Լուսանկարը՝ Մարիամ Ներկարարյանի

Գարնանային արձակուրդներն էին: Աչքերս բացեցի և հասկացա, որ այդ օրվա համար առանձնապես ոչ մի պլան չունեմ: Որոշեցի վերցնել հեծանիվս ու գնալ փոքրիկ շրջագայության Հրազդանի փողոցներով: Սկզբում զբոսնում էի այն վայրերով, որտեղ անցել է մանկությունս: Կանգ առա ու սկսեցի լուսանկարել բնությունը, շինությունները: Լուսանկարելիս, երբ տարվել էի շինության մասին մտքերով, ականջիս տակ խռպոտ և հետաքրքրական մի ձայն լսվեց.

- Ազիզ, դու վի՞ր թոռն ես:

Անմիջապես  շրջվեցի, և ուղիղ դիմացս հայտնվեց մորուքով, անատամ, ստորին ծնոտը փոքր-ինչ առաջ, սա էլ հերիք չէր, ձախ աչքն էլ կիսաբաց, ճաղատ մի ծերուկ: Մի քանի վայրկյան անշարժ կանգնելուց հետո ծերուկը շարունակեց:

- Էդ տելեվիզորը ի՞նչ էս անում:

Սթափվելով պատասխանեցի.

- Պապի պլանշետա:

Սակայն մի որոշ ժամանակ  անորոշ հայացքով նայելուց հետո ծերուկը հարցրեց.

- Պպպլանշետն ի՞նչ ա:

-Դե պլանշետը սմարթֆոնի մեծ տեսակն ա:

- Հ~ա, հասկացա, բա սմարթֆորդն ի՞նչ ա:

- Դե, խելացի հեռախոս:

- Բա ես գիտեմ թոռս ա խելացի, հա, ու էն, ինչ են ասում, օլինպիադաներ ա հաղթել:

- Չէ, պա’պի, պլանշետս հաստատ օլիմպիադայի չի մասնակցի, բայց դե թոռդ էլ էսպես լավ չի կարողանա նկարել:

- Բա էդ մենակ նկարումա՞ :

- Պապի կարող էս մարդկանց զանգել, համացանց մտնել, նկարներով փոխանակվել…

- Հասկացա, թոռս էլ դրանից ունի, գնամ թող նկարներս ուղարկի Ռուսաստան` տղերքս ընդեղ են:

Րոպեներն անցնում էին, իսկ ծերուկը ավելի ու ավելի հետաքրքրասեր էր դառնում, իսկ իմ ժամանակն անսահմանափակ չէր, այդ իսկ պատճառով եկավ հրաժեշտի ժամանակը:

- Պապի’, ես գնամ` արդեն ուշ է:

- Հաջողություն քեզ, ա’զիզ ջան:

Ճանապարհին մտքերով ապագայում էի. ինձնից երկու սերունդ փոքր երիտասարդն ինձ հետ ինչի՞ց պիտի խոսի…

Լուսանկարը՝ Ալվարդ Փարսադանյանի

Անցյալը փոխել չեմ կարող, բայց կխոսեմ ներկայիս լեզվով… Մարդկային լեզուն դեռ չի ստեղծել այն բառերը, որոնք ընդունակ կլինեին նկարագրելու իմ զգացմունքերը: Այդ տեսակ գեղեցկությունը մխրճվեց իմ բեկյալ սրտի մեջ…

Ես շտապում էի: Այդ ծերուկը մոտեցավ ինձ, իսկ ես ժամանակ չունեի նրան լսելու: Թեթևակի սառը հայացք գցեցի դեպի նա՝ նա շատ թափթփված տեսք ուներ՝ ցնցոտիներ հագած, սպիտակ մազերը ճակատին թափթփված, հագին ուներ գորշ հնամաշ բաճկոն: Դեմքի կնճիռները նրա զառամյալ տարիքի մասին էին խոսում: Աչքերը, աչքերը գետնից չէր բարձրացնում: Ես մի քանի վայրկյան անթարթ նրան էի նայում: Ինձ հետաքրքիր էր նրա շարժ ու ձևը, հետո կարծես կորավ հետաքրքրությունս՝ ես արագացրի քայլերս, սակայն նորից դանդաղեցի, հետ նայեցի ու տեսա այդ ցնցոտիներով ծերուկը բերանը բացուխուփ էր անում:  Ինձ թվաց` ինչ-որ բան է ուզում ասել, ցավոք, մեր միջև եղած տարածությունը խլացնում էր նրա ձայնի հնչյունները, և ինձ խորթ էին մնում նրա խոսքերը։ Փորձեցի նրա բերանի շարժումներից գուշակել բառերը։ Ի՞նչ է կարկամում նա, դարձյալ անհասկանալի մնաց։  Ես շփոթմունքի մեջ էի, ախր, ուշանում էի և ժամանակ չունեի այդ մուրացկանի բառերը վերծանելու։ Կարող էի թողնել ու հեռանալ, բայց, չէ, որոշեցի հետ գնալ ու լսել նրան, քանի որ  հակառակ դեպքում ինքս ինձ այդ վերաբերմունքիս համար չէի հարգի։ Մոտենալով ինձ, նա ձեռքը հանեց բաճկոնի տակից։ Նրա ձեռքում թերթերի կույտ տեսա։ Ասում էր, որ գնեմ դրանցից ինչ-որ մեկը, ու էլի աչքերը գետնից չէր բարձրացնում։ Մի տեսակ հիասթափություն ապրեցի՝ ավելի հետաքրքիր կամ այլ ինչ-որ բան էի ուզում լսել, բայց և այնպես մտածեցի. «Իրոք, ուրիշ ի՞նչ պետք է լսեի մուրացկանից»։

Ես վճարեցի թերթի գումարը և առանց թերթը վերցնելու շտապեցի հեռանալ։

-Սպասի՛ր,-կարծես վշտացած արտասանեց նա։

Եվ ես վերջապես տեսա նրա բարի աչքերը, որ բարկության պահին էլ շարունակում էին բարի մնալ։ Վերջապես աչքերը բարձրացրեց գետնից ու նայեց աչքերիս։

-Ես մուրացկան չեմ, սա իմ աշխատանքն է, վերցրու՛ քո թերթը,-շարունակեց նա։

Ես մի քանի վայրկյան ապշահար նայում էի նրա աչքերին։ Ես այնտեղ տեսա հպարտություն, պարզություն, արդարություն և շատ այլ մարդկային հատկանիշներ։ Նրա աչքերը  կարծես ուղղորդող հայելի դարձան և ոչ նրա ցնցոտիները, ոչ էլ հագի հնամաշ շորերը պատնեշ չհանդիսացան, որպեսզի ես տեսնեմ նրա հոգու վեհությունը։ Այս դեպքերը, որոնք ես երկար-բարակ շարադրում եմ շատ արագ ընթացք են ունեցել՝ընդամենը վայրկյաններ, բայց այնքան տպավորիչ ու ազդեցիկ, որ ինձ ստիպեցին խորհեմ անցյալիս ու ներկայիս մասին։ Ուզում էի, որ ժամանակը կանգ առներ՝ վայրկյան ավել նրա աչքերի մեջ նայելու ու տեսնելու համար այն ամենը. ինչից զուրկ են շատերը։

Ես իմ կյանքում չունեմ այնպիսի մի անձնավորություն, որին կցանկանայի նմանվել, քանի որ կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ ունի իր սեփական կյանքը, մտածողությունը, ոճը, արդուզարդը, քայլվածքը… Այն, ինչ գեղեցկացնում է ուրիշին, միգուցե ուրիշին տգեղացնի։ Փորձում եմ իմ հարազատներից վերցնել նրանց դրական հատկանիշները, որոնք ավելի հոգեհարազատ են ինձ։ Պապիկս, տատիկս և հորաքույրներս եղել են մանկավարժներ, ցանկանում եմ նրանց նման լինել խելացի և վաստակավոր։ Ցանկանում եմ հայրիկիս նման լինել կարգ ու կանոնով, կոկիկ, ազնիվ, ընկերասեր, խելացի։ Մայրիկս, մորաքույրս և տատիկս նույնպես մանկավարժներ են։ Ցանկանում եմ մայրիկիս նման լինել ճշտապահ, պարտաճանաչ, գեղեցիկ, կոկիկ, մորաքրոջս նման հեզ, մեղմ բնավորության  տեր անձնավորություն, տատիկիս նման լավ մարդ, խելացի և հարգված անձնավորություն։ Պապիկս շինարար է` ցանկանում եմ նրա նման լինել կառուցող, որպեսզի կարողանամ այս բարդ կյանքում ինձ համար կառուցեմ նորանոր բարձունքներ։ Ճիշտ է, իմ հարազատներն էլ ունեն թերություններ, բայց ես նրանցից ընկալում եմ միայն լավը։          

Սիրուշ Մկրտչյան

Միակ մարդը, ում կուզենայի նմանվել, իմ հայրիկն է: Ես նրան աշխարհում ամենաշատն եմ սիրում, նա իմ իդելան է: Նա իսկական տղամարդ է: Հայրս նկարիչ-քանդակագործ է, բայց ես նրան հոգեբան եմ ասում:  Մայրիկիս հետ չեմ կարողանում կիսվել, բայց հայրիկիս հետ կարողանում եմ, նա շատ ճիշտ խորհուրդներ է տալիս: Հայրիկս բարի մարդ է: Ընդհանրապես չի բորբոքվում և չի ջղայնանում իմ ամեն մի սխալի վրա, այլ բացատրում է այնպես, որ այդ սխալը  երկրորդ անգամ չեմ անում: Սիրում եմ, որ նա նյութականի վրա ուշադրություն չի դարձնում, փող չի սիրում, հիմա կասեք, թե կա՞ արդյոք այդպիսի մարդ, որ փող չի սիրում, ասեմ, որ կա:

Նա շատ-շատ աշխատասեր և ընտանիքին նվիրված է: Ինձ վրա միշտ բարկանում է, թե ինչու եմ այդքան ծույլ, որ իմ ծուլության պատճառով արդյունքների չեմ հասնի: Ես շատ եմ ուզում նմանվել հայրիկիս, որպեսզի նյութապաշտ չլինեմ, ամեն մի հարցի ուրիշ տեսանկյունից նայեմ: Նա շատ դրական կողմեր ունի, հենց այդ պատճառով էլ ուզում եմ նմանվել նրան:

Նատալի Թիզյան

Մայրիկիս անունը Աննա է։ Ես շատ եմ ուզում նմանվել նրան, քանի որ նա շատ խելացի է, համբերատար, աշխատասեր, նվիրված, և լավատես: Քանի որ ես շատ անհամբեր եմ, ինձ հատկապես դուր է գալիս նրա համբերությունը։ Նա երկար տարիներ աշխատել է մանկապարտեզում, որպես դաստիարակչուհի և դաշնակարուհի։ Նա բոլոր երեխաներին շատ լավ է վերաբերվել և ոչ մի խտրականություն չի դրել նրանց մեջ։ Այդ պատճառով բոլոր երեխաները նրա հետ շատ էին կապված և շատ էին սիրում։ Հիմա մեր մանկապարատեզը փակվել է, և երբ երեխաները նրան տեսնում են փողոցում, մոտենում են, զրուցում, ասում են, որ շատ են կարոտել։ Եվ ես տեսնում եմ, որ բոլորը նրան հարգում ու սիրում են, դրա համար էլ ուզում եմ նրան նմանվել։

Տաթև Թորոսյան

Բոլորն էլ ունեն  իրենց իդեալները: Ոմանց համար  իդեալ են հայտնի աստղերը, ոմանց համար`  սովորական  մարդիկ:  Կան  մարդիկ,  ում իդեալները իրական կյանքում  չկան, հորինված կերպարներ   են,  ում իրենք ողջ  կյանքում  փնտրում են: Ամեն մարդ  ինքն  իր  նման  է,  բայց   իմ կածիքով,  բոլորն էլ   իրենց  սրտի  խորքում    ինչ-որ մեկին  ուզում  են նմանվել: Ես ուզում  եմ նմանվել  մայրիկիս,  ոչ  թե նրա համար, որ նա  իմ  մայրն  է, այլ  նրա  համար, որ հավանում  եմ նրան  որպես մարդ: Ինձ  դուր  է   գալիս  մայրիկիս մեղմությունը, նա  երբեք  ձայնը   չի  բարձրացնում,  բայց  ոչ ես, ոչ  քույրս  նրան չենք  առարկում, մի  հայացք  բավական  է, որ մենք   հասկանանք: Նա աշխատասեր  է,  այսօրվա   գործը  վաղվան չի  թողնում: Ես ուզում եմ  նմանվել նրան:

Տաթևիկ Խաչատրյան

Ես միշտ ցանկացել եմ նմանվել իմ մայրիկին։ Իմ մայրիկը հետ չի կանգնում իր նպատակներից և, եթե սկսում է որևէ գործ, ապա այն հասցնում է ավարտին։ Չնայած, որ ասում են` մայրիկիս շատ եմ նման արտաքինով, այնուամենայնիվ, ուզում եմ, որ բնավորությամբ էլ մայրիկիս նմանվեմ։ Ի տարբերություն իմ մայրիկի՝ ես սկսածս գործը ավարտին չեմ հասցնում, շուտ եմ հոգնում և հիասթափվում։ Օրինակ` ասեղնագործել շատ եմ սիրում, բայց կեսից հոգնել եմ և չեմ շարունակել։

Սվետա Սարգսյան

Ես կուզենայի նմանվել եղբորս։ Նա շատ հավասարակշռված, հանգիստ, սառը դատող և արկածներ սիրող մարդ է։ Ես գտնում եմ, որ դրանք այն հատկանիշներն են, որոնք ես կուզենայի և փորձում եմ տեսնել իմ մեջ։ Իհարկե, շատ դժվար է, քանի որ ինչ-որ տեղ հակառակ հատկանիշներն ունեմ։ Շատ դժվար է, բայց ես չեմ հուսահատվում` շարունակում եմ աշխատել ինձ վրա։

Վահագ Մարտիրոսյան

Ես ինքս իդեալ չունեմ, բայց իմ հարազատներից և շրջապատող մարդկանցից սովորել եմ և աշխատում եմ սովորել լավ հատկանիշները։ Մայրիկիցս սովորել եմ լավ վերաբերվել մարդկանց, և փորձում եմ նմանվել մայրիկիս, որովհետև նա ինձ համար գրեթե իդեալական է։ Տատիկիցս սովորել եմ համեղ ուտեստներ պատրաստել։ Իսկ եղբորիցս սովորել եմ համառություն։ Բայց ամեն ինչից շատ փորձում եմ ինքս իմ տեսակի մեջ լինել միակը։

Սերինե Հարությունյան

Իմ շրջապատում չկա այնպիսի մեկը, որին կցանկանայի նմանվել։ Բայց, երբ տեսնում եմ մարդկանց բարի արարքները, ապա հետևում եմ դրանց։ Չնայած շատ կուզենայի, որ լիներ այնպիսի մեկը, ով ինձ օրինակ կծառայեր ամեն հարցում։ Որքան կարողանում եմ, այնքան լավ հատկանիշներս եմ դրսևորում։ Ես չար բաներ էլ եմ անում, բայց միշտ Աստծուց ներողություն եմ խնդրում, որովհետև ի վերջո բոլորս պատասխանատու ենք Աստծու առաջ։ Բոլորին ցանկանում եմ, որ իրենք ընտրեն ճիշտ ուղի, և օրինակ դառնան մյուսներին։

Սյուզաննա Խառատյան

Լուսանկարը՝ Մերի Բորյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը Ալյոշա պապն է: Նա արդեն ութսունյոթ տարեկան է և ապրում է մեր գյուղում՝ Բարաբաթումում: Ալյոշան երիտասարդ ժամանակ աշխատել է շինարար, կառուցել է հայտնի մարդկանց տներ: Ալյոշա պապը շատ բարի մարդ է: Նա իր հիվանդության կամ ծերության պատճառով դժվար է տեղաշարժվում և ամեն հնարավոր բան արել է, որ իր քայլելու գործը հեշտացնի: Քայլելու համար նա իր ձեքով սարքել է ձեռնափայտ: Չնայած իր այս տարիքին՝ նա անշարժ չի մնում, պահում է կով և շուն: Ալյոշա պապիկը մեզ միշտ հետաքրքիր ու ծիծաղելի պատմություններ է պատմում: Մի օր նա մեզ պատմեց, որ երբ երեխա էր, իր երկու ընկերների հետ վարձվել էր մի մարդու մոտ աշխատելու: Ինքը մյուս երկուսից լավ էր աշխատում: Երբ աշխատանքը վերջացրեցին, լավ աշխատող երեխային տվեցին մի մեծ կոպեկ, իսկ այդ երկուսին՝ երկուական փոքր կոպեկներ: Լավ աշխատող երեխան լացելով գնացել էր տուն ու պատմել հայրիկին: Հայրիկը վերցրել է այդ կոպեկը և գնել էր կոնֆետ, այդ մեծ կոպեկը դարձրել էր երկու փոքր կոպեկ ու տվել երեխային: Այդ պատմությունը շատ ծիծաղելի պատմություն է, բայց Ալյոշա պապիկը դա պատմում էր լացելով: Նա երևի լաց էր լինում այն օրերի  մարդկանց մաքրությունը և միամտությունը հիշելու պատճառով:

Լուսանկարը՝ Մանե Տոնոյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը մեր հարևան Նորա տատիկն է: Նա շատ լավ բնարավորություն ունի, սիրում է իր թոռնիկներին և մեր բակի գրեթե բոլոր երեխաներին: Նա առաջ աշխատում էր դպրոցում, իսկ հիմա՝ ոչ: Մենք, երբ բակում միջոցառում պետք է կազմակերպենք, միշտ դիմում ենք Նորա տատիկին: Նա շատ է մեզ օգնել, և մենք միշտ շնորհակալ կլինենք նրան: Նորա տատիկը ունի այգի, որը լի է ծաղիկներով, մենք միշտ օգնում ենք նրան ծաղիկները խնամելու գործում: Լինում է նաև, որ միջոցառումների վերջում նա մեզ իր ծաղիկներից է նվիրում: Նա շատ խելացի, բարի և հետաքրքիր տատիկ է: Նորա տատիկի ամուսինը՝ Վաչագան պապիկը, մահացել է, նա նույնպես շատ լավ մարդ էր: Նրանք միշտ համերաշխ էին, ես հիշում եմ, երբ փոքր էի ու իրենց ինչ-որ գործում օգնում էի, նրանք միշտ ինձ կոնֆետներ էին տալիս: Ես հիշում եմ, երբ դեռ Վաչագան պապիկը չէր մահացել, մեր վերջին միջոցառումը նվիրված էր ծերերին, ու այդ միջոցառման վերջում բոլոր տատիկներն ու պապիկները կանգնեցին և մեզ ծափահարեցին, իսկ մենք շատ հուզվեցինք: Ես միշտ կհիշեմ նրանց ու նրանց օգնությամբ կազմակերպված միջոցառումները: