Լուսանկարը՝ Ջեմմա Պետրոսյանի
Ծիրանենին՝ «ամենահայկական ծառը», ի բնե սերված, մերված է այս բիբլիական հողին…
Այսօր ուզում եմ հիշեցնել, որ ծիրանի «սեզոնը» արդեն բացվել է, կամ էլ կարելի է բացված համարել։
Ծիրանենին հայոց բնաշխարհի հրաշալիքն է։ Մեր նախնիները ասում էին, թե ծիրանը ուտելով մարդ ազատվում է տասներկու հիվանդություններից։
Պապիկիցս բազմիցս լսել եմ․ «Արարատյան դաշտում աճած ծիրանը դշխո է, իսկ մյուս երկրներում աճողը՝ նաժիշտ, ծիրանը մեր հողի ամենաքաղցրահամ միրգն է»։
Լուսանկարը՝ Ջեմմա Պետրոսյանի
Հիշում եմ, երբ մի օր անցնում էի փողոցով, մի տատիկ ինձ ծիրան հյուրասիրեց, իսկ ես մերժեցի: Բայց նա ասաց, որ ծիրանը մեր երկրի բնաշխարհի թագուհին է, և ես իրավունք չունեմ այդ համեղ միրգը ճաշակելուց հրաժարվել: Լսելով այս ամենը, ես չսպասեցի տատիկի նորեն հյուրասիրելուն, վերցրեցի ու հաճույքով սկսեցի ուտել։
Ծիրանը զարմանալի միրգ է: Մեր տատիկ-պապիկները միշտ ասում են` լավ է ծիրան ուտել, և դեղորայքին փող չտալ: Իսկ «բուժման» բաղադրատոմսն ամեն եղանակի այլ է` թարմ ծիրան, ծիրանի չիր, ծիրանի հյութ, մուրաբա…
Լուսանկարը՝ Ջեմմա Պետրոսյանի
Սակայն, ցավոք, գյուղացիները շատ հաճախ կանգնում են խնդրի առջև, քանի որ ծիրանը շուտ ցրտահարվող միրգ է, և չդիմանալով գարնան ոչ բարենպաստ եղանակին, կարող է ցրտահարվել։ Բոլորս էլ գիտենք, որ ծիրանը լիովին հասունանում է 5-10 օրվա ընթացքում և որոշ ժամանակ անց, եթե ծառից պտուղը չքաղեն, պոկվելով վայր է ընկնում գետնին ու սկսում որդնել և փչանալ։ Սա ևս խնդիր է գյուղացու համար, քանի որ մեծ թվով սպառողներ են իրենց հարկավոր ճիշտ ժամանակին միրգը սպառելու համար։ Ճիշտ է, կան ծիրանենու տարբեր տեսակներ, որոնք մեկը մյուսից մի փոքր ուշ կամ շուտ են հասունանում, բայց ծիրանի մեծ և հիմնական մասը հասունանում է հունիսի վերջից մինչև հուլիսի կեսերը։
Լուսանկարը՝ Ջեմմա Պետրոսյանի
Հիշում եմ 2014 թ.-ի ապրիլի սկիզբն էր, առավոտյան արթնացա և վազեցի պատուհանի մոտ: Եվ ի՞նչ տեսնեմ․ բոլոր ծաղկած ծառերն ու ջերմոցները ձյունով էին ծածկվել։ Այդ օրը մի կողմից ուրախ էի, իսկ մյուս կողմից տխրել էի, որովհետև ընտանիքիս միակ ապրուստը այլևս չկար, հօդս էր ցնդել։ Այսօրվա պես հիշում եմ ընտանիքիս ապրումները։ Ամեն մեկը տարակուսած մի անկյունում նստել էին ու ընկել մտորումների գիրկը, և ես չէի համարձակվում մի բառ անգամ խոսել: Մտածում էի, որ անիմաստ կլիներ մխիթարական և հուսադրող խոսքեր ասել։ Այդ դեպքից հետո սկսեցի ձյունը չսիրել։
Բայց փառք Աստծո, այդ ամենից հետո մինչ այսօր ոչ մի նման աղետ չի եղել։ Ճիշտ է, եղել են անձրևներ, նույնիսկ ահավոր ուժեղ կարկուտ, բայց քիչ թե շատ օգտվել ենք այդ դշխո մրգից։
Հիմա նորից ծիրանի ժամանակն է, մեր գյուղի` Ակնալճի երեխաներն այգիներում են` բերքահավաքի։