Մեր կողմերում բնությունը հարուստ է, հարուստ է և՛ բուսական, և՛ կենդանական աշխարհը։ Հարուստ կենդանական աշխարհը նպաստել է որսորդության զարգացմանը։ Եղնիկի որսը քառասուն-հիսուն տարի առաջ ամենատարածված ու սիրված որսատեսակն էր։ Եղնիկի որսը հիմնականում կազմակերպվում էր մի խումբ որսորդների կողմից։ Մի մասը «սուրագ» էր անում՝ աղմուկ-աղաղակով կենդանուն վախեցնում, իսկ մյուս մասը նստում էր հատուկ նշանակետերում՝ եղնիկների հավանական փախուստի ուղիները հսկելու նպատակով։

Մի ձմռան օր նստած ենք մեր դասընկերոջ տանը։ Վառարանի շուրջ նրա որսորդ պապը՝ ուստա Գառնիկը, հիշել է երիտասարդ օրերը։ Վառարանի նման շիկացած տարբեր պատմություններ է անում, երդվում, համոզում, պահանջում, որ հավատանք։ Եվ ահա, սկսում է իր ընկեր Վանիկի արջ նստելու անհավանական, բայց ամենաիրական պատմությունը։

-Էրեխե՛ք ջեն, ուշ աշունք էր։ Կխտարն աշունքը ջան ա անում, ֆորթերը կաթիցը կտրվում են, կովերը դեռ ծանդրած չեն ըլում։ Մեմեն օքմին կա, գարունքն էլ ա ֆորսի գնում… Չի՛ կարելի, ամո՛թ ա, հա՛րամ ա,- ինքն իրեն բարկանում է ծեր որսորդը։ Մի փոքր ընդմիջում է տալիս, մտքերն ի մի բերում, ու շարունակում։ -Հա, էրեխե՛ք ջեն, ուշ աշունք էր, տղերանցով հվաքվեցինք, ասինք՝ էքուց գնանք կխտարի, Միչի Քնթումը լավ խրչոն են տեհել։ Ռավոդը վի կացանք ու մի օխտն-ութ ֆոքով պոկվեցի՜նք։ Էրեխե՛ք ջեն, լիսը բաց ըլելու հետ մերատանձը՝ լիքը, մոշը՝ լիքը, մոռը՝ լիքը, ղանձիլը՝ բոլ, ծառերի կեսը տկլորվել ա, տերևը գեդինը փագել։ Մեր հնգեր Վանիկը թե բա՝ հըմ, եման կաղնատարի ա, կխտարնին հմի չղացել են, մեզ են ճամփա պըհում։ Ու մի երջանիկ դեմքով սկսեց դիմաց դոշերին մտիկ անելը։ Է՜, Վանիկ-Վանիկ, էլ ասում չի, որ կերը մենակ կխտարի հմար չի բնութինը շաղ տվել… Դուզն ասած,- մեղավոր տոնով չարաճճի քմծիծաղ տվեց աշխուժացած ծերուկը,- մնիս մտքովն էլ ա անց չկացավ, որ ուրիշ զադ կարա ռաստ գա, ուշք ու միտքներուս կխտարն ա։

Մի էրկու ղոչաղ տղի հետ Վանիկս էլ գնաց սուրագի։ Մենք էլ մեր տեղերումը նստոտած ենք, արդեն լսում ենք տղերանց սուրագի ձեները։ Իմ տեղն էլ հենց ա, որ Վանկի գալը տենում եմ։ Վանիկս էկա՜վ էկա՜վ, հասավ մի խի՜տ մոշուտի։ Մոշուտ ա, քիչ ա՝ հեվարա մերատանձին էլ միջին աճած։ Էդ էլ արջի ամենասիրած ուտելիքն ա, էրեխե՛ք ջեն։ Էն եմ լսում՝ Վանիկը գոռում ա՝ հայ-հա՜յ, հայ-հա՜յ, վա՜յ, մամա՛ ջեն։ Գոռալու հետ բոյովացավ ու թարս ե՛դ ա գնում։ Տե՛ր Աստոծ, էս ինչ բան ա, հրաշք ա, սատանա ա, ֆոկուզ ա, էս ի՞նչ ա։ Ինչ ա՞, արջ ա, ա՛րջ։ Հարամ անդերը Վանիկի ձենից հուշտ ա էլել, մոշուտից դուս թռել, ու մեր հնգորը սարքել Քաջ Նազարը. թարս նստացրել ա, տանո՜ւմ ա։ Խատատ պատրոնս փոխեցի, արջի գուլլա դրի, ասի՝ շանսատակ անեմ գազանին, ա բա Վանի՞կը, ի՞նչ անեմ, ո՞ւմ քոմակ կանչեմ, տղերքն ավելի հեռու են նստած։ Մին էլ բախտ-ղսմաթ՝ արջը Վանիկին տարավ ու մեջքը մի ծառի դեմ արավ, ոնց որ ասե՝ հերիք ա ինձ քշես, գնա քու գորձին։ Վանիկի տակից արջը գնաց, սա մնաց ոտի վրա կանգնած, խորը շունչ քաշեց ու գոռաց. «Ա՜, էկավ, զգուշ էլեք»։ Ո՞ւր էկավ, տնաշե՛ն, թարս փախավ, գնաց։

Հին որսորդը մի կուշտ ծիծաղեց, հետո աչքերը սրբեց ու մտահոգվեց։ Վանիկը հիմա էլ, չնայած պատկառելի տարիքին, Միջի Քինթ կոչվող հանդամասում անասուն է պահում։ Երևի մտքով գնաց երիտասարդ տարիները, Վանիկի մոտ՝ Միջի Քինթը, երևի մտածում էր՝ հո գազանը հետ չի՞ եկել Վանիկի հետևից։

-Է՜հ, էրեխե՛ք ջեն, հեյ գիդի օրեր, անց կացան, գնացին, ջահելությունը լավ բան ա… Հա, էն էի ասում, արջի կորչելուց եդը տղերանցը սիգնալ տվի, թե՝ էկեք։ Էկան ու փրփրեցին, թե.

-Ա՛յ տղա, ոչ կրակոց ա էկել, ոչ էլ սպանած զադ կա, մեզ ո՞ւր եք կանչել։

Ասի.

-Վանիկի թազա գորձը գնում ենք նշենք։

-Ի՞նչ գորձ, ա՛յ տղա, ի՞նչ ես խոսում։

-Էսօրվանից մեր Վանիկը արջ քշող ա։

Վանիկս ծիծաղեց, լեզուն բաց էր էլել, պատմեց եղելութինը, որոշեցինք, որ սօր Վանկի ծնունդն ա, գնում ենք իրա դագեն ու նշենք։ Գնացինք, մի լավ բուրվակ մորթեցինք, ու միչև լիս մի լա՜վ քեֆ արինք։ Էլ ի՞նչ ֆո՜րս, ի՞նչ կխտա՜ր, ի՞նչ ֆլա՜ն, ի՞նչ ֆստա՜ն։ Հաջորդ օրն էկանք գեղն ու չիմ գիդեցան, որ էս մեր Վանիկը արջ քշող տղա ա՜։