Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Ամառ։ Բնության պարգևած հրաշալիքներից ամենաակտիվ, ուրախ, խայտաբղետ եղանակը։ Ո՞ր եղանակը կարող է լինել ինձ համար ավելի հարազատ, քան ամառը, բնականաբար չկա այդպիսին։ Ամռան ամիսներին կարծես նոր շունչ եմ առնում և կրկին ծնվում։ Տարօրինակ կերպով ակտիվանում եմ։ Երևի պաճառն այն է, որ ծնվել եմ հունիս ամսին։ Բայց ես լիարժեք ուրախ չեմ լինի, եթե ինձ շրջապատող մարդկանցից մեկը տխուր լինի, կփորձեմ իմ դրական էներգիան փոխանցել նրան և նույնպես ուրախացնել։ Կարելի է ասել այդ երեք ամիսների ընթացքում ազատ եմ լինելու ընդամենը մեկ ամիս, այդ մեկ ամսվա ընթացքում դիմավորելու եմ իմ մանկության ընկերներին, որոնք, ցավոք սրտի, ինձանից հեռու են, բնակվում են Ռուսաստանում։ Զբաղվելու եմ սպորտով, և իհարկե, ֆիլմերի միջոցով ձեզ եմ ներկայացնելու մեր և ձեր շրջապատում  կատարվող թե՛ երևույթները, թե՛ իրադարձությունները։ Բոլորին մաղթում եմ ուրախ ամառային հանգիստ։

Վահե Սուքիասյան

Ամառը իմ ամենասիրած եղանակն է, և ինձ թվում է՝ ոչ միայն ես, այլև գրեթե բոլոր մարդիկ են սիրում այն (դե իհարկե, ո՞վ չի սիրում հանգստանալ, շատ արև և ազատ ժամանց): Այս ամառ՝ քննություններս ավարտելուց հետո, կգնամ Երևան՝ տատիկիս տուն՝ քույրիկիս և ընկերներիս մոտ: Մենք պատրաստվում ենք լողի գնալ, լավ ժամանակ անցկացնել, շատ ենք ուզում ինչ-որ աշխատանք գտնել: Չեմ կարող ասել՝ երկրից դուրս կգնամ թե ոչ, բայց կարծում եմ՝ եթե նույնիսկ չգնամ, ես իմ առօրյան կկարողանամ հետաքրքիր կազմակերպել: Ես արդեն կազմել եմ ցուցակ, թե ինչ գրքեր եմ կարդալու: Իսկ ամենակարևորը, ես կատարելու եմ իմ առաջադրանքները, որոնք ստանալու եմ «Մանանա» կենտրոնի կողմից: Ես պատրաստվում եմ իմ ողջ ստեղծագործ ուժը ներդնել լավ սցենար գրելու  և նկարահանումներ կատարելու մեջ:

Լիլի Նալբանդյան

Լուսանկարը՝ Արշակ Խուդավերդյանի

-Ի՞նչ ես անելու ամառը:

-Վա՜յ, Իտալիա եմ գնալու

-Ճի՞շտ, երանի քեզ:

Սու՛տ, ինչ Իտալիա: Երբ իմ հասակակիցներին էս հարցն եք տալիս, բացի ճիշտ պատասխանից ինչ խելահեղ ու անհավանական բան ասես կասեն, արձակուրդներից վերադառնալիս էլ Photoshop–ով էնպիսի նկարներ կսարքեն, որ իսկականից կհավատաս, թե Իտալիայում է եղել, Միլանի ու Յուվենթուսի խաղն էլ Սան Սիրոյում  դիտել է: Էլ ո՞վ դիմանա՜… Չէ՛, էս տարի ես Իտալիա չեմ գնա: Իմ հիշելով երկու տարի առաջ եղել եմ, անցյալ տարի էլ Իսպանիայում էի, է՛հ, դե՛հ, կռահե՛ք՝ Եվրոպայի ամենալավ երկրներում եղած աղջիկը էս տարի հո Ավստրալիայից պակաս տեղ չի՞ գնալու…

Լեյլի Թադևոսյան

Շատ բաներ կան, որ ցանկանում եմ հասցնել ամռան ընթացքում: Նախ շատ եմ ուզում գնալ ինչ-որ ծովափնյա վայր, վայելել ծովը, արևը, կտրվել աոօրյա կյանքից: Պլանավորել եմ կարդալ շատ-շատ գրքեր, ունեմ կազմած ցուցակ և ուզում եմ կարդալ բոլորը: Գրքերից բացի ունեմ նաև ֆիլմերի մեծ ցուցակ, ուզում եմ նայել այդ ֆիլմերը, ուսումնասիրել դերասանական խաղը, ռեժիսորների և մնացած անձնակազմի կատարած աշխատանքը: Ցանկանում եմ կարդալ այս աշխարհի բոլոր գրքերը և նայել բոլոր ֆիլմերը, չնայած երևի ամբողջ կյանքս էլ չբավականացնի ցանկությունս կատարելու համար: Ամեն առավոտ վազելու եմ, ճիշտ է, ամեն անգամ նույնն եմ ասում ու չեմ վազում, բայց այս ամառ անպայման զբաղվելու եմ սպորտով: Շատ ժամանակ եմ անցկացնելու ընկերներիս հետ, քանի որ դասերի պատճառով նորմալ չէինք կարողանում շփվել: Ուզում եմ, որ այս երեք ամիսները իզուր չանցնեն, այլ ամեն օրը ունենա իր կարևորությունը: Ցանկանում եմ այցելել Հայաստանի բոլոր տեսարժան վայրերը, ուսումնասիրել դրանք, և ինձ թվում է, դա էլ կանեմ: Անհամբեր սպասում եմ, թե երբ է վերջապես գալու ամառը, որպեսզի լիովին ազատ լինեմ և անեմ այն, ինչ պլանավորել եմ:

Արմենուհի Ունուսյան

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Այս ամառ որոշել եմ ինձ նվիրել ուսմանը: Այս ամառն արդեն պլանավորել եմ: Վերջնականապես հրաժարվելու եմ սոցիալական ցանցերից, քանի որ ամբողջ օրն անցկացնում եմ համակարգչի առջև նստած: Ամեն օր առավոտյան վազելու եմ: Ցերեկը գիրք եմ կարդալու,ֆիլմ եմ դիտելու և երգեր եմ լսելու: Տարօրինակ զգացողություն է իմ մոտ առաջացել, քանի որ ցանկանում եմ սովորել, սովորել ու էլի սովորել: Ուզում եմ, որքան հնարավոր է շատ բան իմանալ: Եվ քանի որ շատ եմ սիրում գրքեր կարդալ, ուստի որոշել եմ որքան հնարավոր է շատ գրքեր ընթերցել այս երեք ամիսների ընթացքում: Որոշել եմ դառնալ ռեժիսոր, բայց ժամանակ չունենալու պատճառով չեմ հասցնում շատ ֆիլմեր դիտել: Այդ բացը կրկին լրացնելու եմ ամռանը: Ինչ վերաբերվում է երաժշտությանը, ապա պետք է ասեմ, որ այն ինձ համար լրիվ ուրիշ աշխարհ է: Ամռանը ծանոթանալու եմ նոր խմբերի և ժանրերի հետ: Հաճախելու եմ նաև անգլերենի դասընթացների: Իսկ մնացած ազատ ժամանակն էլ անցկացնելու եմ ընկերներիս հետ:

Ռիմա Պետրոսյան

Լուսանկարը՝ Արփինե Աղավելյանի

Ես շատ եմ սիրում գրքեր կարդալ, հատկապես նախընտրում եմ ֆենթեզի ժանրը: Եվ ինձ թվում էր, թե իմ հասակակիցներից բոլորին էլ հետաքրքրում են գրքերը, ուղղակի ամեն մեկն ունի իր նախընտրած ժանրը, հեղինակը, գիրքը: Բայց արի ու տես…. Որ գիրքը կարող է այլ գործառույթ էլ ունենալ:

Դասերից  հետո ես  միշտ այցելում եմ իմ դպրոցի մոտ գտնվող գրախանութը ու ինձ համար գրքեր ընտրում, անչափ հետաքրքիր քննարկումներ ունենում գրքերի և հեղինակների մասին` ինձ հետ արդեն ընկերացած վաճառողների հետ: Ամենահետաքրքիրը գրքի ընտրության պահն է, երբ շրջում ես սրահով, ուր ամենուրեք գրքեր են` զանազան գեղեցիկ կազմերով և թղթի բույրով:   Յուրաքանչյուր գիրք ընկալում ես որպես մի առանձին աշխարհ, որը սպասում է իր ընթերցողին: Այս վիճակը, իհարկե, կհասկանա նա, ով մտնում է գրախանութ և իր ձեռքն է վերցնում գիրքը և սկսում ճանաչել այդ անծանոթին, որը շատ շուտով կարող է դառնալ իր  ընկերը, խորհրդատուն և սփոփողը…

Մի օր, այդ խանութում ես, կանգնած գրքերի բազմազանության մեջ, ուսումնասիրում էի դրանք, երբ հանկարծ մի տղա եկավ և շփոթված հայացքով նայելով գրքերի բազմազանությանը` դիմեց վաճառողին.

-Ախպերս, ինձ մի հատ սիրուն գիրք տուր:

Վաճառողը զարմացած հարցրեց.

-Սիրուն գի՞րք , իսկ կարո՞ղ եք գոնե ինչ-որ հեղինակի անուն ասել:

-Աաաաա¯, ի՞նչ հեղինակ, ախպե´ր ջան, ես տենց բաներից հեռու մարդ եմ, կարևորը սիրուն մի բան տուր:

Վաճառողը շփոթվեց և առաջարկեց մի գիրք, որը սիրո մասին էր, և այդ գրքի շապիկի վրա սիրահար զույգ էր նկարված,  որոնք համբուրվում էին: Տղան երկար նայելով գրքի շապիկին ասաց.

-Ախպերս, էս ի՞նչ էս տվել, ընկերուհուս ծնունդն ա, ամոթա սենց բան տանեմ, ի՞նչ կմտածի:

Վաճառողը հետ վերցրեց այդ գիրքը և տվեց մեկ ուրիշը, որի շապիկը իսկապես շատ գեղեցիկ էր, չեմ էլ հիշում ինչ գիրք էր, միայն շապիկը հասցրեցի նկատել:  Տղան, գոհ իր գնումից, վճարեց և շտապ  խանութից դուրս եկավ:

Հաջորդ օրը`դպրոցում, պատահաբար լսեցի  մեր դասարանի  տղաների խոսակցությունը: Մեկը գիրքը կարդում էր, իսկ մյուսը նայում էր ընկերոջը և հանկարծ դժգոհ տոնայնությամբ ասաց.

-Այ մարդ, գիրք  ինչի՞ ես կարդում, ինչի՞դ է պետք:

-Հա էլի, գիդես շատ էլ պե՞տքս է,- պատասխանեց երկրորդը,- գիրք եմ կարդում, որ կարողանամ աղջիկ կպցնեմ, հիմա թազա մոդայա, աղջիկները սկսել են գիրք կարդալ:

Ես հազիվ զսպեցի ծիծաղս, բայց հետո հասկացա, որ առաջին հայացքից զվարճալի այս միջադեպը, իրականում շատ ցավալի է, և ինձ շատ է տխրեցնում:

Ինձ տխրեցնում է այս փաստը, քանի որ գրքերը մեր հասարակության մեջ այնպես անտեսված են, որ մարդիկ չեն էլ փորձում կարդալ,  կամ էլ կարդում են, ինչպես  իմ դասարանցին էր կարդում, որովհետև աղջիկ պետք է կպցնել, իսկ աղջիկների մոտ էլ «մոդա» է,  կամ էլ գալով գրախանութ պահանջում են «սիրուն» գիրք և հպարտորեն ասում,  որ իրենք գրքերից հեռու են: Իհարկե, կան նաև իսկապես գիրքը գնահատող մարդիկ, բայց ցավոք ճնշող մեծամասնությունը նրանք չեն:

Չեմ կարող հասկանալ այդպիսի մարդկանց. չէ որ գիրքը դա մի առանձին աշխարհ է, որը պարուրում է քեզ ընթերցանության ժամանակ, տալիս է քեզ փորձ, գիտելիք, հաճելի զգացումներ, կյանքը հասկանալու  իսկական իմաստնություն:

Գրքեր կարդալը նպաստում է սեփական կարծիքի ձևավորմանը, աշխարհայացքի ձևավորմանը,  կարդացող մարդը ապրում է հազար կյանք, իսկ մարդը, ով  երբեք չի կարդում, ապրում է ընդամենը մեկը: Եվ դեռ պարզ չէ, թե ինչպես է ապրում, կամ ինչու է ապրում…

Լուսանկարը` Վահե Սուքիասյանի

Ես ծնվել և մեծացել եմ Գյումրիում, բայց մեկ տարի է, ինչ ապրում եմ Երևանում: Անշուշտ, երբ ինձ հարց են տալիս, թե որն է իմ բնակավայրը, ես միանշանակ պատասխանում եմ ` Գյումրին: Ինչքան ավելի շատ եմ մեծանում, այդքան ավելի շատ եմ սկսում հասկանալ քաղաքիս յուրօրինակությունը և ուզում եմ ձեզ նույնպես պատմել Գյումրիի առանձնահատկությունների մասին:

Այնտեղ ամեն ինչ այլ է. մարդիկ անկեղծ են, ջերմ, միմյանց նկատմամբ հոգատար, չմոռանանք նաև հումորի բարձր զգացումի մասին:

Ի դեպ, անկեղծության մասին. եթե ձեզ թվում է, որ ես չափազանցում եմ և հնարավոր չէ մինչև վերջ անկեղծ լինել, սխալվում եք: Շատ հաճախ,  անկեղծությունը, որը հենց ճշմարտությունն է, կարող է վիրավորել դիմացինին: Եվ պատկերացրեք, հենց դա է գյումրեցիների   առանձնահատկություններից մեկը: Ասել է թե, որքան էլ  ուզում է ճշմարտությունը տհաճ լինի քեզ համար, գյումրեցին քեզ այն անպայման կասի: Որպեսզի համոզվեք, որ չեմ չափազանցում, մի դեպք պատմեմ ձեզ,   որը պատահել է ինձ հետ:

Ուրեմն, ես ունեի ռետինե ճտքակոշիկներ, որոնք հագնում էի անձրևի ժամանակ: Մի անգամ այդ ճտքակոշիկներով գնացի դպրոց:  Երբ դասերս ավարտվեցին և գնում էի տուն, փողոցում մի պապիկ մոտեցավ. սկզբում նայեց ճտքակոշիկներիս, հետո  ինձ ու ասաց.

-Բալա’ ջան, էս ի՞նչ ես հագե, նորմալ բան չկա՞ր հագնեիր: Մատղաշ էրեխա էս, էս կալոշները քեզի ինչ սազական բան է:

Ես, իհարկե, չպատասխանեցի, ժպտացի և շարունակեցի ճանապարհս: Խնդրեմ էս էլ ապացույցը:

Բայց կա ևս մի յուրօրինակություն, որի մասին ուզում եմ պատմել:

Մենք` գյումրեցիներս, եթե ուզում ենք հյուր գնալ` հարևանի, բարեկամի, ընկերոջ կամ հարազատի տուն, ոչ զանգում ենք, ոչ էլ զգուշացնում մեր գալուստի մասին: Իհարկե, ձեզ թվում է, որ դա քաղաքավարի չէ: Պետք է անպայման զգուշացնել, մարդկանց անհարմար դրության մեջ չդնել: Դուք իհարկե նման երևույթին կտաք բացասական գնահատական: Բայց շտապեմ ասել, որ ո’չ : Դա ցույց է տալիս, թե ինչքան հարազատորեն են իրար  վերաբերվում մարդիկ, և եթե ուզում են այցելել ընկերոջը, գնում են հյուր` համոզված լինելով, որ ցանկացած պահի  նա գրկաբաց կընդունի քեզ:  Հավատացնում եմ, որ դա այդպես է: Իսկ  ծննդյան   տարեդարձին ընդհանրապես  ոչ մի բարեկամի կամ ընկերոջ չեն զանգահարում և հրավիրում, որովհետև համոզված են, որ այդ մարդկանց քո հատուկ հրավերը ամենևին էլ պետք չէ: Նրանք հաստատ կհիշեն և կգան քեզ շնորհավորելու:

Բայց ես ամենաշատը հպարտանում եմ նրանով, որ մենք  շատ համախմբված ենք և իրար երբեք չենք լքի դժվար պահին. կարևոր չէ` ծանոթ ենք, թե անծանոթ, եթե միայն գիտենք, որ դիմացինը գյումրեցի է, ապա դա հերիք է նրան աջակցելու և ջերմ վերաբերվելու համար:

Ընդհանուր առմամբ, մեզ մի քանի խոսքով կարելի է բնութագրել այսպես. մենք հեռու ենք գլոբալիզացիայից. մեզ համար կարևոր են` մեր անկեղծ, հարազատ, վստահության վրա հիմնված հարաբերությունները, որոնք եկել են դարերի խորքից,   և այս նոր ժամանակակից անտարբեր հարաբերությունները մեզ համար անընդունելի են և չեն համապատասխանում մեր բնույթին:  Մի խոսքով, մենք` համով-հոտով, յոլով-ղայդով ժողովուրդ ենք: