Երկար ժամանակ է, ինչ թուղթս ու գրիչս չէի վերցրել ու փորձել առանձնանալ իմ փոքրիկ անկյունում՝ մտքերիս հետ: Մի տեսակ կարոտել էի այս պահը, կարոտել էի նյութ գրելու «արարողակարգը»:

Դասերից ու դիմորդական թոհուբոհից փորձեցի գտնել ժամանակ ու գրել: Գրել դիմորդի պատասխանատու կոչումը կրելու մասին:
Ամռանը որոշեցի, որ համալսարանական կրթությունս ուզում եմ ստանալ Հայաստանում Ֆրանսիական համալասարանում, իսկ մինչ այդ գիտեի, որ ինձ են սպասում դաժան ու ձանձրալի պարապմունքները, ինչը ինձ՝ հասարակական կյանքում գերակտիվ երիտասարդիս համար փոքր-ինչ դաժան էր: Այդ իսկ պատճառով կատարեցի երկրորդ որոշումը՝ պարապելու փոխարեն այցելել նախապատրաստական կուրս: Որոշումը կայացրի՝ գիտակցելով, որ չափազանց դժվար է լինելու համատեղել դպրոցի հետ: Միևնույն ժամանակ, դպրոցի աշակերտ և համալսարանի ուսանող լինելը ծանր, բայց հաճելի զգացողություն է:

Ստանձնելով դիմորդի «կոչումը»` ժամանակից շուտ մուտք գործեցի համալսարան: Մի նոր փուլ, որը սովորաբար բոլորի մոտ լինում է դպրոցն ավարտելուց հետո:

Մուտք գործել կյանքի մի նոր փուլ, որը վճռորոշ է ողջ կյանքիդ համար, չափազանց պարտավորեցնող է, քանի որ համալսարանական հետագա կրթությունդ կախված է ընդունելության արդյունքներից: Դե, երևի հասկանում եք՝ ինչ սթրեսային փուլ է, երևի բոլոր դիմորդները ունեցել են այս զգացողությունը: Այդ սթրեսային իրավիճակում և կյանքի նոր փուլին՝ համալսարանի շեմին, ունեցա կուրսընկերներ և դասախոս համադրությամբ մի հրաշք խումբ:

-Բարև ձեզ, երեխեք, ես ընկեր Աննան եմ՝ ձեր անգլերենի նոր դասախոսը:

Այս նախադասությամբ սկսվեց այն դասը, որը հետո դառնալու էր համալսարանի համար մեկ մոտիվացիան: Ութ հոգուց բաղկացած խումբ, որը կարծես կոչված էր քայլելու դեպի նույն նպատակը, և պակասում էր միայն մեկը, և այդ մեկն էլ լրացավ, երբ լսարանում լսվեց «Բարև ձեզ, երեխեք, ես ձեր անգլերենի նոր դասախոսն եմ» նախադասությունը:

Այս հոդվածս գրում եմ կյանքի ճանապարհին դրած վերջնագծերից մեկը հաղթահարելու մասին։

Կյանքիս ճանապարհը բաժանված է մասերի, ու յուրաքանչյուր մասի ավարտին կա մի վերջնագիծ՝ ֆինիշ, որին ամեն կերպ փորձում եմ հասնել։ Եվ այսպես, օրեր առաջ զանգ ստացա և իմացա, որ մեկնելու եմ Վրաստան՝ մասնակցելու երիտասարդական փոխանակման ծրագրի։ Գիտակցել, որ հենց նոր դու հաղթահարեցիր քո կյանքի վերջնագծերից մեկը, պարզապես հրաշալի է։

Եվ այսպես, մի քանի օրից Վրաստանում էի, այնտեղ էին նաև Ուկրաինայից, Իտալիայից, Նիդեռլանդներից, Խորվաթիայից և Վրաստանից ևս 30 երիտասարդ։ Փոխանակման ծրագիրը հավասարության մասին էր: Ծրագրի ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքները, վստահ եմ, կիրառելի կլինեն ողջ կյանքի ընթացքում։ Ներկայացրեցինք մեր երկրի տարբեր ոլորտներում խտրականության ցուցաբերման վիճակագրական տվյալներ և ծանոթացանք այլ երկրների վիճակագրական տվյալներին ու խնդիրներին։

Անչափ հետաքրքիր էին մշակութային երեկոները։ Հետաքրքիր էր ծանոթանալ այլ երկրների մշակույթին և, ինչու ոչ, պարտավորեցնող էր ներկայացնել քո մշակույթը։ Սակայն ամենատպավորիչն ինձ համար դա Հայաստանի մշակութային երեկոյի ժամանակ «Կիլիկիա» երգն էր, որի ընթացքում շատ մասնակիցներ արտասվեցին։

Ծրագրի ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքները ամփոփեցինք նկարահանելով փոքրիկ տեսահոլովակներ։

Փոխանակման ծրագրի արդյունքում ձեռք բերած հմտությունները վստահ եմ, որ կիրառելի են։ Սակայն այնտեղ անցկացրած ժամերը նոր ընկերների հետ անմոռանալի էին։ Ամենաթանկը, որ ձեռք բերեցի, դրանք ընկերներն էին, հատկապես Ուկրաինայի թիմը, հատկապես Դմիտրին, ում հետ ամենաշատը մտերմացա:

Այդ ողջ ընթացքում գիտակցում էի, որ այժմ ես իմ մեկ նպատակին հասել եմ, իսկ այդ զգացողությունը միայն առաջ շարժվելու ձգտում է առաջացնում։

Պահն է, որ ես էլ հետ նայեմ անցած տարվան ու վերլուծեմ տարին։

2017-ի մասին մտածելիս առաջինը, որ հիշեցի, դա առաջին հոնորարն էր, որը ձեռք էի բերել սոցհարցում անելով և առաջին երկարատև աշխատանքն էր ամռանը։

Հասկանում եմ, որ քիչ չէն այն իրադարձությունները ու դեպքերը, որոնք եղել են առաջին անգամ՝ առաջին սեր, առաջին ծրագրի կառավարում, առաջին արտերկրյա ծրագիր, առաջին հիասթափություն, և որքան էլ տարօրինակ հնչի, առաջին անգամ մասնակցեցի քաղաքական ցույց-երթի նվիրված մարտի մեկին:

Կարելի է ասել, որ տարին սկսեց եղբորս բանակ ճանապարհելու իրադարձությամբ: Զգալ զինվորի եղբոր հպարտությունը, կարծում եմ, լավ սկիզբ էր։ Հիշարժան էր նաև քաղաքի լավագույն բանավիճող խմբի անդամ ճանաչվելը։
2017-ի կարևորագույն իրադարձություններից էր ինձ համար Կոտայքի մարզի քաղաքացիական նախաձեռնող ակտիվ խմբի անդամ ընտրվելը և ԱՐՄԱՏ նախաձեռնող խումբ կազմելն ու մի շարք հետաքրքիր ծրագրեր իրականացնելը։

Եվ վերջում տարին ամփոփվեց երիտասարդների փոխանակման ծրագրի մասնակցությամբ Վրաստանում։

2017-ին եղան շատ հետաքրքիր դեպքեր, որոնք երբեք չի մոռացվի: Ինձ համար ամենակարևոր ձեռքբերումներ էին ընկերները, ընկերներ, ովքեր հայտնվեցին իմ կողքին տարվա ընթացքում, և վստահ եմ, որ ինձ հետ կքայլեն իմ կողքով ողջ կյանքիս ընթացքում։

Հուսամ 2018-ը կլինի էլ ավելի արդյունավետ տարի, չեն կրկնվի այն սխալները, որոնք եղան 2017-ին: Սկսեմ կյանքիս գրքի «2018» բաժինը և հուսամ, որ բաժնի վերջում անդադար կնշեմ ձեռքբերումների ու հաջողությունների մասին։

Դե ինչ, բարի գալուստ նոր փորձությունների ու հաջողությունների 2018:

Մի քանի տարի առաջ, երբ սկսեցի մտածել համայնքիս ու նրա խնդիրների մասին, հասկացա, որ առաջնային խնդիրը երիտասարդների ներգրավման պակասն է քաղաքի զարգացման հարցում: Այդ ժամանակից երազանք էր կարծես՝ համայնքում լինել մեկը, ով կհամախմբի մի շարք երիտասարդների, ու կլինի քաղաքի զարգացմանը մասնակցելու իր իրավունքը իրականացնող վառ օրինակ:

Շատ չանցած երազանքս փորձեցի մոդելավորել ու հստակ հասկացա, թե ինչ եմ ուզում ու ինչպես պետք է նպատակիս հասնեմ: Ցանկանում էի ստեղծել երիտասարդական ավագանի, որը իրական ավագանու հետ համատեղ կգործի, վեր կհանի ու կփորձի լուծումներ տալ քաղաքի խնդիրներին: Ամենակարևորը բոլորին իրազեկելն է այն մասին, որ ունենք քաղաքի զարգացմանը մասնակցելու իրավունք, ինչն էլ պատճառ դարձավ info-կանգառներ ստեղծելու գաղափարին:

Նպատակիս շուրջը մտածելու համար երկար ժամանակ չպահանջվեց: Գարնանը տեսա ՄԱԿ-ի հայաստանյան ասոցիացիայի հայտարարությունը Կոտայքի մարզի երիտասարդների համար: Կազմակերպվելու էր դասընթաց այն երիտասարդների համար, ովքեր ցանկանում էին լուծել որևէ խնդիր իրենց համայնքում, սակայն բոլոր 25 մասնակիցներից պետք է ընտրվեին երեքը և խմբով աշխատեին որևէ համայնքում: Այդ երեքից մեկը լինելու ցանկությունը շա՜տ մեծ էր: Եվ, շատ չանցած, ես այդ խմբում էի՝ Կոտայքի մարզի նախաձեռնող ակտիվ խմբում, որը հետագայում անվանվեց ԱՐՄԱՏ: Խմբում ինձ հետ են Կարոն և Շուշանը: Լինել խումբ և աշխատանքը կատարել խմբով. ես դա վայելում եմ նրանց հետ: Այսօր կարող եմ ասել, որ ԱՐՄԱՏ-ը՝ Կարոն և Շուշանը, իմ ձեռքը բռնած քայլում են դեպի նպատակ: Նպատակ, որը ունեցել ենք երեքս:

Երբեք չէի մտածել, թե որտեղից է ինձ համար սկսվում տուն տանող ճանապարհը: Բայց այսօր՝ տուն վերադառնալիս, փորձում էի հասկանալ կապվածությունս տան հետ, այժմ տանից շատ բացակայելս: Հասկացա, որ այն ճանապարհը, որը տանում է տուն, տանում է տաք ու հարազատ միջավայր, լավագույններից է: Բայց որտեղի՞ց է սկսվում այդ ճանապարհը: Անմիջապես հիշեցի մանկությանս ամենահաճախ պատահող դեպքը, երբ հասնում էինք մեր շենքից գրեթե 200 մետր հեռավորության վրա գտնվող անտանելի զառիթափին, ու ամեն անգամ այդ հատվածում մերոնք լսում էին ինձնից.

-Պա՜պ, ա՜յ պապ:

-Արի, արի կգրկեմ,- չթողնելով, որ շարունակեմ՝ շտապում էր պատասխանել հայրս:

Փոքր տարիքում միշտ հայրս ինձ գրկած էր տանում այդ ճանապարհը:

Ճանապարհը գրկած անցնելու շրջափուլին հաջորդեց «մետրոյի աստիճաններ» շրջափուլը: Երբ արդեն մեծ էի ու չէին գրկում զառիթափը բարձրանալիս, ամեն անգամ ասում էի՝ որ մեծանամ, էստեղ մետրոյի աստիճաններ եմ դնելու: Մետրոյի աստիճաններ ասելով շարժասանդուղքը նկատի ունեի: Լինեմ անկեղծ՝ ես դեռ կցանկանայի, որ շարժասանդուղքով փոխարինվեր զառիթափը:

Այսօր կարծես յուրահատուկ է ճանապարհը: Այսօր խորհրդավոր է այն: Բարձրանում եմ զառիթափով ու հասկանում, թե ինչքան զգացողություններ եմ ապրել այս ճանապարհին՝ տուն տանող ճանապարհին: Եղել եմ թե՛ ուրախ, թե՛ տխուր, երբեմն շտապել եմ, որ նշված ժամանակին տուն հասնեմ, գուցե վախեցել եմ, քանի որ արդեն ուշացած եմ եղել ժամանակից: Աշխարհում ոչ մի հրաշալի ճանապարհ չի փոխարինի տուն տանող ճանապարհը:

Հերթական աշնանային երեկոն է, իսկ ես վերադառնում եմ տուն:

Այսօր քաղաքը մառախլապատ է, մռայլ ու տխուր: Ճանապարհի հողամասերում վառվող տերևակույտի ծուխը հիշեցրեց, որ արդեն նոյեմբեր է: Վաղուց նոյեմբեր ասելիս հիշում եմ մառախուղի, ցրտի և որ ամենակարևորն է, վառվող տերևակույտերի ծխի և դրա հոտի հետ: Հոկտեմբերը շա՜տ սիրելու պատճառով չեմ սիրում նոյեմբերը: Այն կարծես հոկտեմբերից հետո տգեղ վերջակետ լինի աշնան համար:

Հիշում եմ՝ հինգերորդ կամ վեցերորդ դասարանում, երբ աշխարհագրությանս ուսուցչուհին բացատրեց չորս տարին մեկ փետրվարի՝ մեկ օր ավել ունենալու պատճառը (յուրաքանչյուր տարի 6 ժամով ավելի է, այդ իսկ պատճառով չորս տարին մեկ տարվա մեջ մեկ օր շատ է լինում), ես հասկացա, որ կյանքում կայուն չեն անգամ օրերը, ժամերն ու տարիները: Եթե տարին ունի ավել վեց ժամ, ապա այն բաշխելով օրերի մեջ՝ կասենք, որ օրը 24 ժամ չէ: Ու այդպես հասկացա, որ մարդն անիմաստ հորինել է օրերը, ժամերը, այնինչ դա տիեզերական նորմերին այդքան էլ հարմար չէ:

Եվ այսպես քայլելով մառախլապատ ու ծխի հոտով պատված քաղաքում՝ մտածում էի աշնան, հրաշալի հոկտեմբերի ու տգեղ վերջակետ նոյեմբերի մասին, արդյունքում հասկացա, որ հրաշալի կլիներ, եթե տարին ունենար 11 ամիս ու դրանցից ամենագեղեցիկը՝ հոկտեմբերը, տևեր 61 օր: Արդյունքում կստացվեր հոկտեմբերից հետո դեկտեմբեր: