Մհեր Թարոյանի բոլոր հրապարակումները

Mher Taroyan

Աստված իմ՝ Արև

Տիեզերքում կարտարվող ամեն բան ունի իր իմաստն ու կարևորությունը, և մարդկային ծնունդն այս առումով բացառություն չէ:
Տեսեք՝ ծնունդը մենք համարում ենք ամեն ինչի ու ամեն բանի սկիզբ, բայց ըստ էության, այն նաև ավարտ է՝ ամիսներ շարունակ ձգվող խավարի ավարտ: Մենք խավարից գալիս ենք դեպի լույս՝ արև, և տևական «արևային» դադարից հետո նորից, ուզած թե չուզած, վերադառնում խավար: Այդ երկու խավարների միջև ընկած լուսավոր ժամանակահատվածում ի՞նչ ենք անում մենք: Ասեմ: Մենք անընդհատ ձգվում ու ձգտում ենք դեպի արևը, փորձում մոտենալ նրան և հնարավորության դեպքում նույնիսկ խաշվել նրանում:
«Դեպի արևն էին գնում ամբոխները խելագարված»
Ու կրկին «ինչո՞ւ» հարցական դերանունն ակտուալ է: Ինչո՞ւ ենք մենք միշտ ձգտում դեպի արևը, որովհետև մենք հավատում ենք, հավատում ենք, որովհետև անկախ քաղաքական կոմնորոշումից, սոցիալական կարգավիճակից, մտավոր ու ֆիզիկական ունակություններից այն միշտ մեզ հետ է: Մարդկության արարումից մինչև օրս անդավաճան ծառայում է մեզ, իսկ ծառայում է, որովհետև մենք էլ միշտ (հաճախ նույնիսկ ենթագիտակցաբար) հավատում ու ձգտում ենք նրան:
«Դեպի արևն էին գնում ամբոխները խելագարված»
Ամբողջ կյանքի ընթացքում մենք պերմանենտ շարժվում ենք դեպի արևը ու ամենաանսպասելի պահին հասնում նրան՝ մեր ամբողջ կյանքի հավատին: Ե՞վ: Հիմա ի՞նչ: Իսկ հիմա դեպի ո՞ւր: Չէ՞ որ արդեն հասել ենք այն բաղձալիին, այն անհասին: Եվ հենց այստեղ՝ եզրագծին, հավատի մեջ կամ հավատը մեր մեջ մենք հասկանում ենք, որ մեր սրտի ամեն կծկման, օդի ամեն շնչի, աչքի ամեն թարթի իմաստը մեր լույսին՝ արևին՝ հավատին հասնելն է: Ու քանի որ «հավատ»-ն ինքն էլ լավ հասկանում է, որ մենք հասնելով իրեն, ապրում ենք մեր կյանքը ու, կոպիտ ասած, արդեն իմաստազրկում այն, նա մի վերջին անգամ, բայց ամենայն ուժգնությամբ շողում է, կուրացնում մեր աչքեր (բայց ոչ միտքը), և մենք նորից հայտնվում ենք խավարում, բայց ոչ վերջի, այլ կրկին սկզբի: Ու նորից.
«Դեպի արևն էին գնում ամբոխները խելագարված»:

Mher Taroyan

Խոսք՝ խոսքի մասին

-Դե, խոսք տուր:
-Հը՞ն, ո՞նց խոսք տամ:
-Հա, դե խոսք տուր, թե` ճիշտ ես ասում:
-Է, տամ… Ըհը, վերցրու:

Խոսք: Ո՞ւմ ենք տալիս, ինչո՞ւ ենք տալիս: Ու ընդհանրապես ի՞նչ բան է էս խոսքը: Զուտ մտքերը փոխանցելու ու հաղորդակցվելու միջո՞ց: Չէ, հաստատ չէ:

Խոսքը զենք է ու աշխարհի ամենա-ամենա զենքը: Խոսքը իր մեջ ամփոփում է ու իրեն ենթարկում մարդկային գիտակցության մեջ տեղավորվող ամեն բան:
Մարդկանց մեջ քո մասին կարծիքը ձևավորվում է մի քանի տասնյակ բաղադրիչներից ելնելով, բայց դրանց մեջ ամենահիմնարարը քո խոսքն է:

Ու ընդհանրապես պետք չէ, որ այն լինի երկարաշունչ, զարդարուն ու վերամբարձ բառերով: Չէ, քո խոսքը կարող է լինել ընդամենը մեկ կամ երկու բառ՝ վստահ, հստակ ու ամենակարևորը, բովանդակալից մի քանի բառ:

Ու հավատա, նման կերպ դու կունենաս քո արժանի տեղը հասարակության մեջ, քեզ կլսեն ու հաշվի կնստեն քո խոսքի հետ:
Հիմա տեսնո՞ւմ ես, որ խոսքը, իրոք զենք է, որի միջոցով կարող ես թե՛ պաշտպանվել, թե՛ հարձակվել: Ճիշտ է՝ բոլորը չեն, որ այդ զենքով զինված են, կամ այն գործածել ու կիրառել գիտեն, բայց հավատա՝ ամեն բան քո ձեոքերում է:

Մտածված խոսենք:

Mher Taroyan

Անմահության սերունդ

Խոժոռ է երկինքը:  Սառնաշունչ առավոտը ցող է դրել կանաչի վրա: Վայրկյանը մեկ ցողի մի մարգարիտ է ընկնում հողին ու հազար կտոր լինում: Թվում է, թե ամեն բան բնական ու սովորական է, բայց ոչ: Ցողի ամեն կաթիլի հետ անասելի տագնապ է կաթում հողին: Եվ ընդամենը մի քանի րոպեի ընթացքում հողի ներծծած ամբողջ տագնապը գոլորշիացավ, բարձրացավ ու կախվեց օդում: Ու հանկարծ հակառակորդի կրակահերթը փշուր-փշուր արեց սպանող լռությունը:

-Տագնա˜պ, տագնա˜պ… – կոկորդը պատռելով՝ բղավեց հրամանատարը:

Ակնթարթ չանցած զորքն արդեն պատրաստ է մարտի: Բոց է թափում նրանց աչքերից: Ատամները, ջարդելու աստիճան կրճտացնելով, նրանք սպասում են հրամանի, ոչ սպանելու, այլ պաշտպանելու հրամանի: Մարդկային ամենաթանկ բանի՝ կյանքի գնով պաշտպանելու իրենց հայրենքը, հողն ու ընտանիքը:

Հրամանատարի հրամանաից հետո ամեն մեկը իր մարտական դիքը զբաղեցրեց, բացի Գևորգից ու իր երկու ընկերներից: Նրանք  իրադարձությունների էպիկենտրոնից փոքր-ինչ հեռու տեղակայված վրանում են ու ընդամենը մի քանի րոպեում զարգացած իրադարձություններից անտեղյակ: Կրակոցի ձայները լսելուն պես Գևորգը առանց ռազմական հագուկապի (որովհետև հանգստի ժամն է) պոկվեց տեղից ու վազեց դուրս: Հայացքը սառեց, բիբերը լայնացան՝ ասես առերեսվեց մահին: Հակառակորդի ինքնաթիռը գրոհել է մարտական դիքը ու մեկ-երկու րոպեից պատրաստ կլինի ոչնչացնել այն: Ակնթարթ անց քարացած զինվորը ուշքի եկավ, գիտակցեց պահի լրջությունը ու առանց վայրկյան անգամ կորցնելու, հովազի մի ցատկով հասավ վրան, վերցրեց զենքը, (որն ամենևին էլ նախատեսված չէ հակաօդային պաշտպանության համար) դուրս եկավ ու դիրքավորվեց վրանի առաջ: Գևորգին ու ինքնաթիռին մետրեր են բաժանում: Սևեռուն ու անթարթ հայացքով նա նայում է մահվան աչքերին:

-Երեք հաշվից,-մտքում ասաց նա,- մեկ…
Ու արդեն երկու հաշվին ինքնաթիռը, որն այդ պահին անխուսափելի մահ էր Գևորգի ու ընկերների համար, էլ չկա:
Գևորգը հաղթեց մահին, իսկ մահին հաղթելն ինքնին Անմահություն է: Նա մի օրինակն է այն հազարների, ովքեր այդ օրերին  Անմահացան ու պատմության մեջ մնացին՝ որպես Անմահության սերունդ:

Հ.Գ  Շարքային Գևորգ Հովհաննեսի Մանուկյան

Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ ոչնչացրել է մեր դիրքերը գրոհող հակառակորդի մարտական ուղղաթիռը: Պարգևատրվել է ԼՂՀ Մարտական խաչ 2-րդ աստիճանի շքանշանով: