gohar grigoryan

Իսկ դու երբևէ ծամե՞լ ես ինքդ քեզ

Հա, հա, մի զարմացիր, հենց ծամել:

Հիմա եմ հասկանում, թե Բայրոնը ինչու էր հայերենը աստվածների հետ խոսելու լեզու համարում:

Սնունդը դյուրամարս դարձնելու համար նախ մենք ծամում ենք այն: Եվ ինչքան դանդաղ ենք ծամում, այնքան ավելի լավ ենք ընկալում նրա համային որակները:

Մենք ճանաչում ենք սնունդը, այսպես ասած, ծամելու միջոցով:

Ծանիր զքեզ, այսինքն՝ ճանաչիր ինքդ քեզ: Այս նախադասությունը գրված էր անգամ Դելփյան տաճարին:

Ծանել նույնն է, ինչ ծամել․ ինքդ քեզ, մարդկանց, շրջապատող աշխարհը, բայց դանդաղ, շատ դանդաղ:

Պետք չէ միանգամից կուլ տալ ու չմարսել:

Պատկերացրեք՝ ուզում եք մեկի հետ ծանոթանալ ու հարցնում եք․

-Կներեք, կարելի ՞ է Ձեզ ծամել:

-Իհարկե, միայն դանդաղ:

Սա պարզապես սկիզբն է այն բանի, ինչ պատրաստվում եմ ասել:

Ինքնաճանաչում: Թերևս կյանքի որակը մի քանի աստիճանով բարձրացնելու նախապայման, որին, ցավոք, շատ ու շատ մարդիկ չեն տիրապետում ու անգամ չեն էլ տեսնում դրա կարիքը:

Մեզ դպրոցներում սովորեցնում են համարյա բոլոր անպիտան բաները կյանքի համար: Անգամ հպանցիկ ակնարկ չի նետվում ինքնաճանաչմանն ու ինքնաբացահայտմանը: Ենթադրենք՝ մեկը գիտի մաթեմատիկական ամենաբարդ խնդիրների լուծումը, գիտի պատմության բոլոր թվականները և այլն, բայց չգիտի ինչպես մոտիվացվել, ինչպես հասնել նպատակին, ինչ է ուզում և վերջապես ով է ինքը:

Կան մարդիկ, որ ապրել են երկար տարիներ, հասել են իրենց կյանքի սպիտակ գծին, բայց ամբողջ ժամանակ անհաղորդ են եղել իրենք իրենց ու շրջապատող աշխարհին:

Կարծում եմ՝ դպրոցներում առաջին հերթին պետք է խթանեն ինքնաճանաչումը:

Առողջ հասարակության ատաղձը ինքնաճանաչ մարդն է:

Ծամե ՞նք մեզ․․․

davit shahbazyan

Սիրելու արվեստը ու արվեստից բան չհասկացողները

Վերջերս շատ եմ ականատես լինում և ես ինքս նույնպես մասնակցում ռոմանտիզմի և ռեալիզմի ներկայացուցիչների բախմանը, որի պատճառը հիմնականում լինում է «սեր» կոչվող երևույթը։

Քանի որ 17.am-ը հնարավորություն է ընձեռում կիսվել սեփական մտքերով՝հասակակիցներիս շրջանակներում, որոշեցի ներկայացնել տեսակետս։

Հ․Գ․ միտված եմ բախումները մեղմացնելու, այլ ոչ թե բորբոքելու։

Սիրելու արվեստը

Կարծում եմ չկա գեթ մեկ հոգի այս երկրագնդի վրա, որին գոնե մեկ անգամ չի տիրել այդ նվիրական զգացմունքը։ Եվ չեմ կարևորում, թե այդ սերը ինչի կամ ում հանդեպ է տածվել․ գողը սիրում է գողությունը, մանկահասակ երեխան սիրում է սեփական խաղալիքները, հարբեցողը սիրում է խմիչքը, սիրահարը սիրում է իր սիրեցյալին և այդպես շարունակ: Այսինքն, չկա գեթ մեկ բնագավառի ներկայացուցիչ, ում անծանոթ լինի սիրել բառը ու զգացողությունը։

Եվ բոլորի համար իրենց սիրո առարկան նվիրական է և պաշտելի։ Նրանք սիրում են ագահորեն և կյանքն էլ չեն խնայի իրենց սիրո առարկայի համար։

Սիրելը միակ բանն է, որի համար մեզանից ոչինչ չի պահանջվում: Մենք ոչինչ չենք ծախսելու կամ կորցնելու: Մենք լցվելու ենք անսահման բարությամբ, քանզի սերն է ծնում բարություն, և սիրո պտուղներն են ամենաքաղցրը, որը ճաշակելուց զգալու ենք միային բերկրանք և ցնծություն։

Սերն է այն բարձրագույն արվեստը, որին տիրապետում ենք բոլորս, ոմանք նույնիսկ առանց գիտակցելու:

 

արվեստից բան չհասկացողները

 

Ինչու՞ մեղադրել, երբեմն նույնիսկ ծաղրել սիրողին, երբ դուք ինքներդ էլ մի սիրող եք, և այո, իրոք սիրող եք` ինչ-որ մի բնագավառում տածելով ձեր սերը եթե ո՛չ մարդու, ապա հաստա՛տ մեկ այլ երևույթի կամ առարկայի հանդեպ։

Եվ ինչու՞ խուսափել այն արվեստից, որը ի ծնե տրված է բոլորին, ինչու՞ չդառնալ այն արվեստի մի ներկայացուցիչը, որը համամարդկային է ։

Ցավով եմ նշում այն մասին, որ «արվեստից բան չհասկացողները» բավականին շատ են ու ծաղրելով ծաղրում են, բոլոր նրանց,  ովքեր նվիրական կերպով տրվել են այդ գեղեցիկ արվեստին։

Ռենե Դեկարտը ասել է. «Ես մտածում եմ, ուրեմն գոյություն ունեմ», իսկ ես ասում եմ. «Ես սիրում եմ, ուրեմն գոյություն ունեմ»․․․

gohar grigoryan

Մի փոքրիկ դրվագ

Առհասարակ հնարավորության դեպքում երթուղայիններում ամենադիմացն եմ նստում։ Էսօր մի տատիկ բարձրացավ կողքիս ու Նարեկացու թվարկած բոլոր մեղքերը գործածի դեմքով հարցրեց վարորդին.

֊Տղա ջան, չե՞ս ջղայնանա, որ դիմացը նստեմ։ Գիտեմ, որ էստեղ միայն տղամարդիկ են նստում։ Ուղղակի չեմ կարող կանգնել։
Վարորդը ոչինչ չպատասխանեց։
Իբր` հա, համաձայն եմ՝ էստեղ միայն տղամարդիկ կարող են նստել։
Չդիմացա, ինչ մեղքս թաքցնեմ։
Ու էդ տատիկին ասացի, որ նայի հետ ու տեսնի հետևում կանգնածների քրտնածոր, դժոխքի պարույրների միջով անցնող դեմքերը, ասացի, որ այստեղ կարող են նստել բոլոր ուղևորները, կապ չունի սեռը, և որ մեր քաղաքը փակագծվել է հիմար կարծրատիպերով, որոնք մեզ խանգարում են ու ճզմում։
Ու վատը գիտե՞ք որն է, որ հաճախ կանայք են հրահրում սեռական խտրականությունը չիմանալու պատճառով։
Ու էլի չեմ հասկանում՝ ինչու են հայ աղջիկներն ու կանայք նախընտրում կուչ եկած իրար վրա լցված հակահիգիենիկ միջավայրում կանգնել (ի դեպ, շատ մոտ այլ տղամարդկանց), քան թե նստել վարորդի կողքին, երբ դատարկ են տեղերը։

leyli tadevosyan

Բանակցությունների նուրբ արվեստը

Մեզանից շատ-շատերը ինչ-որ տարիքում մտածում են մասնագիտություն ձեռք բերելու կամ լավ հնչող աշխատանք ունենալու մասին: Ի վերջո մտորումները կանգ են առնում ինչ-որ պատասխանի` բժիշկ, ծրագրավորող, իրավաբան, ճարտարապետ և այլն: Ու մարդիկ, ամեն ինչ մոռացած, ջանք ու եռանդ չեն խնայում, որ հասնեն իրենց երազանքին. կրթություն են ստանում, լրացուցիչ դասերի մասնակցում, այսպես կոչված թրեյնինգների են գնում, որ կարողանան ոլորտի լավագույն մասնագետը լինել: Շատերին հաջողվում է, շատերն էլ շարունակում են ջանքեր գործադրելը: Մի բան եմ նկատել, որ ամենից շատ է անհրաժեշտ մարդուն ` անկախ մասնագիտությունից, հաջողության հասնելու համար: Հիմա կասեք` բախտ ունենալը, աշխատասեր լինելը… Ո’չ, սիրելինե’րս, ո’չ. խոսքը բանակցել իմանալն է, բանակցությունների նուրբ արվեստին տիրապետելը: Ջոն Քենեդին կասեր` թող որ մենք երբեք վախից դրդված բանակցությունների չգնանք, բայց թող որ երբեք չվախենանք բանակցությունների գնալուց:

Հիմա բացատրեմ:
Կապ չունի, թե ինչ մասնագիտություն ունես, աշխատանքդ ուղղակիորեն, թե անուղղակիորեն կապված է մարդկանց հետ փոխհարաբերությունների հետ, մարդկանց հետ «լեզու գտնելու» հետ, կարողացար անել դա, աշխատանքդ 90%-ով ավելի լավ կստացվի ու ավելի լավ արդյունք կտա, չկարողացար անել, ոչի’նչ, կյանքն առջևում է, շարունակի’ր փորձելը:

Ավելի պատկերավոր բացատրեմ: Բժիշկ եք, հիվանդը եկել է ձեզ մոտ, վստահ լինելով, որ ձեր նշանակած դեղատոմսը ճիշտ է, պիտի կարողանաք ճիշտ կերպով բացատրել, բանակցել հիվանդի հետ, որ հաջողվի թե’ հիվանդի բուժումը, թե’ դուք` որպես բժիշկ:
Լուսանկարիչ եք, պիտի կարողանաք հաճախորդին ճիշտ կերպով համոզել, որ ձեր լուսանկարները ամենալավն են, որ ընտրված են ճիշտ ու ամենահարմար ռակուրսից, այդպիսով կհաջողեք թե’ դուք, թե’ հաճախորդը:
Երկար չշարունակեմ: Մտածեք ինքներդ, ու ձեր մտածածի ու վերևում կարդացածի միջև հաստատ հատվող գծեր կտեսնեք:
Շատ կազմակերպություններ կան, որ պարբերաբար նախաձեռնում են սեմինարներ, ամառային դպրոցներ, դասընթացներ բանակցությունների մասին: Դրանց, իհարկե,  կարող եք մասնակցել. ինչ-որ պետքական բան հաստատ կգտնեք: Բայց բանակցությունների արվեստին հմտորեն տիրապետելու համար պետք չէ ծախսել հարյուրավոր դոլարներ, որ մասնակցեք սեմինարների ու կոնֆերանսների: Կարող եք պարզապես գնալ մոտակա շուկա: Այստեղ գործի հմուտ վարպետները ձեզ կսովորեցնեն` ինչպես համոզել դիմացինին, ինչպես յուրաքանչյուր իրավիճակից չոր դուրս գալ, փող աշխատել ու «ջան-ջիգյար» անել դիմացինի հետ, եթե անգամ նա հեչ էլ սրտովդ չէ, և ոչ միայն… Եվ իրոք… Մտնում ես շուկա, ու մեկ էլ` թարմ ձուկ, ընտիր դեղձ, ամենալավ միս և այլն, և այլն… Մոտենում ես դրանցից յուրաքանչյուրին, գնում նրանց անզուգական ապրանքը: Հետո ինքներդ ձեզ հարցրեք ու կտեսնեք, որ ապրանքը գնել եք ոչ թե որովհետև այն լավագույնն էր, այլ որովհետև վաճառողը, ի տարբերություն նրա կոլեգայի, որի ապրանքը գուցե ավելի լավն էր, ավելի ճիշտ էր մատուցում այն, ավելի ներկայանալի էր: Պատահել է, չէ՞: Ասում են` բանակցություններում հաղթանակ տանում են նրանք, ովքեր զգացմունքներ ցույց չեն տալիս ու խոսում են փաստերով, ճիշտ այնպես, ինչպես անում են շուկայում:
Ի դեպ, իրականությանը համապատասխանող բոլոր համընկնումները պատահական են:

davit shahbazyan

Մեր գյուղի չոբանն այսօր ես էի

Պապս ասում էր. «Առաջ մինագ չոբաններուն աղջիկ կիդեն. էնոնք հարգվուգ ու փողատեր մարդ էին։ Գինաս հմիգվա պե՞ս է, որ չոբաններուն բանի տեղ չդնին, բալա՛»։ Այս մտքերով էի, երբ հանկարծ մեր գյուղի Հովհաննեսը, որը մի 60-ին մոտ, թիկնեղ, մեծ քթով ու շատախոս տղամարդ էր, գոռաց հետևիցս.

-Տղա՛, իմ ոչխարներին ինչի՞ չես սպասել, չե՞ս տեսնում, որ Հովհաննեսի ոչխարները չկան, ո՞ւր ես դրել գյուլի պես հոտը քշում:

Ես, կարծելով, որ հոտը հավաքվել էր, քշել էի դեպի սարերը, բայց բանից պարզվում էր, որ Հովհաննեսը դեռ իր ոչխարներին չէր խառնել հոտին։ Այստեղից երևում էր, որ ես չոբանությունից գլուխ չեմ հանում։ «Դե, դա էլ է արվեստ»,- ժպտալով մտածեցի ես։

Հովհաննեսի գոռգոռոցներին ես ոչինչ չպատասխանեցի։ Լուռ նրա ոչխարներն էլ խառնեցի մյուսներին և քշեցի սարն ի վեր։ Սարը բարձրանալիս նորից պապիս խոսքերը եկան մտքիս։ Երբ պապս մահացավ, ես 12 տարեկան էի, անցել է արդեն բավականին շատ ժամանակ, բայց ես նրան լավ եմ հիշում։ Քիթը Հովհաննեսի քթի երկու չափին էր, փոքր աչքեր ուներ, մեծ ականջներ, նիհար, միջին հասակի էր։ Բա լավ, ինչո՞ւ էր էն ժամանակ չոբանը ամենապատվավորներից, իսկ հիմա ասում են՝ ամաչելու բան է։ Իհարկե, ես չեմ ամաչում իմ այսօրվա կարգավիճակից, բայց չէի էլ ուզենա ամեն օր լսել Հովհաննեսի գոռգոռոցները ու անցնել էս սարերի ու ձորերի միջով։

«Ամեն աշխատանք էլ իր առավելությունները ու թերությունները ունի,- մտածեցի ես,- կարծում եմ՝ ավելի ամոթալի է տանը ձեռքերը ծալած, սոված նստել, քան զբաղվել ինչ-որ գործով, որը հասարակությունը ամոթալի է համարում»։ Այս մտածմունքների մեջ էի, երբ նկատեցի, որ ոչխարը սարն անցավ. վազեցի նրանց հետևից․․․

Susanna khotsanyan

Մի ֆիզիկոսի պատմություն

-Ընկեր Սուսաննա, կլինի՞ մեր մյուս դասերին էլ դուք գաք, էնքան լավ կբացատրեք,- ժպիտով ասաց 13 տարեկան Կարլենը։

Հենց աշակերտի այդ բառերը ստիպեցին ինձ գնահատել այն, ինչ ինքս կարողանում եմ շատ լավ անել։ Ահա, ինչպես եղավ ամեն ինչ…

Երբ դեռ դիմորդ էի, չէի կողմնորոշվում՝ ի՞նչ բաժին ընտրել, որտե՞ղ սովորել, ի՞նչ մասնագիտություն ընտրել, և իհարկե, դրանց համար ի՞նչ առարկաներ են անհրաժեշտ ավելի խորը ուսումնասիրել (պարապել): Կարծում եմ՝ նման խնդրի առաջ շատերն են կանգնում: Ինչևէ, ինձ հարմար տարբերակներ շատ կային, բայց մի բան հաստատ էր՝ ես չէի ուզում երբեք մանկավարժ դառնալ, չէի ուզում, իսկ հիմա…

Այնպես ստացվեց, որ ընտրեցի մաթեմատիկա և ֆիզիկա առարկաները միասնական քննությունների համար, և սկսելով ֆիզիկա պարապել՝ բացահայտեցի, որ ֆիզիկան ուզում եմ դպրոցական մակարդակից ավելի խորը ուսումնասիրել։ Շատ սիրեցի իմ դասախոսին, ով այնքան էր սիրում ֆիզիկան ու այնքան խելացի էր, այնքան լավ էր բացատրում մեզ անհրաժեշտը, որ վերջնական որոշեցի դիմել ֆիզիկայի բաժին ու հենց այն բուհում, որտեղ դասախոսում էր նա՝ ՇՊՀ (այն ժամանակ դեռ Գյումրու պետական մանկավարժական ինստիտուտ էր կոչվում): Միակ բացասական մասն այս ամենի այն էր, որ բուհը մանկավարժական էր, իսկ ես, ինչպես հիշում եք, չէի ուզում դառնալ մանկավարժ։

Իմ սիրելի ուսուցչի շնորհիվ ես պարապել սկսելու առաջին օրվա փորձնական թեստից 18 միավոր էի ստացել, ու դասախոսս կատակում էր․ «Սուսաննա ջան, դու պարապելու կարիք չունես, ելի գնա»։ Եվ այդքան ընդհանուր դաժան աշխատանքի (որի մասին պատկերացում ունի դիմորդների մեծամասնությունը) արդյունքում ես հավաքեցի ոչ թե լավ, այլ գերազանց միավոր՝ 20։ Այն եղավ իմ առաջին ու ամենահզոր մոտիվացիան ֆիզիկան հետաքրքրությամբ ուսումնասիրելու և բուհում հավեսով սովորելու համար։ 20 միավոր, ապահովել էի իմ ընդունվելը և հետագայում մաթեմատիկայի շնորհիվ նաև անվճար համակարգում սովորելը։

Առաջին տարին սպասվածից արագ անցավ, երկրորդ տարում սովորելու էի նաև մանկավարժություն, որին այնքան էլ չէի տրամադրվում։ Բայց ՇՊՀ-ն իր 85-ամյա պատմության մեջ այնքան սերունդներ է կրթել, որ որպես մանկավարժներ պատրաստող բուհ տարբերվում է ՀՀ-ում։ Այս միտքն առաջացավ, երբ առաջին անգամ մանկավարժություն առարկայի դասախոսը սկսեց ներկայացնել գիտությունը։ Եվ 2-3-րդ կուրսերի պրակտիկաների ու մանկավարժության դասերի շնորհիվ հիմա այնքան եմ սիրում այդ մասնագիտությունը, որ համոզված եմ՝ աշխատելու եմ հենց այդ մասնագիտությամբ։

Սիրում եմ մանկավարժությունը, սիրում եմ ֆիզիկան ու սիրում եմ այն բոլոր աշակերտներին, ում արդեն հասցրել եմ դասավանդել, ինչպես նաև նրանց, ում նոր եմ դասավանդելու։

Վարդավառյան Հայաստան

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Արարատի մարզ, ք. Վեդի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Արարատի մարզ, ք. Վեդի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Արարատի մարզ, ք. Վեդի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Արարատի մարզ, ք. Վեդի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Ալբինա Հովսեփյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Ալբինա Հովսեփյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Ալբինա Հովսեփյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Ալբինա Հովսեփյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Լոր

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի, Արմավիրի մարզ, գ. Ակնալիճ

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի, Արմավիրի մարզ, գ. Ակնալիճ

Լուսանկարը` Սեդա Հարությունյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Սեդա Հարությունյանի, Կոտայքի մարզ, ք. Հրազդան

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի, Շիրակի մարզ, գ. Կաքավասար

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի, Շիրակի մարզ, գ. Կաքավասար

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի, Շիրակի մարզ, գ. Կաքավասար

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի, Շիրակի մարզ, գ. Կաքավասար

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի, Գեղարքունիքի մարզ, ք. Գավառ

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի, Գեղարքունիքի մարզ, ք. Գավառ

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Հալիձոր

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի, Սյունիքի մարզ, գ. Հալիձոր

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի, Արագածոտնի մարզ, գ. Ոսկեհատ

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի, Արագածոտնի մարզ, գ. Ոսկեհատ

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

Լուսանկարը` Անուշ Հովհաննիսյանի, Արմավիրի մարզ, ք. Արմավիր

susanna harutyunyan girq erkrord kiraki

«Երկրորդ կիրակին ներառյալ»

«Մանանա» կենտրոնը և Հայաստանի պատանի թղթակիցների 17.am կայքը հայտարարել էին Սուսաննա Հարությունյանի «Երկրորդ կիրակին ներառյալ» պատմվածքների ժողովածուի վերաբերյալ անդրադարձների մրցույթ: Մենք ստացել ենք բազմաթիվ անդրադարձներ, և մինչ ժյուրին կհայտարարի արդյունքները, դուք նույնպես կարող եք կարդալ և որոշել հաղթողներին:

Արգո, ես երրորդ հարկի տղան եմ, որ հավատում է քեզ, հավատում  գյուղական քո եռահարկ  տան գոյությանը, թեև  չգիտեմ տեղը քարտեզի վրա։

Արգո, քեզ համար հաց պահող ու անվերջ քեզ սպասող  կինն եմ ես, որի հացը թեև մամռակալած է ու չոր, բայց պահված է միմիայն քեզ համար։

Արգո, ես  այն խոզատերն եմ, որն ամեն կերպ ջանում է քո բաժին հացը խոզերին բաժին հանել։

Արգո, ոստիկանն եմ ես՝ ուղն ու ծուծով, կարգին ոստիկանը ու  ամեն կերպ ջանում եմ գտնել քեզ, թեկուզև անշնչացած։

Ի՞նչ , Արգո, հիմա ո՞վ եմ ես․ հա, մի զարմացիր, ես քեզ նման չեմ։

Արգո, Արգո, դու ամենքի մեջ ապրող վերադարձի  հույս։ Դու կարող ես անսպասելիորեն լքել մեզ՝ վերադարձի ոչ մի շող անգամ չթողնելով։ Բայց մեր մեջ ապրող երրորդ հարկի տղան միշտ քեզ հետ է  ու հավատում է, հավատում քո հեքիաթներին, քո եռահարկ հույսի գոյությանը, քո վերադարձին։

Արգո, մեր Եռահարկ հույսի տանտեր, մեր անմար հավատ,  դու կարող ես քարշ տալ քո գոյությունը մի կտոր չոր հացով ու թերմացքով և շարունակել  վստահորեն  նայել երկինք, քեզ հետ տանել քեզ հավատացողներին։

Արգո, մեր մեջ ապրող կինը միշտ հաց պիտի ունենա պահած  քեզ համար, որ  հուսը  չմեռնի, որ հույսի եռահարկ տան օճորքը չփլվի  հանկարծ․․․

Արգո, ոչինչ  չունենք պահանջելու քեզնից, ի՞նչ երեսով․ կարևորը գիտենք, որ դու կաս, ապրում ես  մեր կողքին, մեր տված չոր հացով ու հին ճաշով․ ինչ փույթ, թե դու  երբեմն լքում ես մեզ, բայց կարևորը,  որ մենք շարունակում ենք հավատալ քո վերադարձին ու գոյությանը և մեր հավատ չորահացը  դեռ պահում ենք մեզ մոտ, պահում փայփայանքով՝ սալի տեղակ չոր,  մամռած  հացն ենք նախընտրում, թեկուզ և մամռած, թեկուզ և չորացած հացը հաց է մնում՝ հույս ծնող,  հույս ամբարող, իսկ սալը, չէ,  խոզատեր, սալդ չի ուտվի առանց հացի․․․․․

Արգո, մեր հույս, մեր հոգու նկուղում դու միշտ կաս,  ու մենք միշտ քեզ համար սնունդ ունենք պահած։ Հետո ի՞նչ, որ երբեմն դուռդ փակում ես մեր առջև, երբեմն լքում  մեզ, կամ գուցե մենք ուժգին չենք բախում դուռդ, կամ երկարորեն քեզ մոռացության, սովի մատնելուց հետո  դու անզոր, ուժասպառ ես դառնում ձայնելու մեզ։

Արգո, Արգո, չլինի՞ հանկարծ դու մեզ լքես․․․ Բա մեր հույսի ձի՞ն, մեր հրեղեն ձին ինչպե՞ս մեզ տանի բերկրության արահետ, որ թևածենք կապանքներից ազատ․․․

Արգո, երբեմն կորցնում ենք քո հասցեն ու մնում շվարած, բայց երրորդ հարկի տղան շարունակում է, շարունակում հավատալ  քեզ, հավատալ, որ կաս, որ դու ճոխացնում, ոսկեզօծում  ես քո եռահարկ տունը,  իսկ ահա «ամենանգետ» մոլորյալ  ոստիկանը խաղատներում է փնտրում քեզ, ուր դու երբևէ ոտք չես դրել, փնտրում է քո դիակը․ ծիծաղելի է՝ քո դիակը․․․ Արգո, մեր հույսի տուն, ոչ մի խուզարկու աչք չի կարող  գտնել քեզ, երբևէ  չի կարող քեզ մեռած տեսնել։

Արգո, ինչքան քիչ բան է պետք քեզ լինելու համար և ապրեցնելու համար, մեր մշտանորոգ հույս։

Իմ մանուկ Արգամ, դու իմ վերադարձի հույսն ես՝ կապույտի մեջ սավառնող։ Ինչպե՞ս կարող եմ ապրել առանց քեզ այս փոքրիկ երկրում։

Mariam Hovhannisyan.Nor kyanq

Մենք ենք ու մեր մանկությունը

Գիտեք, զարմանում եմ, թե էս երեխեքը ինչ մանկություն են հիշելու։

Այփադով տորթ սարքելը, տիկնիկներին հագցնել-հանելը, թե գնդակ խաղալը։
Հիշում եմ, երբ փոքր էի, ինձ համար տորթ սարքելը հողին մի բաժակ ջուր ավելացնելն էր, իսկ լավագույն դեպքում մի երկու ծաղկով վրան ձևավորելը։
Տիկնիկներս… Ինչքան էի դողում ամեն տիկնիկի, իր շորի, իր հետ կապ ունեցող ցանկացած իրի վրա: Իրենք իմն էին, ուրեմն ես պատասխանատու էի իրենց համար։
Ես այն մանկությունն եմ ունեցել, որում ես նորմալ զուգագուլպա` ռետուզ, չեմ ունեցել, որովհետև ատել եմ իրեն։ Ու իր վրա ցանկացած փոքր բացվածքը կհանդիսանար իր վերջը։ Իմ կյանքի միակ ռետուզը եղել է նապաստակի ականջներով ռետուզը: Էսօրվա պես հիշում եմ մամայիս հորաքույրը Մոսկվայից էր բերել։ Էդ իմ միակ ռետուզն էր, որի վախճանը ես չտվեցի, ու ավելին, ինձ մոտ դժվար ժամանակներ սկսվեցին իրենից հետո։ Ես միշտ զարմանում էի, թե իմ տարիքի երեխեքը ինչ էին գտնում իրենց կարմիր- վարդագույն ծաղիկներով ռետուզների մեջ, ու ես վերջապես ունեցել էի իմ կյանքի մոխրագույն նապաստակով ռետուզը։ Գիտեք, ամեն մարդ իր մանկությունում ունեցել է իր բաժին նապաստակով ռետուզը։
Մանկություն, որտեղ պապս դեռ կար։ Որտեղ պապենց տան առավոտները լավագույներն էին, որովհետև պապս ժամերով հետս խաղում էր։ Ես իր պապն էի, ինքը` իմ թոռը, բայց երբեք ինձ մոտ չէր ստացվում հասնել պապիս «գերպապական» հմտություններին, որովհետև դրանք անզուգական էին, որովհետև ինքը կախարդական էր: Պապս մանկությանս լավագույն էջերի վերնագրեր դնողն էր, ինքը գունավորել, երանգներ է տվել մանկությանս։ Ինքը մանկությանս վառ գույնն էր ու գույնն է։
Մանկություն, որում մենք երեխա էինք ու մեր բակի, փողոցների ամեն մի քարի մեջ մենք կայինք, մենք խաղում էինք անխնա, առանց մի վայրկյան մտածելու, որ տանը համակարգիչ կա, «վայֆայ» կա, կամ չգիտեմ` ինչ գրող ու սև ցավ կա։ Մենք խաղում էինք մինչև կռվելը, իրար վրա քար շպրտելը ու առաջին լացը։
Մենք էինք մեր մանկությունը։ Մանկություն, որում ես մանուկ էի։ Մանկություն, որում պապս կար։