Քսանմեկերորդ դար՝ ազատության, ինքնուրույնության ու պայքարի ժամանակաշրջան։
Ու՞ր է տանելու մեզ այս ազատամտությունը: Մենք տարբերո՞ւմ ենք արդյոք ազատությունը ամենաթողությունից… Գուցե կան մարդիկ ովքեր` այո, բայց մարդկանց մի ստվար խումբ շփոթում է այս հասկացություններն ու բարդացնում իր և իր շրջապատի կյանքը։ Սա ինձ վախեցնում է։
Այս թեման ինձ սկսեց անհանգստացնել վերջերս, երբ հասակակիցներիս ու ինձնից փոքր երեխաների շրջանում սկսեցի նկատել մի երևույթ։ Բոլորը միաբերան ասում են, թե իրենք ազատ են և կարող են անել այն, ինչ ուզում են։
Մեր դասարանի շատ աշակերտուհիներ սկսեցին վիճել այն ուսուցիչների հետ, ովքեր «կհամարձակվեին» ինչ-որ կերպ նկատողություն անել իրենց՝ իրենց հագուկապի, սանրվածքի, և որ ամենակարևորն է, սովորելու վերաբերյալ։ Դասընկերուհիս գանգատվեց, թե ինչպես կուզի, այնպես էլ կգա դպրոց: Կուզի` մազերը արձակած կգա, կուզի` հավաքած, և դա ոչ մեկի խնդիրն էլ չէ: «Իրենց համար կարևորը պիտի գիտելիքներս լինեն և ոչ թե իմ արտաքինը»։
Ինչ որ տեղ ընդունեցի, հասկացա, բայց արդյո՞ք սա միշտ ճիշտ է։ Չէ՞ որ դու եկել ես դպրոց, նստած ես աշակերտական նստարանին և ունես որոշակի պարտականություններ, որոնց մասին մենք հաճախ մոռանում ենք: Ավելի ճիշտ, չենք ուզում հիշել, որովհետև դա մեզ ինչ որ չափով սահմանափակում է: Այլ հարց են մեր իրավունքները. մենք դրանք անգիր գիտենք: Չնայած, որոշներն իսկապես չգիտեն, պարզապես իրենց ցանկացածը ներկայացնում են որպես իրավունք ու սկսում պաշտպանել այն։
Հնարավոր է` գտնվեն այնպիսի «ազատամիտները», ովքեր կքարկոծեն ինձ գրածներիս համար, բայց ես շարժվել եմ հենց ձեր սկզբունքով՝ ամեն ոք ունի իր ուրույն մտածելակեպը։