Դեռ նոյեմբեր ամիսն է, բայց ձմեռը արդեն հյուր է եկել մեզ: Այն զգացնել տվեց իր գալուստը դեռ հոկտեմբեր ամսվա կեսերից: Ձյունը եկավ, նորից հալվեց ու նորից արևը իր կենսաժպիտ շողերով ողջունեց մեզ: Գյուղացիները դեռ չէին վերջացրել ձմռանը պատրաստվելու աշխատանքները, ուստի բոլորը նորից անցան աշխատանքի, քանի աշունը մի նոր անակնկալ չէր մատուցել: 

Ամբողջ օրը լսվում է «դրուժբայի» ձայնն, ու ամեն անգամ այդ ձայնը լսելիս հասկանում եմ, որ ձմեռը մոտենում է: Գյուղացիները իրենց փայտն են կտրում, որ ձմռանը կարողանան ջեռուցել իրենց տները: Մի կողմից էլ` կացնի ձայնն է լսվում, որը սկսում է իր գործը կատարել «դրուժբայից» հետո:

Այնուհետև սկսում են փայտերը դասավորել: Սկսվում է նաև ձմռան պաշար հավաքելու գործընթացը: Երբ տատիկս ինձ ասում է.

-Սոնա’, մի քինա էն ճղոպուրի տակը վհաքի,- ես հասկանում եմ, որ արդեն հոկտեմբեր է: Հոկտեմբեր ամսվա գլխավոր ընդեղենը դա ճղոպուրն է`ընկույզը: Շատ հեշտ կարելի է գուշակել, թե երբ է ընկույզի սեզոնը: Երբ մեծ ու փոքրի ձեռքերը ամբողջովին սևացել են, ուրեմն սեզոնը սկսված է:

Ընկույզը բերում ենք տուն, մաքրում, ապա դնում արևի տակ, որ չորանա, քանի որ սկզբում այն թաց է լինում: Այնուհետև տատիկս անցնում է ընկույզը կոտրելու և միջուկը մաքրելու գործին.

-Էս մաքրածս լրցրեք մի տոպրակի մեջին, տիրեք մի տեղ, վեր ղարկեմ Սեյրանիս, հեսա մի տոպրակ էլ մաքրեմ, էտ ալ կղարկենք Սվետիս:

-Տատ, անընդհատ մաքրում ես, աչքերդ չի՞ ցավում:

-Բալա, հինչ անեմ ցավըմա, բա խոխորցս մհար չմաքրե՞մ:

Ու առավոտից երեկո տատիկս այդ գործով է զբաղված:

Ընկույզից սուջուխ էլ ենք պատրաստում, որը Նոր տարվա «չարազի» սեղանի գլխավոր զարդն է: Սուջուխ պատրաստելու համար ընկույզները շարում են թելերի վրա, այնուհետև պատրաստում են թանձր զանգված, որտեղ օգտագործվում են ալյուր, դոշաբ, շաքարավազ, ջուր, մեխակ և դարչին: Ընկույզով շարված թելերը մտցնում են այդ թանձր զանգվածի մեջ, այնուհետև կախում են, որ չորանա: Չորանալուց հետո ստացվում է սուջուխը: Սիրում եմ տատիկիս ու մայրիկիս հետ սուջուխ պատրաստել:

Այսօր մայրիկիս հետ որոշեցինք գինի պատրաստել ձմռան համար: Դե իհարկե, մեր այգու համեղ խաղողից: Սկսեցինք խաղողը մաքրել, լվանալ, այնուհետև ճզմել, որ հյութը դուրս գա: Այդ ամենից հետո խաղողահյութը դրեցինք, որ թթվի ու դառնա գինի: Ամեն հոկտեմբերի գինի ենք պատրաստում, ու ամեն անգամ այդ գինին խմելիս եղբայրս ասում է.

-Մամ, էս գինի՞ ա: Ոնց որ սոկ լինի:

Բայց դե գինի է, ուղղակի ինչպես հայրիկս է ասում, «գրադուսը քիչ ա»: Այս տարի էլ կպարծենամ, որ գինին ես եմ պատրաստել…

Այս պարզ թվացող, բայց միևնույն ժամանակ, բարդ աշխատանքները գյուղացու առօրյայի անբաժանելի մասն են կազմում: Գյուղացին իր արդար աշխատանքով է ապրում` իր մի կտոր վաստակած հացը ուրիշների հետ կիսելով: Իսկ գյուղական աշխատանքները շատ հաճելի են ու հետաքրքիր: Եթե հետաքրքրեց ուրեմն այցելեք մեզ: Հասցե` Սյունիքի մարզ, դրախտային Դարբաս: