Դիանա Գրիգորյանի բոլոր հրապարակումները

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Դեպի ջահել ազատություն

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Էս իմ ասելիքի կեսն է, ու ոնց զգացել եք, ես շատ բան չեմ էլ տեղադրում սոցկայքում, միայն կրիտիկական պահերին, ու եթե ես սրա մասին չխոսեմ, կմեռնեմ։

Առավոտյան 7-ին մտածում էի՝ գնամ-չգնամ, որովհետեւ դասերից հետո հաստատ միանալու էի ժողովրդին, չգիտեմ ինչու որոշեցի, որ գնամ: Ու 8.30 դուք պետք է տեսնեիք ոնց մի խումբ ջահելներով նստեցինք փողոցի մեջտեղում, փակեցինք փողոցները (բժշկականի մոտ = ուսանողական տարածք): Հետո իմանում էինք, որ մետրոյում պառկում են դռան առաջ, ու ոգևորվում էինք։
Մարդիկ մասիվից, Կոմիտասից ու լիքը տեղերից ոտքով իջնում էին կենտրոն։

Էս բոլոր պահերին ուզում ես մի քանի մարդ դառնաս, որ ամեն տեղ լինես, որ ոչ մի բան բաց չթողնես, որովհետև ամեն ինչ չափից դուրս ոգևորող է։

Համալսարանների մոտով քայլեցինք ու եկանք հետ` ընդմիջում անելու։
Դրանից հետո իջանք օպերա` Ռոդենի արձանի մոտ, ինչ խոսք` Հայկոյի խոսքը ոգևորիչ էր։

Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի

Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի

Երբ այդքան մարդ ես տեսնում մի տեղ` ջահելներ, ձյաձյաներ, մորքուրներ, տատի ու պապիներ, չես կարող չոգևորվել։ Հետո քայլեցինք ո՞ւր։ Հա, մեր սիրելի ԱԺ:
Երբ առաջ ես նայում՝ ծայր չկա, հետ ես նայում՝ ծայր չկա, հասկանում ես, որ քո «դեմը խաղ էլ չկա»։ Ծափեր, ծափեր, ծափեր… Կոչեր, «Ոստիկան, միացիր»-ներ (թե ո՞ւմ ենք խաբում) ու հետո ուժեղ ձայն (կրակոցի նման): Վախենալու էր, հատկապես մեր նման վախկոտների համար։ Ձյաձյաներն ասացին՝ վերջ, էլ չեն անի, մի վախեցեք:
Հետո մի հատ էլ, արդեն մեր ուղղությամբ: Հետո մի հատ էլ, մի հատ էլ… Ու արդեն Սարյանի այգում ենք` լացելով, չհասկանալով՝ էս ի՞նչ էր, ո՞նց, ինչո՞ւ…

Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի

Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի

Էս կարճ էն մասին, թե ինչ կատարվեց:
Չեմ խոսում ընթացքում պատմությունների մասին, թե ամեն փողոցում ոնց են մարդ «տփել», ով ինչ է ասել, ինչով են վախեցրել և այլն, ուժեղ ձայներից հետո մարդկանց վնասվածքների, դիմացը կանգնած աղջիկների վախերի, ուշաթափությունների մասին պատմություններ, ու ամբողջ Սարյան իջնելու ճամփին լաց, լաց, ու «Մի վախեցեք, բալեք»-ներ…

Նստած մտածում ես՝ լավ, ինչի՞։ Չեմ խոսի սենտիմենտալ բաներից (ասենք` որտեղի՞ց էս մարդկանց էսքան չարություն), քանզի ամեն ինչ հարթ լինել չէր էլ կարող։

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Հա, ես քաղաքականությունից շատ բան չեմ հասկանում, բերման ենթարկվելու դեպքում իմ իրավունքներին էլ էսօր եմ ծանոթացել, բայց դա ինձ չի խանգարել, որ գնամ ու կանգնեմ էդ մարդկանց հետ: Որ էսօր ծաղիկ բռնեմ ձեռքիս, ծափերից ուրախանամ, գրկեմ, ժպտամ ու լացեմ, պառկեմ Աբովյանի խաչմերուկի մեջտեղում, որովհետև ամեն դեպքում ես հպարտ եմ, որ հայ եմ։ էն մարդիկ, որ ապրում են հիմա Հայաստանում, և ում ես տեսա ու ումով հպարտացա, իրենք են Հայաստանը, ոչ թե էն մարդիկ, որ փշալարի մյուս կողմում են, որ մեզ վրա, չգիտեմ ինչեր են գցում, որ տանկ ու ջրցաններ են բերում, իրենք չեն Հայաստանը, հաստատ։

Ու էս ամեն ինչի հետ դեռ կան մարդիկ, որ օնլայն տիրույթում գրում են` «դուխով, առաջ գնացեք, հետ չգաք»։ Էս ամեն ինչը հեշտ է, երբ դու տանն ես, կողքից ես նայում ու թվում է քեզ մի քայլ է բաժանում քո նպատակից: Ես չեմ ասում՝ եկեք մեզ հետ ու տնից մի գրեք (էդ էլ է օգնում շատ), ես չեմ ասում՝ «դուխ» մի տվեք, բայց մի մեղադրեք, երբ մարդիկ հետ են գալիս ու ինչ-որ պահի ուղղակի հուսալքվում։
Էս ամեն ինչի հետ կան մարդիկ, որ կանգնում են ցուցարարների ֆոնին ու ժպտալով սելֆի անում, կամ՝ «Ապե, մի հատ ինձ նկարի, քանի չեն գնացել»:

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

էս ամենի հետ կան մարդիկ, ովքեր գոհ են երկրի վիճակից ու մեղադրում են մեզ մենակ նրա համար, որ իրենք ուշացան գործից-դասից։ Հարցը էդ մի օրը չի, հարցն էն է, որ իրենք միշտ են էդպես, միշտ են էդպես մտածելու, ուշանան, թե՝ չէ։

Ու կարող է էս ամեն ինչը էսպես չպետք է մեկնաբանվեր, որ իմ էստեղ գրելը սխալ է, որ ես կարող է՝ շատ բան չեմ տեսել։ Բայց ես գիտեմ, որ երբ փշալարից էս կողմ ես, էդ ձայնից կարող է գժվես ու ժամերով հետ չգաս, կարող է անընդհատ հարցնես՝ ինչի՞, կարող է՝ կոտրվես, կարող է «մանթոյից խնդաս», հումորներ անես, մտածես կողքինիդ մասին, երբ իրեն առաջին անգամ ես տեսնում, ու մեկ է, դրանից հետո էլի գնաս ու ասես` բայց մենք ժպտում ենք։

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Ու չեմ լռելու նրա մասին, որ էս ամենը նման էր պատերազմի, սահմանին, իսկական։ Որովհետեւ էդ ամենը ես հենց էդպես էլ պատկերացնում եմ, երբ տղերքը ասում են մեկը մյուսին՝ ես կմնամ, դու գնա աղջիկներին տեր եղի, երբ ասում են՝ մի վախեցիր, երբ աղջիկներին են պաշտպանում, հետո իրենց մասին մտածում (կամ մոռանում իրենց մասին), ու փշալարի մյուս կողմը էդ իրական սահմանի մյուս կողմն է, որովհետեւ երբ առաջին «չգիտեմ ինչը» գցեցին, ես չէի ուզում հավատալ, որ էդ զավակ, կին, մայր ու հայր ունեցող մեկն է անում։ Էդ ուղղակի անհնար է…

Բախտի բերմամբ թե պատահմամբ, նաև մյուս կողմերում եղա, որտեղ էլի փակել էին ճամփաները, ու էդ ոստիկանները, էդքան շատ մարդ (մարդ եմ ասում, որովհետև ուզում եմ հավատալ, որ իրենք առաջին հերթին մարդ են, ամուսին, հայր, որդի, հետո ոստիկան, և ուզում եմ հավատալ, որ իրենք իրոք այլ ճար չունեն, դրա համար են էսպես վարվում), սպասում էին ուղղակի մեկի հրամանին, մեկի, գրողը տանի։ Մի հոգու պատճառով էս ամեն ինչը, մի հոգու պատճառով… Չէ, իմ երազած Հայաստանը հաստատ սա չի, հաստատ։

Ու միշտ ասել եմ ու էլի ասում եմ՝ ես էս երկրից չեմ գնալու, երբեք, ես իմ երեխեքին էստեղ եմ մեծացնելու, իմ երեխեքը հայ են մեծանալու, որովհետև էս է իրենց տունը։

Ուղղակի ուզում եմ, որ էսպես չլինի: Ուզում եմ հավատալ, որ մի անգամ «Ոստիկան, միացիր»-ով բոլորը միանալու են, որ գնալու ենք ու անենք էն, ինչ ուզում է ժողովրդի մեծ մասը։ Բայց չէ, պարզվում է կան նաև կինոյի վատ տղաները, որ խանգարելու են։

Ինչ եմ ուզում ասել, իմ Հայաստանում համալսարան-դպրոցում ցույցի գնալը (ֆորմալ` դասից բացակայելը) էդ ուսհաստատությունից հեռացվելու պատճառ չի, իմ Հայաստանում դասախոս-ուսանողը չի վախենում «մեշոկ պապիներից», իմ Հայաստանում ոստիկանը քաղաքացու պաշտպանն է, ոչ թե թշնամին, ու իմ Հայաստանում փշալարեր չկան:

Diana Grigoryan

Վաղարշը, Լևոնը, Կարինեն…

Պապս ընդհանրապես հեշտ չի խոսում իր անցյալից: Բայց այս օրը բացառություն էր ու պատմեց:

Դե, բնականաբար 1988 թիվն էր: Իմ պապը՝ Մյասնիկը, Վանաձորում էր: Աշխատանքի էր եղել արտադրությունում: Հինգ մետր բարձրության վրա էին ու հանկարծ զգացել էին, որ շարժվում են: Թվացել էր՝ մոլոկան վարորդն է մեքենան ինչ-որ տեղ հարվածել. «Նայեցինք, տեսանք էդ ավտոն չկա: Մեկ էլ տեսնենք` երկու շենք էր, մի պատը սենց էր, մեկը՝ սենց (ձեռքերով ցույց է տալիս դեմ դիմաց շենք), դրանց պատերը իրար էին տալիս»:

Մինչև իջել էին հինգ-վեց մետր բարձրությունից, շենքերի մարդիկ արդեն դուրս էին եկել: Պապս վազելով է, տուն գնացել: Էստեղ էլ են մարդիկ հավաքված եղել: Վազելով գնացել է դպրոց (որտեղ փոքր աղջիկն էր սովորում), բոլոր էրեխեքը դուրս էին եկել: «Ոչ մեկի հագին կուրտկա չկար: Էն ժամանակ դպրոցներում տաք էր, դասերին կուրտկով չէին նստում: Էն է, թե էրեխեքն ասեցին՝ մրսում են, գնացի ներս, ձեռքս ինչքան կուրտկա ընկավ, դուրս հանեցի:

Ժամը 4-5-ի կողմերն էր ու բոլորը մտել էին պադվալները, սպասում էին՝ ինչ է լինելու:

Մեր գյուղ` էն ժամանակ Թափանլու, հիմա էլ` Գեղասար, տանող ճամփի վրա, էդ Նալբանդի կողմերից, հողը եկել լցվել էր: Գնացինք գյուղ, ի՞նչ գյուղ, գյուղ չկար. սաղ պատերը քաշվել էին, կռիշները՝ նստել:

Հռիփսիկին գիտե՞ս, ինքը դե ոտք չունի: Մնացել էր պանելների տակ: Երևան տանելու ճամփին խեղճ աղջկա ուշքը մի քանի անգամ գնաց: Կաշին, երակները, ոսկորները… Բան չէր մնացել ոտքից: Բժիշկներն ասեցին, որ պետք է կտրեն:

Մեր գյուղից 166 հոգի մահացավ: Մերոնցից ո՞վ էր. ախպերս, իր աղջիկը՝ Կարինեն, Կարինեի աղջիկն ու տղեն, մի հատ Վաղարշ կար՝ ինքը ու իր ախպերը՝ Լևոնը: Հիմա գյուղում էդ 166 հոգու անունն էլ հուշարձանի վրա գրած ա:

Մեր հիմիկվա փետանոցում էինք ապրում. ես, տատը, Աննան, Սիրասը, Նելլին, Նաիրան: Նարինեի մարդու՝ Հարութի գործի շենքը քանդել էին, Հարութն էլ դռներ էր բերել (մի 15 հատ): Էդ դռներով փետանոցը մասերի բաժանեցինք ու ընտանիքներով «բաժանվեցինք»: Երկու տարի համարյա մնացինք էդտեղ: Հետո հիմնարկները դոմիկներ տվեցին: Հետո էլ էս շենքը տվեցին»:

Պապս պատմում էր, իսկ ես նայում էի էդ մարդու կնճիռներին: 1937 թվի ծնունդ է պապս: Ինչքան բան է տեսել ու տեսնելու: Կես ժամից 20 րոպեն պապս լռել է, ես էլ հետը: Բա ի՞նչ էի ասելու:

«Էդ թվերին երկաշարժի հարցն էր, Ղարաբաղի հարցն էր, ցույցեր էին, ռուսները հարձակվեցին հայերի վրա, Երևանի կայարանը գրավեցին: Երևանի հին երկաթգծի կայարանում մի հատ սենյակ կա, էդ սենյակում կրակածի տեղերը երևում են: Դե, հիմի չգիտեմ, ես մի տասը տարի առաջ եմ տեսել: Գեղամյանն էր Երևանի քաղաքապետը:

Թուրքերը հայերին սպանում էին, ռուսները երկու օր, երեք օր չէին մտնում, որ գոնե չթողեն սպանեն:

Տենց, յոլա գնացինք, հիմի էլ՝ ոչինչ:

79 թվից ստեղ ենք ապրում, էլի: Գորբաչովն ասել էր՝ երկու տարուց էս քանդվածները կսարքենք: Երկու տարուց սովետը քանդվեց, էլ ո՞վ էր տերը:

Հայաստանի կեսը քանդվեց. Շիրակի դաշտը, Լոռին…»

Աչքերս լցվում են, որ հիշում եմ պապիս պատմելը: Էդ մարդիկ ապրել են, իրենք իրենց կյանքն են ունեցել, ու մի օր…

«Աշխարհից ով ասես եկավ հայերին օգնելու: Ի՜նչ օրեր ենք տեսել: Հիմի, որ հիշում եմ, ոնց որ երազ լինի…»

Պապս մատների վրա հաշվում էր մահացածներին: Ձեռքերը ուժեղ են, հսկա, բայց տեսածներից դողում են (դե, ծերություն է, մի օր իմն էլ կդողան): Պապս կյանք, պատերազմ, ծնունդ, մահ… Ինչ ասես տեսել է ու էդքանից հետո ապրել է:

Իմ պապից մեծերը, ժամանակակիցներն ու իրենց հաջորդ սերունդները ու նրանց սերունդներն էլ երկրաշարժ են տեսել: Չորս սերունդ, միանգամից: Ասելն է դժվար, էլ ուր մնաց` հիշելը:

Էդ մարդիկ դիմացել են կտրոնով հացին, դիմացել են անլույս, անգազ տարիներին, դիմացել են ամեն ինչին, համակերպվել են ամեն ինչին: Էդ մարդիկ իրար ձեռք են բռնել, հարազատ են դարձել, օգնել են, նեղվել, լացել ու երկու տարի հետո երևի նաև ժպտացել:

1988 թիվ, դու էն թվերից մեկն ես, որ չպետք ա գայիր:

Diana Grigoryan

Գունավորից անգույն, կամ հակառակը

Մի օր վանաձորյան խճանկարի առաջին էջը դարձրին գունավոր: Նորույթ էր, անսովոր ու ուրախալի բան: Հիշում եմ՝ ցուրտ ձմեռ էր, բայց տանը տաք էր: Դեռ փայտ էինք վառում ու տաքանում: Մեկ էլ դուռը թակեցին, բերեցին առաջին հրատակարությունը, ուրախացանք. 50 դրամ ավելացրել էին, բայց վերցրինք:

Մի օր էլ հայրս ու մայրս տուն բերեցին գունավոր հեռուստացույցը: Այնպես էի թռվռում, արկղն էլ այնքան մեծ էր՝ մեջն էի մտել ու խաղում էի:

Հետո բոլոր դասագրքերը նորից տպագրեցին. էջերը՝ սպիտակ, մաքուր, գույները՝ պայծառ:

Վերջերս էլ նկատեցի՝ քաղաքիս մարդիկ սկսել են գունավոր հագնվել: Նայում եմ, ուրախանում…

Բայց մեծացել եմ: Զգում եմ, որ արտաքինից գունավոր ենք ներկվել: Բա նե՞րսը: Ներսն ու դուրսը խառնվել են, ու ներսը դարձել է անտարբեր: Հա՛, անտարբեր, ոչ թե մռայլ: Անտարբեր ենք դարձել, որովհետև էլ չենք զարմանում: Դե, ինչպես ասում են՝ մեր սերնդին ոչնչով չես զարմացնի: Ուզում եք ստեղծեք մի սարք, որով կարող եմ գրկել Գերմանիայում ապրող քրոջս, ուզում եք Մարսի վրա տուն շինեք և ուղարկեք ինձ այնտեղ ապրելու, մեկ է, չեմ զարմանա: Չէ՛, ինչ ուզում եք արեք, չեք համոզի:

Արդեն նորմալ ենք նայում աթեիզմին, սեռական փոքրամասնություններին ու նման բաներին: Ազատամտությո՞ւն, թե՞ անտարբերություն կասեք: Եսի՞մ:

Ոչ թե հանրահաշվական կամ նմանության հականիշ «տարբերություն»-ով, այլ անտարբերության հականիշ տարբերությամբ լցվեք:

Գունավոր տարբերությամբ… Որ գոնե համապատասխանենք «գունավոր» կյանքին:

Diana Grigoryan

Խոսք կիսատներին

Որովհետև մարդիկ վարժվում են: Մարդիկ վարժվում են հարազատին սովորական ընդունելուն, վարժվում են չգնահատելուն, վարժվում են հեռացումներին, որովհետև գիտեն, որ հետ գալ կա, ու մի օր կորցնում են:
Կորցնում են, որովհետև ժամանակին չեն գնահատել, որովհետև արժանի են միայն կորցնելուն: Ո՞վ է ասել, որ եթե հարազատդ է, պետք է կողքիդ լինի, ո՞վ, չգրված օրե՞նք է: Հա, չէ, ուղղակի գիտենք, որ իրենք պետք է մեր կողքին լինեն, ու վերջ: Բա ուրիշ էլ ո՞նց:

Ու, որ գնում են` զարմանում ենք, զղջում, մեզ ներսից ճղում, հետո` ուտում, չենք իմանում` գլուխներս որ պատով տանք, ու էդպես մնում ենք անհարազատ՝ կիսատ:

Յոթ միլիարդ ու յոթից քանի՞սն են օրը օրի վրա կիսատ դառնում ու էդպես էլ կիսատ մնում: Հետո իրենք են ինչ-որ մեկերին կիսում, ու հենց դա էլ երևի կոչվում է պրոգրեսիա: Պրոգրեսիայով կիսվում ենք ու կիսում:

Ես, դու, նա կիսատ ենք: Ես էսօր եմ կիսվել, դու՝ երեկ, նա վաղը կկիսվի: Ոչինչ: Նորմալ է: Կսովորենք: Ճարներս ի՞նչ:

Հ.Գ. ինչ-որ բառեր իրար հարևան դարձան, բայց ասելիքս մեկն էր՝ գնատահեք նրանց, ում դեռ ունեք:

Diana Grigoryan

Չվերադարձող «հեփի էնդերը»

Հերիք է, հա՛, հերիք է: Նեղացել եմ աշխարհից, մարդկանցից ու իմ քաղաքից: Նեղացել եմ իմ սիրած երգերից, նեղացել եմ շոկոլադից, նեղացել եմ ինձ չգրկող ու նեղացնող երևույթներից: Նեղացել եմ դավաճաններից, որ պետք եղած ժամանակ գլուխները մտցնում են բարձի տակ, բերանները հարյուր փականներով փակում ու նայում են դատարկ պատին:

Լինում է լավ արևածագով օր: Ու լինում է օր, որ սպասված «հեփի էնդը» չի գալիս (ինչպես միշտ): Էսօր տուն գալիս զգացի, որ ուզում եմ մնալ մութ աշնանային երեկոյի մառախուղի մեջ ու առանց երգ, առանց տաք ծածկոց, առանց թեյ, նստել ու կարդալ Պետրոսյան: Հա՛, իմ սիրելի Վարդգես Պետրոսյան. «Դեղատուն Անին» կամ էլ` «Եթե կապույտ լիներ երկինքը»: Մի փոքր բան, մի փոքր հատված, որ լցնեի ներսս:

Քայլում էի փողոցի ձախ կողմով, բայց սիրում էի աջը: Էդպես էլ է լինում: Անում ես այն, ինչ չես ուզում… Որովհետև հիմար ես:

Աշուն է: Ցերեկներս լցված են գույներով, իսկ առավոտներս ու գիշերներս` մառախուղով: Ու ես չեմ տխրում, այն պատճառով, որ աշուն է: Տխրում եմ, որովհետև իմ հիմար լինելը նոր եմ նկատում: Նոր եմ նկատում, որ ուզում եմ փախչել էստեղից: Ու գիտե՞ք, թքած ունեմ, թե ուր և որ ուղղությամբ: Միայն փախչել:

Մտածում եմ` ինչ լավ կլիներ, որ փողոցի «զեբրաներից» մեկը ես լինեի: Իմ վրայով կգնային, կգային, երկար ճանապարհ կանցնեին` իմ վրայով քայլելու համար: Կլինեի դեղին կամ սպիտակ, ականջիս մոտ կլինեին իմ սիրած կոշիկների ձայները: Կլինեի գիծ, բայց գոնե կիմանայի, որ մարդիկ ինձ վստահում են, որ ինձնով անցնելիս, թեկուզ անգիտակցաբար, ինձ են վստահում իրենց կյանքը, իրենց մեքենայի տակ ընկնել կամ չընկնելը:

Երանի փողոցի գիծ լինեի, երանի չորացած տերև լինեի ու ինչ-որ մեկի՝ դեպի առաջ քայլից կոտրվեի, երանի առավոտվա ու գիշերվա տխուր մառախուղ լինեի:

Երանի ինձ ոչ ոք չնկատեր:

Diana Grigoryan

Առանց «անտեր» Հայաստանի

«Կընդունվեմ համալսարան ու կգնամ էս անտեր երկրից»: Քանի ու քանի անգամ եմ լսել ու մտածել իմ անտեր երկրից գնալու մասին: Չէ՛, չեմ գնա: Կամ էլ կգնամ, բայց մի օր կվերադառնամ իմ անտեր երկրում ապրելու…

Չնայած նրան, որ տեր ունի ու անունն էլ ժողովուրդ է, ասում ենք անտեր: Անտեր է , որովհետև ժողովուրդս մաս առ մաս գնում է երկրից ու մի քանի տարի հետո օդանավակայաններս կդատարկվեն… Տերերը գնում են՝ իրենց տիրակալ լինելը մոռանալու պատճառով: Մոռացել են, որովհետև լեզուները ժայռերի նման քարացել են, իսկ ձեռքերն արդեն վաղուց սովորել են հրաման կատարելուն: Ունենք-չունենք` 29,8 հազար կիլոմետր քառակուսի տարածք ունենք ու այստեղից էլ, որ հեռանանք, էլ ինչո՞ւ ենք հայ կոչվում:

Հայը, որ գնա, էլ ո՞վ է թոնրում լավաշ թխելու, այգում ծառ տնկելու, Արարատ բարձրանալու մասին երազելու ու Հայաստանից բողոքելու: Հայաստանում ենք ապրում, դրա համար էլ բողոքում ենք, ու անունը տալիս` մեր ծնկները չեն ծալվում: Հայաստանում ենք ապրում, դրա համար էլ գնում ենք, որ հեռվից սիրենք ու կարոտենք մեր երկիրը:

Մի օր Հայաստան ասելիս ձեռքերս կդողան: Մի օր հայը կհասկանա, որ չի կարող առանց Հայաստանի: Չի կարող այնպես,ինչպես ես չեմ կարող առանց Երևանի մայրամուտի, Արարատի գագաթների, Գյումրու հարյուրամյա տների, Դիլիջանի ծառերի, Սևանի կապույտի ու Վանաձորի անձրևների:
Չեմ գնալու, որովհետև չեմ կարող առանց իմ տերերով լցված անտեր Հայաստանի:

Հեշթեգ՝ Դբա Ռոքը

Ցուրտ Վանաձորին ինչ-որ ջերմություն էր պակասում: Այդ ջերմությունը եկավ սեպտեմբերի 25-ին տաք մարդկանց հետ՝ նույն ավտոբուսով: Ու քանի որ սպասվող իրադարձությունից Վանաձորում քիչ է լինում, ամեն մեկն իր շրջապատին վերցրեց ու եկավ համերգատեղ. դրա շնորհիվ էլ շատերս տեսնվեցինք մեր կորած ընկերների հետ ու մինչ համերգը կսկսեր, մի լավ կարոտներս առանք: 

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Առաջին շարքում էինք կանգնած ու էն, ինչ մենք ենք տեսել ու զգացել, չենք մոռանա: Մեջս տպավորվել է Վանի դեպի ձախ՝ մեր կողմ նայելը, Անդրեի՝ աչքերը փակ երգելը, Ալբերտի՝ գժական ելույթը, «Լուսնելույսի» էներգիան ու Մհերի՝  «Քո աչքերը»:

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Առաջին անգամ զգացի  «հոգևոր սնունդ» ասվածի իմաստը, զգացի հոգուս վրա՝ ամենանուրբ ձևով: Ու գիտեմ՝ մի քանի օր տանը, դասերին, պարապմունքներին ու քաղաքում քայլելիս քթիս տակ «Նեմրա» եմ երգելու ու համերգ չեկողներին ասելու եմ, թե իրենք ինչ չեն գտել:

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Լուսանկարը` Դիանա Գրիգորյանի

Diana Grigoryan

Երևի չենք ասի

Նորից առավոտ է: Մեզ ստիպելով արթնանում ենք, մի քանի կիլոգրամանոց պայուսակների ծանրությունը դնում ենք մեր ուսերին ու շտապում կանգառ՝ դպրոց գնալու: 12 տարի անընդհատ ծանրացող ու թեթևացող պայուսակներով, ուշացումներով, արձակուրդներով և… և չասված խոսքերով: 12 տարվա մեջ փոփոխությունները եղել են միայն մարդկանց դեմքերը: Այդ էլ, որ մեզ թողնեին, չէինք փոխի: 12 հանած մեկ տարի գնում-գալիս ենք, նստում-կանգնում, ծիծաղում, բողոքում ու խոսում: Միայն խոսում ենք, իսկ կարևոր բառերը մնում են չասված: Չենք խոստովանում, որ կարոտելու ենք անգամ գրատախտակի մոտ դրված կավիճը, որը միգուցե հաջորդ 45 րոպեում իր կյանքն ավարտի մեզ ինչ-որ բան հասկացնել փորձող ուսուցչի ձեռքում:

Մենք չենք ասում կարևորը, թաքցնում ենք ներսի գրպաններում և սպասում հարմար առիթի՝ այն հանելու համար: Ու չասված խոսքերը մնալու են չասված, որովհետև վերջում բոլոր գրպաններից միայն արցունքներ ենք գտնելու, իսկ հետո գնալու ենք մեր ճանապարհներով:

Գուցե տարիներ անց մեկ-երկուսին տեսնենք, բարևենք ու պատմենք վերջին 30 տարվա կյանքից, մյուսներին չճանաչենք ու անցնեք կամ էլ՝ ընդհանրապես չտեսնենք ու մտածենք՝ ինչպես եղավ, որ գրպանները դատարկվեցին:

Նորից առավոտ է, ու մեզ ստիպելով արթնացել ենք, որ դպրոց գնանք: