Լուսանկարը՝ Մուշեղ Բաղդասարյանի

Քանի որ ունեմ հանգիստ բնավորություն, ապա ինձ հուզող թեմաներ այդքան էլ չկան: Ինչպես ասում են` աշխարհն էլ կործանվի, ինձ համար միևնույն է: Սակայն կցանկանայի այնուամենայնիվ առանձնացնել մի քանի խնդիրներ: Սկզբում, քանի որ ես ինքս երիտասարդ եմ, բացեմ  «բողոքներիս գիրքը»  և սկսեմ նրանից, որ շատ երիտասարդներ չունեն աշխատանք, այդ պատճառով լքում են երկիրը: Ամենացավալին այն է, որ գնում են կրթված, գրագետ, երկրի համար մինչ այդ ինչ-որ բան անող մարդիկ:

Վերջերս նաև ինձ անհանգստացնում է երկրի սահմաններին լարված իրավիճակը: Հասկացանք թշնամիներ ենք, բայց մինչև ե՞րբ ենք կռվելու: Մեղավորներ կան` երկու երկրների ղեկավարները, ովքեր ձեռքները ծալած հաշվում են, թե ով քանի զոհ տվեց: Հիմա շատերը կմտածեն, թե 19 տարեկան երեխա ես, դու նպատակներ, երազանքներ չունե՞ս, քիթդ մտցրել ես քաղաքականության մեջ, բա քեզ պե՞տք է:

Իհարկե, ունեմ և՜ նպատակներ, և՜ երազանքներ: Ուզում եմ երկիրս խաղաղ տեսնել, մայրերի աչքերին արցունքներ չլինեն, և ոչ-ոք իրեն մխիթարելու համար չասի. «Տղես հերոսի մահով մահացավ»: Ճի՜շտ է, հերոսի մահով, բայց կարող էր նաև ապրել, եթե երկրի ու ժողովրդի մասին մտածող լիներ: Ուզում եմ, որ մարդիկ ունենան աշխատանք, ոչ-ոք չմտածի երկիրը լքելու և ապրուստի միջոցները ուրիշ երկրում հայթայթելու մասին:

գ.Վահագնի, Լոռի

Լուսանկարը՝Դիանա Ղազարյանի

Իմ բնակավայրը քաղաք Վանաձորն է, որի խնդիրները գրեթե ոչնչով չեն տարբերվում Հայաստանի մյուս քաղաքների և գյուղերի խնդիրներից: Հայաստանի ողջ տարածքում քաղաքից քաղաք, գյուղից գյուղ խնդիրները չեն փոխվում: Ամեն տեղ էլ առկա է գործազրկության բարձր ցուցանիշներ և դրանից բխող անդադար արտագաղթ: Դեռահասների խնդիրները ևս չեն տարբերվում բնակավայրից բնակավայր: Իմ հասակակիցների շրջանում մեծ է պարապության և ձանձրույթի մակարդակը, դեռահասների զբաղվածությունը սահմանափակվում է միայն դպրոցով: Քիչ են արտադպրոցական զբաղմունքները կամ ամբողջությամբ բացակայում են, առկա զբաղմունքներն էլ (պարի, երգի, ասմունքի և այլ խմբակներ) ոչ բոլորին են ֆինանսապես հասանելի: Այս ամենը բերում է նրան, որ նոր սերունդը մեծանում է անտարբեր և անհետաքրքրասեր: Իսկ նրանք, ովքեր ձգտում են ավելիին, դպրոցն ավարտելուն պես լքում են իրենց բնակավայրերը: «Առավել հաջողակները» հեռանում են երկրից, իսկ «քիչ հաջողակները» հաստատվում մայրաքաղաք Երևանում: Այսպիսով, կարելի է եզրափակել, որ միայն գործազրկությունը չէ, որ դատարկում է մեր բնակավայրերը, այլ դեռահասների՝ ապագա սերնդի, պարապությունն ու ձանձրույթը ևս լուրջ պատճառ են:

Լուսանկարը՝ Նինա Բաղոյանի

Ինչպես մենք` երիտասարդներս, կարող ենք օգնել մեր երկրի բաելավմանը մեր ներկա աշխատանքով։Մտածում էի, և վերջապես օրերից մի օր գտա այս հարցի պատասխանը: Ճիշտ մասնագիտություն ընտրել: Քո ապագա մասնագիտությունը պետք է հետաքրքրի քեզ և մոտ լինի քո բնավորությանը:

Օրը եկավ, և ես նույնպես պետք է ընտրեի իմ ապագա մասնագիտությունը: Մի քանի տարի է, ինչ այս հարցը տանջում է ինձ, ցավոք, ես չէի կողմնորոշվում:

Առաջին դասարան.
-Ուզում եմ, ուզում եմ ուսուցչուհի դառնալ:

Հինգերորդ դասարան.
-Ուզում եմ թարգմանչուհի դառնալ:

Ութերորդ դասարան.
-Ուզում եմ լրագրող դառնալ:

Իններորդ դասարան.
-Ուզում եմ դերասանուհի դառնալ:

Տասներորդ դասարան.
-Ուզում եմ էքսկուրսավար դառնալ:

Տասնմեկերորդ դասարան.
-Ուզում եմ քաղաքագետ դառնալ:

Եկավ վճռական պահը` տասներկուերորդ դասարանը: Լուրջ որոշում էր սպասվում իմ նման ժպտերեսիկ ու ամեն հարցին թեթև նայող աղջնակին: Ցավոք, վերջնական պատասխան չունեի: Բայց արդեն ժամանակ չկար, պետք է արագ կողմնորոշվեի:

Ինքս ինձ հարցեր տալով փորձում էի գտնել այս դժվարին հարցի պատասխանը: Քանի որ ես շատ- շատ սիրում եմ խոսել, բացատրել, դպրոցը, անգլերեն լեզուն և երեխաներին, մի փոքր էլ ունեմ մանկավարժի հմտություններ, ուստի այս հատկանիշներ ունեցող անձը կարող է ընտրել անգլերենի ուսուցչի մասնագիտությունը:

Օօօֆ, վերջապես դժվարին հարցի լուծումը տրված է: Փաստորեն մանկության երազանքս իրագործելու շեմին եմ:

Այսօր ես ուսանող եմ, ընդունվել եմ Բրուսովի անվան լեզվաբանական համալսարան: Ես ապագա մանկավարժ եմ: Հուսով եմ, որ ապագայում կլինեմ լավ ուսուցիչ, կկրթեմ խելացի և բանիմաց սերունդ: Իսկ կիրթ ու բանիմացը սերունդ ունեցող երկիրը չի կարող թույլ լինել: Իմ ապագա մասնագիտությունը օգնելու է լինել պիտանի քաղաքացի իմ հայրենիքի համար: Լավ մասնագետ դառնալը ևս մի տարբերակ է լինել արժանի քաղաքացի և օգնել հայրենիքին:

Քանի դեռ ուսանող եմ, լավ եմ սովորելու, որպեսզի որակյալ մասնագետ դառնամ: Սակայն երբ ավարտե՞մ. Արդյո՞ք կգտնեմ աշխատանք իմ մասնագիտությամբ: Հուսով եմ, մինչ այդ ամեն բան լավ կլինի:

Լուսանկարը՝ Հովնան Բաղդասարյանի

«Ժողովրդավարություն» բառը հաճախ է մեզ հանդիպում տպագիր մամուլում, համացանցում, լսում ենք հեռուստացույցով և ռադիոյով, բայց թե ինչ նշանակություն ունի այս բառը, քչերս ենք հասկանում: Երբ համացանցում փորձում ես փնտրել այս բառի նշանակությունը, հանդիպում ես հետևյալ բացատրություններին. «Ժողովրդավարությունը ժողովրդի իշխանությունն է, երբ իշխանությունը բացառապես պատկանում է ժողովրդին և այդ իշխանությունը կյանքի է կոչվում կամ ուղղակիորեն նրա միջոցով, կամ էլ ազատ ընտրական համակարգի օգնությամբ՝ այդ ժողովրդից ընտրված ներկայացուցիչների միջոցով», կամ էլ «ժողովրդավարությունը ժողովրդի իշխանությունն է, որն իրականացվում է ժողովրդի կողմից՝ ժողովրդի համար», ինչպես նաև «Ժողովրդավարությունը կամ դեմոկրատիան քաղաքական համակարգի տեսակ է, որտեղ կառավարումն իրականացվում է պետության ողջ բնակչության կամ իրավասու խմբերի կողմից՝ սովորաբար ընտրված ներկայացուցիչների միջոցով»: Ուշադիր կարդալով վերոնշյալ բացատրությունները՝ պարզ է դառնում մի բան, որ բոլորն էլ ունեն նույն նշանակությունը. «Ժողովրդավարությունը այնպիսի քաղաքական համակարգ է, որտեղ որոշիչ է ժողովրդի կամքը»:

1995թ-ի հուլիսի 5-ին Սահմանադրության ընդունմամբ Հայաստանի Հանրապետությունն իրեն հռչակեց ժողովրդավար երկիր, սակայն Սահմանադրության ընդունումը դեռևս չի նշանակում լիարժեք ժողովրդավարություն: Ժողովրդավարությունը բարդ և համակարգային գործընթաց է, և հաճախ ենք լսում, որ Հայաստանը դեռևս ժողովրդավարացման գործընթացի մեջ է: Եվ այստեղ էլ առաջ է գալիս այն հարցը, թե ինչ դեր կարող է խաղալ ժողովրդի անքակտելի մաս հանդիսացող երիտասարդությունն այդ գործընթացում, որն է հայ երիտասարդության դերը Հայաստանի ժողովրդավարացման հարցում:

Երիտասարդությունը ցանկացած պետության հիմնաքարն է հանդիսանում, այն ապահովում է պետության զարգացումն ու առաջխաղացումը: Երիտասարդներն են, որ իրենց նորարար և ստեղծարար մտածելակերպով խթանում են պետության գործունեության բոլոր ոլորտները, այդ թվում՝ քաղաքականը:

Պետության ժողովրդավարացման գործում մեծ նշանակություն ունի երիտասարդների մասնակցությունը: Չկա ակտիվ երիտասարդություն, չկա նաև ժողովրդավար պետություն: Ցանկացած ժողովրդավարական շարժում սկսվում և տարածվում է երիտասարդների կողմից և միջոցով: Այսօրվա երիտասարդները վաղվա ղեկավարներն են, քաղաքական գործիչները, պետություն կառուցողները և պետության սովորական քաղաքացիները: Այն արժեքները, գաղափարները, որոնք կրում են այսօրվա երիտասարդները, դառնալու են վաղվա պետության արժեքային համակարգի հիմքը: Երիտասարդների ակտիվ մասնակցությունը ժողովրդավարության մեջ նպաստում է ակտիվ քաղաքացիական հասարակության ձևավորմանը:

Այն հիմնական դերը, որ պետք է ստանձնի ցանկացած երիտասարդ Հայաստանի ժողովրդավարացման համար, կրթություն ստանալն է: Գիտելիքն ու կրթությունն են, որ ձևավորում են անհատ երիտասարդին, որն էլ իր հերթին ձևավորում է երիտասարդությունը: Կրթված և զարգացած երիտասարդությունը նշանակում է համապատասխանաբար կրթված և զարգացած հասարակություն, պետություն: Միայն կիրթ և զարգացած հասարակությունն է, որ կարող է ձևավորել ժողովրդավար պետություն: Ուսում ստանալուց զատ երիտասարդները պետք է ակտիվություն ցուցաբերեն քաղաքական ոլորտում, ակտիվ մասնակցություն ցուցաբերեն քաղաքական գործընթացներին, արտահայտեն իրենց տեսակետերն ու կարծիքները: Հատկապես կարևոր է երիտասարդների մասնակցությունն ընտրական գործընթացներին, որովհետև հենց ընտրությունների միջոցով է, որ ընտրվում են պետության տվյալ պահի ղեկավարները: Ազատ, արդար ընտրությունների կայացման գործում մեծ է երիտասարդների նշանակությունը:

Սակայն ժողովրդավարությունը չի սահմանափակվում ընտրական գործընթացով, այն իր մեջ ներառում է խոսքի ազատությունը, հավասարությունը (ներառյալ գենդերային հավասարությունը), ազատ մամուլը, օրենքի գերակայությունը և այլն:

Երիտասարդները պետք է օգտվեն այդ առավելությունից և արտահայտեն իրենց տեսակետներն ու կարծիքներն այս կամ այն իրադարձության վերաբերյալ: Համացանցի առկայությունն առավել քան երբևէ հեշտացնում է երիտասարդների խոսքի և արտահայտվելու ազատությունը: Իմ կարծիքը չափազանց կարևոր է պետության, հասարակության համար, քանի որ, ինչպես արդեն նշել եմ, այսօրվա երիտասարդները կազմելու են վաղվա հասարակությունը, իսկ նրանց կարծիքներն ու տեսակետները`  ապագայի պետության հիմնական գաղափարախոսությունը:

Ես` ինքս, կազմակերպում եմ ժողովրդավարության և տարբեր թեմաների վերաբերող սեմինարներ և ընդգրկում եմ երիտասարդների, լսում նրանց կարծիքներն ու դիտողություննեը հնչած թեմաների շուրջ: Եվ այսպես փորձում  եմ իմ ներդրումն ունենալ Հայաստանի ժողովրդավարության կայացման գործում:

Ես առաջարկում եմ, որ Հայաստանում ավելանան երիտասարդների կողմից ստեղծված հասարակական կազմակերպությունները, որ նրանք ունենան գործունեության հստակ ծրագիր, որով կկարողանան վերահսկել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտները:

Շատ կարևոր է, որ երիտասարդները պայքարեն իրենց իրավունքների, հասարակության մեջ տեղ գտած արատավոր և անարդար երևույթների նկատմամբ:

Ակտիվ երիտասարդությունը կարող է և կդառնա  Հայաստանի ժողովրդավարացման հիմնական դերակատարը: Միայն երիտասարդների ակտիվությունն է, որ կխթանի ժողովրդավարացման գործընթացը Հայաստանի Հանրապետությունում:

Ես հավատում եմ հայ երիտասարդների մտքի սլացքին և ուժին: