anush hovhannisyan

Գյումրվա քաղցր բարբառով

-Բարև, Սիրուշ տատի:

-Հազար բարի, Անուշիկ ջան, տատդ ո՞ւր ա, բալես:

-Ներսն ա, գնա առաջ:

-Վա՜յ, քնել է: Ինչխ էլ հավեսով է քնել, երևի շոգից է, գիտե՞ս:

Սիրուշ տատիկը մեր հարևանուհին է և տատիկիս ընկերուհին: Նա հոգով-սրտով գյումրեցի է ու միշտ պատմում է իր քաղաքի մասին:

Ու քանի որ տատիկս հավեսով քնած էր, նա որոշեց նստել իմ կողքին, իսկ ես մտածեցի, որ սա շատ լավ հնարավորություն է նրա հետ զրուցելու համար: Միացրեցի ձայնագրիչը: Ի դեպ, նա այդպես էլ չիմացավ, որ ձայնագրում եմ:

-Ու՜ֆ, ինչխ շոգ է, չես կրնա դիմանաս, սպես էլ բա՞ն կեղնի:

-Դու էլ Գյումրի գնա, ավելի հով չի՞, քան էստեղ:

-Էհ՜, այ բալա, ո՞վ պտի ինձ տանի Լեննական:

-Ես շատ եմ սիրում Գյումրին, մի անգամ գնացել եմ:

-Հա՞, բա ե՞րբ ես եղե ընդեղ:

-Անցյալ տարի դասարանով ենք գնացել, էքսկուրսիա էր:

-Է՜, բա որ մնա՞ս, բալա ջան: Էնքան լավ տեսարժան վայրեր կան, հլը առաջ, նախքան երկրաշարժը, հրաշք տեղ էր իմ Գյումրին:

-Երկրաշարժի ժամանակ Գյումրիում ես եղե՞լ:

-Չէ, բախտս բերել է, ստեղ եմ եղել: Բայց մե չքնաղ քաղաք էր, Երևանն ի՞նչ էր օր Լեննականի դեմը… Ըդպես է եղե, բայց դե …

Ա՜խ, այդ «բայց դե»-ն , այնքան ցավով ու ափսոսանքով ասաց, հետո փորձեց վատ տրամադրությունը հեռու վանել ու սկսեց.

-Հարուստ է եղե, հարուստ ամեն ինչով. լիքը՜, ճո՜խ, ժողովուրդն էլ շատ հյուրասեր, մեր տուն, օր կմտնեիր չէ, սեղանը դարդագ չէիր տեսնի: Ամառ-ձմեռ լիքն է եղե,- ծերացած դեմքին մի փոքր ժպիտ հայտնվեց ու երկար լռեց,- անցյալ տարի ընդեղ էի, իրգնները հարսս կսեր. «Հորքուր ջան, հելի էրթանք թատրոնի մոտ քիչմ ման գանք»: Կերթայինք ընդեղ, մինչև 11-ը կնստեինք, հետո կսեր. «Հորքուր ջան, հմի հերթապահ հրեշտակները գուկան»: Կսեի` ի՞նչ հերթապահ հրեշտակ, ըդոնք ո՞վ են: Իրանց ֆոռմի վրա սպես մեծ հրեշտակի նկարը նկարած, սիրուն հաքած, ընբես էլ սիրուն տղերք էին, օր էլ չասած,- երկուսս էլ ծիծաղեցինք, չնայած ի՞նչ կա որ, տատին հավանել էր տղաներին: Ինչևէ, պատմությունը դեռ շարունակվում էր:

-Էն կողմից եկան, ընձի, օր տեսան, նստած էին չորսով: Սեցին. «Վա՜խ տատի ջան, ար՛ի, արի ստեղ` իմ տեղս նստի»: Հարսս էլ խնդալեն կսե. «Հորքուր, ինչխ լավ է, օր քեզի հետ կեղնինք, մեզի շուտ տեղ կուդան»:

-Հա՜, գյումրեցիներին ես շատ եմ սիրում, տարբերվում են, բարբառնել ա շա՜տ հավես:

-Համով են, քաղցր: Մեր լեզուն ուրիշ է, լավն է, բայց մարդ էլ կա` տնազ է դնում… Լսի, հլը կսեմ, օր ըդպես շատ կսիրես, քելե քեզի Լեննական պսագենք:

-Իյա՜, էտ էլ, ու վերջ,- հանկարծակի միջամտեց մայրիկս, ով մի փոքր հեռու մուրաբա էր պատրաստում:

-Էտ ընչի՞ օր, լավ տղա էղնի, քու ինադու կուզի… Թող ջահելներին լավ բախտ եղնի, ըդիգ է կարևորը, ես 50 տարի ապրել եմ մարդի հետ, էլ ինչի՞ս է պետք, թող բոլոր ջահելները զույգ ապրեն, երկար ապրեն իրար հետ:

-Օ՜ֆ, Սիրուշ տատի, ի՞նչ կա քո Գյումրին, մենակ փողոցներն ա սիրուն,- ընդհատեց մայրիկս:

-Լսե, որտեղ օր ղսմատդ եղավ, ընդեղ էլ կերթաս… Իյա՜, ի՞նչխ թե, ստեղաց լավ բանը ընդեղ 2 հատ կա, իմացա՞ր:

-Սիրուշ տատի, բա ո՞նց եղավ, որ Գյուրին թողեցիր` Հոկտեմբերյան ամուսնացար:

-Քա դե ես շատ գիտեմ, մերոնք էլ օժար չէին: Բայց դե ինչ էնեի, ընձի կամ էին տեսե: Ուզեի-չուզեի` էտ էր, ղսմաթ էր էլի, չիդեմ:

-Բայց էն ժամանակ լա՞վ էր, որ առանց ճանաչելու էիք ամուսնանում:

-Տո չէ հա, ի՞նչն էր լավ: Մերը պատահական է եղե: Առաջին հայացքից, որ դուր է գալիս մեկը մեկին, էլ ի՞նչ կա: Կարևորը առաջին հայացքն է, թե չէ մնացածը պրոբլեմ չէ…