sona zakaryan

Ամանորյա խոսք ու զրույց

2018-ն էլ մոտեցավ իր ավարտին։ Խառը տարի էր՝ խառը հույզերով, զգացողություններով ու հեղափոխական շնչով։ Հայ ազգի համար բավականին հիշարժան տարի էր՝ բացառիկ իրադարձություններով։

Յուրաքանչյուրիս համար տարին տարբեր էր։ Ոմանց երազանքներն ու նպատակները իրականացան, ոմանք հիասթափություններ ապրեցին, ոմանք գտան իրենց կեսերին, ոմանց սրտերն էլ կոտրվեցին և հազար ու մի այսպիսի իրադարձություններ։ Անկախ նրանից, թե տարին ինչպիսին էր յուրաքանչյուրիս համար, գալիք տարվա հետ կապված բոլորս էլ մեծ հույսեր ունենք։ Այ օրինակ մեր նոր, գլխավոր տոնածառը շատերին հույս տվեց։

Դե գիտեք, որ դեկտեմբերի ամենաթեժ քննարկումներից մեկն էլ Հայաստանի գլխավոր տոնածառն էր, որի վրա բավականին գումար էր ծախսվել։ Շատերը անչափ ուրախ էին տոնածառի տեղադրման համար, շատերն էլ անընդհատ բողոքում ու իրենց դժգոհությունն էին արտահայտում, թե բա` ինչո՞ւ եք այդքան գումար ծախսել այդ տոնածառի վրա, եթե բազում աղքատ ընտանիքներին այդ գումարն ավելի անհրաժեշտ էր։ Երբ այդպիսի մեկնաբանություններ կարդացի, մտածում էի. «Իսկ ինչո՞ւ այդ նույն մարդիկ իրենց տանը շքեղ տոնածառ դնելիս գոնե մեկ անապահով ընտանիքի մասին չեն մտածում և որ այդ շքեղ լույսերի ու զարդարանքների փոխարեն կարող են օգնել թեկուզ մեկ անապահով ընտանիքի»։

Ակամայից հիշեցի նաև, որ նախորդ տարիներին անընդհատ բողոքում էին հին տոնածառից, ուզում էին, որ փոխվեր։ Դե ինչ արած, ամեն ինչից բողոքողներ միշտ էլ կլինեն։

Այս տարի էլ տոնածառի մասին գրված կատակների վրա էլ չենք ծիծաղի։

Տոնածառը փոխեցին, բայց շատ մարդիկ չփոխվեցին։ Գուցե տարին փոխվի, նրա՞նք էլ փոխվեն։ Բա որ ասում են` կարմիր կովը կաշին չի փոխում, ճի՞շտ են ասում, թե՞ սխալ։ Կարծում եմ մարդուց է կախված։

Անկախ շատ մարդկանց փոխվել կամ չփոխվելուց մեր Ամանոր նշելու սովորույթները չեն փոխվի։ Ինչպես միշտ, կնշենք ճոխ սեղաններով, եթե պետք լինի` վարկերի տակ ճռռալով, թանկացումներից բողոքելով։ Ինտերնետում անդադար կքնարկվեն տոլման, խոզի բուդը, «ստալիչնին», հավի քրքրված մսով աղցանն ու բլինչիկը։ Նոր տարին կավարտվի, մի անգամ էլ հին Նոր տարին կնշենք։ Ու այսպես ամեն տարի։

Դե ինչ, այս տարին էլ ավարտվեց։ Անկախ ամեն ինչից, եկեք Նոր տարին նոր և ուրախ սրտով դիմավորենք։ Բարի եղեք, ժպտացեք ու դրական էներգիա տարածեք։ Շնորհավոր Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ։ Սիրում եմ բոլորիդ։

Հ. Գ. Հատուկ ուզում եմ շնորհավորել սահմանին կանգնած մեր բոլոր զինվորներին, ուրախ Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ բոլորիդ ու խաղաղություն մեր սահմաններին։

izaaastsaryan1

Իմ 2018թ.-ի ու գալիք 2019թ.-ի մասին

Այս տարի վերջին անգամ եմ գրում: Ուզում եմ ամփոփել իմ 2018թ.-ը և խոսել 2019թ.-ի նպատակներիս մասին:
2018թ.-ը հետաքրքիր էր, ինչ խոսք: Տարին բավականին հետաքրքիր սկսեցի և ավարտում եմ նույն կերպ:
Պետք է ասեմ, որ 2018թ.-ը նոր ձեռքբերումների տարի էր, չնայած նրան, որ կորուստներ ևս ունեցա:
2018թ.-ին շարունակեցի ակտիվ գործունեությունս, չնայած նրան, որ հոկտեմբերից սկսեցի պասիվ գործել, այո, պատճառը դասերս էին:
Չեմ ուզում շատ խոսել 2018թ.-ի մասին, կարծում եմ այն, ինչը որոշել էի անել 2018թ-.ին, որոշ չափով կարողացա անել:
2018թ.-ը կեզրափակեմ բարեհաջող հանձնած քննություններովս:
Կարծում եմ, որ 2019թ.-ը հետաքրքիր տարի կլինի, կյանքիս կարևոր իրադարձությունները կապված են 2019թ.-ի հետ, հենց 2019թ.-ին կավատեմ դպրոցը, կընդունվեմ համալսարան: Մի խոսքով, հետաքրքիր տարի է սպասում:
Եզրափակելով խոսքս, ուզում եմ շնորհավորել բոլորի Ամանորն ու Սուրբ Ծնունդը ու մաղթել, որ կատարվեն բոլորի նպատակները:
Թող բոլոր շրջանավարտները՝ իմ գլխավորությամբ, ընդունվեն իրենց ուզած բաժինները, որովհետև մեր կյանքի կարևոր իրադարձություններից մեկը, հենց դա է:
Թող այս տարի ոչ մի կորուտ չլինի, թող ոչ ոք չկորցնի իր սիրելի մարդկանց:
Թող բոլորը լինեն առողջ ու երջանիկ: Կհանդիպենք 2019թ.-ին:

Նամակ Ձմեռ պապիկին

Բարև Սիրելի Ձմեռ պապ, Ես Մարինեն եմ։ Վաղուց չէի գրել քեզ։ Մեծացել եմ, երևի…

Սիրելի Ձմեռ պապ, նախ և առաջ ուզում եմ քեզ շնորհակալություն հայտնել 2018 թվականին ինձ պարգևած երջանիկ պահերի և ապրումների համար։ 2018 թվականը ինձ համար մեծ ձեռքբերումների տարի էր։ Ամենակարևոր ձեռքբերումներիցս են ընկերներս։ Մարդիկ, ովքեր կողքիս են եղել թե՛ ուրախության, և թե՛ տխրության պահերին։ Օգնության ձեռք են մեկնել ցանկացած իրավիճակում։ Նաև շնորհակալ եմ այն մարդկանց համար, ովքեր իրենց կամքից անկախ սովորեցրին լինել ավելի ուժեղ, ավելի համառ և ավելի դիմադրող կյանքի փորձություններին։ Շնորհակալ եմ, քանզի այն, ինչ տվեց և սովորեցրեց 2018 թվականը, ուղղակի անգնահատելի էր։

Սիրելի Ձմեռ պապ, ես խնդրում եմ, որ 2019 թվականին փոխես աշխարհը դեպի լավը, քանի որ երկրի լավն ու բարին շնչահեղձ են լինում չարության և դաժանության բաժակում։ Այնպես արա, որ մարդիկ գտնեն իրենց կյանքի լույսն ու ջերմությունը։ Թող այս տարին մարդկանց համար լինի 365 նոր հնարավորությունների ուղի։

Սիրելի Ձմեռ պապ, Ամանորի գիշերը քո ճերմակ մորուքը ձյուն դարձրու և թափվող փաթիլներով բուժիր աշխարհի վերքերը։ Ուզում եմ, որ աշխարհի բոլոր արցունքները լինեն միայն երջանկությունից։ Այնպես արա, որ մարդիկ չսպասեն, թե հաջողությունը երբ է իրենց գտնելու, այլ իրենք գտնեն նրան։ Ուզում եմ, որ մարդիկ հասկանան, որ կյանքը չափազանց կարճ է ամենակարևոր խոսքերը չասելու համար։ Ասեն իրենց սիրելիներին և հարազատներին, որ սիրում են նրանց, քանզի հենց նրանց հանդեպ են ավելի ուշադիր, վախենալով կորցնելուց։

Սիրելի Ձմեռ պապ, երկրի վրա երջանիկ պահերը անկթարթ են թվում։ Այնպես արա, որ երջանիկ պահերին մարդիկ կարողանան կանգնեցնել ժամացույցի սլաքները։

Ես ուզում եմ, որ մեր մոլորակը դառնա ոսկեգանգուր տղայի` «Փոքրիկ Իշխանի» երազած աշխարհը։

Սիրելի Ձմեռ պապ, այսքանով ավարտում եմ նամակս և հավատում, որ այն գնում է հեռավոր Լապլանդիա` աշխարհը փոխելու։

Նամակներ Ձմեռ Պապին

Բարև, իմ շատ սիրելի Ձմեռ Պապ: Ինչպես ամեն տարի, այնպես էլ 2018 թվականին գրում եմ քեզ իմ նամակը: Ուզում եմ, որ առաջին հերթին աշխարհին՝ խաղաղություն, մարդկանց՝ առողջություն և բոլոր ընտանիքներին համերաշխություն բերես:

Ես ուզում եմ, որ Ամանորի գիշերը բոլորի երազանքները իրականանան:

Ասում են, 2019 թվականը խոզուկի տարի է, այն իմ տարին է: Եվ ես վստահ եմ, որ իմ տարին ինձ համար լավ տարի է լինելու:

Ժասմին Հովհաննիսյան, 12 տարեկան

Սիրելի Ձմեռ Պապ, հիմա, երբ նայում եմ hետ և թերթում եմ մանկությանս էջերը, հիշում եմ, որ երբեք քեզ նամակ չեմ գրել, ոչ թե, չհավատալու պատճառով, այլ, որ վստահ եմ եղել, որ բոլորի, այդ թվում և իմ ցանկությունները իրականացնելու ես, բերելու ես բոլորի խնդրած նվերները, կատարելու ես երեխաների և մեծերի սրտում թաքուն պահած երազանքները:

Այսօր գրում եմ քեզ իմ առաջին նամակը, բայց գրում եմ ոչ թե ես, այլ ներսիս մանուկը, ով միշտ հրաշքների է հավատում, մանուկ, ով ապրում է յուրաքանչյուրի մեջ և թույլ է տալիս կյանքը ավելի գունեղ տեսնել:

Ճիշտ է, էլ երեխա չեմ, բայց հիմա ավելի շատ եմ հավատում Ամանորի գիշերը կատարվող հրաշքին, որը թակելու է յուրաքանչյուրի դուռը ու սիրտը:

Ուզում եմ քեզ շնորհակալություն հայտնել, որ ինձ նվիրել ես ամենալավ ընտանիքը, ամենալավ ընկերներին, որոնք եկան իմ կյանք այն ավելի լավը դարձնելու համար: Քեզ խնդրում եմ միայն, որ այդ հրաշքը ինձ մոտ թողնես ընդմիշտ:

Արագածոտն մարզ, գյուղ Կարբի, 18 տարեկան, Սվետլանա Դավթյան

valentina chilingaryn

Կաղամբ ժամանակներ

Որոշ ժամանակ առաջ, երբ հայտնվել էի օտար երկրում, ու օտարազգին հարցրեց ՝ հա՞յ ես, էնքան ինքնավստահ պատասխանեցի, որ հայ եմ, ոնց որ Ավշարը առած լինեի, Արարատն էլ վարձով տված։ Ես էդքան ինքնավստահ մեկ էլ մանկապարտեզում եմ եղել, երբ գիտեի, թե կաղամբից եմ ծնվել ու մյուս ընկերներիս համոզում էի, որ իրենց արագիլը չի բերել։ Հենց էդ ժամանակ էր, որ կյանքում առաջին անգամ հիասթափվեցի, երբ մեր խմբի Լյուդմիլան (անունը չեմ հիշում, դրա համար), ասաց, որ ինքը մահճակալի տակից է ծնվել։ Բայց ես էդ ժամանակ էնքան էի հավատում իմ հորինած փոքրիկ հեքիաթին, որ մտածեցի թե Լյուդմիլայենց մահճակալի տակ կաղամբներ են աճում։

Եկավ մի տարիք, երբ սկսեցի վերլուծել, որ եթե բոլոր երեխաները կաղամբից են ծնվել, ապա շատ մեծ է հավանականությունը, որ ծնողներս ինձ շփոթել են այլ երեխայի հետ։ Էդ հենց էն ժամանակ էր, երբ առաջին անգամ լուրջ կասկածեցի, ու ցավոք, ծնողներիս։ Ամիսներով ապուշի պես իրական ծնողների փնտրտուքների մեջ էի, ու չէի բարձրաձայնում։ Մտածում էի, որ նրանց կարող եմ գտնել շուկաներում, որտեղ շատ են կաղամբ վաճառողները, ու կամ գուցե նրանք ճանաչեն ծնողներիս։

Որոշ ժամանակ հետո մոռացա բոլոր տեսակի կաղամբներին, որովհետև մայրս ասաց, որ սիրո արդյունք եմ, ու եզրափակեց բոլոր տարօրինակ մտքերի տարափը։ Մտածեցի, որ երբ մարդիկ սիրում ու ամուսնանում են, Աստված նկատում է ու երեխա է պարգևում։ Բայց, ապա որտեղի՞ց էն ընտանիքները, որտեղ մարդիկ դեռ չեն ամուսնացել, բայց արդեն երեխաներ կան։ Էդ ժամանակ հասկացա, որ ուղեղս կծխա ու կպայթի, էդ պատճառով էլ որոշեցի, որ Աստված հաշվարկում է, որ հաստատ էդ մարդիկ պիտի ամուսնանան, ուղղակի վերևներում երեխաները շատ չկուտակվեն, արագ ընտանիքներ ա ուղարկում։

Չեմ հիշում, թե երբ իմացա հարցերիս պատասխանները, բայց հավանաբար դպրոցական տարիքում էի։ Հիշում ու մտածում եմ, ոնց կարող էի վիրավորել ծնողներիս կամ ինձ, կամ ոնց էր Լյուդմիլան խոսակցության կեսը լսել և մյուս կեսն էլ ինքը հորինել ու ապատեղեկատվություն տարածում։

Հիմա եղբորս հարցնում եմ հետաքրքրությունից ելնելով, թե էդ ծնվելու էվոլյուցիան իր մոտ ոնց է ընթանում, սկսում է ծիծաղել ու որպես պատասխան հարցնել․

-Ինչի՞, չգիտե՞ս, այ անշնորհք։

Ա՜յ մարդ, բոլորը էվոլյուցիայից շեղվել են, բա լա՞վ չէր, իմ կաղամբ ժամանակները:

vehanush

Արա քո փոփոխությունը

Մարդիկ մտածում են, որ փոփոխությունները շատ փոքր դեր են կատարում մեր կյանքում։ Սակայն այդպես չէ։ Ես մտածում եմ, որ մեր կյանքի 85%-ը կազմում են փոփոխությունները։ Փոփոխությունները կարող են մարդկանց վրա և՛ լավ անդրադառնալ, և՛ վատ։ Դե նայած ինչ փոփոխություն կանենք, էլի։ Մի փոքր փոփոխությունն էլ կարող է մարդու կյանքը փոխել, և ինչու չէ, նաև մարդուն փոխել։ Երբ օրինակ, մեկը միշտ կրել է սպորտային հագուստ, սակայն մի օր որոշել է կրել շատ շքեղ զգեստ, նա կլինի բոլորի ուշադրության կենտրոնում և շատ գեղեցիկ։ Իմ կյանքում եղել են շատ փոփոխություններ, սակայն վերջին փոփոխությունը փոխեց ինձ։

Ես և իմ ընտանիքը բնակվում էինք մի բնակարանում, որը այդքան էլ սրտովս չէր)։ Արդեն մի քանի օր է, ինչ մենք տեղափոխվել ենք մեր նոր, հարմարավետ և գեղեցիկ բնակարանը, և կարծես թե բնակարանի հետ ես էլ եմ փոխվել։ Ես շատ փոփոխություններ եմ նկատում իմ մեջ։ Ոնց որ թե մի քիչ բարիացել եմ (ինչքան էլ դա զարմանալի է)։

Երբեք չէի մտածի, որ բնակարանս փոխելով, կփոխվեմ նաև ես։ Չնչին փոփոխությունն էլ կարող է փոխել մեր կյանքը, պարզապես մենք դա չենք գիտակցում։

Յուրաքանչյուր ոք իր կյանքում պետք է գոնե մեկ անգամ փոփոխություն կատարի։ Գուցե նա դրանով դառնա շատ ավելի լավը, քան այն ժամանակ էր, գուցե և վատը դառնա։ Բայց դրանից պետք չէ վախենալ։

armine sahakyan

Իսպանիայից Հայաստան առանց հասցեի

Կյանքում երևի չկա ավելի սիրուն բան, քան ինչ-որ մեկին լավություն անելն է, ու դրանից հետո սիրվել, հարգվել ու օրհնվելը։

Իսպանիայից ժամանած տատիկի պատմությունով ես ավելի շատ համոզվեցի, որ պետք է մարդկանց օգնել առանց պատճառի, առանց երևակայական ինչ-որ բաների։
Արաքսի տատը Իսպանիայից էր եկել խնամիների տուն, ճանապարհին կորցրել էր հեռախոսն ու հարազատների տան հասցեն։ Հույս ունենալով, որ իրեն մեկը կօգնի, ճամպրուկներով բարձրացել էր Երևան-Ապարան երթուղայինը, որ բարով-խերով հասնի Ապարան։ Մինչև իմ տեղավորվելը, պարզվում է, որ նա արդեն հարցուփորձ էր արել, թե արդյոք ո՞վ է ճանաչում իր հարազատներին, որպեսզի հասնի նրանց։
-Աղջիկ ջան, դու Էդոյին, Էդոյի մորը` Սեդային (էլի մի քանի անուն տվեց) ճանաչո՞ւմ ես։
-Չէ, տատ ջան։
Անցնում է մի քանի րոպե ու…
-Հը՞ն, հիշեցի՞ր։
-Չէ՜… -, դեմքի տխուր, ներողություն հայցող արտահայտությամբ պատասխանում եմ ես:
Ողջ ճանապարհին մտահոգ էր Արաքսի տատը։ Մի պահ մեր հայացքներն իրար հանդիպեցին։
-Տատ ջան, հանգիստ եղեք, կգտնենք Ձեր հարազատներին։
-Հա՞, կօգնե՞ս։
-Միանշանակ։
-Վայ, աղջիկս, ապրես,- հետո թեքվելով մյուսներին էլ,- ինչ լավ աղջիկ ա, է՜…
Շուրջ 20 տարի է, ինչ Արաքսի տատը Հայաստան չէր եկել։ Ողջ ճանապարհին մթության մեջ ինքն իրեն բողոքում էր. «Էս ի՞նչ բան ա, մի հատ լույս չկա»։
Խեղճ տատը, ի՜նչ իմանաս, երևի այլ սպասելիքներ ուներ։
֊Էս ի՜նչ ա, տնաշենը լույս էլ չի վառում,- խոսքը երթուղայինի վարորդի մասին էր։
Ամեն կանգառում, երբ մեկը իջնում էր, նայում էր ինձ ու ոգևորված ասում.
֊Ես էլ իջնե՞մ։
֊Չէ՜, տատ ջան, ինձ հետ կիջնեք, մենք միասին կգտնենք Ձեր բարեկամներին։
Էլի ժպտում էր, բայց, միևնույնն է, մտահոգություն կար մեջը: Լսողության հետ խնդիրներ ուներ, մի հարց էլ որ տալիս էինք, պատասխանում էր, հետո ուրիշ հարց էինք տալիս, անորոշ պատասխան էինք լսում կամ ասում էր, թե իջնենք նոր կպատասխանի հարցերին: Ու մեզ թվում էր` տատը հիշողության հետ խնդիրներ ունի, իսկ ամենավերջում, երբ տատին հասցրինք հարազատների տուն, պարզվեց, որ տատի լսողության սարքի մարտկոցն էր նստել։
Երբ հասանք Ապարան, տատիկին հորեղբորս հետ հասցրինք հարազատներին (պարզվեց Էդոն մերոնց ընկերն է)։ Տատը կարծել էր, որ պիտի վճարի մեզ օգնության համար, իսկ մենք պարզապես օգնել էինք անշահախնդրորեն, սովորական հայի նման: Երևում էր, որ իսկապես երկար տարիներ Հայաստանում չէր եղել և մոռացել էր հայկական հյուրընկալության մասին: Հրաժեշտից առաջ տատն անվերջ իր շնորհակալական խոսքերն էր հղում ինձ ու հորեղբորս։

Ու մենք խղճացինք Ռադիոն, Ռադիոն, որ պիտի անտեր մնա

Մենք ուսանողներ ենք, ուսանողին վայել սովորական կարգավիճակով. ուտում ենք` ինչ պատահի ու փնտրում պատճենահանման մատչելի տեղեր, մի քիչ էլ լրագրությամբ ենք զբաղվում։ Մենք մի տասը հոգի կլինենք, երբ դասի գանք-չգանք, չորեքշաբթի միշտ գալիս ենք, գալիս ենք, որ գնանք Ռադիոտուն: Էնտեղ մեզ միշտ մի կտոր շոկոլադ անպայման կհասնի, հետո նոր՝ նյութեր, քննարկումներ, խորհուրդներ ու վերջում էլի շոկոլադ, որ հանկարծ չդառնանանք։

Ռադիոյում մեր «հովանավորը» մեր դասախոսն է՝ պրն. Մարկ Գրիգորյանը կամ գրեթե միշտ, Մարկը (թող մեզ ների մեր սիրելի դասախոսը, ուղղակի եզակիներին սովորաբար անունով են դիմում)։

Այդ օրը մենք էլի Ռադիո գնացինք: Տխուր էինք, բայց ավելի շատ ջղային։ Բան չհարցրեցինք. ուզում էինք՝  նա սկսի, բայց ինչ-որ նյութ միացրեց,  «ինչ-որ», որովհետև չէինք լսում, ավելի շուտ ուրիշ բան էինք ուզում լսել, բայց չէինք հարցնում, որովհետև հաստատ գիտեինք՝ չէինք հասցնելու ավարտել խոսքը: Ու հերիք էր՝ մեկը փլվեր, մնացածները սկսելու էին քթները սվսվացնել ու լացել, ու այդ մեկը փլվեց։

Մենք ակտիվ քննարկում էինք,  տարբերակներ առաջարկում, բայց հետո նրա ընդամենը մի՝ «արժանապատվություն» բառից հետո համրացանք ու լուռ շարունակեցինք անձեռոցիկներ փոխանցել։

Գիտե՞ք, ախր, մենք հո մեր դասախոսի համա՞ր տխուր չէինք, ինչի՞ մասին է խոսքը: Դասախոսն ինքն իր համար տխուր չէր: Մենք Ռադիոյի համար էինք մտածում, որ հազիվ երիտասարդները սկսում էին լսել, ինքն էր սկսում երիտասարդանալ,  ու հիմա ո՞նց պիտի բացատրենք, որ դեմ են թարմությանը ու նորին փշերով են դիմավորում, չգիտեմ, երևի քիչ են շոկոլադ ուտում։

Հետո մենք թողեցինք Ռադիոտունը Ալեք Մանուկյան փողոցում ու դուրս եկանք Թումանյան փողոց: Էդպես տխուր էլ կգնայինք, եթե սահադաշտում երկու հոգի մեջքի վրա հավեսով չփռվեին: Մի քիչ հռհռացինք, հետո նորից հիշեցինք կատարվածը ու… Կարդա վերնագիրը:

Տիկնիկները փոխանցում են Ամանորի ու մանկության շունչը

Երևանի պատմության թանգարանում Ամանորի և Սուրբ Ծննդյան տոներին ընդառաջ բացվել է հեղինակային տիկնիկների ցուցահանդես: Ցուցահանդեսում ներկայացված են 28 տիկնիկագործների 100 ձեռակերտ տիկնիկներ գործվածքից, գոբելենից, ճենապակուց, պոլիմերային կավից և այլ նյութերից: Մուլտֆիլմի հերոսներն ու հայկական կերպարները հաղորդում են ամանորյա շունչ՝ այցելուներին տանելով զարմանահրաշ մանկության հեքիաթային աշխարհը: