«Ջան, հաստատ անվճար եմ, բայց կարո՞ղ ա` չէ: Ի՞նչ եմ էշ-էշ ուրախացել, պարզ ա, որ անվճար չեմ: Թե՞ անվճար չեմ: Հա, ամեն դեպքում անվճար կլինեմ: Կամ երևի` չէ: Հաստատ առաջին վճարովին եմ: Գնամ՝ մեռնեմ: Չէ, այ դոդ, ի՞նչ մեռնել, անվճար եմ: Թե՞ չէ: Թե՞ հա»:
Չէ, սրանք իմ մտքերը չեն, սրանք Քեշիշյան Աստղիկի տասներկուօրյա տանջանքներն են, որ ծանոթ են երևի շատերին:
-Ա՜ստղ, շնորհավո՜ր:
Մինչ Աստղը փորձում է ուշքի գալ իր՝ համալսարանն անվճար ընդունվելու բաղձալի նորությունից եւ թողնել մեռնել-չմեռնելու անհիմն կասկածները, ես մտքով հետ-հետ եմ գնում ու հասնում ամենասկզբին:
Կար ժամանակ, երբ հարցին, թե ինչ եմ ուզում դառնալ, երբ մեծանամ, ես պատասխանում էի խորագույն լռությամբ:
«Ի՞նչ եմ ուզում դառնալ,- մտածում էի, – իսկ պարտադի՞ր է դառնալը, չե՞մ կարող մնալ այն, ինչ կամ, մնալ, ասենք, նույն Միլենան»:
Սրանք մտքեր են, որ գալիս են վաղ, ընդգծում քո պարզությունն ու անհետանում: Բայց մի օր հասկանում ես, որ անիսկական չէին, որ կարելի էր փորձել, ինչո՞ւ չէ:
Հիմնական դպրոցում ինձ հանդիպեց հայոց լեզվի լավագույն ուսուցչուհին, ում շնորհիվ կամ պատճառով ես երկար ժամանակ ուզում էի մեծանալուն պես շարունակել իր գործը: Նա թերեւս ամենալուսավոր կետն էր այդ դպրոցի, ում այսօր պինդ-պինդ պահում եմ հուշերումս: Ավագ դպրոցում արժանացա նույն ճակատագրին, եւ հայոց լեզվի ուսուցչուհիս նպաստեց գիտելիքներիս եւ ցանկությանս ամրապնդմանը: Բայց պատմությունը սրանով չավարտվեց, այսինքն՝ ավարտվեց այնքանով, որ քննություն հանձնեցի նաեւ բանասիրության ֆակուլտետի համար (դե հա, ես սիրում եմ ինձ տանջել) եւ անվճար ընդունվելով՝ տեղս զիջեցի անհայտ մեկին: Բայց սա՝ մի կողմ:
Այս տարիների մեջ ես հասցրի տարվել «Մանանա»-յով, կապվել 17.am-ին, սիրել խմբագրությունը, սիրել «Շավիղ»-ը, հայտնվել Լրագրողների տանը, անվերջ գրել, մի խոսքով՝ ապրել գրելով: Երազանքները՝ ինչ-որ մեկը դառնալու, բազմացան եւ վերջիվերջո հանգեցին լրագրողի մասնագիտությանը:
Աշնանը հայտնվեցի Լրագրողների տանը: Առաջին օրը հուսադրող էր, մեր ընկեր Աստղիկը՝ անսահման բարի: Սկսեցինք հանդիպել ամեն շաբաթ, մի քանի կարճ ամիսներում ընկերացանք իրար հետ: Իսկ այսօր համակուրսեցիներ դառնալու ճանապարհի վերջնակետին ենք, ու արդեն սիրում ենք իրար:
Մի քանի օր առաջ էր: Ազատված քննական մտածմունքներից՝ ինձ համար ապրում էի ու վայելում հանգիստս, մեկ էլ սկսեցին շնորհավորել: Ըստ ԵՊՀ-ի պաշտոնական կայքի` ընդունվել էի լրագրության ֆակուլտետ։ Դա հերիք չէր, մի բան էլ…
-Միլ, Միլ…Դու էլ ես անվճար,- Նանեն էր:
«Սա երազ է, վատագույն դեպքում՝ չար կատակ»:
-Իսկ լավագույն դեպքում՝ իրականություն, – կասեր վերջինս:
Գուցեեւ ասել է, որովհետեւ ես չեմ հիշում, առհասարակ ոչինչ չեմ հիշում, թե ինչ եղավ ինձ հետ այդ հաղորդագրությունից հետո: Ախր, բոլորը գիտեին, ես` դեռ չէ։ Ու չհավատացի էլ, չկարողացա… Տասնհինգ րոպե հետո համալսարանի բակում էի`արդեն լացած, քիչ մը հանգստացած ու երջանիկ։ Մեքենայից իջել էի ու վազելով հասել ցուցակներին: Թերևս ամենաէմոցիոնալ վազքն էր կյանքիս, դժվար թե մոռանամ երբեւէ. մե խինդ, մե ուրախություն, մե լաց…
Օրվա վերջն էր, ես՝ դեռ ցուցակների մոտ: Ինձ համար կանգնած էի, երբ երկու տղամարդ եկան։ Սկսեցին ուսումնասիրել ցուցակները, փնտրել իրենց ուզած անունը։ Տեղը մի փոքր լավը չէր, համ էլ` բավականին մութ էր արդեն: Տղամարդկանցից մեկը ջղայնացավ.
-Էս ի՞նչ պայմաններ են, չէի՞ն կարող կայքում դնել։
Մտածեցի` օգնեմ, դե մարդ է, չի նկատել կամ էլ չգիտի:
-Կայքում դրվել ա, ի դեպ, շատ ավելի վաղ։
Լռեց: Էն չջղայնացողն էլ մնաց-մնաց, մեկ էլ ժպտալով ասաց.
-Մեզ կայքը պետք չի, մենք հին մարդիկ ենք, մեր աչքով ենք ուզում տեսնել։
Համաձայն վերոնշյալ տրամաբանության` ես` ևս հին մարդս, այլևս ուսանող եմ:
ԵՊՀ Ժուռֆա՞կ, բռնվի՜ր՝ գալիս ենք:
Համարձակությունս հավաքեցի և նրա հետ զրուցեցի: Նա ասաց.
Ես արդեն 16 տարեկան եմ և ունեմ մասնագիտություն: Ես այսօր ունեմ իմ պարի խումբը: Թվում է, անհավանական է, բայց ես հասել եմ դրան իմ ջանքերի շնորհիվ, հաճախ անտեսելով ցավը, չեմ հուսահատվել դժվարություններից: Ես շարունակելու եմ իմ սիրած գործով զբաղվել: Սովորացնելու եմ ուրիշներին էլ պարել:
