-Դրսում ավելի տաք է, քան տանը,- մռայլ դեմքով բողոքեց մայրս:

-Դուք մրսում եք, որովհետև մենակ եք, ձեր մեջ եղած կրակը չի շփվում ուրիշ կրակի հետ, մամա՜ ջան,- առավոտյան քնաթաթախ տրամադրությամբ մտաբերեցի հայտնի տողերը:

-Ա՜, հիմա էլ դո՞ւ, իսկ դուք… Դուք ապտակ կուտեք: Ցնդա՛ծ, արագացրու, թեյդ խմիր, ես հազար գործ ունեմ, քեզ պիտի ճանապարհեմ, որ մի քիչ հանգստանամ:

-Մա՜մ…

-Փող չունեմ:

-Մա՞մ, կարող ա գիտե՞ս՝ դիմացդ էն ձրիակեր որդիդ է նստած, որը ցոփ ու շվայտ կյանք վարելով՝ վատնում է կյանքի յուրաքանչյուր րոպեն:

-Էդ երեխեն 8 տարեկան է:

-Ա՜յ մարդ, ինձնից գնում ա նախաճաշս վերջացնել՝ կվերջացնեմ: Ու ես ուրիշ բան էի ասում:

-Ասա:

-Մամ, օրինակ, գիտե՞ս՝ մարդիկ, որ մեծանում են, կողմնորոշվում են, մասնագիտություն են ընտրում, իսկ ես…

-Հա, ճիշտ ասացիր, բայց միայն մարդիկ:

-է՜, ամեն անգամ էսպես ես անում: Մտքովս հետաքրքիր բաներ էին անցել, մտածում էի՝ կիսվեմ հետդ, նոր դուրս գամ:

-Վա՜յ, չէ, շնորհակալ եմ: Էսօր թող առավոտս նորմալ մարդկանց պես սկսեմ: Թեյդ վերջացրու ու գնա:

-Մա՛մ, օրինակ, քեզ հետաքրքրե՞լ է՝ ինչ կլիներ, եթե մենք հակառակ լինեինք: Դե, ոնց որ ոտքերը՝ վերև, գլուխը՝ ներքև, ինչքան հետաքրքիր կլիներ, չէ՞։

-Էդ թեյդ, եթե չես վերջացրել, թափիր լվացարանի մեջ ու գնա: Հա, գումարն էլ սեղանի վրա է:

-Ամենաուժեղ ջուրն աշխարհում կանացի արցունքներն են,- դերասանական խաղով լքեցի տունը՝ լսելով մորս «Մեկ էլ լվացարանի ծորակի ջուրը, որը անտեղի թվեր ա գրում» արտահայտությունը:

Պիտի քայլեի դեպի կանգառ, նստեի մեր գյուղի տրանսպորտը, որ գնայի Երևան: Հեռվից կարճատեսի աչքերով նկատեցի, որ կանգառում այլ մարդիկ էլ են սպասում.

-Լավ է, լուռ չեմ մնա, թե չէ ատոմային էներգիաս չօգտագործելու պատճառով կպայթեի:

Հենց մոտեցա, մի ծեր կին սկսեց ուշադիր զննել ինձ: Հաստատ տեղացի չէր, գիտեի: Դե, էնպես չի, որ մեր բոլոր գյուղացիներին ճանաչում եմ, ուղղակի… Դե հա, կարծես ավշարցու կեցվածք չունենար:

-Աղջի՛կս, քանիսի՞ն է գալու ավտոբուսը:

-Հեսա՝ 10 րոպեից, տատի ջան:

-Ապրես, աղջիկ ջան, տատին ուժեղ ա:

-Ապրի տատին, ապրի տատին,- հիմարաբար պատասխանեցի ես:

-Տատին ուժեղ գուշակ ա, է՜:

-Վա՜յ, տատի ջան, ես տենց բաների չեմ հավատում:

-Դիպլոմ եմ տեսնում:

-Ո՞ւր ա:

-Ապագայում:

-Հա՜, ես ավելի լուրջ բաներ եմ տեսնում:

-Այսի՞նքն:

-Դե, օրինակ՝ ավտոբուս:

-Լսի, քեզ մոտ ամեն ինչ լավ է լինելու: Մենակ մի բան կա, որ չի լինելու:

-Ի՞նչ:

-Տանն ես մնալու:

-Այ տատի ջան, ես էլ ասեմ՝ ինչ ես ասում, ես ամեն օր 10-ից հետո տանն եմ:

-Նկատի ունեմ՝ չես ամուսնանալու:

-Ա՜, ավտոբուսը գնաց:

-Աղջիկ ջան, քեզ ասում եմ՝ չես ամուսնանալու, դու ասում ես՝ ավտոբուսը գնա՞ց:

-Տատի ջան, որ էսօրվա միջոցառումից ուշանամ, ասեն՝ ինչի՞ բաց թողեցիր, ասեմ՝ չէի ամուսնանալու, ճակատս չեն պաչելու:

-Տատին ուժեղ ա:

-Զանգում եք երկինք՝ ավտոբուս ուղարկե՞ն:

-Չէ, եղբորս տղային, որ տանի մեզ:

-Էդ ա, էլի: Երկինք եք զանգում:

Իրոք մեքենան եկավ, ու ողջ ճանապարհին մտածում էի, թե երազ է ամեն ինչ: Որովհետև ինչ անհավանական ու հիմար պատմություն ասես՝ շուրջս է կատարվում: Հենց հասա քաղաք, արագ զանգեցի մորս.

-Մա՞մ, գիտես՝ էսօր մի տատիկ ասաց, որ չեմ ամուսնանալու:

-Ինչի՞, էդ տատին ասել է՝ ամանները լվա, դու լվանալիս կոտրե՞լ ես:

-Չէ:

-Ա՜, երևի ասել է՝ գնա գինձ քաղի, բեր, գնացել խոտ ես բերել սովորությանդ համաձայն:

-Վա՜յ, չէ:

-Լավ, պարզ է: Ուրեմն իրենց տան լվացարանի ծորակն ես անջատվածի պես բաց թողել:

-Չէ, մա՜մ, ուղղակի նայեց ու ասաց:

-Ո՞ւր նայեց:

-Դե, ինձ:

-Էդ արդեն լուրջ ա,- լուրջ տոնով կատակեց մայրս՝ եզրափակելով խոսակցությունը:

Միջոցառման ավարտից հետո, երբ քայլում էի երևանյան փողոցներով՝ խառնվելով քաղաքի հարմոնիային, նկատեցի մի ծեր ու մուրացիկ կնոջ: Դե, ես սովորություն չունեմ մետաղադրամներ նվիրելու, բայց կինը հաշմանդամ էր ու երեխայի հետ: Եղանակը ցրտում էր, իսկ փոքրիկի դեմքը ցրտից կապտել էր: Հիշեցի օրվա տարօրինակ պատմությունը, ու սրտի խորքում հավատալով, որ Աստված իմ լավությանը լավությամբ կպատասխանի, որոշեցի օգնել: Ու էդ պահին կինը պատահաբար գլուխը բարձրացրեց.

-Տատի՞կ։

-Տատին չի, տատին չի:

-Էս երկնքում աշխատավարձ չեն տալի՞ս, որ էս օրին եք:

-Գնա գրողի ծոցը, հիմար աղջիկ,- չարակամորեն անընդհատ կրկնում էր կինը:

Իսկ ես, որ ապշած էի մարդկային արարքների վրա, ոչինչ չկարողացա ասել: Միայն ճանապարհս շարունակեցի` հավատալով, որ ավտոբուսը չի գնացել: Էդպես է, չէ՞ հայտնի ասացվածքը՝ մարմանդ գետից վախեցիր:

-Ի՜նչ լավ ա, որ ես մարդ չեմ,- ողջ ճանապարհին մտածում էի ես՝ հիշելով մորս բողոքները:

Առավոտյան ժամը 7:00-ն է: Իմ երազների ժամը: Միակ կամ միակ հիշվող երազները ես տեսնում եմ, երբ արթնանալու ժամն է գալիս: 7:20 տատիկը հինգ րոպե շարունակ գնում գալիս է սենյակով մեկ և ասում, որ 7:30 եղավ:

-Հեսա վեր եմ կենում,- ասում եմ ես՝ կիսարթուն:

Փորձում եմ արթնանալ: Տատիկը վերցնում է ծածկոցս, իսկ երբ գնում է, ավելի տաք եմ ծածկվում:

Ու այդպես շարունակ, մինչև հասկանամ, որ վայ, պիտի դասի գնամ:

Իսկ պատկերացրեք, եթե այդպես չլիներ, եթե իմ օրն սկսվեր և ավարտվեր այնպես, ինչպես ես եմ ուզում:

Առավոտյան ժամը 6:00-ն է: Այսօր իմ հիշվող երազները մի քիչ շուտ եմ տեսնում, որ ժամը 7:20 կարողանամ արթնանալ, ոչ թե կիսարթուն մրթմրթալ, որ արդեն վեր եմ կենում:

-Լիլի՞թ, էս արդեն արթնացե՞լ ես,- զարմացավ տատիկը:

-Հա:

Լվացվեցի, գնացի նախաճաշելու:

-Վա՜խ, էսօր «նուտելա» եմ ուտելու,- ասացի ես՝ ուրախանալով, որ ձու չուտելու պատճառով այս անգամ էլ հաց-պանիր չեմ ուտի:

Կերա երկու կտոր հաց-«նուտելա»:

-Լիլիթ, հերիք ա ուտես,- ասաց տատիկը,- ալերգիա կսկսվի:

-Հեսա վերջացնում եմ,- ասացի ես՝ երկրորդ թեյի գդալը մաքրելով:

Առաջին անգամ ժամը 8-ին հինգ պակաս դուրս եկա տնից: Այս անգամ կարող եմ գոնե մի քիչ հանգիստ քայլել, թե չէ սովորական օրերին քայլելով վազում եմ:

Դեռ նոր էի հասել փռան մոտ, երբ 63-ը եկավ և կանգնեց ուղիղ իմ դիմաց: 63-ի վարորդները արդեն գիտեն, որ ես առավոտյան գնում եմ դասի:

Իսկ իմ սիրած առաջին նստարանը ազատ է:

Եթե գիտեք 63-ի խաղի մասին, ուրեմն գիտեք նաև, որ 63-ը երկարուձիգ, խցանումներով լի ճանապարհ է անցնում, որպեսզի հասնի իմ կանգառ: Ես էլ նայում եմ պատուհանից, լսում երաժշտություն: Երբեք չեմ հոգնում մոտ 40 րոպե տրանսպորտում նստելուց, քանի որ հենց այդ ժամանակ եմ վերջնականապես արթնանում:

Ինչքան վարորդը մոտենում է իմ կանգառին, այնքան իմ հանգստությունը խանգարվում է: Երբ 63-ը թեքվում է ձախ, սկսվում են նախապատրաստական աշխատանքները: Ես հանում եմ 100 դրամը, սպասում, մինչև մեքենան թեքվի աջ, հետո տրամադրվում հնարավորինս ճիշտ արտասանությամբ ու առոգանությամբ արտասանել «կանգառում կկանգնեք» արտահայտությունը, որ վարորդը լսի և կանգնի:

-Կանգառում կկանգնեք,- լսվեց մեկի ձայնը մեքենայում:

Մի տեսակ թեթևություն զգացի: «Ջան»,- ասացի մտքումս:

Շարունակեցի իմ քայլավազքը: Անցա փողոցը՝ չհանդիպելով ոչ մի խոչընդոտող մեքենայի: Հետո հնարավորինս արագ անցա կամուրջը:

-Ուռա, էսօր ուրբաթ ա,- ասացի ես, երբ արդեն լսարանում էի:

Համարյա ոչ մեկը չարձագանքեց, որովհետև այդ արտահայտությունը ինձնից լսում են ամեն շաբաթ:

Ֆրանսերեն, հանրահաշիվ, աշխարհագրություն. ո՞վ կարող էր ավելի լավ դասացուցակ կազմել:

Դասերը ավարտվեցին: Ավտոբուս նստեցի:

Ավտոբուսի մեջ ամենալավն այն է, որ ամեն կանգառում կանգնում է: Այլևս պետք չէ ծախսել ավելորդ էներգիա երկու բառ բերանից դուրս հանելու համար:

Իջա Գայի արձանի կանգառում:

Հետո կա՛մ պետք է սպասել ուրիշ տրանսպորտի, կա՛մ ոտքով գնալ տուն: Հենց իջա, տեսա, որ 55-ը ինձ սպասում է կանգառում: Նստեցի առաջին շարքի պատուհանի կողքի նստարանին: Մի լավ պապիկ ասաց.

-Քոլեջի մոտ կկանգնեք:

Իջա և քայլեցի տուն: Ուշադրություն՝ քայլեցի տուն:

-Մամ, էսօր 20 եմ ստացել:

-Ինչի՞ց:

-Հանրի գրավորից:

-Ապրես:

Ես միանգամից զգացի սպասի հոտը, նստեցի ճաշելու և շարունակեցի վայելել ուրբաթը:

-Բա՛րև, երեխե՛ք,- մտավ դասարան ու բարձրաձայն գոռաց դասարանի հումորիստն ու դերասանը:

Դասարանում ես էի և ընկերուհիս:

-Բա՛րև, Արմե՛ն,- չոր ու կոպիտ պատասխանեցի ես:

-Էմմա՛ ջան, ինչ եմ քեզ արել, որ մուննաթ ես գալիս,- Արմենը բարկացավ:

-Էս իմ խոսելու ձևն ա, չես ուզում լսել՝ մի բարևի, հազար անգամ եմ ասել՝ ես մուննաթ չեմ գալիս, մի նեղացեք, ես սենց եմ խոսում բոլորի հետ,- ասացի ես զայրացած:

Արմենը լարվածությունը կոտրեց իր դերասանական տաղանդով։ Սկսեց նմանակել ուսուցիչներին, դե, ես հո հետ չէի՞ մնալու, ես էլ սկսեցի կատակել: Դասարան մտավ դասղեկը, բոլորս զգաստացանք:

-Արմե՛ն, քեզ հետ խոսելու բան ունեմ, արի էստեղ,- ասաց դասղեկս:

Արմենը վախեցած մոտեցավ ուսուցչի սեղանին՝ արդեն գույնը գցած: Զրուցեցին, վերջացրին, ոնց կլինի՝ չիմանանք, թե ինչ էին խոսում երկուսով:

-Արմե՛ն, ի՞նչ էր ասում, ջղայնացա՞վ, հո չե՞ն հեռացնում դպրոցից,- շնչակտուր հարցաքննում եմ Արմենին:

-Վա՜յ, Էմմա՛, քեզ ինչ, առավոտից դու ես կոպտում, հիմա էլ ես մուռս կհանեմ,- ասաց Արմենն ու գնաց դուրս:

Առաջին ժամին գրավոր ենք գրում:

-Էմմա՛, Էմմա՛, Է՛մ…

-Ասա՛, Արմե՛ն,- շշուկով, բայց էլի կոպիտ ասացի ես:

-Մի հատ մեր 5-ն ու 6-ը ասա:

-Ինչի դու ասեցի՞ր ինձ՝ ինչ էիք խոսում դասղեկի հետ,- ասացի ես՝ համարյա գոռալով:

-Լավ, կասեմ, դու մենակ օգնի՝ գրավորս գրեմ, «2» եմ ստանալու:

-Լա՜վ, էլ պետք չի ասել, թելադրում եմ՝ գրի…

Մինչև հիմա հիշում եմ այն օրը, երբ ինքնաթիռս վայրէջք կատարեց, ու հանդիպեցի իմ առաջին հյուրընկալ (հոսթ) ընտանիքին։ Առաջին տպավորությունը շատ կարևոր է, քանի որ դա այն եզակի երևույթներից է, որ միակն է և կրկնվել չի կարող։ Ընտանիքիս անդամներն ինձ վրա դրական ու կենսուրախ մարդկանց տպավորություն թողեցին։ Նրանց հետագա վերաբերմունքից կարող եմ դատել, որ ես էլ նույնքան լավ տպավորություն եմ թողել իրենց վրա։ Ես պետք է այս ընտանիքիս հետ ապրեի այնքան ժամանակ, մինչև ինձ համար հիմնական ընտանիք կգտնվեր։

Բոլորիս հայկական ընտանիքներն էլ տարբեր են, բայց, ընդհանուր առմամբ, մեր սովորույթներն ու ավանդույթները գրեթե նույնն են։ Իսկ ես պետք է ապրեի մի ընտանիքում, որտեղ ամեն ինչ այլ էր, ու գաղափար չունեի նույնիսկ ամենատարրական երևույթների մասին։ Չգիտեի, թե որ ժամին են քնում ու արթնանում, սիրո՞ւմ են արդյոք հեռուստացույց դիտել, թե՞ ոչ։ Նույնիսկ այդ փոքրիկ փոփոխությունները կարող են մարդու վրա մեծ ազդեցություն ունենալ։ Ու ամեն ինչ կարող է ճնշող ու անհանգստացնող լինել, եթե չստանաս հյուրընկալ ընտանիքի աջակցությունն ու սերը։ Ու տարբեր ազգերի, կրոնների, ռասսաների պատկանելու հարցը չի խանգարում միմյանց սիրելուն ու հարգելուն։ Նրանք քեզ սիրում են այնպիսին, ինչպիսին դու կաս։

Եկավ այն պահը, երբ պետք է տեղափոխվեի իմ հիմնական ընտանիք։ Առաջին ընտանիքիս հետ ապրեցի երկու շաբաթ, բայց բաժանումը բավականին դժվար էր։ Արդեն հարմարվել էի տան կարգ ու կանոնին, ու թվում էր, թե աշխարհը շուռ է եկել, ու պետք է ամեն ինչ նորից ու զրոյից սկսել։ Իրականում այդպես էլ կար, պետք է ամեն ինչ նորից սկսեի, բայց դա շատ արագ ու հեշտ ստացվեց, քանի որ ես ունեի աշխարհի ամենալավ, ամենաբարի, ամենաաջակցող հոսթ մայրը։

Իրականում այդ ընտանիքների համար ևս հեշտ չէ, քանի որ նրանց ընտանիքին մի օտարական է միանալու, ով մի տարի հետո լքելու է իրենց։ Հիմնականում ընտանիքները շատ են կապվում աշակերտների հետ, ու նրանց «թողնելը» բավականին դժվար է լինում։

Արդեն գրեթե յոթ ամիս է՝ ապրում եմ մի հրաշք կնոջ հետ, ում բարությունն ուղղակի անսահման է, ու ով միշտ իմ կողքին է։ Ես իրոք զարմանում եմ, թե ինչքան բարություն կարող է պարունակել մարդկային հոգին։ Ու ես երբեք չէի պատկերացնի, որ կարող եմ ձեռք բերել ևս մեկ ընտանիք օվկիանոսի մյուս կողմում, որին երբեք չեմ ճանաչել ու չէի էլ ճանաչի, եթե չհաղթեի «Ֆլեքս» ծրագրում։ Ու իմ հրաշք հոսթ մայրն էլ երբեք չէր իմանա Հայաստանում ապրող մի աղջնակի մասին։ Նույնիսկ չէր էլ իմանա, որ աշխարհի քարտեզի հենց սրտում մի հրաշք արևի երկիր կա։ Բայց ճակատագիրը մեզ հնարավորություն տվեց ստեղծելու մի միջազգային ընտանիք։

Ու ես հիմա շատ երջանիկ եմ, քանի որ ունեմ աշխարհի ամենահրաշք կենսաբանական ու ոչ կենսաբանական ընտանիքները։ Ընտանիքը կարևոր բան չէ, այն ամեն ինչ է։

10 տարեկան էի, երբ իմացա, որ այսուհետև գյուղում երեխաները կարող են հաճախել ֆուտբոլի պարապմունքների: Մեզ մարզում էին Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի մարզիչները: Առաջին պարապմունքը մի քիչ բարդ էր, սակայն մեր մարզիչների շնորհիվ ամեն ինչ անցավ հիանալի: Ամեն պարապմունքի ժամանակ զգում էի տարբերությունը: Զգում էի, թե ինչպես է սերը մեծանում դեպի ֆուտբոլը: Մի ժամանակ, երբ տանը հայրիկս ֆուտբոլ էր դիտում, ես դուրս էի գալիս տնից: Իսկ հիմա արդեն ես հայրիկիս հետ նստում և դիտում էի ֆուտբոլը: Մեր ֆուտբոլային պարապմունքերը տևում են գարնան մի ամիսը, ամռանը և աշնան մի ամիսը, քանի որ հետո եղանակը սկսում էր վատանալ:

Ամեն ֆուտբոլի պարապմունքից հետո ես պարտադիր պետք է մի վնասվածքով վերադառնայի տուն: Մի օր ոտքս էի ոլորում, մի օր թաց խոտածածկույթի պատճառով ընկնում էի և վնասում ծնկներս, մի օր ոտքիս էին խփում և այդպես շարունակ:

Էլ ինչ ֆուտբոլային թիմ, եթե պետք է ունենա լավ խաղացողներ և չմրցի այլ թիմերի հետ: Խմբի մեջ կար շա՜տ լավ խաղացող մի աղջիկ՝ Կիման, որը հետագայում 3 տարի մարզվեց Երևանում և շարունակում է իր ֆուտբոլային կարիերան:

Մեր ֆուտբոլային պարապմունքները տևել են ընդամենը 5 տարի: Այնուհետև ֆուտբոլից անցանք պարի, որտեղ լավագույններն ավելի շատ են, քան ֆուտբոլում:

Արդեն 2 տարի է, ինչ պարում ենք, սակայն երբեմն-երբեմն կարոտում եմ մեր ֆուտբոլի պարապմունքները, կարոտում եմ մեր մարզիչներին:

Մի քանի ամսից կլքեմ իմ պարը, պարի փորձերը, քանի որ արդեն ժամանակն է գյուղից հեռանալու և քաղաք գնալու:

45 թիվն էր, մտանք Բեռլին… Չէ, չէ, մի րոպե, ուրիշ բան էր։ 45 թիվն էր, Աննա Ֆրանկը մահացավ, իսկ մենք մինչև հիմա գիտենք իր մասին, կարդում ենք, գնում տեսնում ենք տուն-թանգարանը։ Աննան իր ժամանակին գրի էր առել էն ամենը, ինչ եղել էր իր հետ։ Իսկ հետո էդ գրառումները լույս տեսան, հրապարակվեցին ու հասանելի դարձան բոլորին։ Մարդիկ կարդում էին, հիանում, իրենց Աննայի տեղում պատկերացնում։ Հետո Աննայի տունը դարձրին թանգարան, որ տեսնենք էն միջավայրը, որտեղ ինքը ստեղծագործել է, ու անվերջ հիանանք։

2018 թիվն էր, ևս մեկ անգամ հեռուստացույցով ցույց էին տալիս «Մալավիտա» ֆիլմը։ Կինոյի վատ տղերքից մեկը գրում էր իր կյանքի մասին, մաֆիոզի եղած տարիներն էր նկարագրում, «անգամ եթե ոչ ոք չկարդա»՝ ոնց ասում է ինքը։ Բայց կարդում են նրա ընտանիքի անդամները, ծանոթ ոստիկանը, ֆիլմում չի ասվում, բայց երևի հետո էլի մարդիկ կլինեն, որ կկարդան։

Ամերիկացի մաֆիոզիի կյանքը հրեա աղջկա՝ Աննայի կյանքին հավասար ներկայացվում է ամբողջ աշխարհին։ Ու ոնց մտածում եմ, էս ամենի կողքին իմ կյանքն էլ կարող է իր տեղը գտնել ու «Նյու Յորք Թայմս»-ի լավագույն բեսթսելլեր դառնալ։

Որ գրեի, ամեն ինչից կգրեի՝ ամեն քայլիցս ու մտքերիցս բռնած։ Օրինակ․

«Դեռ 18 թիվն էր։ Ես անցնում էի Բլուրով։ Եվս մի անգամ բացահայտեցի Լիբանանի դեսպանատունը՝ էս անգամ արդեն վստահ լինելով, որ Լիբիան չի։ Ամպամած էր։ Իսկ, օրինակ, Անգլիայում ձյուն էր գալիս էս օրը։ Քայլում էի ու հպարտանում ինձնով, որ գիտեմ Քեռու փողոցի տեղը։ Հպարտանալու առիթս շատ կասկածելի էր, բայց հեռավոր անցյալում, երբ ինձ մոտեցավ մի կին ու հարցրեց, թե որտեղ էր էդ փողոցը, ձեռքով-ոտքով բացատրեցի, քարտեզը գծեցի, որ գնա, չկորչի։ Ու հիմա, եթե կյանքում ինձ պետք էլ չգա, օրինակ, հավանական վարկածները հերքել կարողանալու ունակությունը, արդեն էդքան էլ չեմ նեղվի։ Քեռու փողոցը որ պետք եկավ, էդ էլ իր տեղը կգտնի։ Մի անգամ, որ էս կողմերով գնում էի, նկատեցի, որ նոր էին ներկել գետնի ճանապարհային նշանները։ Հետո մեկ էլ տեսա աշխարհիս «ամենաժուռնալային» տեսարանը։ Սենց կողքերս լրիվ դեղին էր ասֆալտը, վառ գազարագույն դարպասներով ու կեղտոտ դեղին պատերով տուն էր, դիմացն էլ՝ մի հատ դեղին-դեղին վոլգա։ Նայում էի, չէի կշտանում։ Հեռախոսս հանեցի, արագ նկարեցի։ Գոհ էի ինձնից, երջանիկ էի։ Մի քիչ էլ գնացի ու գետնին գտա մեքենան օդափոխելու էն «յոլըչկեքից»՝ Ամերիկայի դրոշով։ Էդ էլ նկարեցի։ Այսինքն՝ չէ, լավ չստացվեց։ Մարդիկ հավաքվեցին, տարօրինակ էին նայում ինձ արդեն, արագ գնացի։ Հետո եկա տուն ու պատահաբար անվերադարձ ջնջեցի վոլգայի նկարները։ Աշխարհիս հիմարն էի զգում ինձ։ Ու էդ օրվանից ի վեր ամեն անգամ, երբ անցնում եմ Բլուրով, սպասում եմ էդ վոլգային ու գետնին թափած աղբի մեջ ման եմ գալիս «յոլըչկան»։ Բայց էլ չկան, երկուսն էլ չկան։ Ու ինստագրամիս չփոստված նկարները, չհավաքված լայքերը լուռ տխրում են անկյունում։ Ֆեյսբուքի մշտահայությունն էլ տենց էլ կարոտ մնաց նկարներիս տակ քոմենթներ գրելուն»։

Իմ իրականությունն էլ սենց դասավորվեց, կգրեմ էն, ինչ կա։

Բայց մինչև էս ամենը գրեմ, մինչև սրա արժեքը հասկանան ու կարդան, հաստատ շատ ժամանակ անցած լինի։ Ու կարդացողին անծանոթ են լինելու լիքը-լիքը բառեր, օրինակ՝ հեշթեգ, մեմ, մեմասիկ, աճող ձնագունդ, ջեռուցում, անձրև, Հոլանդիա կամ Երևան (մի հաշիվ է լինելու), օդ (օդը լեգենդ է լինելու տարիներ հետո), օզոնի շերտ, վերջիվերջո՝ լումա։ Կարդացողը կուզի մտնել Գուգլ, որ հասկանա, թե ինչի մասին եմ գրել, թե ինչ իրականությունում եմ ապրել, բայց ախր, Գուգլ էլ չի լինի շատ ու շատ հետո։ Ուղղակի կանցնի էդ մասերը, իսկ վերջում իմ իրականության հուշերը իր համար ուղղակի գիտաֆանտաստիկա են դառնալու։

Դե, եթե քեզ էլ թվա, թե երեկվա կատարվածը ուղղակի պատահականություն էր, ոչինչ. սկզբում ինձ էլ նույնն էր թվացել։ Երևի բոլորիս հետ էլ պատահում է։ Ինչևէ։

Գիտե՞ս քեզ ինչ խորհուրդ կտամ: Ամեն ինչ այդքան մոտ մի ընդունիր սրտիդ, ու ոչ էլ ձևացրու, թե հետաքրքիր է մի բան, որ իրականում նույնքան անէական է քեզ համար, ինչքան Գերմանիայի թենիսի հավաքականի խաղերը։ Դե, այնքան, որ չգիտես էլ նման բան կա՞, թե՞ չէ: Ասում էիր, որ անտարբեր ես դարձել։ Նորմալ է, հավատա: Իսկ գուցե նույնիսկ լավ։ Եսիմ։

Հիշում եմ՝ մի անգամ խորհուրդ էի տվել շատ երազանքներ ունենալ։ Ասում էի՝ իրականանալու ձգտում ունեն դրանք։ Ու չեմ մոռանա պատասխանդ.

-Իմ երազանքները միշտ էլ իրականանում են… Ուրիշների մոտ։

Մեր հաղթանակն էլ նա է, երբ ուրախանում ենք, թե ոնց են ուրիշները տոնում մեր այն երազանքները, որոնց մասին իրենք երևի չէին էլ մտածել։
Վերջերս ես էլ շատ բաների (մարդկանց) հանդեպ անտարբեր եմ դարձել։ Չգիտեմ ՝ ինչից է: Մտածում էի, որ կամ արժեքներս են փոխվել կամ մարդիկ։ Կամ, որ ավելի հավանական է՝ երկուսը միասին։ Ուղղակի, տեսնես ինչի՞ էդպես միաժամանակ։

Մի քանի օր առաջ՝ փետրվարի վերջին, Երևանի իմ ամենասիրած (չհավատաք, ուղղակի գրում եմ) փողոցով էի քայլում ու տեսա կամ հասկացա, որ չնայած բոլորն իրենց «վալենտիններին» են գրկած քայլում, իսկ ես՝ Դոստոեվսկու «Ապուշը», դրանից ոչինչ չի փոխվում։ Ու ես պակաս անտարբեր չեմ դառնում աշխարհի նկատմամբ։ Չէ, ուղղակի էդ գիրքն էին ինձ նվիրել, նույն հաջողությամբ դա կարող էր, ասենք, «Ալքիմիկոսը» լինել։

Բայց, եթե ճիշտ եմ հիշում, հենց նույն օրը մի բան ստիպեց աշխարհին ժպիտով նայել, դե, գոնե մինչև երեկո։ Տիգրան Մանսուրյանն էր՝ «զեբրաների» վրայով անցնելիս։ Այ, թե տասներեք վայրկյանի փոխարեն այդքան ժամեր ունենայի… Իսկ տասներեք վայրկյանը լրիվ բավական էր ժպտալու ու նրա պատասխան ժպիտը տեսնելու։ Էդպիսի ժպիտ մեկ էլ Կոմանդոսի աչքերում էի տեսել։ Մեծ մարդիկ երևի բոլորն իրենց մեծության չափ են համեստ: Փոքրերն էլ, երևի… Չնայած, գուցե դու կամ մեկ ուրիշը հիմա ասի՝ փոքր մարդիկ չկան։ Բայց մենք հո՞ գիտենք, որ կան։

Իսկ մեզ մի քիչ սովորելու ունակություն կամ ցանկություն է պետք։ Մեծանալու համար։ Թվերով չէ։

Հետո շարունակում եմ քայլել։ Էն նշածս փողոցը, որ իրականում շատ էլ չեմ սիրում, երկար է, իսկ ես դրանով օրը երկու անգամ անցնել եմ սովորել՝ մի ծայրից մյուսը։ Ու ծանոթ եմ նույն ժամին էնտեղով քայլող բոլոր դեմքերին։ Չգիտեմ, իրենք էնքան հավես ունեցել են ինձ էլ նկատելու, թե չէ: Բայց դա ինձ հետաքրքիր էլ չի։ Ուղղակի գիտեմ, որ ամեն մեկն էլ էդ ու դրան նման փողոցներով քայլելիս մտքում կամ գուցե բարձր ասում են.

-Ինձ ի՞նչ քո խնդիրները, ես սեփականներն ունեմ, ու դրանք ինձ լրիվ բավական են։

Ինձ էլ։ Ու ի՞նչ հոգ, թե նա քայլելուց հանկարծ ընկավ, ու դու ուղղակի չմոտեցար նրան օգնելու՝ պատճառ ունեիր շտապելու կամ ոչ, կամ թե այնքան հոգնած էիր, որ մի պահ վախեցար կանգնել ու տեղդ մեկին զիջել։ Կարող է լինել, չէ՞։ Երևի կասես՝ չէ։ Ես էլ կարող եմ նույնը ասել։ Բայց երկուսս էլ հո՞ գիտենք, որ հնարավոր է։

…Գլխով բարևում եմ ավտոբուսում ինձ հետ ու ինձ հավասար կանգնած ծանոթիս, հանում ականջակալներս, խոսում ամենաշաբլոն մի երկու թեմայի մասին ու դնում ականջակալներս։ Գիտեմ, կախվածություն է։ Չգիտեմ էլ՝ ուզո՞ւմ եմ հաղթահարել դա, թե՞ չէ։ Հիմա էլ դրանք ականջներումս են։ Ու ես հանել չեմ ուզում։ Երևի ազատվել էլ չեմ ուզում դրանցից։ Չէ՞ որ «անտարբերիս» կերպարը իրենք ավելի իրական են դարձնում։ Լավ, է:

Տուն եմ հասնում։ Էստեղ է երևի, որ անտարբեր չեմ։ Անտարբեր չեմ նույնիսկ գրիչներիս բազմագույն տեսականու, նոր ստացած ու հին գրքերիս նկատմամբ: Իսկ սա այս պատմության երևի ամենալավ կետն է։

Կան մարդիկ, ովքեր մտածում են, որ չի կարող ընկերություն լինել չորսից հինգ տարվա տարիքային տարբերությամբ աղջիկների միջև: Իբր նրանք չեն կարող ընդհանուր թեմա ունենալ, շփվել միմյանց հետ: Տարիքի պատճառով նրանք մի եզրահանգման չեն գա: Չեն կարող ազատ ու համարձակ կիսվել իրար հետ ու այսպիսի անիմաստ զրույցներ: Ես ձեզ եմ ներկայացնում Անահիտին՝ աղջկա, որին կուզեի նմանվել, դե, իհարկե, մայրիկից հետո:

Դեռ Էջմիածնում էինք ապրում, երբ մի օր մտա տուն, տեսա Անահիտին, որը  հյուրասենյակում եղբորս կողքին նստած օգնում էր դասերն անել: Հասկացա, որ նա այն մարդն է, ով պիտի օգներ եղբորս դասերը պատրաստել:

Անահիտն այն մարդն է, ով իմ հետ շփվելիս մոռանում է իր տարիքն ու դառնում իմ հասակակիցը:

Անահիտն այն մարդն է, ով բարկանում է, երբ ես քաղցր բամբակ եմ ուզում, ասում է, որ դա լրիվ թույն է, բայց մեկ է՝ ինձ համար կգնի:

Անահիտն այն մարդն է, ով օգնում է, որ բոլոր իրավիճակներից ճիշտ դուրս գամ:

Անահիտն այն մարդն է, ով հոգնած ինձ հետ խանութից խանութ ման կգա, որ իմ սրտով լինի այն, ինչ գնելու եմ:

Անահիտն այն մարդն է, ումից չեմ կարողանում նեղացած մնալ, անպայման ծիծաղեցնում է:

Անահիտն այն մարդն է, ում հետ նույն երգն ենք լսում, ունենք նույն ճաշակը, բայց եթե լինի մի երգ, որը ես սիրում եմ, իսկ ինքը՝ չէ, ինձ համար այդ մի երգը մի կերպ կլսի:

Անահիտն այն մարդն է, ով իմ մասին ավելի շատ է մտածում, քան իր:

Անահիտն այն մարդն է, ով երբեք չի թողնի, որ նեղվեմ:

Անահիտն այն մարդն է, ով ինձ Կորյունիկ է ասում:

Ու ես կարող եմ այնքան բան թվարկել իր մասին: Մայրիկիս բացակայության արդյունքում ինքն է ինձ սովորեցրել ու սովորեցնում ճիշտն ու սխալը, լավն ու վատը: Նա, նույնիսկ հեռախոսով խոսելիս, երբ չի տեսնում դեմքս, արդեն հասկանում է՝ ինչն ինչոց է:

Ուզում եմ, որ յուրաքանչյուր աղջիկ իր կյանքի ընթացքում հանդիպի էդ տեսակ «անահիտների»: Վստահ եմ, որ շատ բաներ իմ մեջ հենց իր շնորհիվ է փոխվել: Ես ավելի հավասարակշռված եմ, երբեմն ավելի հանգիստ: Ու հիմա ակնհայտ երևում է, որ տարիքը կապ չունի:

Եղբորս արած թերևս լավագույն գործը ինձ համար ինձ Անահիտի հետ ծանոթացնելն էր: Ու հիմա, երբ ես Էջմիածնից տեղափոխվել եմ Արագած, այսքան հեռու եմ, նա էլի ինձ հետևում է, ու ամեն անգամ նրա զանգը իմ դեմքին ժպիտ է առաջացնում:

-Կորյունիկ, ի՞նչ կա։