-Երեխաներ, դասերի ավարտին մնացել է մի քանի շաբաթ, լավ սովորեք, որ կիսամյակը կարողանաք լավ փակել,- ասաց պատմության ուսուցչուհին:

Բոլորս նայեցինք օրացույցին․ մայիսի տասն էր։ Մտածեցինք, որ դեռ շատ ժամանակ ունենք, և դրա մասին մտածել չարժի։ Սակայն անցավ մի քանի շաբաթ, գրականության ուսուցչուհին եկավ և հանձնարարեց այնքա՜ն շատ գրքեր ամռանը կարդալու։

-Ախր, ընկեր Խաչատրյան, ինչի՞ եք էսքան շատ բան տալիս, մեղք ենք, չէ՞, համ էլ` արձակուրդը այնքան շուտ կանցնի, որ չենք հասցնի կարդալ,- վրդովված ասաց Էմիլը:

-Բան ու գործիդ անունը ի՞նչ է, որ չես հասցնի, ձեր արձակուրդին մնացել է ընդամենը երկու օր, կգնաք, հենց այս օրվանից էլ կսկսեք կարդալ, սեպտեմբերին բոլոր վեպերն ու նորավեպերը հարցնելու եմ։

Դասերի վերջին օրն էր։ Գրքերը հանձնեցինք, ժամանակն էր արդեն տուն գնալու։ Մեկը երջանկությունից տուն սլացավ, մյուսն էլ իր ընկերուհիների հետ կանգնած որոշում էր, թե ամռան ընթացքում ինչ պլաններ ունեն իրար հետ, դե, քանի որ իրենք երեք ամիս ուղղակի չէին կարող չտեսնվել։

Դասարան մտավ դասղեկս՝ երջանիկ դեմքով, և ասաց.

-Երեխաներ ջան, հանկարծ չտխրեք, մենք այս արձակուրդի ընթացքում լիքը էքսկուրսիաներ կանենք. օրինակ՝ ամսի հինգին կգնանք թատրոն, լավ անակնկալ է, չէ՞։

Դե, քանի որ մեզ մոտ արդեն ավանդույթ էր դարձել ամռանը թատրոն գնալը, մենք այդքան էլ չզարմացանք։

Դասարանցիներով որոշեցինք հաջորդ շաբաթվա մեջ գնալ ման գալու և ինչ-որ ֆիլմ դիտել։ Բոլորը պատմում էին, թե ինչ են անելու ամառային արձակուրդի ընթացքում։ Չնայած նրան, որ մենք ամեն տարի նախօրոք իմանում էինք մեր ամառային արձակուրդի պլանների մասին, այս տարի այդպես չէր։

-Մա՜մ, մենք էս տարի որտե՞ղ ենք հանգստանալու։

-Վայ Զառա, ի՞նչ հարցեր ես տալիս, ախպերդ գնում ա բանակ, չգիտենք՝ ինչ ենք անելու, դու եկել հարցնում ես, թե որտեղ ենք հանգստանալու։

Այդ ամենից արդեն անցել է երկու ամիս, երեսուն օրից սեպտեմբերն է, նորից դասեր, այս տարի նաև քննություններ: Ինչպես Էմիլն էր ասում՝ այնքան շուտ անցավ ամառը, որ նույնիսկ չհասցրինք հանձնարարված գրքերի կեսը կարդալ, ինչպես միշտ՝ ամեն ինչ մնաց վերջին օրվան:

Եվ երբ եղբայրս գնաց բանակ, ես նոր հասկացա, որ մեր հանգստանալը երկրորդական էր:

Ապրիլի սկիզբն էր: Եղանակը՝ ոչ այնքան բարենպաստ: Կեսօրն անցել էր, երեկո էր: Արևն արդեն անցել էր սարերի հետևը, բայց շողերը դեռ կարմրավուն և դեղնավուն գունային երանգներով գեղեցիկ տեսարան էին ստեղծում երկնքում:

Այդ օրը ամբողջ ժամանակս անցկացրել էի մենակ (ինչպես սիրում եմ ու հիմնականում այդպես էլ անում) և որոշեցի այդպես էլ ավարտել: Դուրս էի եկել զբոսնելու: Քայլում էի աննպատակ և առանց մտածելու: Գնում էի անորոշ ուղղությամբ: Գնում էի այնտեղ, ուր ոտքերս էին տանում: Առանց որևէ պատճառի, պարզապես տրամադրություն չունեի: Քայլում էի միայն մի բանի մասին մտածելով, որը գնալով սովորական մտքից վերածվում էր վախի: Չհանդիպել այնպիսի մեկին, ով կփորձի խոսել ինձ հետ կամ, առավել ևս, լինի բարեկամ: Օ՜, ոչ, ես դրան չէի դիմանա: Այսպես մտամոլոր չեմ էլ հիշում՝ որքան էի քայլել, երբ սթափվեցի ոտքերիս ցավից, որոնք քայլելուց արդեն ուժասպառ էին եղել, և եթե մարդկային լեզու ունենային, ինչեր ասես, որ չէին ասի ինձ:

Սթափվեցի, կանգնած էի փողոցի մեջտեղում, իսկ շուրջս ոչ ոք չկար, սա հենց այն էր, ինչ միանգամից անցավ մտքովս՝ ոչ ոք չկար:

Զարմանալի էր, փորձեցի հիշել անցածս ճանապարհը, մի բան հայտնաբերելուց հետո ես ապշեցի. «Աստված իմ, մի՞թե: Այո, հիշում եմ, այո, այդպես է»: Ես երկար, շատ երկար էի քայլել, բայց ոչ մեկի, բացարձակապես ոչ մեկի չէի հանդիպել ճանապարհին: Ոչ ոք չկար, դատարկություն էր: Հասկանալով դա՝ սարսափեցի: Հանկարծակի միտքս փոխեցի՝ կգնամ այնտեղ, որտեղ միշտ մարդաշատ է: Բայց ո՞ւր, այո, իհարկե, պուրակը, բայց արդյո՞ք կարող եմ: Այն գտնվում է գյուղի կենտրոնում, իսկ ես այնտեղից բավականին հեռու եմ և բացի այդ, ոտքերս այլևս ի զորու չեն ենթարկվելու ինձ: Գրողը տանի: Թքած, ցավում ցավում են, թող մի քիչ էլ ցավեն, կդիմանամ, միայն թե հանդիպեմ որևէ մեկին, այլևս չեմ դիմանում: Այս անիծյալ դատարկությունն ինձ կուլ է տալիս: Անհապաղ պետք է գտնել մեկին, ով անկեղծ, շատ անկեղծ, կնայի ուղիղ աչքերիս մեջ և կժպտա։ Մի քանի վայրկյանում այսքանը անցավ մտքովս: Բռնեցի այն ճամփան, որը տանում էր դեպի պուրակը: Քայլում էի շնչակտուր, արագ և հստակ: Ներսումս այնքան հույս էր կուտակվել, որ նույնիսկ մեկ-մեկ անկախ ինձնից ժպտում էի:

Սակայն ինչքան մոտենում էի պուրակին, այնքան այդ հույսը վերածվում էր սարսափի և հիասթափության, որովհետև պուրակից ոչ մի ձայն չէր լսվում:

Հասա պուրակի դարպասներին, սարսափը կրկնապատկվեց, ձեռքերս սկսեցին դողալ: Առաջացա, կանգնեցի պուրակի կենտրոնում: Ամբողջ մարմնով դողում էի: Սարսափն իր գագաթնակետին էր հասել: Ոչ ոք չկար, ոչ ոք, լռություն էր, դատարկություն, ամայություն, կարծես երբեք մարդ չեր եղել այնտեղ, այնինչ ընդամենը մեկ օր առաջ այդտեղ ասեղ գցելու տեղ չկար․ մեծահասակները խումբ-խումբ նստած նստարաններին մտերմիկ զրուցում էին և բարեկամաբար ժպտում: Իսկ երեխաները երջանկությունից այս ու այն կողմ էին վազվզում: Իսկ հիմա՞, հիմա ոչինչ, ոչ ոք չկար, միայն ես էի և… ես: Վերջապես սարսափը վերափոխվեց ցասումի: Կռացա, գետնից վերցրի մի մեծ քար, բարձր բացականչեցի և զայրույթի ամբոջ ուժով այն նետեցի դեպի իմ աջևում և ինձնից քիչ հեռու գտնվող մետաղե արձանը։ «Մարդուն մարդ է պետք»: Քարը դիպավ երկաթին, մի ահարկու ու բարձր ձայն դուրս եկավ և տարածվեց օդում: Ձայնն աստիճանաբար կորչում էր, իսկ ցասումս կրկնակի, եռակի, քառակի չափով վերածվում էր հիասթափության: Վերջապես ձայնը մարեց: Մարմինս, որ մինչ այդ տենդագին դողում էր, միանգամից անզգայացավ և թուլացավ: Ուղեղս մթագնեց: Ոտքերս թուլացան, և ես ընկա գետնին: Հայացքս ուղղեցի դեպի վեր: Շնչահեղձ էի լինում և կիսաձայն կրկնում՝ մարդուն մարդ է պետք, և… Եվ շուտով դա էլ անցավ: Կոպերս աստիճանաբար փակվեցին և հանդիպեցին իրար:

Օր 1

Երեկո: Ռադիոտուն: Մարդիկ: Ճամպրուկներ: Ճանապարհ: Սևան: Նյութատեխնիկական պահեստ: Փոցխ: Գործ: Գիշերվա ժամը երեք: Վրան: Անհանգիստ գիշեր:

Օր 2

Զարթնեցինք: Մեծ քանակությամբ գործ: Միայն գործ: Գիշեր: Վրան: Անհանգիստ գիշեր:

Օր 3

Եկան սթարթափերները: Գործ: Գործ: Գործ: Օգնեցեք: Գիշեր: Արդեն հանգիստ գիշեր:

Օր 4

Ազատություն: Նոր մարդիկ: Խարույկ: Մաֆիա: Հաճելի օր: Գիշեր:

Օր 5

Դասընթաց: Սեղանի ֆուտբոլ: Սևանի մաքուր ջուր: Ջան, հավի միս: Խորոված: Դիսկոտեկ: Հոգնեցի: Բայց անհանգիստ գիշեր:

Օր 6

Կարկուտ: Անձրև: Փախչում ենք: Իրանցի սթարթափեր։ Հաճելի շփում: Թաց: Բայց ուրախ: Էլի գիշեր:

Օր 7

Վոլեյբոլ: Վրացիներին պարտվեցինք: Ոչինչ: Բլոտով հաստատ կհաղթենք: Խառը զգացողություններ: Անքուն գիշեր։

Օր 8

Անհետաքրքիր սթարթափներ: Այ, էս մեկը լավն էր: Ա, դե լավն ա, էլի, 4-րդ ջոկը: Մնամ այսօր իրենց մոտ: Ցուրտ գիշեր:

Օր 9

Ահավոր վատ օր էր, չեմ պատմելու: Չքնեցինք:

Գնալու ժամանակն է: Ոչ ոք չի ցանկանում գնալ:

Էլի երեկո: Էլի ռադիոտուն: Էլի մարդիկ: Բայց արդեն Երևան:

Մտնում եմ տուն: Ինչ անսովոր է: 9 օր բաց տարածքում, և հիմա չորս պատի մեջ նստած:

Բարև, շոգ Երևան, ես կարոտել էի:

Ռաֆոն 18 տարեկան է: Ավարտել է տնտեսագիտական քոլեջը, սովորում է տնտեսագիտական համալսարանի 2-րդ կուրսում, ինքնուրույն սովորել է ծրագրավորման լեզուն և աշխատում է որպես ծրագրավորող:

-Որ պիտի ծրագրավորող աշխատեիր, ինչի՞ ավագ դպրոցից դուրս եկար ու ընդունվեցիր քոլեջ:

-Էդ իմ կյանքի ամենամեծ սխալներից է,- միշտ ժպիտով պատասխանում է նա:

Ռաֆոն Արարատի մարզի ամենաավանդապաշտ գյուղից է՝ Դավալուից, որտեղ վխտում են կնոջ և տղամարդու մասին ծեծված, բայց չկոտրված կարծրատիպերը: Այստեղ տղային արգելված է շատ լավ սովորել, հագնել պատռված ջինս, խոսել և մտածել ստանդարտներից դուրս: Ի դեպ, եթե Աստված չանի, գյուղի «լավ» տղաները իմանում են, որ այս պապական օրենքներից մեկը խախտվել է գյուղացիների կողմից, մեղմ ասած, սկսվում է իրական շիլաշփոթ: Նրանց կանոնադրությամբ՝ լավ տղան օրական ավելի շատ հարց լուծող տղան է: Հա, չմտածեք, թե այստեղ աղջիկներին շնորհված է ազատության մեծ չափաբաժին, ուղղակի կադրերի դաժանության պատճառով չեմ անցնի լավ աղջիկների մասին նրանց պատկերացումներին, որովհետև պատմում եմ Ռաֆոյի անհատականության մասին: Դավալուում Ռաֆոյին մեղմ ասած չեն սիրում, որովհետև նա իրենց դպրոցի պատմության մեջ եղել է լավագույն աշակերտը, որը համալսարանը չավարտած՝ արդեն ունի աշխատանք, ազատ ժամանակ հարց չի լուծում, որովհետև գիրք է կարդում կամ նոր ծրագիր մտածում, և որ ամենավատն է, նա մտածում է տարբեր, ունի սեփական կարծիքը պաշտպանելու հատկություն, առողջ քննադատելու կարողություն և կարծրատիպեր կոտրելու համարձակություն:

Ռաֆոն չի լսում Թաթուլ կամ Սպիտակցի Հայկո, լսում է Pink Floyd ու Led Zeppelin: Դե հա, երևի արդեն հասկացաք, որ Ռաֆոն գյուղում ընկերներ չունի, բայց նա շարունակում է հարգել յուրաքանչյուրին` անկախ տարբեր մտածելակերպից: Ռաֆոյի միակ «խնդիրը» նրա տարբերվող մտածելակերպի մեջ է, որը հարիր չէ գյուղի «լավ» տղաներին: Հա, ի դեպ, Ռաֆոն արտաքնապես ցույց չի տալիս, որ տարբերվում է, ինչպես այժմյան տարբերվողները. նա չի ներկում մազերը, չի կրում զանազան դաջվածքներ և վեհ մտքեր չի արտահայտում աթեիզմի մասին:

-Ռաֆ, ես հավատում եմ Աստծուն, իսկ դու՝ ոչ: Փորձի՛ր համակերպվել:

-Բոլորն էլ հավատում են, չկա մոլորակի վրա մեկը, ով հավատ չունի, ուղղակի դու քո հավատին Աստված ես անվանում, մեկ ուրիշը` Բուդդա: Դրանք տարբեր են։

Այժմ նա պատրաստվում է մեկնել զինվորական ծառայության, ճիշտ է, դեմ է տարկետման իրավունքի բացակայությանը, բայց գոնե որոշել է, որ իր համար, այսպես կոչված, անիմաստ ժամանակը կլցնի գերմաներեն լեզվի ուսումնասիրությամբ: Պատրաստել է գերմաներեն գրքերի մեծ կապոց, որ հետը տանի բանակ: Երբ նրա գլուխը դեռ չէին սափրել, ես Ռաֆոյին անվանում էի Իլոն Մասկ, իսկ հիմա, երբ սափրագլուխ է, նրան կանվանեմ Գեշո:

-Վալ, լսի, դու էս տարվա իմ երկրորդ ամենամեծ ձեռքբերումն ես:

-Բա առաջինն ո՞վ ա, ա՜յ տղա:

-Մարիամը:

Մարիամը ներկայացնում է Տավուշի մարզը, նրա մասին էլ հաստատ պատմելու բան կունենամ մի քանի տարի հետո, ուղղակի եկեք չխառնենք ու չմոռանանք, որ այս նյութը Ռաֆոյի մասին է:

-Լավ, հերիք է տրտնջաս, չես մեռնում, ընդամենը բանակ ես գնում, 2 տարի մնաց, կզորացրվես կգաս:

-Ես չեմ գնում, ախր, ինձ տանում են:

Ռաֆոն չի սիրում Պաուլո Կոելյոյի «Ալքիմիկոս»-ը ու Բլաժե Մինևսկու «Նշանը»: Ասում է` ի՜նչ տիեզերք, ի՜նչ երազանք, վառե՛ք էս գրքերը: Այո, Ռաֆոն աննորմալ է: Եղեք Ռաֆոյի պես:

Մի փոքրիկ գյուղ՝ Եղնաջուր, երկու հերթափոխ, վաթսունհինգ անծանոթ երեխա, ու քսան օր ժամանակ, որ էս ամեն ինչը մարսես։

Երբ դեռ չէի գնացել ճամբար, մեծ հույսեր ու սպասելիքներ ունեի։ Դողում էի, չգիտեի՝ ինչ կկարողանամ տալ էդ երեխեքին, ինչ պիտի սովորեցնեմ իրենց։ Մտածում էի, որ ոչ մի հետաքրքիր բան չգիտեմ, ճամբար եկող երեխու համար ոչ մի անհրաժեշտ բան։ Ու էդպես անընդհատ մտածում էի, թե ինչ պիտի տամ էդ երեխեքին, ինչ են հասկանալու ինձ հետ անցկացրած 20 օրերից։

Բայց հետո սկսվեց ճամբարը, գիժ օրերը եկան։ Առաջին օրվանից սկսած՝ ամեն ինչ էնպես իրար խառնվեց, էնպես արագ զարգացավ, որ հազիվ էի հասցնում հետևից։ Նախ պարզվեց, որ հիմիկվա երեխեքին համարյա ոչ մի բան չի հետաքրքրում։ Ոչնչով չես գրավի իրենց ուշադրությունը։ Ու իրոք, պայքար էր գնում էն բանի համար, որ ուղղակի իրենց ուշքն ու միտքը պահենք մի տեղում, ցրված չլինեն, կենտրոնանան։ Իսկ էդ հնարավոր էր միայն ընդամենը 10 րոպեով։

Իրենց հետաքրքրող բաներից էր մեկ գնդակը (էն էլ ոչ միշտ), մեկ էլ «Uno» կոչվող խաղը։ Իսկ դրանով ամբողջ օրը չէր կարելի զբաղվել։

Ինչքան էլ որ տարօրինակ թվար ինձ, բայց հոդվածներ, պատմվածքներ գրելու ու հարցազրույց վերցնելու թեման բոլորին հետաքրքրել էր։ Անկախ նրանից, թե ինչ մակարդակի էին հայոց լեզվից էդ երեխեքի գիտելիքները, իրենք գրում էին ու գրում էին անկաշկանդ։ Մոտ հինգ րոպե էր պետք, որ 10-12-հոգանոց խմբին համոզես, որ իրենց ցանկացած միտք հետաքրքրում է ինձ։ Ու վերջ։ Ու գնաց։ Թուղթը թղթի հետևից հանձնում էին՝ լինի կարճ երկտող, լինի կես էջ գրված պատմվածք։ Ու նույն բանը հարցազրույցի ժամանակ էր։ Անգամ որ թեման ամենաանհետաքրքիրն էր թվում, անգամ, որ թեմա էլ չկար նորմալ, իրենք հարցեր էին շարադրում, մարդ էին գտնում, որ տան էդ հարցերը։ Հետո վազում էին մոտս, որ պատասխանները ցույց տան։ Քանի որ բոլորից հավաքել էին հեռախոսները, չէին կարող ձայնագրել, ասել էի՝ գրեն պատասխանները, որ իմանամ՝ ոնց է անցել հարցազրույցը։

Էս ամենից բացի՝ նույնքան հետաքրքիր էր արշավների գնալը։ Ավելի կոնկրետ՝ էն ցանկությունը, որով իրենք դուրս էին թռնում ճամբարի շենքից, որ գնան սար (հիմնականում հենց սար էինք գնում)։ Բնական էր, որովհետև էդ գյուղում ոչ ծառ կար, ոչ նորմալ ծաղիկ, ճամբարի բակում առհասարակ ոչ մի բուսականություն չկար։ Ու բոլորս միասին անհամբեր սպասում էինք էդ ձևական արշավներին, որ հերթական սարը բարձրանանք, երեխեքը ծաղիկ հավաքեն։ Նման տեղերում կարոտ ես մնում բնությանը, ծառերի արանքից փչող ամենասովորական քամին էլ է դառնում արտասովոր ու երկար սպասված մի բան։ Էնքան, որ հետդարձին հենց «ցիվիլիզացիայի» հասանք, իրար կողքի աճած երկու ծառի վրա էնքա՜ն ուրախացանք։ Էն սպասումները, որ պիտի բարձրանանք ամենաբարձր սարը, հետներս ջուր ու ուտելիք տանենք, միգուցե հենց տեղում խարույկ անենք, ուրախանանք, լրիվ կորան հենց առաջին սար գնալիս։ Ոչ ջոկատավարների, ոչ էլ ճամբարական երեխեքի ֆիզիկական վիճակը, պարզվեց, պատրաստ չէր թեկուզ ցածր սար բարձրանալու համար։ Ճանապարհի կեսից արդեն հևոցով խնդրում էին, որ հետ գնանք կամ կեսից ավելի չբարձրանանք։ Սրանից բացի՝ ամեն առավոտ արվող մարզանքներին ոսկորների էնպիսի ճրթճրթոց էր լսվում, որ մտածում էի՝ հեսա կքանդվեն էս երեխեքը։ Մի անգամ մի ջոկատավար մոտեցավ ինձ, ասաց՝ լավ դե, հերիք է, մեղք են էս երեխեքը։ Իսկ ես դեռ կեսն էլ չէի արել էն ծրագրից, ինչ մենք ամեն շաբաթ անում էինք համալսարանում։

Էս քսան օրերից հետո արդեն ուրիշ աչքերով եմ նայում երեխեքին։ Էլ չեմ մտածում, որ ինձ հետ անհետաքրքիր կլինի, որովհետև ինձնից չի կախված։ Եթե թողնես, որ երեխան մի քիչ խոսի, մի քանի բան ասի իր մասին, հետո արդեն էնքան հարց կառաջանա, որոնց ինքը սիրով կպատասխանի, որ ժամանակը կթռնի, չես էլ նկատի։ Երևի պիտի փոխադարձ լինի էդ հետաքրքրությունը։

Ճամբարից հետո շատ բան է մնացել հիշելու ու մտածելու։ Ու ոնց ասում է մամաս․

-Էս հուշերը ամբողջ կյանքումդ հետդ են մնալու։

Ու թող մնան, ես դեմ չեմ։

Այժմ, երբ անցնում ես այս փողոցով, լռություն է: Միայն կարող ես լսել քամու կամ երգող թռչունների ձայնը, իսկ ավելի հաճախ` մեքենաներինը:

Ճիշտ է, այդքան էլ մեծ չեմ, բայց մանկությունս կարոտով եմ հիշում: Ամեն մի հիշողություն, մանավանդ՝ մանկությունից, քաղցր է ու գունավոր:
Գունավոր էր նաև մեր փողոցը (յուրաքանչյուրի համար «մեր»-ը ուրիշ է):
Բայց հիմա շատ բան է փոխվել առհասարակ: Մի քանի տարվա ընթացքում ամեն տեղ ամեն ինչ փոխվել է: Փոխվել է նաև մեր գունավոր, ուրախ փողոցը, ոչինչ չի մնացել այն հին փողոցից, դարձել է սև ու սպիտակ:

Սիրտս կծկվում է, երբ պատուհանից նայում եմ դուրս ու ոչինչ չեմ տեսնում՝ տներից բացի: Ու աչքիս առաջ երևում ենք մենք` յոթ քար, հալամուլա, պահմտոցի խաղալիս: Հիշում եմ, թե ինչպես էինք ավազի վրա ամրոցներ կառուցում, և մեզ համար դրանք ամենաշքեղ ու զարմանահրաշ կառույցներն էին: Իսկ մեր կառուցած փայտե «տան» մեջ ամենահարուստը նա էր, ով առաջինn էր վերցնում «պուլտը» (հեռակառավարման վահանակ, եթե կուզեք) և օգտագործում որպես հեռախոս:

Մի պահ թվում է, թե լսում եմ հայրիկիս ձայնը.

-Երեխեք, հերիք է, տո՛ւն եկեք, արդեն ուշ է:

-Լա՜վ, պա՜պ, մի քիչ էլ խաղանք, կգանք,- շարունակ նույն պատասխանն էինք տալիս ես ու քույրս:

Իսկ հիմա ամեն ինչ սև ու սպիտակ է թվում: Երեխաների համար միակ գունավոր բանը սմարթֆոնն է:

Հիմա եմ հասկանում, որ այդ մենք էինք գունավոր դարձնում այս փողոցը: Այժմ, երբ քայլես այս սև ու սպիտակ դարձած փողոցում, տներից մեկի պատի վրա կնկատես «котко» գրությունը: Ես լավ չեմ հիշում, բայց քույրս ասում է, որ խաղի անուն է, ու հաճախ էին խաղում այդ խաղը: Ինչ արած, ես ամենափոքրն էի ու շատ եմ ափսոսում, որ ավելի քիչ ժամանակ եմ անցկացրել այդ «մոլորակում», քան ինձանից մեծերը:
Ահա, այդ մոլորակն է ինձ պարգևել հրաշալի մանկություն: Իսկ միակ ցանկությունս այն է, որ գա այնպիսի սերունդ, որը ինչպես այս սև ու սպիտակ դարձած փողոցը, այնպես էլ ամբողջ Հայաստանը կդարձնի գունավոր:

Ինչպես միշտ, իմ ամառն սկսվել էր այն որոշումով, որ այս տարի այն պետք է տարբերվի և լինի ուղղակի անկրկնելի: Բայց քանի որ իմ ամառը քննությունների պատճառով սկսվեց մեկ ամիս ուշ, այն յուրահատուկ դարձնելը ավելի դժվար էր։

Ամեն օրս պլանավորած էր. առավոտյան արթնանալով ժամը 7-ին՝ անպայման պետք է մարզանք անեի, բայց, իհարկե, ես արթնանում էի ժամը 11-ին, և արդեն մարզանք անելու ցանկությունը փոխարինվում էր ժամերով հեռախոսով սոցկայքերում ուրիշների կյանքին հետևելու ցանկությամբ։

Ի վերջո իմացա, որ այս տարի հանգստանալու ենք Բարսելոնայում, և այդ ժամանակ ամեն ինչ փոխվեց: Նկատի ունեմ, դա իմանալուց հետո պարապությունս արդարացնում էի Բարսելոնայով՝ ասելով, որ ուղղակի շատ եմ սպասում, և որ վերադառնամ, ամեն ինչ լավ կլինի։ Օրերն էի հաշվում, թե երբ ենք գնալու, և ահա եկավ այդ օրը (հանգստի արկածային դեպքերի մասին նյութը արդեն գրում եմ)։ Իհարկե, այնտեղ ամեն ինչ լավ էր, և վերադառնալու ցանկություն չկար, բայց ստիպված էի։ Ինձ անընդատ կրկնում էի, որ Երևանում էլ կարող եմ լավ ամառ անցկացնել։

Ինձ թվում է, որ իրոք լավ ամառ կարող եմ այստեղ անցկացնել և այս մեկ ամսում կփորձեմ հասկանալ, թե ինչպես։