձևն իր հանգուցալուծումներով,  և այն էր՝ չգանգատվել դառնորեն չար բախտից ու մեզանից դուրս չորոնել մեր դժբախտությունների պատճառը, մեր դատը սկուտեղի վրա չմատուցել այն լափել ցանկացողներին, իսկ փրկության ուղին փնտրել միայն ու միայն սեփական սահմանների ներսում։ Չուղղված սխալները միտված են կրկնվելու, կրկնվելու յուրաքանչյուր պարբերությունում՝ հետևում թողնելով թուլացող խոյակներով   հայրենիք, իսկ ուսուցչի դեր ստանձնած կյանքը լուռ հետևում է ծույլ աշակերտի դողացող ձեռքերով արված սխալին, հետո, հետո նորից ու նորից մատուցում թուղթը սպիտակ…

Ախ, թե իմանային` որքան դյուրին է բանաձևը այդ:

Պատմության ապտակներից երբեք չսթափվող երկիր իմ Հայաստան, քո խաչը ծանր է, երբեմն այնքան, որ թվում է՝ ողնաշար է կոտրելու, այնուամենայնիվ այն երբեք մեր ոտքերի տակ չի եղել, քանզի խաչն իր զորությունն ունի, իր օգնությունը, և հանուն այն վեհ գաղափարի, արժե կրել արժանապատվորեն, ատամները սեղմած…

Մեջբերում.

«… Կարճ ասեմ՝ մենք թե՛ դրսից, թե՛ ներսից քանդեցինք մեր երկիրը: Գլխավորապես՝ մե՛նք: Մենք եմ ասում, և սրա մեջն է ճշմարտությունը: Մի մասը խանգարող սրիկաներ, մի մասը գողեր ու ավազակներ, մի մասը ապիկար թշվառականներ, եւ չերևաց մի բազմություն, գոնե մի խմբակ, որ վերածնվող շունչն ու բարոյական կարողությունը հայտնաբերեր: Էսքան աղետների ու պարտությունների մեջ ոչ մի մեղավոր չերևաց, ոչ ոք ոչ պատասխանատվության կանչվեց, ոչ պատասխան տվեց: Եվ շարունակվում է. այժմ էլ նույն մարդիկը՝ նույն ճանապարհներով…»:    Հովհ․ Թումանյան

Hayarpi Asatryan

Ալիքները այդ

Փոթորկոտ իրականությունից մտքերս երբեմն ալեկոծվում են: Չգիտեմ` ո՞ւր են տանում ալիքներն այդ այրի նավեր խորտակելո՞ւ, թե՞ պարզապես չորացած ափին ողջագուրվելու:

Ով գիտի, գուցե բնավ էլ ոչինչ կործանելու ցանկություն չունեն. կամ էլ հակառակը՝ անողորմ ամեն կենդանի բան խժռելու:

Նավաստին շտապեց մեղադրել ալիքներին կործանիչ հարվածի համար, բայց չէ՞ որ դրանք պարզապես գործիք են փոթորկի ձեռքին։

Իսկ ո՞վ է ասել, որ մեր մտքերը արտացոլանքն են մեր էության:

Իսկ փոթորի՞կը ….

Իրականությունում տիրող փոթորիկը, ալեկոծելով ծերուկի խռովահույզ մտքերը, ստիպեցին նրան բարկանալ, իսկ ահա բարկության միակ կրողը պառավն էր, ում գլխին ամեն անգամ թափվում էր ծերուկի չարության նոխազը, և կատուն, ով պարզապես փաթաթվում էր ոտքերին պառավի, քոթակվում էր` զոհ դառնալով և թեթևություն պարգևվելով պառավին։

Իսկ շղթան անվերջ շարունակվում էր, և ի վերջո ոչ կատուն, ոչ պառավը, և ոչ էլ անգամ ծերուկը մեղավոր չէին. ծերուկը պարզապես տանուլ տվեց փոթորկին։ Փոթորիկ` ողողված չարի ու բարու հակամարտությամբ, պայքարի և հանձնվելու, ժպտալու և արտասվելու, սիրելու և ատելու տեղատարափով, որոնք տակն ու վրա անելու ցանկությամբ ալեկոծում են մտքերը ծերուկի տկար, ճնշում և դիմադրության չարժանանալով ծնում չարիքը մտքում, որը թափ առնելով սկսեց ալեկոծել, աջ ու ձախ տապալելով հոսքը խաղաղ ալիքների և որը շղթա դարձավ կատվի համար գնդակը ծակելու, իսկ փոքրիկը, որը զրկվեց գնդակից, սկսեց նախանձել ընկերոջը, ով ուներ գնդակ …

Իսկ պատճառը, պատճառը ուղղակի փոթորիկն էր, որին տանուլ տվեց ծերուկը:

Եկեք չտրվենք ալիքներին վատ, որոնք անմիջական գործիք են չարիքի ձեռքին` վատը սփռելու, իսկ ամեն փոթորկի հարված ընդունենք իբրև հնարավորություն` մտքի և հոգու մաքրությունը ավելի ամուր պահելու համար։

Hayarpi Asatryan 2

Հավասարակշռությունը

Ու ես կարծում եմ, որ մոլորակը սկսել է կորցնել իր հավասարակշռությունը և ամենևին էլ պատճառը  բնության տարերքը  չէ, և ոչ էլ տիեզերքն է մեղավոր  այդ հարցում: Սա չարի ու բարու հակամարտություն է, սա մարդկանց մասին է, ովքեր նման են ցեխաջրով լցված տակառի, նրանք մարդիկ են ներսում ատելության ու չարության մեծ չափաբաժնով ծանրացած, որը դուրս ցայտելու մեծ ցանկությամբ սկսում է թունավորել շրջապատող ամեն բան։ Սակայն ծանրությունը դրանից ամենևին էլ  չի թեթևանում, քանզի ատելությունը ատելություն է ծնում, նախանձը՝  չարիք, իսկ այդ երկու արատները անխուսափելիորեն ծնում են թշնամություն՝ ամենասարսափելի միտքը աշխարհիս վրա։

-Իսկ կա՞ աշխարհում ավելի վատթարագույնը, կա՞ աշխարհում ավելի կործանարարը, որ ի զորու է համեմատվել մարդկային չարորակության հետ։

Եվ ամենևին էլ երկրաշարժեր ու ջրհեղեղներ հարկավոր չեն մարդկությունը վերացնելու համար․ չէ որ մարդիկ ծանրացել են ներսում կուտակված մաղձով, չէ որ Աստված սկսել է բացակայել ամենուրեք, այ իսկ մոլորակը ծանրությանն այլևս չի դիմանում։

Մոլորակը շրջվելու այնքան մեծ ցանկություն ունի․․.

Ախ՜, որքան իմաստություն է հարկավոր պարզապես  մարդ մնալու համար։

Hayarpi Asatryan 2

Սպիտակ թղթեր են հարկավոր

Սպիտակ թղթեր են հարկավոր և հաճելի մի նոր սկիզբ, հներն արդեն հոգնել են գրչահարվածներից, հներն արդեն պատրաստ են դարսվել դարակում․ դրանք արդեն լցված են անցած օրերի դառն ու քաղցր հուշերով: Ալեկոծվող արցունքներից մինչև խելապակաս ժպիտներով են թաթախված թղթերը այդ…

Թղթեր կան, որոնք սրտիս մորմոքն են, սրտիս մեջ խոցված արնաքամ անող 44 այն սուր դաշույնն են, որ մխրճվել են` հավերժ մնալու, այնտեղից երբեք դուրս չգալու մտադրությամբ։

Մի տեղ գրված է, թե կորցնում եմ․․․  Իսկ այն թղթերը, ա՜խ, այն թղթերը, որտեղ գրված են փոքրիկ քայլերը մեծ նպատակի։ Վերելքների ու վայրէջքների, համառորեն պայքարելու ու չհանձնվելու մասին այնքան թղթեր են կուտակվել։ Թերևս այսօր որոշել եմ  դրանք դնել դարակում, ժամեր հետո 365 նոր ու  ճերմակ թղթեր եմ ունենալու, 365 նոր շանս` երջանիկ լինելու համար: 365 ու ավելի հնարավորություն` հարազատ մարդկանց կողքին լինելու, ժպտալու, շնորհակալություն հայտնելու կյանքին ամեն բացվող  օրվա համար։ Իսկ հաճելի սկզբի լավագույն ակնարկը պարզապես ժպտալն է:

Եկեք ընդունենք կյանքի մարտահրավերները, դրանք օգտագործենք  մեկ քայլ ավելի բարձրանալու համար։ Եվ հիշենք՝ ոչինչ հենց այնպես չի լինում։

Նոր սկիզբը նոր հնարավորություն է, պետք չէ բաց թողնել այն։

hayarpi asatryan

Եվ ոչինչ էլ նույնը չէ

Պատմությունը կրկնվեց. իսկ աշխարհը, աշխարհը լռեց կրկին, լռեց իրեն բնորոշ յուրահատուկ ձևով, արդյունքում` մնացին միայն մեզ ապրել պարտավորեցնող հազարավոր անավարտ ճակատագրեր։ Դժոխային այս իրականությունից ենթագիտակցորեն խույս տալով, մտքերիս փոթորկոտ ծովում լողում եմ դեպի պատրանքների մեջ անցկացրածս կյանքի այն հատվածը, որտեղ «խաղաղություն» բառը ցանկություններիս վերջին ցուցակում էր, կյանք, որտեղ հերոսները միայն կինոներում էին, այնինչ իրական կյանքում այնքան հերոսներով էինք շրջապատված, որոնց պատերազմը խլեց, տարավ անվերադարձ, ինչպես ոռնացող ուժգին փոթորիկը արմատախիլ կաներ նորաբողբոջ այն ծաղիկին, որը դեռ փթթելու այնքան ցանկություն ուներ։

Ասում են՝ իմացյալ մահը անմահություն է, բայց, գրողը տանի, մեզ այդքան անմահներ պետք չէին… Մեզ, այսքան ցավից խելագարված, արյունի ծարավ վիրժառուներ պետք չէին: Եվ ոչինչ էլ նույնը չէ, բակում անվերջ վազվզող Չալոն կարծես երբեք չհանձնվելու նպատակով անվերջ փնտրում է իր տիրոջը, իսկ կարոտով որդուն սպասող ժպտուն դեմքով այդ կնոջ զվարթ աչքերը այժմ երկար տառապելուց հետո ցավից թորշոմած և կնճռոտված նայում են երկնքին, գուցե երկնային արդարություն ակնկալելու սպասումով…

Սա վատագույններից վերջինն էր, որ կարող էր պատահել: Սա պատմության ապտակն էր կրկին ու կրկին անգամ, սա մի նոր պայքարի սկիզբն է, և սա չավարտաված պատերազմ է։