Վերնագրին ինչպիսի՞ կետադրական նշան դնեմ՝ հարցակա՞ն, թե՞ շեշտ, չեմ կարողանում կողմնորոշվել: Ընկերուհուս հետ խոսակցությունից հետո ինձ համար պարզ դարձավ, որ դպրոցներ կան, որտեղ ռուսաց լեզվի ուսուցումը այդքան էլ լավ հիմքերի վրա չէ, և դա ոչ միայն աշակերտների, այլ նաև ուսուցչի մեղավորությունն է: Ընկերուհիս մեր զրույցում պատմեց.
-Ես ռուսերեն ինչ գիտեմ՝ ֆիլմերից, համակարգչից և երգերից եմ սովորել, այսինքն՝ մի քանի բառ:
Մարիամը նաև պատմեց, որ ռուսաց լեզվից թելադրություն գրելիս ուսուցիչը գրքից տեքստ է տալիս, որ արտագրեն, բայց վերևում պարտադիր պետք է գրվի «Диктант»: Ես ապշած էի. ինչպե՞ս է հնարավոր այդպես վարվել և հետո մեղադրել աշակերտներին, որ ռուսերեն չգիտեն: Եվ գնալով ավելի ու ավելի շատ մարդկանց հետ եմ գործ ունենում, ովքեր ոչ թե ռուսերեն վատ են խոսում, այլ ընդհանրապես ռուսերեն չգտեն: Ընդ որում, որքան ավելի երիտասարդ է դիմացինս, այնքան ավելի քիչ հավանական է, որ նա ռուսերեն խոսել գիտի: Ակամա հիշեցի մի այսպիսի խոսք՝ անգլերեն չիմանալը վատ է, ռուսերեն չիմանալը՝ ամոթ: Իրոք, ինչպես կարելի է այդքան անտարբեր լինել մի լեզվի հանդեպ, որին դեռևս քսան տարի առաջ տիրապետում էր երկրի բնակչության իննսունհինգ տոկոսը: Մինչ օրս էլ բացի ռուսական ալիքներով հեռարձակված հաղորդումներից և ֆիլմերից՝ նաև հայկական որոշ ալիքներով հեռարձակվող ֆիլմերը ռուսերեն լեզվով են: Ըստ ծնողներիս պատմածի՝ անգլերենի, ռուսերենի իմացությունը նույնիսկ այն ժամանակ համարվել էր հասարակ և բնական մի բան: Իսկ այսօր «հին» մասնագետները աստիճանաբար թողնում են դպրոցը, բայց ոչ ոք առանձնապես չի էլ մտածում նրանց փոխարինելու մասին: Արդյունքում մենք այսօր ունենք այն, ինչ մի ժամանակ չի եղել՝ աշակերտների խիստ բարձր տոկոս, որը չի տիրապետում կամ շատ վատ է տիրապետում ռուսաց լեզվին, իսկ ռուսական դասական գրականության մասին անգամ խոսելն իմաստ չունի: Շատ ցավալի եմ համարում այս երևույթը, ու մեծ բացթողում եմ համարում այն հանգամանքը, որ այսօր մենք՝ աշակերտներս, չենք օգտագործում գոնե ռուսերեն սովորելու այն լայն հնարավորությունները, որոնք ընձեռում են մեր տեխնոլոգիական դարաշրջանի բարիքները` հեռուստատեսությունն ու համակարգիչը: Ըստ ընկերուհուս՝ Մարիամի պատմածի, իրենց մյուս օտար լեզվի ուսուցչի կարծիքը հետևյալն է. «Մեր ժամանակ ուրիշ էր, մենք այն ժամանակ շատ էինք գնում տարբեր երկրներ, և բոլորը սովորում էին ռուսերեն։ Իսկ այսօր երեխաները գրեթե երկրից դուրս չեն գալիս, իսկ եթե անգամ դուրս են գալիս, անգլերենը նրանց ավելի շատ է պետք գալիս: Մենք փորձում ենք այդ սերն արթնացնել նրանց մեջ՝ լեզվի և գրականության, ընթերցանության հանդեպ։ Ուզում ենք, որ աշակերտները հասկանան, որ ինչ-որ բանի հասնելու համար նրանց նաև ռուսերենն է անհրաժեշտ։ Մեր ներկա քաղաքական դրությունն էլ է հուշում, որ ռուսերենը դեռ շատ է պետք գալու: Այսօրվա աշակերտներն անգամ հայերեն գրագետ չեն խոսում, ուր մնաց՝ ռուսերեն խոսեն»:
Ես ճանաչում եմ նաև մեկ այլ աշակերտուհու մեր դպրոցից: Աննան անգլերեն, ֆրանսերեն, ռուսերեն լեզուներից բացի ուսումասիրում է նաև կորեերենը, որը, կարծես սերնդի հիվանդությունն է դարձել: Դժվար գտնենք նմանատիպ մարդկանց, ովքեր երեք լեզվի տիրապետելուց բացի՝ համակարգչի միջոցով փորձում են սովորել նաև կորեերեն: Այս ամենը ողջունելի է դառնում հասարակության կողմից, երբ բացի ինքնուրույն լեզու սովորելուց՝ նա ցանկանում է նաև ուսումը շարունակել Կորեայում: Հրաշալի է, որ այսպիսի մարդիկ կան մեր շրջապատում, ովքեր անընդհատ ձգտում են նոր լեզու սովորել: Չէ՞ որ իզուր չեն ասում, որ որքան լեզու գիտես, այդքան մարդ ես: