-Քանդակագործի՝ Աստծու տված շնորհքը ընիգ է, օր ժողովրդի սիրած կերպարները նույնքան ջերմությամբ ու նույնքան կենդանի իրան վերադարձնե: Ամեն մե արձանը, որ դրվում է մեր քաղաքում, մի երևույթ է, ու կապ չունի ինչըղ է էրած, կարևորը էն է, որ ինքը իր մեջ ինչ-որ դաստիարակչական բնույթ ու իմաստ ունի:

Ինչըղ կըսե Կոմիտասը, եթե շնորհք ունիս, ժողովրդի տվածը բըդի իրան վերադարձնես: Ու ինչըղ ինքը ժողովրդից վերցրեց շատ երգեր, մշակեց, կատարելագործեց ու ժողովրդին տվեց, ըդպես էլ ես ժողովրդի ծոցից ելած կերպարներին գուզեմ, օր նույն համ ու հոտով, լեննագանցու ըսած` ջիգյարով ներկայացնեմ: Ու ես հոգևոր բավականություն կստանամ, երբ օր մեր հանճարների քանդակները շատ կենդանի կեղնին: Եվ իսկականից մեծ պատիվ է, երբ կծառայես մեծերին:

Բայց նաև շատ բարդ է քանդակագործի աշխատանքը, որովհետև մենակ արտաքին նմանությունը հերիք չէ. բըդի ներքին նմանությունն էլ գտնիս, գտնիս էդ մարդու ֆունկցիան: Ըդոր համար շատ էսքիզներ կենեմ, մինչև որ կգտնիմ իսկականին ամենամոտը ու բնականը: Մեր Սասունցի Դավթի արձանի հեղինակը՝ Երվանդ Քոչարը, երկար ժամանակ մտածել է, թե ինչըղ քանդակե, ու ինչ-որ բան չի հերիքել իրա ուզածը ստանալու համար, ու ինքը գնացել է գազանանոց, լսել է առյուծի մռնչյունը ու էն ամենը, ինչ-որ զգացել է, դրել է արձանի մեջ:

Քանդակով ես զբաղվել եմ տասներկու տարեկանից: Հլը էն ժամանակ 3-4-րդ դասարան էի, կերթայի մեր էսօրվա Մայր Հայաստանի արձանի մոտից, որը հլը գոյություն չուներ, կավ կբերեի էդ մեծ-մեծ քարերի տակից: Ու տնեցոնք էլ խաբար չէին եղնի, մեկ էլ ես կավը ուսիս գուկայի տուն, օր մե նոր կերպարըմ ստեղծեի: Ու էն ժամանակվա քանդակներս էլ շատ-շատ բնական են: Ես հըմի կնայեմ ու ընձի-ընձի կմտածեմ, օր էրեխա-էրեխա, լավ էլ նմանեցրել ու բնականին շատ մոտ քանդակել եմ մեր Վարդան Մամիկոնյանին, Հովհաննես Թումանյանին, շատ-շատերին: Ու բանն էլ էն է, օր ես ընձի եմ էրե էդ ամեն ինչը՝ առանց դասատու, առանց գործից հասկցող որևէ մեկի:

-Ռոդենը կըսե, եթե արձանին ձեռք կուտաս ու կզգաս արձանին, ուրեմն ինքը կենդանի է: Ես էն ժամանակ, երբ որ առաջին անգամ տեսա Սամվելի աշխատանքները, էնքան բնական էին, որ անկախ ինձանից ուզեցի ձեռք տալ, որ տեսնեի՝ կենդանի է, թե` ոչ,- զրույցին է միանում քանդակագործ Սամվել Պետրոսյանի կինը,- բայց ինքը ընձի կըսեր՝ մեջն ի՞նչ կա, չի խոսա:

Ես Սևակին (ցույց տվել եմ, չէ՞) գագաթ եմ էրե, որովհետև իրոք ինքը գագաթ էր: Ու չէի կըրնա ամենալավ կերպով չներկայացնեի, որովհետև իմ ամենասիրած ու հոգեհարազատ կերպարներին, ու հատկապես Նարեկացուն ու Սևակին, ես միշտ գուզեմ, օր ամենալավ ձևով ստեղծեմ, որովհետև մեր դյուցազներգության պես, ինչքան ստեղծես` կստեղծվին:

Արվեստագետը, եթե մտածող չեղավ, բան դուրս չի գա, որովհետև բըդի ամեն ինչ իրար կապե ու լավագույնը գտնի, թե չէ մակերեսային՝ դիլետանտ կեղնի: Արվեստը ֆորմա է, ու դու քու փիլիսոփայությամբդ բըդի կըրնանաս էդ ֆորման լցնես, լիքը դարձնես:

-Սամվելը շատ շուտ կոգեշնչվի: Հանկարծ մե կերպարըմ հանդիպավ, ինքը անմիջապես կսկսե մտածել էդ կերպարի վրա, ու ըդոր համար էլ իրա միտքը միշտ զբաղված է: Շատ ժամանակ ես կխոսամ-կխոսամ, բայց գիտեմ, օր ինքը ընձի չի լսե, իրա միտքը ինչ-որ նոր բան կստեղծե,- ասում է քանդակագործի կինը,- իրան դու երբեք պարապ չես տեսնի: Անընդհատ թուղթն ու մատիտը ձեռքը ինչ-որ բաներ կգծե, շատ ժամանակ նկարածը ցույց կուտա ու կհարցնե, թե որ մեկն է լավը: Ինքը չափից դուրս մոնումենտալ է:

-Դու քանդակը ընբես բըդի էնես, օր միջավայրի ճարտարապետության հետ հնչե ու մեծ արժեք ունենա:

Համ էլ քանդակագործը բդի շատ կարդացած էղնի: Օրինակ, հունական, ասորական, եգիպտական, իտալական մշակույթին բըդի տեղյակ էղնի, օր իրա քանդակները կըրնանա ճիշտ ստեղծե: Ես էլ շատ գործեր ունիմ, օր էդ ոճերով են քանդակված, բայց դե դու քու ազգային ձևով բըդի ստեղծես քանդակդ: Ես կհիշեմ՝ մեր մանկավարժական ինստիտուտի գործերն օր կենեի, Նարեկ Սրբազանը եկավ, տեսավ ու ըսեց. «Նայողը կզգա, օր հայի ձեռ է կպե: Ոչ իտալական է, ոչ հունական. այ, էդ է հայի արվեստը»:

Կըսեն` առյուծը կազմված է մարսված ոչխարներից: Այսինքն, բըդի էդ բոլոր արվեստները ուսումնասիրես, գիտենաս ու քուգդ ստեղծես:

-Էս էլ Ազնավուրս, Չարենցս, Սևակս, Խորենացիս, Տիգրան Մեծս, Նալբանդյանս, Դուրյանս, Գոշս…Կոմիտասս ու Քրիստոսս…

Եվ բառերով չի կարելի նկարագրել այն հիացմունքն ու սերը, որը տեսանելի էր քանդակագործի աչքերում, այն ոգևորությունը, որը նա զգում էր արձանները ցուցադրելիս ու ոչ պակաս ոգևորությամբ էլ վարակում ինձ, քանի որ անգամ փոքր արձանների մեջ զգացվում էր մեր մեծերի մեծությունը…